Rachunek kosztów 

zmiennych

ustalanie kosztu wytworzenia 

produktu oraz wyniku

Przypomnienie- rachunek kosztów 
pełnych

 koszt wytworzenia produktu tworzą koszty 

bezpośrednie i uzasadniona część kosztów 
pośrednich

 

 koszty sprzedaży i zarządu traktowane są jako 

koszty okresu

 przy wycenie zapasów brane są pod uwagę 

wszystkie koszty produkcyjne

Rachunek kosztów zmiennych

zapasy wyceniane są jedynie na poziomie 

zmiennego kosztu wytworzenia 

wszystkie koszty stałe, niezależnie od związku z 

procesem produkcji- tj. koszty sprzedaży, 
ogólnego zarządu oraz stałe koszty 
produkcyjne są traktowane jako koszty okresu- 
obciążają wynik w momencie ich poniesienia

Koszty w rachunku kosztów 
zmiennych

Koszt
y

Produkcyjn

e

Nieprodukc

yjne

Materiały 

bezpośred

nie

Robocizna 

bezpośredn

ia

Pośrednie 

koszty 

produkcyjn

e

Ogólne

go 

zarządu

Sprzeda

ży

Zmienne 

pośrednie 

koszty 

produkcyjn

e

Stałe 

pośrednie 

koszty 

produkcyjne

Produkcja 

w toku

Wyroby 

gotowe

Rachunek 

zysków i 

strat

Bilans

sprzedaż

zapasy

Wynik ze sprzedaży- Rachunek 
zysków i strat

Rachunek kosztów 
pełnych

Rachunek kosztów 
zmiennych

A. Przychody ze sprzedaży
B. Koszty wytworzenia 
sprzedanych produktów
C. Wynik brutto na 
sprzedaży (A-B)
D. Koszty sprzedaży
E. Koszty ogólnego zarządu 
F. Wynik ze sprzedaży (C-D-
E)

A. Przychody ze sprzedaży
B. I Koszty zmienne sprzedanych 
produktów
    II Koszty zmienne sprzedaży i 
zarządu
C. Marża na pokrycie (A-B)
D. Koszty stałe produkcyjne
E. Koszty stałe sprzedaży i 
zarządu 
F. Wynik ze sprzedaży (C-D-E)

Zastosowanie rachunku kosztów 
zmiennych

 prezentacja krótkookresowego wyniku 

finansowego

 im dłuższy okres, tym przydatność metody 

mniejsza; pojawia się więcej czynników 
zmienności kosztów niezależnych od wielkości 
sprzedaży

 problematyczny podział na koszty zmienne i 

koszty stałe, gdyż najczęściej występują koszty 
mieszane

Zadanie

I kwartał

II kwartał

III kwartał

Produkcja 

(szt.)

500

500

300

Sprzedaż 

(szt.)

500

300

500

 Cena produktu: 20 zł/szt.

 Koszty zmienne: 10 /szt.

• Koszt robocizny bezpośredniej: 5 /szt. 

• Koszt materiałów bezpośrednich:5 /szt.

 Koszty stałe łącznie: 3000 

• Płace pośrednio produkcyjne: 1500 

• Amortyzacja: 1000

• Koszty sprzedaży 300

• Koszty zarządu 200

Metoda kosztów pełnych

 Jednostkowy koszt własny
I

(500*10 + 2500)/500 = 15

II

(500*10 + 2500)/500 = 15

III (300*10 + 2500)/300 = 18.3333..

 KWSP
I

500*15= 7500

II

300*15= 4500

III 200*15 + 300*18.333…= 8500

 Zapasy 
II

200*15= 3000

Metoda kosztów zmiennych

 KZSP
I

500*10= 5000

II

300*10= 3000

III 500*10= 5000

 Zapasy
II

200*10= 2000

Rachunek kosztów 

pełnych

Rachunek kosztów 

zmiennych

I 

kwartał

II 

kwartał

III 

kwartał

I 

kwartał

II 

kwartał

III 

kwartał

Przych

ody ze 

sprzed

aży

(500*20

)

10 000

(300*20

)

6 000

(500*20

)

10 000

Przych

ody ze 

sprzed

aży

(500*20

)

10 000

(300*20

)

6 000

(500*20

)

10 000

KWSP

7 500

4 500

8 500

KZSP

5 000

3 000

5 000

Wynik 

brutto 

na 

sprzed

aży

2 500

1 500

1 500

Marża 

na 

pokryci

e

5 000

3 000

5 000

Koszty 

sprzed

aży

300

300

300

Koszty 

stałe

3 000

3 000

3 000

Koszty 

zarząd

u

200

200

200

Wynik 

ze 

sprzed

aży

2 000

1 000

1 000

Wynik 

ze 

sprzed

aży

2 000

0

2 000

Zapasy

0

3 000

0

Zapasy

0

2 000

0