DUSZA LUDZKA JEST

NIEŚMIERTELNA

O. WALDEMAR POLCZYK OFM

PRUDNIK, 5 MAJA 21014

Daj nam wiarę, że to ma sens.
Że nie trzeba żałować przyjaciół.
Że gdziekolwiek są - dobrze im jest,
Bo są z nami choć w innej postaci.
I przekonaj, że tak ma być,
Że po głosach tych wciąż drży powietrze.
Że odeszli po to by żyć,
I tym razem będą żyć wiecznie

(Z. Preisner, Kolęda dla nieobecnych).

Strażnik zażądał, żeby oddać mu wszystko: wszelkiego

rodzaju protezy. Szałamow był młody, zdrowy, więc
strażnik zażartował sobie: a co ty nam oddasz? Gdy
usłyszał, od przyszłego pisarza krótkie nic – rzekł: ty
nam oddasz duszę. Szałamow odrzekł poważnie, bez
chwili zastanowienia: Nie, duszy wam nie oddam.
Strażnik odpowiedział na to groźbą: Miesiąc karty,
jeżeli nie oddasz nam duszy. Nie oddam. Dwa
miesiące kary. Nie oddam wam mojej duszy. Cztery
miesiące kary – zagroził strażnik, co w Gułagu
oznaczało prawie pewną śmierć. Duszy nie poddam.
Szałamow przeżył cztery miesiące kary, a później
napisał: Przez całe życie aż to tamtego dnia nie
wiedziałem, że mam duszę. (Opowiadania
Kołymskie).

Greckie pojmowanie człowieka

Platon

Arystoteles

Dusza odważna

dusza zdolna do odczuwania

zwierzęca

Duża pożądliwa

dusza wegetatywna

roślinna

Dusza panuje nad

dusza jest formą ciała.

Ciałem

1.

Starożytność grecka zna
materializm.

2.

Materia jest owładnięta
duchem.

3.

Platon (IV w.) dusza ma
funkcje biologiczną, służy
dotarciu do świata idei.

Kartezjusz

Dusza

rzecz myśląca.



Na podstawie tylko tego, że wiem, że
istnieję, że na razie niczego zgoła nie
spostrzegam, co by należało do mojej
natury, oprócz tego, że jestem rzeczą
myślącą, słusznie dochodzę do wniosku, że
moja istota polega jedynie na tym, że
jestem rzeczą myślącą i chociaż może , a
raczej na pewno posiadam ciało, niemniej
jednak jest rzeczą pewną, że zaiste jestem
czymś różnym od ciała.

Ciało, dusza i duch w Starym Testamencie.
Określają głów przejawy życia człowieka.

Ciał

o

•Za

kre

s b

io

lo

gic

zny

•S

ła

by

, p

rze

mija

ln

y,

ła

tw

o ul

eg

ają

cy

grze

cho

wi

du

ch

•Za

kre

s i

nte

le

ktua

ln

y

•R

ozum

, p

am

ię

ć,

wo

la

dusz

a

•W

ym

ia

r d

ucho

wy

•P

rze

str

ze

ń d

ośw

ia

dcza

na Bo

ga



11:5bt"Pan bada sprawiedliwego i występnego, nie
cierpi Jego dusza tego, kto kocha nieprawość."



Ps 16:9bt"Dlatego się cieszy moje serce, dusza się
raduje, a ciało moje będzie spoczywać z ufnością,"



Ps 22:30bt"Tylko Jemu oddadzą pokłon wszyscy, co
śpią w ziemi, przed Nim zegną się wszyscy, którzy w
proch zstępują. A moja dusza będzie żyła dla Niego,"



Ps 25:13bt"Nun Dusza jego trwać będzie w
szczęściu, a jego potomstwo posiądzie ziemię."



Ps 33:20bt"Dusza nasza wyczekuje Pana, On jest
naszym wspomożeniem i tarczą."



Ps 34:3bt"Bet Dusza moja będzie się chlubiła w
Panu, niech słyszą pokorni i niech się weselą!"



Ps 35:9bt"A moja dusza rozraduje się w Panu,
będzie się weselić z Jego ratunku."



Ps 42:2bt"Jak łania pragnie wody ze strumieni,
tak dusza moja pragnie Ciebie, Boże!"



Ps 42:3bt"Dusza moja pragnie Boga, Boga
żywego, kiedyż więc dojdę i ujrzę oblicze Boże?"



Ps 42:5bt"Wspominam o tym i rozrzewnia się
dusza we mnie, jak to na czele uroczystego
pochodu szedłem do domu Bożego, wśród głosów
radości i dziękczynienia w świątecznym orszaku."

Nefesz –dosł. Gardło, przełyk, następnie – życie.

W j. Greckim – psyche.

Dusza. Siła żywotna człowieka.

Dusza moja spoczywa tylko w Bogu,

od Niego przychodzi moje zbawienie.

(Ps 62,1).

Ciało, dusza i duch w Nowym Testamencie.
dusza (psiche)oznacza najczęściej życie.



Mt 26:38bt"Wtedy rzekł do nich: Smutna jest dusza moja aż
do śmierci; zostańcie tu i czuwajcie ze Mną."



Mk 14:34bt"I rzekł do nich: Smutna jest moja dusza aż do
śmierci; zostańcie tu i czuwajcie."



Łk 1:46bt"Wtedy rzekła Maryja: Wielbi dusza moja Pana"



J 12:27bt"Teraz dusza moja doznała lęku i cóż mam
powiedzieć? Ojcze, wybaw Mnie od tej godziny. Ależ właśnie
dlatego przyszedłem na tę godzinę."



1Tes 5:23bt"Sam zaś Bóg pokoju niech uświęca was całych,
aby nietknięty duch wasz, dusza i ciało bez zarzutu
zachowały się na przyjście Pana naszego, Jezusa Chrystusa."

Mt 10:28bt"Nie bójcie się tych,

którzy zabijają ciało, lecz duszy
zabić nie mogą. Bójcie się raczej
Tego, który duszę i ciało może
zatracić w piekle."

Nowy Testament

1.

Miejsce podejmowania decyzji wiary

2.

Przedmiot troski duchowej

3.

Przestrzeń doświadczania obecności
Bożej

4.

Środowisko rozwijana cnót oraz
ulegania wadom.

Nadrzędność duszy wobec ciała.

Zdolności duchowe rozumu i wolności

mają podporządkować ciało i zmysły

duszy.



Dusza i ciało w interpretacji
chrześcijańskiej

.



Starożytność



Dualizm, dusza panuje nad ciałem.



Średniowiecze



Dusza jedyną formą ciała.

Urząd Nauczycielski Kościoła.

DUSZA LUDZKA

1.

Ani nie jest częścią Boga.

2.

Ani nie pochodzi z substancji Bożej.

3.

Ani nie istniała uprzednio.

4.

Jest jedyną formą ciała.

Przekonanie o wiecznym trwaniu ludzkiego “ja”
poza granicami śmierci wyraża Kościół w swym
nauczaniu o nieśmiertelnej duszy. “Kościół
stwierdza dalsze istnienie i życie – po śmierci –
elementu duchowego obdarzonego świadomością
i wolą w taki sposób, że ‘ja’ ludzkie trwa nadal.

Na oznaczenie tego elementu Kościół posługuje się
słowem ‘dusza’, dobrze znanym w Piśmie Świętym
i w Tradycji. Chociaż wyraz ten przybiera w Biblii
różne znaczenia, Kościół uważa
jednak, że nie ma po temu żadnych poważnych
racji, aby go odrzucić, owszem, uznaje za rzecz
bezwzględnie konieczną mieć jakiś środek
słowny dla uzasadnienia wiary chrześcijańskiej”
(List Kongregacji dla Doktryny Wiary w sprawie
niektórych zagadnień związanych z eschatologią,
Rzym 1979, s. 5).

Pomimo tej jedności – jak uczy Kościół – dusza

może oddzielić się od ciała i istnieć bez niego.
Katechizm Kościoła Katolickiego wyraźnie
przypomina prawdę o oddzieleniu się duszy od
ciała w chwili śmierci: W tym "odejściu" (Flp 1,
23), jakim jest śmierć, dusza jest oddzielona
od ciała. Połączy się z nim na nowo w dniu
zmartwychwstania umarłych.” (Por. Paweł VI,

Wyznanie wiary Ludu Bożego

, 28; KKK 1005;

por. KKK 366)

Czym jest śmierć? Najczęściej określa się ją jako

odłączenie duszy od ciała, tzn. jako przejście
ludzkiego nieśmiertelnego “ja” do nowej
formy istnienia. Tak uczy między innymi
Katechizm Kościoła Katolickiego stwierdzając:
“W śmierci, będącej "rozdzieleniem duszy i
ciała, ciało człowieka ulega zniszczeniu",
podczas gdy jego dusza idzie na spotkanie z
Bogiem, chociaż trwa w oczekiwaniu na
ponowne zjednoczenie ze swoim uwielbionym
ciałem.” (KKK 997)

Istnienie po zakończeniu ziemskiego życia w

niczym nie przypomina śmierci klinicznej.
Nie jest stanem braku przytomności, nie
jest snem. Przeciwnie, zmarli posiadają
pełną świadomość, a więc dobrze wiedzą,
co się z nimi dzieje. Co więcej, nie mogą
przytłumić tej swojej świadomości, jak to
nieraz czynili na ziemi, przez alkohol,
narkotyki, sen itp. O tym właśnie uczy
Kościół, przypominając o duchowym i
świadomym “ja”, które żyje nadal po
śmierci ciała.



W świetle pouczenia Bożego śmierć nie jest absolutnym końcem
ludzkiego życia. Może być traktowana najwyżej jako kres jednego z
jego etapów, na podobieństwo narodzin człowieka,



będących zakończeniem życia płodowego,



a zarazem – początkiem istnienia poza



łonem matki. Raz zaistniałe życie człowieka



nigdy nie zostanie unicestwione, chociaż



podlega różnym przemianom.

Jest o tym mocno przekonany Kościół, który modli się:
“Albowiem życie Twoich wiernych, o Panie, zmienia się,
ale się nie kończy, i gdy rozpadnie się dom
doczesnej
pielgrzymki, znajdą przygotowane w niebie
wieczne
mieszkanie” (Mszał Rzymski,
Prefacja o zmarłych; por. KKK 1012)

Światło wiary poucza nas, że śmierć
stanowi przejście
ze znanego nam życia ziemskiego do
nowej formy istnienia,
poza doświadczalnym porządkiem tego
świata. Jest więc
ona tylko “kresem życia ziemskiego”
(por. KKK 1007)

Na ziemi istnienie duszy tak ściśle jest

połączone z materialnym ciałem, że tworzy
ona wraz z nim jedną istotę ludzką. Kościół
podkreśla tę jedność ucząc, że dusza rozumna
jest formą ciała. Sobór w Vienne, (1311-1312)
(por. BF 34).

DZIĘKUJĘ