Odtwarzanie plików muzycznych w Linuxie

LMMS (Linux MultiMedia Studio)

0.4.4

LMMS (Linux MultiMedia Studio) to darmowe narzędzie do

edycji i produkcji materiałów audio. Jego przeznaczeniem

może być zarówno miksowanie utworów jak i tworzenie

zupełnie nowej muzyki za pomocą instrumentów

podłączonych do komputera interfejsem MIDI.

LMMS zaskakuje profesjonalnym wyglądem i dopracowanym

interfejsem. Okno główne zawiera edytor linii melodycznej, mikser,

okno próbek i zapisanych plików (dostosowuje się w zależności od

potrzeb), edytor linii perkusji, efektów oraz dodatkowe ustawienia.

LMMS jest profesjonalnym narzędziem pozwalającym pracować z
projektami, importować projekty w formacie MIDI oraz FLP. LMMS

zawiera tyle opcji, że nawet zawodowcy mogą swobodnie z niego

korzystać, a jednocześnie ilość funkcji nie przytłacza tuż po

uruchomieniu programu i przy prostych pracach edytorskich.

Programy do tworzenia muzyki

w Linuksie

• Pracę z Linuksem zaczynamy zawsze od instalowania systemu.

Zastosowania muzyczne wymagają jeszcze od nas poprawnego
skonfigurowania kart dźwiękowych. Ostatnim – na pozór najprostszym
krokiem – jest wybranie odpowiedniego oprogramowania, w
którym będziemy edytować materiał audio.

• W wielu przypadkach odnalezienie właściwych aplikacji stanowi jednak

problem. Linux nie oferuje programów typu wirtualne studio,
które pozwalają na wykonanie wszystkich etapów pracy z dźwiękiem.
Z reguły konieczne jest zainstalowanie kilku narzędzi, a następnie ich
połączenie w jedną całość za pomocą serwera JACK.

• W znalezieniu najodpowiedniejszych aplikacji ma dopomóc ten krótki

artykuł. Stanowi on listę prezentującą najpopularniejsze programy do
tworzenia muzyki, podzielone ze względu na zadania, do których
realizacji służą. Zdecydujmy, do czego zamierzamy wykorzystać
Linuksa i w jaki sposób najczęściej pracujemy z dźwiękiem. Potem
odnajdźmy odpowiedni podpunkt i – zacznijmy testować programy.

Poprawa jakości

nagrania

Jeśli otworzyliśmy już jakikolwiek plik dźwiękowy, to zapewne

będziemy chcieli poprawić jego jakość i brzmienie. Załóżmy,

że nagraliśmy z odtwarzacza kasetowego utwór, który

chcemy przygotować do wypalenia na płycie CD. Samo

nagrywanie z zewnętrznego źródła dźwięku (w tym

przypadku Line In) można również wykonać z pomocą

Audacity. Przed kliknięciem ikony Nagrywanie warto jeszcze

sprawdzić w dowolnym programie typu mikser, czy

ustawienia są odpowiednie, a także odpowiednio ustawić

głośności na suwakach widocznych w oknie Audacity. Można
też spróbować użyć innych programów (na przykład edytora

Snd), które dają znacznie większą kontrolę nad procesem

nagrywania.

Jeśli posiadamy już gotowy plik, to posiada on zapewne

"śmieci" na początku i końcu. Na razie ich nie usuwajmy,

przydadzą się one podczas odszumiania utworu. Aby

usunąć irytujący szum towarzyszący nagraniu,

zaznaczmy początkowy lub końcowy fragment pliku w

miejscu, w którym nie ma właściwego nagrania. Następnie z

menu Effect wybieramy funkcję Odszumiacz.... W otwartym

oknie klikamy Pobierz próbkę szumu. Następnie zamykamy

okno i zaznaczamy całość nagrania (na przykład kombinacją

klawiszy Ctrl+A). Ponownie otwieramy okno odszumiacza i

klikamy przycisk Usuń szum.

Miksowanie wielu ścieżek dźwiękowych

Bardzo istotną cechą Audacity jest możliwość

miksowania wielu plików dźwiękowych.

Wybierając polecenie Import Audio... z menu

Project można otworzyć kolejne pliki dźwiękowe.

Otwarte nagrania można wyrównywać

(Project→Align Tracks...), przesuwać ręcznie i

edytować każdy z osobna. Ponadto możliwe jest

dodanie pustych ścieżek i usunięcie istniejących

(wszystkie polecenia dostępne w menu Project).

Całą kompozycję można zapisać jako projekt

programu Audacity (*.aup) lub - po odpowiednim

przygotowaniu - jako plik WAVE, MP3 bądź OGG.

By zapisać zbiór w formacie WAVE (stereo) trzeba

odpowiednio przygotować wszystkie ścieżki.

Przede wszystkim trzeba rozseparować oba

kanały plików stereofonicznych (kliknij na

nazwę pliku po lewej stronie wykresu falowego i z

podręcznego menu wybierz Oddziel ścieżkę

stereo). Następnie każdą ścieżkę przypisać

należy do kanału lewego bądź prawego (przy

użyciu tego samego menu podręcznego). Teraz

można już zapisać plik WAVE, MP3 lub OGG

(File→Export as WAV... i inne).

Audacity jest oczywiście programem

konfigurowalnym, okno preferencji

wywoływane jest kombinacją klawiszy

Ctrl+P. Można zmienić wygląd

programu, zdefiniować własne skróty

klawiszowe, a przede wszystkim

wybrać urządzenie odtwarzające

dźwięk, ustalić używane formaty

plików i ich jakość.

Niezmiernie ważną cechą Audacity jest

przenośność programu.

Użytkownicy systemu Windows mogą

po ewentualnej "przeprowadzce" na

Linuksa korzystać nadal z tego

samego edytora audio. Trzeba jednak

pamiętać, że Audacity nie obsługuje w

systemie Linux wtyczek VST, zaś

pluginy LADSPA nie dorównują jeszcze

swoim komercyjnym odpowiednikom

działającym pod kontrolą Windows.

Odtwarzanie plików MP3 w

Linuksie

Przed rozpoczęciem tworzenia plików MP3 warto jeszcze zaopatrzyć się

w narzędzia służące do ich odtwarzania. Nie stanowi to problemu.

Dostępne jest co najmniej kilkanaście programów działających pod

Linuksem i obsługujących format MP3. Niektóre z nich są

samodzielnymi aplikacjami, z kolei inne to nakładki na odtwarzacze

MP3.

Najważniejsze odtwarzacze MP3 dla Linuksa to:

 MPlayer,

 Noatun,

 Kaboodle,

 Xmms,

 Zinf,

i wiele innych.

Tworzenie plików MP3 w Linuksie:

MPlayer,

 MPlayer jest odtwarzaczem filmów dla systemu Linux. Program potrafi

również odtwarzać pliki dźwiękowe MP3, OGG i WMA.

 Ilość dostępnych opcji jest przyzwoita. Obsługiwane są sterowniki OSS,

aRts, SDLlib. Możliwy jest też zapis do plików PCM/WAVE. MPlayer

obsługuje ponadto listy nagrań przeznaczonych do odtworzenia.

 Jakość dźwięku można poprawić korzystając z dostępnego equalizera.

MPlayer potrafi również normalizować wyjście i dodawać efekt extra

stereo.



MPLayer jest programem spolonizowanym, dostępna jest ponadto

dokumentacja pomagająca w pracy z programem. Obsługa MPlayera jest

bardzo intuicyjna, a estetyczny interfejs (zaimplementowany mechanizm

skórek) uprzyjemnia pracę z programem.

 W porównaniu z programami, które odtwarzają jedynie pliki dźwiękowe,

MPlayer posiada znacznie mniej funkcji. Do prostego odtwarzania plików

jest to jednak program wystarczający. Użytkownicy chcący edytować tagi,

odtwarzać mniej popularne formaty plików czy oglądać wizualizację

odtwarzanych nagrań powinni jednak skorzystać z innej aplikacji.

Noatun

 Noatun jest odtwarzaczem płyt CD oraz plików WAV, MP3, OGG,

ASF, AIFF i Real Audio. Obsługiwane są też filmy AVI i Quicktime.

Noatun nie odtwarza plików MIDI i MOD - dostępne są inne programy dla

KDE obsługujące te formaty.



Możliwe jest odtwarzanie pojedynczych nagrań, jak i całych list.

Playlisty można zapisywać do osobnych plików. Dodatkowo dostępny

jest edytor tagów plików MP3 i OGG.



Noatun posiada własny korektor graficzny, który pozwala na

wyciszenie niepożądanych częstotliwości. Możliwe jest ponadto

skorzystanie z gotowych presetów lub stworzenie własnych.



Jeśli brzmienie dźwięku jest niezadowalające, można skorzystać z

szeregu efektów dostępnych z poziomu Noatuna. Do dyspozycji są:

equalizer, kompresor, pogłos, usuwanie wokali i kilka innych.

 Efekty mozna stosować w różnych kombinacjach. Bezproblemowa jest

też zmiana parametrów efektów - dostępne są okna ustawień, w

których użytkownik może dowolnie manipulować wirtualnymi gałkami.

Kaboodle

 Kaboodle jest odtwarzaczem

multimedialnym dla KDE. Obsługuje pliki WAV,

MP3, OGG, ASF, AIFF i Real Audio. Możliwe jest też

odtwarzanie płyt CD oraz filmów AVI, MPEG i

Quicktime.

 Program jest bardzo podobny do innego

odtwarzacza dla KDE - Noatuna. Poza

odtwarzaniem nie oferuje jednak żadnych

dodatkowych opcji. Szybki rozwój programu

rokuje jednak spore nadzieje.

Xmms



XMMS (X Multimedia System) to wieloplatformowy odtwarzacz

multimedialny. Odtwarza pliki w formatach WAVE, MP3, OGG, a także moduły
muzyczne (MOD, IT i inne). Obsługa mechanizmu wtyczek pozwala ponadto

na obsługę innych typów plików dźwiękowych (np. FLAC). Dostępne są również

wtyczki służące do wizualizacji odtwarzanej muzyki.



Interfejs programu wzorowany jest na WinAmpie, ponadto

zaimplementowany jest również mechanizm skór. Użytkownik może na

własną rękę zmieniać interfejs aplikacji.



Xmms wymaga bibliotek GTK. Ponadto warto posiadać w systemie biblioteki

MikMod i Ogg Vorbis, gdyż umożliwi to kompilację wtyczek obsługujących

formaty modułów i plików OGG.



Xmms odtwarza zarówno pojedyncze pliki dźwiękowe, jak i całe playlisty.

Wbudowany equalizer oraz dostarczane wraz z programem wtyczki efektów

pozwalają na polepszanie i uatrakcyjnianie dźwięku. Możliwy jest również zapis

odtwarzanego materiału wprost na dysk twardy.



Xmms jest zaawansowanym i wszechstronnym odtwarzaczem. Dodatkowo

mechanizm wtyczek pozwala na poszerzanie jego, i tak już imponujących,

możliwości.

Zinf

Zinf jest odtwarzaczem płyt CD, a także plików MP3,

WAVE i innych. Program pozwala także na ściąganie i

słuchanie muzyki z Internetu.

 Zinf powstał na bazie FreeAmpa, po którym

odziedziczył wszystkie najistotniejsze cechy. Obsługuje

sterowniki OSS i ALSA, może również korzystać z serwera

aRts. Potrafi odtwarzać pojedyncze pliki, obsługuje także

playlisty. Zinf edytuje ponadto tagi plików MP3.

 Program obsługuje mechanizm skór. Standardowa skóra

łudząco upodabnia go do FreeAmpa. Możliwe jest

zainstalowanie dodatkowych wtyczek. Niestety, Zinf

nie obsługuje tak wielkiej ilości formatów jak Xmms.

Liczba dostępnych wtyczek też nie jest imponująca.

Tworzenie plików MP3 w

Linuksie

Teraz przejdziemy do czynności czysto praktycznych - tworzenia własnych plików

MP3. Sprawa jest bardzo prosta. Z reguły wystarczy uruchomić ulubiony edytor
audio, otworzyć plik WAVE i zapisać go jako zbiór MP3.

Edytory dźwięku korzystają jednak z zewnętrznych bibliotek i koderów

obsługiwanych z linii poleceń. Dlatego uważam, że warto poznać jedno z takich
narzędzi, by potem bezproblemowo i z pełnym zrozumieniem tworzyć pliki MP3
dobrej jakości z poziomu edytora audio.

Najlepszym koderem MP3 dla Linuksa jest niewątpliwie program LAME

(LAME Ain't an MP3 Encoder). Aplikacja nie posiada graficznego interfejsu -
obsługiwana jest z linii poleceń. W tym rozdziale przedstawię najważniejsze
parametry programu, które zastosujemy w celu utworzenia własnych plików MP3.

Aby uzyskać zakodowane dane, wystarczy wpisać:
lame plik.wav plik.mp3
Oczywiście nie uzyskamy w ten sposób odpowiedniego rezultatu. Aby nasze

nagranie brzmiało rzeczywiście dobrze, będziemy musieli zastosować szereg
parametrów.

Na początku ustalmy tryb kodowania plików stereo. Wybieramy go za

pośrednictwem parametru -m, po którym wpisujemy wybraną literę:

 s - dla trybu stereo;
 j - dla joint stereo;
 d - tryb całkowicie stereofoniczny. Wbrew pozorom wcale nie jest lepszy od

zwykłego kodowania stereo. Tryb ten często powoduje spadek jakości i nie
powinien być stosowany;

 m - dla trybu monofonicznego.

Jeżeli wybraliśmy tryb joint stereo, to powinniśmy wydać polecenie:
lame -m j plik.wav plik.mp3
W wypadku wybrania innego trybu należy odpowiednio zastąpić literę j.
Drugi istotny parametr to przepływność. Możemy wybrać następujące

możliwości:

 CBR - stała przepływność,
 ABR - uśredniona przepływność,
 VBR - zmienna przepływność.
Opiszę teraz pierwszą i trzecią możliwość.
Aby program kompresował zbiór WAVE ze stałą przepływnością, należy wpisać

parametr -b, a po nim wybraną wartość przepływności. Standardowo jest to 128
kbps:

lame -b 128 plik.wav plik.mp3
Wyższe wartości tego parametru gwarantują lepsze brzmienie zakodowanego

dźwięku. Niestety, spowoduje to również zwiększenie objętości wynikowego pliku
MP3.

Druga możliwość to wybór przepływności VBR. O zaletach trybu pisałem we

wcześniejszej części artykułu, tutaj przedstawię tylko potrzebne parametry.

Użycie zmiennej przepływności kodowania wymuszamy parametrem -v.

Możliwe jest również zastosowanie polecenia -V, po którym wpisujemy cyfrę
określającą jakość kodowania VBR (0 - największa, 9 - najmniejsza):

lame -V 4 plik.wav plik.mp3
Po wybraniu trybu VBR koder będzie zmieniał wartość przepływności według

własnego uznania. Możemy jednak zdefiniować minimalną (-b) i
maksymalną (-B) dopuszczalną wartość przepływności:

lame -V 4 -b 64 -B 160
Oprócz wymienionych wyżej parametrów, które posiadają największy wpływ

na jakość pliku MP3, możliwe jest jeszcze określenie dodatkowych opcji.
Jedną z nich jest jakość zastosowanych algorytmów:

lame -q liczba plik.wav plik.mp3
gdzie liczba mieści się w zakresie od 0 (bardzo powolne kodowanie) do 9

(szybka kompresja, słaba jakość).

W większości przypadków wystarcza wartość stosowana domyślnie:
lame -q 5 plik.wav plik.mp3
Jeżeli posiadasz szybszy komputer, możesz wybrać poziom 2:
lame -q 2 plik.wav plik.mp3
co da bardzo dobrą jakość bez wyraźnego spowolnienia pracy kodera.
To właściwie wszystkie najważniejsze parametry. Czasami warto jeszcze

dopisać parametry wejściowego pliku - zwłaszcza gdy jest on zapisany w
formacie raw, czyli bez nagłówków:

lame -bitwidth 16 -s 44.1 plik.wav plik.mp3

Document Outline