PROBLEMY PIELĘGNOWANIA 

PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI 

UKŁADU ODDECHOWEGO

Najczęściej występującymi 

schorzeniami ukł. oddechowego są: 



Zapalenie oskrzeli : ostre, przewlekłe 



Astma oskrzelowa ,napadowy skurcz oskrzeli 



Zapalenie płuc 



Zapalenie opłucnej 



 Rozedma płuc- Rozdęcie tkanki płucnej z 
nieodwracalnym uszkodzeniem pęcherzyków 
płucnych 



Rozstrzenie oskrzeli - workowate rozszerzenie 
różnych odcinków  drzewa oskrzelowego 



 Gruźlica



 Zwłóknienie płuca -nadmierny rozplem tkanki 
łącznej

Astma



Przyczyny:                                                  

W przypadku astmy  atopowej objawy choroby są wynikiem 

reakcji alergicznej typu natychmiastowego. W procesie tym 
biorą udział trzy zasadnicze składniki:  

– alergen, 
– swoiste przeciwciała IgE,  
– komórki układu odpornościowego.  
Najczęstszymi alergenami w astmie oskrzelowej są: roztocza 

kurzu domowego, sierść i naskórek zwierząt, pióra ptaków 
domowych, pyłki traw, drzew i chwastów, zarodniki grzybów i 
inne. Jednym z najsilniejszych czynników ryzyka wystąpienia 
astmy oskrzelowej jest atopia. Komórki układu 
odpornościowego biorące udział w procesie reakcji alergicznej 
to mastocyty, bazofile, eozynofile, limfocyty, monocyty, 
makrofagi pęcherzyków płucnych, komórki nabłonka oskrzeli



Objawy: 

Typowe objawy to: 
    * napady duszności spowodowane skurczem   oskrzeli 
    * świszczący oddech 
    * kaszel 
    * uczucie ciężaru w klatce piersiowej 
Objawy mogą cofać się częściowo lub całkowicie, spontanicznie lub pod 
wpływem leków. Występuje nadreaktywność oskrzeli na różnego rodzaju 
czynniki środowiska zewnętrznego. Napady astmy pojawiają się w wyniku 
kontaktu z alergenem (kurz, pyłki roślin, sierść zwierząt, pierze, niektóre 
pokarmy i. in.), w trakcie wysiłku fizycznego, podczas oddychania 

mroźnym 

powietrzem, w trakcie infekcji (bakteryjnych, wirusowych) układu 
oddechowego.



Czynniki zaostrzające objawy astmy 
to: 

    * kontakt z alergenami 
    * nawracające infekcje układu 

oddechowego 

   * palenie papierosów 
    * hiperwentylacja wysiłkowa   
  * niektóre leki 
  * niektóre składniki pokarmowe. 

Chorzy na astmę oskrzelową skarżą się często na ucisk w klatce piersiowej, 
nadmierną produkcję plwociny, zaburzenia snu i częste napady duszności w 
godzinach nocnych. 



Leczenie: 

Leczenie w astmie oskrzelowej jest ściśle warunkowane stopniem ciężkości 
choroby. Zasadnicze znaczenie w procesie leczenia astmy ma unikanie 

kontaktu z czynnikami wywołującymi napad astmy u chorego (unikanie 
alergenów, unikanie ekspozycji na mroźne powietrze). W niektórych 
przypadkach możliwe jest leczenie odczulające , jedna z metod 
immunoterapii. Obecnie dominującą metodą podawania leków są metody 
wziewne bezpośrednio do układu oddechowego. Ma to istotną zaletę, że 
w ten sposób minimalizuje się negatywne ogólne działania niepożądane. 
Stosowane są inhalatory dozowane, a niektórzy chorzy wykorzystują 
metodę podawania leków w nebulizacji. W ciężkich postaciach choroby 
niezbędne jest także zastosowanie leków o działaniu ogólnoustrojowym 
podawanych w postaci tabletek, iniekcji (zastrzyków) lub kroplówek

Problemy pielęgnacyjne



Duszność /wysiłkowa lub spoczynkowa/ 



celem pielęgniarki jest: 

- poprawa warunków oddychania, przez: 
* udostępnienie świeżego i czystego powietrza, 
  mikroklimat,  tlenoterapię ciągłą lub okresową
*  Objawem przedłużającej się duszności oprócz 
przyspieszonego i spłyconego oddechu jest 

sinica jako wyraz niedotlenienia.



Kaszel- odruch obronny organizmu na czynnik 
drażniący; suchy -  podajemy środki hamujące kaszel, 
rozszerzające oskrzela / Tiocodin, Codeinnę / wilgotny - 
 rozluźniające wydzielinę /Flegaminę/ wykrztuśne 
/Tusipekt/, drenaż ułożeniowy, oklepywanie kl. 
piersiowej/   



Drenaż  ułożeniowy  to taka pozycja ciała, która 
umożliwia odpływ wydzieliny z drzewa oskrzelowego . 
Przed jego zastosowaniem należy 30 min. wcześniej 
podać środki rozluźniające wydzielinę w drzewie 
oskrzelowym.  W trakcie i po należy zastosować 
oklepywanie klatki  piersiowej.  Zabieg trwa 30 min. 



 Odkrztuszanie dużej ilości plwociny- /gruźlica, 

ropień płuc, nowotwory- zapewnienie choremu 
godnych warunków - dostarczenie płatków ligniny, 
naczynia na zabrudzone płatki, nauczenie higienicznego 

odkrztuszania. 



Niepokój - zapewniamy spokój fizyczny i psychiczny 



 Ból w kl. piersiowej -reumatyczne, w przebiegu 

zapalenia opłucnej, niewydolności wieńcowej/ 



Temperatura -wysoka w zapaleniu płuc, trawiąca w 
ropniu płuc - na zlecenie lek. stosujemy śr. 

     obniżające temperaturę, samodzielenie możemy 

zastosować fizykalne środki obniżające temperaturę 
ciała np. chłodne okłady, częste obmywanie ciała 
letnią wodą, lekkie okrycie, częste dopajanie



 Odwodnienie - częste dopajanie - bilans wodny 



Zaburzenia ze strony układu krążenia - w 

stanach gorączkowych przyspieszenie i spadek 
napięcia tętna. 



Osłabienie - leczenie spoczynkowe



Potliwość - zapaleniu płuc- higiena ciała, zmiana 
bielizny osobistej i pościelowej w zależności od 
potrzeby. 



 Obniżenie łaknienia- dieta lekkostrawna, posiłki 
 często w małych ilościach, kolorystycznie  i 
estetycznie podane. 



Zmiany zapalne w jamie ustnej - częsta toaleta  
j. ustnej zwłaszcza w stanach gorączkowych 
(przynajmniej przed i po posiłkach) 



 Zaparcia - wysoka temperatura  ciała sprzyja 
zaparciom- dlatego należy obserwować 
częstość wypróżnień. 

                   Zakaz palenia tytoniu!