Współczesne badania 

jakościowe

Uwarunkowania współczesnego 

zainteresowania badaniami jakościowymi

• Uwarunkowania wewnątrz naukowe
- Krytyka pozytywistycznego i 

normatywnego modelu nauki

- Krytyka normatywnego modelu 

społeczeństwa

-Postmodernizm jako krytyka 
współczesnej racjonalności
Uwarunkowania zewnętrzne:
Pluralizacja i liberalizacja stylów życia

Interpretatywna (jakościowa) 

orientacja badawcza

Założenia ontologiczne:
• świat społeczny tworzy się, istnieje i zmienia w 

ustawicznym procesie interakcji między ludzkich 

•  świat społeczny obdarzony jest sensem i 

znaczeniami – są one przekazywane i 
konstruowane w procesie interakcji 

•  człowiek jest istotą działającą (aktor), która 

interpretuje sytuacje i zachowania innych i na 
tej podstawie buduje obraz własnej osoby oraz  
podejmuje działania.

 Założenia epistemologiczne

• dostęp do rzeczywistości społecznej 

jest zapośredniczony przez 
doświadczenia jej uczestników

• każde poznanie jest 

perspektywiczne, nie ma 
uniwersalnej perspektywy 
poznawania świata

•  sposobem poznawania świata 

społecznego jest rozumienie

• Poznanie jest procesem społecznym

Założenia metodologiczne

• nie ma uniwersalnej metody badawczej – 

metoda winna być dostosowana do przedmiotu i 
celu badań

• znaki umożliwiające interpretację mają 

znaczenie kontekstowe

•  badanie jest interakcją społeczną –badacza i 

badanych cechuje refleksyjność (konsekwencja 
założenia o tym, że człowiek jest istotą 
działającą)

•  uwzględnianie perspektywy uczestników 

zdarzeń

Założenia aksjologiczne 

• Badania jakościowe odsłaniają 

mechanizmy władzy i zniewolenia 
człowieka

• Badacze jakościowi „przyjmują 

stronę”, tych którzy są zepchnięci na 
margines, pozbawieni głosu 

• W badaniach partycypacyjnych – 

dążenie do wywołania pożądanej 
zmiany

Zalecenia metodyczne

• zasada otwartości :
- bez wstępnych hipotez ale hipotezy 

robocze

- kołowy dobór próby badawczej, albo 

analityczna indukcja

• szczegółowa dokumentacja 

przebiegu badań