Metody diagnozy
psychopedagogicznej
Metody diagnozy
psychopedagogicznej
Wywiad
Ankieta
Obserwacja
Przeszukiwanie źródeł wtórnych
Testy
Techniki socjometryczne
Techniki projekcyjne
Rozmowa i wywiad
Podstawowa metoda badań diagnostycznych
Rozmowa a wywiad
Kryterium podmiotu:
podmiot badany
osoby postronne
Kryterium formalności:
swobodna, nieprzewidywalna
wystandaryzowany
Rodzaje wywiadu diagnostycznego
Jawny – ukryty
Nieformalny – formalny
Swobodny – skategoryzowany
Indywidualny – zbiorowy
Zwykły – panelowy
Psychologiczny – środowiskowy
Ustny – pisemny
Rodzaje pytań w wywiadzie
Pytania sensu stricte (proste) – pytania
rozwinięte
(złożone)
Pytania otwarte – pytania zamknięte
Pytania wprost – pytania nie wprost:
Uwikłane
Projekcyjne
Sugerujące
Przejściowe
Struktura wywiadu
Konstrukcja lejka
Konstrukcja odwróconego lejka
Progresji – od spraw zbliżonych do właściwych do
właściwych
Logika badającego oraz logika badanego – spotkanie dwu
podmiotów
- rozpoczynanie wywiadu
- sekwencje tematów
- zmiana tematu
- zakończenie wywiadu
- czas trwania
Struktura wywiadu:
- rozmowa wstępna
- część zasadnicza
- zakończenie
Język wywiadu
zrozumiały, prosty, bez specjalistycznych pojęć (np. jak
długo utrzymywał się w tobie poziom agresji po scysji z
mężem?);
bez zbytniego upraszczania
bez sztucznego dostosowywania języka badającego do
języka badanego np. jak często zapruwałeś się na umór?
Obserwacja
Gromadzenie danych poprzez postrzeganie
Zalety:
- naturalność
- możliwość poznania kontekstu sytuacji
- otwartość na trudne do przewidzenia
sytuacje
Typy obserwacji
Bezpośrednia – pośrednia
Kontrolowana – niekontrolowana (swobodna)
Jawna – ukryta
Neutralna (naturalna) – uczestnicząca
Potoczna - naukowa
Cechy poprawnej obserwacji (wg J. Sztumskiego)
Premedytacja – realizacja zadania
poznawczego
Planowość – plan odpowiadający celowi
obserwacji
Celowość – zjawiska interesujące z punktu
widzenia rezultatu poznania
Aktywność – selekcja informacji ze względu
na przedmiot i cel poznania
Systematyczność - nie przypadkowo, nie
jednorazowo
Przeszukiwanie źródeł wtórnych
Opis, interpretacja i wnioskowanie o faktach, wydarzeniach,
zjawiskach, o własnościach czy cechach ludzi, grup czy
układów społecznych przez ustalenie i opisywanie cech
dokumentów lub wytworów (Jarosz E., Wysocka E.)
Rodzaje źródeł wtórnych:
Zastane – intencjonalne
Kronikarskie – opiniodawcze
Systematyczne – okolicznościowe
Oficjalne – osobiste
Pisane – cyfrowe (zestawienia liczbowe), obrazowe,
obrazowo – dźwiękowe (fotografie, nagrania)
Techniki socjometryczne
Technika Moreno
Technika „zgadnij kto”
Plebiscyt życzliwości i niechęci
Techniki projekcyjne
„Projekcyjna metoda badania osobowości polega na przedstawieniu
badanemu sytuacji bodźcowej, nie mającej dlań znaczenia arbitralnie
ustalonego przez eksperymentatora, ale zarazem takiej, która będzie
mogła nabrać znaczenia przez to, iż osobowość badanego narzucie
jej indywidualne znaczenie i organizację”
(L. K. Frank)
W technikach projekcyjnych zadaniem podmiotu jest zorganizowanie
(nadanie znaczenia lub zinterpretowanie) pewnej sytuacji bodźcowej,
która nie ma w samej sobie jednoznacznej, narzucającej się struktury.
Umożliwia nam to wgląd w jego predyspozycje bez jego wiedzy.
Aby umożliwić ukrycie rzeczywistych celów badacza stosuje się
metodę, która polega na tym, że badany ujawnia swoje potrzeby i
rzeczywiste wartości za pośrednictwem innej osoby lub postaci
fikcyjnej, z którą, jak sądzimy, utożsamia się.
Techniki słowne
1. Technika kojarzenia słów:
· Badanemu wymienia się pewną ilość słów, jedno po drugim i prosi się go
aby podał pierwszą myśl jaka mu się skojarzy z każdym słowem.
· Niektóre ze słów użytych jako bodźce mają charakter neutralny, inne
pozostają w związku z badanymi postawami społecznymi.
2. Technika kończenia zdań:
· Badanemu przedstawia się szereg niedokończonych zdań i prosi by je
dokończył, kładąc z reguły nacisk na szybkość odpowiedzi.
· Przykład: przy badaniu postaw wobec murzynów taki test mógłby
zawierać zdania:
Ø Kiedy Murzyn siada obok niego w autobusie, John...
Ø Przejście przez dzielnicę murzyńską jest...
Ø Murzyni są...
3. Technika kończenia historyjek i dyskusji:
· Badanemu przedstawia się fragment historyjki bądź też
dyskusji wystarczający aby zwrócić jego uwagę na dane
zagadnienie, ale nie wystarczające aby można było stwierdzić
jak zdarzenia potoczą się dalej, następnie prosi się badanego by
dorobił zakończenie
· Przykład:
„X, który wychował się w przekonaniu, że wojna niczego nie
załatwia, melancholijnie rozważa możliwość powołania go do
wojska. Spotyka swojego przyjaciela i idą razem na piwo.
Mapa mojego świata
Emocje pozytywne
Emocje negatywne
Refleksja
Lęk
Poczucie osobistego wpływu
Ambiwalencja
?