SIŁY 

DZIAŁAJĄCE 

NA MIĘŚNIE

Siły działające na mięśnie dzielimy 

następująco na:

a)  wewnętrzne – dzielące się na:

• czynne
• opory bierne

b) zewnętrzne – dzielące się na:

• czynne 
• reakcje bierne

Siły wewnętrzne

• Siły wewnętrzne – są to siły wytwarzane 

przez mięśnie, opór tkanek biernych, 
bezwładność 

• do sił wewnętrznych zaliczamy : 
    - siły generowane przez czynny układ 

ruchu  

      oraz wywołane przez nie opory.
  

• Siły wewnętrzne stanowią 

oddziaływania   między 
poszczególnymi elementami ciała. 
Na podstawie piątej zasady statyki 
siły wewnętrzne są zawsze parami 
przeciwne, mają równe wartości i 
działają wzdłuż tej samej prostej. W 
celu ujawnienia tych sił stosuje się 
metodę przecięć, która polega na 
myślowym przecięciu ciała dowolną 
płaszczyzną.

• Siłami biernymi mogą być takie siły 

jak:

     - opór odkształcanych tkanek 

(więzadeł,     torebki stawowej),

     - tarcie wewnętrzne,
     - opór wywołany przez mięśnie 

antagonistyczne,

     - bezwładność poruszanego 

segmentu ciała. 

• Do czynnego układu ruchu należą 

mięśnie szkieletowe, a więc one 
wywołują siły czynne.

Siły zewnętrzne

• Siłami zewnętrznymi będą wszystkie 

siły działające na zewnątrz układu, 
czyli ciała człowieka. 

• Do sił zewnętrznych czynnych 

zaliczamy siłę grawitacji, siłę oporu 
wywołane przez przeciwnika lub 
partnera, prąd wody czy też wiatr. 
Siły czynne, na zasadzie reakcji, 
wywołują siły bierne, np. w postaci 
tarcia, reakcja podłoża, oporu 
powietrza i wody.

• Siłami zewnętrznymi nazywamy siły, 

które zastępują działanie sił 
oddziałujących na rozpatrywane 
ciało, przy izolowaniu tego ciała od 
innych, pierwotnie z nim 
połączonych. Występują one jako 
tzw. siły czynne obciążające ciało i 
jako reakcje więzów, tzw. siły bierne.

Siła a masa mięśnia

Mięśnie stanowią około 30 kilku 
procent masy  ciała. Dostrzega się tu 
pewne różnice, które będą wynikać 
m.in. z płci u mężczyzny masa 
mięśnia stanowi 36% zaś u kobiety 
32% masy ciała.

Siła mięśniowa zawsze kojarzyła się 

ludziom z budową somatyczną 
człowieka, dlatego też za siłaczy 
uważani byli potężnie zbudowani i 
wyróżniający się ogromną masą 
mięśniową atleci. Okazuje się, że to 
proste skojarzenie jest całkiem 
bliskie prawdy. 

Już w 1846 roku Weber stwierdził, że 
siła jest proporcjonalna do przekroju 
poprzecznego mięśnia. Obliczono 
nawet, że maksymalna siła 
przypadająca na 1 cm przekroju 
poprzecznego ludzkiego mięśnia, 
wynosi od 4 do 12 kg w zależności od 
wieku, stopnia wytrenowania, płci itp.

Dlatego im większym przekrojem 
mięśnia dysponujemy, tym możemy 
rozwinąć siłę o większej wartości. 
Specjalistycznym treningiem 
siłowym, można spowodować  
znaczny przyrost masy mięśniowej, 
według niektórych nawet do 50%.     

Pojęcie siły bezwzględnej i 

względnej.

Wartość siły można określić:

•   pośrednio, stosując izolowanie 

ćwiczenie np. wyciskani leżeniu na 
ławeczce, czy też w postaci wyniku 
sportowego rejestrując podniesiony 
ciężar;

•   stosując laboratoryjny pomiar 

momentu siły grupy mięśni; 

Siła bezwzględna

• to maksymalna siła jaką jest w stanie 

osiągnąć dany zawodnik bez względu 
na jego masę ciała.

• Inaczej zwana jako siła absolutna;

Siła względna

• to maksymalna siła jaką jest w stanie 

osiągnąć zawodnik w stosunku do 
jego masy. Siłę tą określa się jako 
iloraz siły absolutnej zawodnika przez 
jego masę.

•  ma swoje optimum w przedziale 60-

80 kg., a potem maleje.

Siła właściwa; przekrój 

fizjologiczny a kształt mięśnia.

Siła właściwa – jest to wartość siły 
mięśnia przypadająca na jednostkę 
powierzchni jego przekroju 
fizjologicznego. Wartość ta jest w 
miarę stała i wynosi 30 N/cm2. 

Przekrój fizjologiczny mięśnia -  to 
powierzchnia przekroju poprzecznego 
wszystkich jego włókien:

• Mięsień wrzecionowaty  - o 
przebiegu     włókien równoległym do 
osi długiej – przecięcie mięśnia 
poprzecznie do osi długiej -  będzie 
miał przekrój poprzecznie względem 
wszystkich włókien mięśniowych.

•  przekrój poprzeczny względem osi 

długiej mięśnia pierzastego nie dam 
nam informacji o powierzchni jego 
przekroju fizjologicznego. Taki 
przekrój uzyskamy wtedy, gdy 
przetniemy mięśnień poprzecznie do 
jego włókna.

• Siła mięśnia zależy od przekroju 

fizjologicznego mięśnia (przekrój 
poprzeczny przechodzący przez 
wszystkie włókna mięśnia). Im więcej 
włókien ma mięsień, tym większa 
jego siła. Największą siłę rozwija 
mięsień na początku skurczu. Ze 
wzrastającym skracaniem się 
mięśnia jego siła maleje.

• Przekrój fizjologiczny mięśnia można 

wyznaczyć z pomiarów na zwłokach 
lub bezinwazyjnie na tkance żywej, 
np. metodą rezonansu 
magnetycznego.  

Przekroje fizjologiczne:

                                      Przygotowały:
                                        Ewelina Dec
                                        Kamila