background image

VII Patogeneza wybranych 
chorób układu nerwowego

background image

STWARDNIENIE ROZSIANE 
(ŁAC. SCLEROSIS 
MULTIPLEX)

background image

Stwardnienie rozsiane (łac. sclerosis 

multiplex, SM, ang. multiple sclerosis, 
MS) – przewlekła, zapalna, 
demielinizacyjna choroba centralnego 
układu nerwowego, 

w której dochodzi do wieloogniskowego 

uszkodzenia (demielinizacji i rozpadu 
aksonów) tkanki nerwowej.

background image

Choroba ma najczęściej przebieg 

wielofazowy z okresami zaostrzeń i 
poprawy.

 Stwardnienie rozsiane zostało po raz 

pierwszy opisane w 1868 przez Jeana-
Martina Charcota. 

Dotyczy najczęściej osób młodych, ze 

szczytem występowania między 20. a 
40. rokiem życia, i nieznaczną przewagą 
zachorowań u kobiet

background image

SM jest chorobą dotyczącą komórek nerwowych 

(neuronów), glejowych (oligodendrocyty), komórek 
odpornościowych mózgu (mikroglej) ,

- w której dochodzi do uszkodzenia otoczki mielinowej 

wokół wypustek komórek nerwowych, co powoduje 
niemożność prawidłowego przekazywania impulsów 
wzdłuż dróg nerwowych w mózgowiu i rdzeniu 
kręgowym,

- Nazwa "stwardnienie rozsiane" odzwierciedla rozsianie 

procesu patologicznego w różnych miejscach układu 
nerwowego, jak również rozsiew zmian w czasie

background image

Limfocyty T

Chociaż dużo wiadomo na temat mechanizmów 

uszkodzeń zachodzących w stwardnieniu 
rozsianym, to przyczyny występowania 
stwardnienia rozsianego nie są znane.

W chorobie tej dochodzi do degeneracji mieliny 

(substancji tłuszczowej pokrywającej aksony 
komórek nerwowych). 

Według teorii autoimmunologicznej patogenezy SM w 

inicjacji procesu zapalnego główną rolę odgrywają 
komórki T

U chorych z SM regulatorowe limfocyty T posiadają 

kilkukrotnie mniejszą zdolność hamowania 
podziałów innych populacji limfocytów

background image

Limfocyty T rozpoznają mielinę jako obcą 

substancję i kierują przeciwko niej swoją 
odpowiedź immunologiczną

Zainicjowany proces zapalny angażuje także inne 

komórki układu odpornościowego jak również 
cytokiny i przeciwciała. 

Zostaje naruszona bariera krew-mózg, co z kolei 

sprzyja takim uszkadzającym procesom jak 
obrzęk, aktywacja makrofagów i silniejsza 
aktywacja cytokin i enzymów niszczących 
tkanki jak metaloproteinazy. 

background image

Infekcje wirusowe w 
rozwoju SM

Najpopularniejsze hipotezy to również ta o udziale 

infekcji wirusowej lub reaktywacji utajonego 
zakażenia retrowirusowego, które miałyby 
zainicjować późniejszą odpowiedź układu 
odpornościowego. 

Na poziomie molekularnym istniałoby podobieństwo 

 (mimikra) między antygenem wirusa a własnym 
antygenem komórek OUN, co wyjaśniałoby 
skierowanie odpowiedzi układu odpornościowego 
przeciwko własnym autoantygenom.

background image

Witamina D

Ponieważ SM występuje częściej u ludzi żyjących dalej od 

strefy równikowej, postulowano udział obniżonej 
ekspozycji na światło słoneczne w patogenezie SM, np. 
za sprawą obniżonej syntezy witaminy D3. 

Teorię tę wspierają niedawne odkrycia, wskazujące, że 

witamina D jest istotnym regulatorem układu 
odpornościowego. Duże badanie przeprowadzone w 
2006r. wykazało większe ryzyko zachorowania przy 
niskim poziomie witaminy D tylko wśród osób białych.

Badanie z 2007r. wykazało, że przy braku predyspozycji 

genetycznych ekspozycja na światło w dzieciństwie 
zmniejsza ryzyko zachorowania na SM.

background image

Chlamydophila pneumoniae

Nadal spotyka się teorie, że SM może się rozwinąć pod 

wpływem przewlekłej infekcji krętkami, którą to 
hipotezę wspiera badania na małych grupach 
pacjentów, u których z PMR izolowano postaci 
przetrwalnikowe tych bakterii.

Inną bakterią, której udział w patogenezie SM wysuwano, 

jest Chlamydophila pneumoniae; DNA tej bakterii 
izolowano wielokrotnie z PMR pacjentów z SM, a w 
jednym badaniu udowodniono, że prążki oligoklonalne u 
14 z 17 przebadanych pacjentów składały się z 
przeciwciał skierowanych przeciwko antygenom 
Chlamydophila

background image

Geny

SM nie jest chorobą dziedziczną. Gromadzone są jednak 

dowody na udział czynników genetycznych w predyspozycji 
do zachorowania na tę chorobę.

Szczególnym zainteresowaniem badaczy cieszy się region 

chromosomu 6, w którym znajdują się geny głównego 
układu zgodności tkankowej (HLA). Kodowane tam białka są 
istotnymi dla funkcjonowania układu odpornościowego. 

Uważa się, że być może pewien zestaw HLA może mieć 

działanie selekcjonujące do 15 roku życia – tzn. może 
uwrażliwiać lub uodparniać organizm na określone 
zakażenia wirusowe, układ HLA może odpowiadać za 
obecność receptorów i przeciwciał przeciw antygenom 
wirusowym. 

background image

Badania nad rodzinnymi przypadkami SM i badania porównujące 

ekspresję genów u ludzi z SM i u myszy z EAE sugerują, że inne 
locus związane z predyspozycją do SM znajduje się na 
chromosomie 5. 

Inne loci na chromosomach 2, 3, 7, 11, 17, 19 i X zostały wskazane 

jako potencjalne loci genów biorących udział w patogenezie SM. 
Badania te umacniają teorię o wieloczynnikowej etiologii SM. 

Rozwój SM wydaje się zależeć od interakcji szeregu genów, z 

których każdy osobno ma niewielki wpływ na rozwój choroby. 

Dalsze badania są konieczne, by określić jakie geny znajdują się we 

wskazanych loci, jaka jest ich funkcja, i w jaki sposób zależności 
tych genów i czynników środowiskowych prowadzą do rozwoju 
choroby.

background image

OSTRE ROZSIANE 
ZAPALENIE MÓZGU I 
RDZENIA (ADEM)

background image

Ostre rozsiane zapalenie mózgu i rdzenia ( 

Acute Disseminated Encephalomyelitis - 
ADEM
) – 

Autoimmunologiczna, demielinizacyjna 

choroba mózgu bardzo podobna 
patologicznie do SM, które zazwyczaj jest 
choroba chroniczną nawracającą chorobą 
młodych dorosłych, 

podczas gdy ADEM jest zazwyczaj 

jednofazową chorobą dzieci.

background image

Nieprawidłowy poziomu immunoglobulin w PMR jest 

znacznie rzadszy w ADEM niż w SM.

ADEM zwykle występuje zwykle po infekcji  z gorączką 

lub po szczepieniu. 

U części chorych z początkowym rozpoznaniem ADEM 

diagnozuje się później SM. 

Śmiertelność w ADEM wynosi ok. 5% i większość chorych 

przeżywających ma częściową niepełnosprawność.

background image

Mglistość rozdziału między ADEM i SM sugeruje kontinuum, 

w skład którego miałyby wchodzić także zapalenie nerwu 
wzrokowego i poprzeczne zapalenie rdzenia (zespół 
Devica) 

Z innej strony ADEM zlewa się z różnymi zapaleniami 

mózgu, chorobami zapalnymi naczyń, innymi 
jednofazowymi chorobami poinfekcyjnymi jak ostra afazja 
móżdżkowa. 

Kolejna płynna granica jest z zespołem Guillaina-Barrégo w 

postaci zespołu Millera-Fishera i encefalomielo-
radikuloneuropatią.

background image

MIASTENIA

background image

Pierwszy opis przypadku miastenii podany 

został w 1672 roku przez angielskiego 
lekarza Tomasza Willisa. 

Jednak dopiero na przełomie XIX i XX 

wieku pojawiły się znakomite opisy serii 
przypadków miastenii podane przez 
profesora z Heidelbergu, Wilhelma H. 
Erba i neurologa z Warszawy, Samuela 
Goldflama.

background image

Choroba Erba-Goldflama 
(MG)

Myasthenia Gravis jest przewlekłą 

autoimmunologiczną chorobą objawiającą się 
nadmierną męczliwością mięśni prążkowanych 
(szkieletowych).

 Choroba nie dotyczy mięśni gładkich: serca, ścian 

naczyń krwionośnych, jelit, pęcherza moczowego.

Nadmierna męczliwość mięśni spowodowana jest 

zaburzeniami w przekazywaniu impulsu 
nerwowego na połączeniu nerwowo-mięśniowym.

background image

Choroba występuje u osób w każdym wieku, 

niezależnie od płci. Występuje we wszystkich 
szerokościach geograficznych i dotyczy wszystkich 
ras. 

Najczęściej ujawnia się u ludzi między 18 a 30 rokiem 

życia - w tym okresie kobiety chorują od dwóch do 
czterech razy częściej. 

Kolejny szczyt zachorowań występuje w wieku 45-55 

lat i wtedy proporcje między kobietami i 
mężczyznami wyrównują się, a w grupie powyżej 
50-60 roku życia częściej chorują mężczyźni.

background image

Miastenia jest chorobą rzadko spotykaną, 

a co za tym idzie - mało znaną w 
społeczeństwie. Choruje na nią ok. 8 do 
12 osób na 100 000. Nie jest chorobą 
dziedziczną. 

W ok. 15% przypadków miastenia 

występuje łącznie z innymi chorobami 
autoimmunoligicznymi, takimi jak: 
reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń 
rumieniowaty, nadczynność tarczycy, 
pęcherzyca, łuszczyca, zapalenie 
wielomięśniowe lub stwardnienie 
rozsiane.

background image

Patogeneza miastenii

W normalnych warunkach impuls 

docierający do zakończenia nerwu (do 
płytki nerwowo-mięśniowej) uwalnia z 
zakończenia nerwu mediator 
acetylocholinę,  która łączy się ze swoim 
receptorem  na części mięśniowej płytki 
nerwowo-mięśniowej co powoduje 
transmisję 
impulsu z nerwu do mięśnia.

background image

W miastenii wytwarzanie acetylocholiny 

jest prawidłowe, natomiast zmniejszona 
jest znacznie (nawet do 80%) ilość 
receptorów po stronie mięśniowej 
mogących przekazać impuls do mięśnia.

Redukcja ilości receptorów acetylocholiny 

spowodowana jest zablokowaniem lub 
zniszczeniem ich przez autoprzeciwciała. 

Obecność autoprzeciwciał w miastenii 

potwierdza autoimmunologiczny 
(autoagresywny) charakter tej choroby.

background image

Kryteria przemawiające za zaliczeniem 
miastenii do grupy chorób 
autoimmunologicznych:

Obecność w surowicy przeciwciał przeciw AChR

Wiązanie się przeciwciał z antygenem, tj. AChR

Uzyskanie modelu miastenii po immunizacji 
antygenem

Obniżenie się miana przeciwciał w miarę poprawy 
klinicznej  

background image

Prawdopodobne działanie autoprzeciwciał 

na synapsę nerwowo-mięśniową odbywa 
się za pomocą kilku mechanizmów, do 
których należą:

blokowanie receptorów - co uniemożliwia 
wiązanie się w tych miejscach 
acetylocholiny, 

uszkadzanie strukturalne po stronie 
mięśniowej synapsy (płytki nerwowo-
mięśniowej), 

background image

przyspieszanie naturalnego procesu 
degradacji receptorów acetylocholiny - w 
wyniku tego zostaje zaburzona 
równowaga pomiędzy ich stałym 
tworzeniem się i rozpadaniem. 

Badania wykazały, że w płytce nerwowo-

mięśniowej u chorych na miastenię 
znajduje się zaledwie 1/3 liczby 
receptorów acetylocholiny w porównaniu 
z mięśniem zdrowym.

background image

Męczliwość mięśni objawia się wtedy, gdy 

acetylocholina nie może aktywować 
wystarczającej ilości receptorów na płytce 
nerwowo-mięśniowej. 

Na ogół zmniejszenie liczby AChR powoduje 

nasilenie objawów klinicznych miastenii, 

Ilość auto

przeciwciał 

przeciw AChR we krwi 

często, ale nie zawsze bezpośrednio koreluje 
z objawami i przebiegiem choroby - np. w 
miastenii ocznej miano przeciwciał jest 
niskie lub nie stwierdza się ich w ogóle. 

background image

Typy miastenii wg 
Ossermana

Miastenia oczna

W tej postaci miastenii zajęte są tylko 

mięśnie oczu. Występuje: podwójne i 
niewyraźne widzenie, zez, opadanie 
powiek.

Miastenia uogólniona

W miastenii uogólnionej choroba 

zaczynają przenosić się na mięśnie 
innych części ciała, przechodząc przez 
poszczególne podtypy.

background image

Miastenia uogólniona - postać 

łagodna

Objawy choroby rozwijają się powoli, poza 

obawami ocznymi (w których występują 

okresowe nasilenia i zmniejszenia 

objawów) choroba zaczyna zajmować 

jamę ustną i kończyny. Nie występują 

problemy z oddychaniem. W tym okresie 

leki przeciecholinoesterazowe przynoszą 

choremu pełną poprawę.

background image

Miastenia uogólniona - postać 

podostra

Coraz ostrzejsze objawy choroby dotyczą 

mięśni oczu, jamy ustnej i kończyn. W 

dalszym ciągu nie występują zaburzenia 

oddychania. Leki 

przeciecholinoesterazowe nie przynoszą 

choremu pełnej poprawy - często po 

paru miesiącach leczenia, mimo 

zwiększania dawki leku, nie zmniejszają 

objawów w sposób wystarczający. 

background image

Miastenia uogólniona - postać ostra

Do tej grupy zaliczamy chorych z podtypu 

II A i II B, u których nastąpiło nagłe 

zaostrzenie objawów - dołączają się 

zaburzenia oddechu. Chorych z tej grupy 

najczęściej występują przełomy 

miasteniczne, bardzo często stwierdza 

się też u nich występowanie grasiczaków.

background image

ZESPOŁY 
MIASTENICZNE

background image

Zespoły miasteniczne 
wrodzone

Zdarzają się rzadko

Niektórzy twierdzą, iż pozostają one 
nierozpoznane i w rzeczywistości są 
o wiele częstsze

Patogeneza jest taka j.w opisywanej 
Miastenii

Pierwsze objawy choroby występują 
później, dotyczą tylko niektórych 
grup mięśniowych, a ich nasilenie 
jest zmienne i nietypowe 

background image

Zespoły presynaptyczne

Istotą ich jest defekt w resyntezie lub 
rozmieszczeniu pęcherzyków synaptycznych w 
części presynaptycznej synapsy

Choroba zaczyna się we wczesnym dzieciństwie

Znany jest również wrodzony zespół miasteniczny 

z napadowym bezdechem

Innym defektem presynaptycznym jest 
zmniejszenie wielkości pęcherzyków 
synaptycznych połączone z upośledzeniem 
uwalniania transmitera

background image

Zmniejszenie liczby kwantów Ach 
uwalnianych pod wpływem bodźca

Obniżenie to wynika z tzw. frakcji Ach 
gotowej do natychmiastowego działania i 
ze zmniejszonej gęstości pęcherzyków 
synaptycznych 

Jest do defekt w syntezie i aksonalnym 
transporcie Ach od komórki rogu 
przedniego rdzenia na obwód 

background image

Zespoły synaptyczne

Są to zespoły polegające na braku 
cholinoesterazy w szczelinie 
synaptycznej, co prowadzi do wtórnego 
zmniejszania zakończeń nerwowych i 
redukcji liczby uwalnianych kwantów Ach

Jednocześnie powstaje depolaryzacyjny 
blok z niewrażliwości na poziomie 
receptorów acetylocholiny

Zespół występuje u noworodków

background image

Zespoły postsynaptyczne

Powstają one z powodu mutacji genów dla 
poszczególnych podjednostek AChR

Najważniejszy jest 

ZESPÓŁ POWOLNEGO KANAŁU AChR

Jego istota jest przedłużenie i występująca 
częściej niż w normie aktywacja kanałów 
jonowych, co prowadzi do wydłużenia MEPP i 
EPP

Pojawia się podwójna odpowiedź elektryczna 
na pojedynczy bodziec

background image

ZESPÓŁU KANAŁU SZYBKIEGO

Przyczyną jest rzadkie i krótko trwające 
otwieranie się kanałów jonowych AChR, 
co powoduje obniżenie amplitudy i 
skrócenie czasu MEPP i EPP

Zespół ten spowodowany jest przez 
różne mutacje w podjednostkach AChR

objawy mogą pojawic się w okresie 
noworodkowym

background image

Zespół Lamberta-Eatona

Występuje u osób z choroba nowotworową

Jest to choroba autoimmunologiczna, mechanizm 
bloku nerwowo-mięśniowego jest presynaptyczny

W zespole tym utrudnione jest uwalnianie Ach z 
części presynaptycznej synapsy do szceliny 
synaptycznej

Wapniowe kanały jonowe zlokalizowane w części 
presynaptycznej, konieczne do wyrzucania 
transmittera, blokowane są przez krążące w 
surowicy przeciwciała skierowane przeciw 
kanałom wapniowym 

background image

Zespoły miasteniczne 
polekowe

Klasycznym przykładem jest wystąpienie 
miastenii w wyniku leczenia penicylaminą 
reumatoidalnego zapalenia stawów

Stwierdza się wówczas w surowicy obecność 
przeciwciał przeciw AChR

mechanizm bloku nerwowo- mięśniowego 
jest postsynaptyczny

poprawa nastepuje po kilku miesiącach od 
odstawienia lekui towarzyszy jej obniżenie 
miana przeciwciał

background image

WIELOOGNISKOWA 
NEUROPATIA RUCHOWA

background image

opisana w latach 80. cechuje się 
przewlekle postępującym, 
asymetrycznym niedowładem i zanikiem 
mięśni oraz częściowym lub całkowitym 
blokiem przewodzenia we włóknach 
ruchowych nerwów

przewodzenie we włóknach czuciowych 
jest prawidłowe

background image

Etiologia MMN jest nieznana, choć 
przynajmniej w części przypadków 
zakłada się mechanizm 
autoimmunologiczny choroby z udziałem 
przeciwciał IgM przeciwko gangliozydom, 
zwłaszcza GM 1.

Za mechanizmem immunologicznym 
może także przemawiać korzystna w 
większości przypadków odpowiedź na 
leczenie immunolgobulinam 
podawanymi dożylnie

background image

Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego 
bywa prawidłowe, choć czasami stężenie 
białka jest podwyższone

W płynie mózgowo-rdzeniowym jak i w 
surowicy, niekiedy nawet u 80% chorych, 
podwyższone jest stężenie przeciwciała 
przeciwko GM 1

należy podkreślić, że te przeciwciała 
mogą występować w niskim mianie u 
ludzi zdrowych oraz w innych chorobach 
neurologicznych

background image

ZESPÓL GUILLAINA-
BARREGO

background image

Kryteria kliniczne to:

1.

Postępujący niedowład więcej niż jednej 
kończyny

2.

Zniesienie lub osłabienie odruchów

3.

Narastanie objawów przez kilka dni do 
czterech tygodni

4.

Niewydolności elektrofizjologiczne

5.

Rozszczepienie białkowo-komórkowe w 
płynie mózgowo- rdzeniowym 

background image

Zespól ten jest ostrą zapalną demielinizacją 
powstającą z udziałem mechanizmów 
immunologicznych

Początkowo zakładano, że charakterystyczną 
cechą patologiczna nerwów są nacieki 
limfocytarne i demielinizacja z udziałem 
makrofagów, a wzrost ekspresji cząsteczek 
adhezyjnych (ICAM-1, ICAM-3, selektyna E) na 
komórkach śródbłonka naczyń nerwu 
przyczynia się do migracji przez ścianę naczyń 
komórek zapalnych (limfocyty, makrofagi)

background image

Stwierdzone w surowicy chorych 
przeciwciała skierowane są przeciwko 
składnikom mieliny i błony komórkowej

Najczęściej są to przeciwciała przeciw: 
P2, P0, MAG, glikolipidom, sulfatydom, 
gangliozydom (LM, 1, GM 1, GQ, SGPD, 
SGLPG)

background image

Dokładny patomechanizm daleki jest od 
wyjaśnienia, gdyż np. podwyższone 
miano przeciwciał przeciwko GM 1 
występuje w wielu innych przypadkach

Udowodniono homologię między LPS 
bakterii Campylobacter jejuni a GM 1, 
GD 1a, GD 3 nerwu

Zespół ten może towarzyszyć 
nowotworom, zwłaszcza płuc, 
chłoniakom, infekcji HIV, boleriozie i 
sarkoidozie

background image

PRZEWLEKŁA ZAPALNA 
POLIRADIKULONEUROPATI
A DEMIELINIZACYJNA

background image

PZPD

Jest procesem autoimmunologicznym, w 

wyniku którego dochodzi do uszkodzenia 
korzeni nerwowych i nerwów 
obwodowych.

Cechuje się postępujacym lub 

nawracajacym wiotkim niedowładem 
kończyn z różnego rodzaju zaburzeniami 
czucia i niekiedy zajęciem nerwów 
czaszkowych  

background image

Zakłada się, że mechanizm uszkodzenia 
nerwów w PZPD jest podobny do 
mechanizmu sugerowanego z Guillaina-
Barrego

Przeciwciałami zlokalizowanymi w 
surowicy chorych przeciw białkom 
mieliny są: Po, P2, PMP 22, przeciw 
tubulinie i gangliozydom GM 1, LM 1 oraz 
przeciw SGPG

W ogromniej większości antygeny 
będące celem ataku pozostają nieznane

background image

Dowodem na patogenną rolę komórek T 
w PZPD jest zwiększona liczba krążących 
aktywowanych komórek T i podwyższone 
stężenie interleukiny 2 (IL-2)

zwiększone stężenie TNF-α koreluje z 
aktywnościa procesu

TNF może być związany z demielinizacją 
i przerwaniem bariery krew-nerw

background image

Reakcja immunologiczna może rozwinąć 
się pierwotnie także wewnątrz nerwu, 
gdyż komórki Schwanna posiadają 
zdolność prezentowania antygenu

W większości przypadków PZPD 
obserwuje się kliniczne i 
elektrofizjologiczne, oprócz 
demielinizacji, cechy procesu 
aksonalnego

background image

Prawdopodobnie zwyrodnienie aksonalne 
może być związane z efektem widza w 
obrębie nacieków, atakiem 
immunologicznym zwróconym przeciwko 
epitopom aksonu i zwiększonym 
ciśnieniem wewnątrz endoneurium

background image

Częste są fluktuacje objawów, rzadko 
dochodzi do zajęcia nerwów 
czaszkowych, zaburzeń autonomicznych 
i niewydolności oddechowej

Wg niektórych autorów prawidłowe 
stężenie białka w płynie mózgowo-
rdzeniowym można obserwować nawet u 
90% chorych

Choroba może wystąpić w każdym 
wieku, ale rzadziej u dzieci i starszych 

background image

W wieloogniskowej zapalnej neuropatii 

demielinizacyjnej (MIND)

Rozkład niedowładów jest niesymetryczny z przewagą 

zajęcia kończyn górnych, z towarzyszącymi 
zaburzeniami czucia

Odsiebna nabyta symetryczna neuropatia 

demielinizacyjna (DADS)

Często u chorych klinicznie występują wyłącznie objawy 

czuciowe, ale badania elektrofizjologiczne wykazują 
nieprawidłowości także we włóknach ruchowych 

background image

SCHIZOFRENIA

background image

Schizofrenia– zaburzenie psychiczne 

zaliczane do grupy psychoz 
endogennych.

Objawia się upośledzeniem postrzegania 

lub wyrażania rzeczywistości, najczęściej 
pod postacią omamów słuchowych, 
paranoidalnych lub dziwacznych urojeń 
albo zaburzeniami

 mowy i myślenia, co powoduje 
znaczącą dysfunkcję społeczną 
lub zawodową.

background image

W chorobie zwiększona jest aktywność 

dopaminergiczna w szlaku 
mezolimbicznym mózgu, co 
konsekwentnie wykazują różne badania.

Szczególną rolę odgrywa tu receptor D2 

(układ dopaminergiczny). 

Podejrzewa się, że jego niewłaściwe 

funkcjonowanie jest odpowiedzialne za 
część objawów występujących w tej 
chorobie.

background image

Przesłanki epidemiologiczne

Schizofrenia występuje na całym świecie

Płeć żeńska opóźnia przeciętny wiek 
zachorowania, jednakże najczęstszy 
początek zachorowań ma miejsce w 3. 
dekadzie życia (wiek 21-30 lat).

Płodność chorych jest mniejsza, a 
śmiertelność większa niż w populacji, co 
utrudnia wyjaśnienie nie zmieniającej się 
zapadalności

background image

Przesłanki genetyczne

Przekazywana jest nie tyle podatność na schizofrenię, 

ile skłonność do wystąpienia spektrum zaburzeń: 
trudności przystosowania, cech osobowości typu 
schizotymii, zaburzeń osobowości należących do 
osobowości schizoidalnej, paranoicznej, zaburzeń z 
pogranicza schizofrenii, czy innych psychoz. 

Wielkie nadzieje na znalezienie "genu schizofrenii", 

pokładane w genetyce molekularnej, na razie nie 
przyniosły wyników. 

Poszukiwanie sprzężeń genetycznych (ang. linkage) w 

miejscach genomu podejrzewanych o podatność na 
schizofrenię nie dały przekonujących ani 
powtarzalnych wyników.

background image

Poszukiwano rzadkich nawet nieprawidłowości 

chromosomalnych związanych z częstszym 
występowaniem zaburzeń psychicznych o 
obrazie schizofrenii. 

Wiele ostatnich badań dotyczy delecji 

chromosomu 22, przejawiającej się fenotypem 
specyficznego wyglądu osoby, wad podniebienia 
(najczęściej rozszczepem) i gardła, pnia 
tętniczego, upośledzeniem umysłowym – 
określonym jako zespół DiGeorge'a – z czego w 
około 25% przypadków występowały psychozy 
urojeniowe przypominające schizofrenię.

background image

Przesłanki infekcyjno-immunologiczne

Podejrzenie wiąże się z częstym neurotropizmem 

wirusów, możliwością ich wieloletniej, 
bezobjawowej obecności w tkankach gospodarza, 
inkorporacji jego genomu do komórek i 
przekazywania następnym pokoleniom. 

Ponadto choroby wirusowe mogą przebiegać w 

postaci zaostrzeń i remisji, jak np. opryszczka – 
gdzie wirus pozostaje w tkance osoby 
zainfekowanej do końca życia i okresowo się 
ujawnia, zaś pomiędzy epizodami opryszczki stan 
zdrowia osoby prezentuje się jako prawidłowy: 
choroba jest w remisji. 

background image

Dowodów na istnienie "schizowirusa" 

obecnie nie przedstawiono, istnieją 
jednakże nie odrzucone ostatecznie 
podejrzenia dotyczące wirusów 
neurotropowych (z grupy grypy czy 
cytomegalii).

background image

Przesłanki 
neuromorfologiczne

Dotyczą odmienności budowy mózgu. 

Przesłanki te badane są post mortem 
oraz w przyżyciowych badaniach TK i 
MR.

W badaniach post mortem stwierdzono, że 

zmiany u osób chorych na schizofrenię 
mają charakter raczej ogniskowy niż 
rozlany i nie można mówić o jakimś 
swoistym dla schizofrenii umiejscowieniu 
zmian.

background image

W przyżyciowych badaniach 
obrazujących stwierdzono poszerzenie 
komór bocznych w 75% badań, komory 
III w 83% badań, poszerzenie przestrzeni 
pomiędzy czaszką i mózgiem (tzw. 
przestrzeń płynowa) w 63%. Większość 
badań nad dynamiką zmian obrazu 
mózgu w przebiegu choroby sugeruje, że 
zmniejszenie objętości tkanki jest nie 
postępujące i najprawdopodobniej 
występuje już przed ujawnieniem się 
choroby. Wyniki metaanaliz wskazują 
przeciętne zmniejszenie objętości tkanki 
mózgowej, choć u wielu stwierdza się 
normę.

background image

Przesłanki 
neurofunkcjonalne

Najnowsza wersja hipotezy dopaminowej 

głosi, że aktywność DA jest relatywnie 
niska w okolicach czołowych, co pociąga 
za sobą dysregulację DA w innych 
częściach mózgu (układ limbiczny, 
struktury podkorowe)

Aktualnie przypuszcza się, że układy DA i 

5-HT wchodzą w niejasną obecnie 
interakcję. 

Zwrócono też uwagę na neuroprzekaźnik 

GABA, oraz GLU.


Document Outline