background image

Znak i symbol

background image

Znak 

Wszelki  wydarzenie  lub  przedmiot  powiązany 
w  doświadczeniu  jakiejś  żywej  istoty  z  innym 
przedmiotem lub wydarzeniem do którego się 
odnosi.  

Cechy:

Relacyjny  charakter    -  istnieje  w  nim  związek 

między 

tym, 

co 

znaczące 

(signans- 

symbolizujące),  a  tym  co  znaczone  (signatum 
- symbolizowane)

background image
background image

Rodzaje znaków

Znaki

Oznaki – 

zazwyczaj 

zjawiska 

naturalne

Znaki 

konwencjonalne – 

wynikają z 

konwencji

Znaki ikoniczne - 

obrazy

background image

Rodzaje znaków c.d.

Znaki 

konwencjonalne

Sygnały – np. 

światła drogowe

Znaki właściwe

Znaki przydane – 

znaczenia są 

przypisywane 

okresowo

background image

Rodzaje znaków c.d.

Znaki właściwe

Język

Znaki 

motoryczno-

kinetyczne

Znaki 

plastyczno-

graficzne

Znaki 

dźwiękowe

Znaki 

przedmiotow

e

background image

Symbol – pewna klasa 
znaków

Przedmiot  oznaczający  coś  innego  niż 

widzimy,  coś  bardzo  ważnego  –  ale  to 
skojarzenie 

wymaga 

wysokiego 

stopnia

 

abstrakcji

znak,  który 

nie  zakłada  obecności  czasowej  i 

przestrzennej

, przedstawia inną rzeczywistość 

niż  widziany  przedmiot,  odsyła  nas  do  innej 
rzeczywistości

background image

Jak powstaje symbol

Ja

 - 

interpretant

Denotacja –odniesienie 

znaku do przedmiotu

znak

przedmio

t

Konotacja – cechy współoznaczane 
Łącznie przez nazwę, tworzące jej 
treść

Denotacja – zakres znaczeniowy, 
odniesienie znaku do przedmiotu

background image

Cechy symbolu

Skutek 

refleksyjnego, 
abstrakcyjnego 
myślenia człowieka

Semantyczna 

spójność

Trwałość i 

wieloosobowość

Powiązanie z innymi 

symbolami

Wieloznaczność

Zmienność 

znaczenia

background image
background image

Symbol krzyża

Krzyż (etymologicznie z łac. crux) 

znak, kształt lub przedmiot w postaci 

dwóch linii przecinających się, na ogół 
pod kątem prostym (†).

jest jednym z najstarszych symboli 

ludzkości znanym w większości 
starożytnych religii. 

niemal w każdym zakątku ziemi odkryto 

przedmioty z tym znakiem. Zazwyczaj 
wiązano go jakąś formą kultu sił 
przyrody (ogień, słońce, życie).

background image

Anch

Znany także jako krzyż egipski 

lub klucz Nilu. W starożytnym 

Egipcie był powszechnie 

występującym symbolem 

życia. Symbolizował słońce 

wypuszczające promienie. Z 

czasem nadano mu łacińską 

nazwę crux ansata ("krzyż z 

rączką") i stosowano go jako 

element chrześcijański.

background image

Celtycki

Czteroramienny krzyż 

wpisany w okrąg. 

Występuje na terenach 

niegdyś zamieszkanych 

przez Celtów, ale również 

w pozostałej części 

Europy. Bywa 

utożsamiany z 

przedchrześcijańskim 

krzyżem słonecznym.

background image

Chi-ro

Krzyż złożony z dwóch 

liter greckich X (chi) i P 

(ro), od których zaczyna 

się słowo Chrystus 

(Χριστος). Znany też 

jako Chrismon (od 

"monogram Chrystusa") 

lub krzyż Konstantyna, 

ponieważ ten cesarz 

używał symbolu chiro 

jako swojego godła.

background image

Czerwony 

Krzyż

Jest to symbol organizacji 

Międzynarodowego Czerwonego 

Krzyża. Wywodzi się od krzyża 

umieszczonego na fladze Szwajcarii. 

Niegdyś powszechnie używany jako 

symbol opieki medycznej, obecnie 

jego użycie ogranicza się do 

organizacji Czerwonego Krzyża i 

wojskowych służb medycznych.

background image

Grecki

Znany także jako 

crux immissa 

quadrata lub krzyż 

Pachomiusza. 

Wszystkie ramiona 

krzyża są równe. Jest 

to również jeden z 

najbardziej znanych 

symboli 

przedchrześcijańskic

h.

background image

Jerozolimsk
i

Jeden z najstarszych symboli chrześcijaństwa. 

Symbol Ziemi Świętej. Symbolizuje 5 ran 

Jezusa. Istnieją także inne interpretacje, np. 

cztery strony świata (małe krzyże) odkupione 

przez śmierć krzyżową Chrystusa (duży krzyż). 

W Cesarstwie Bizantyjskim i pierwotnym 

chrześcijaństwie był niejednokrotnie 

wpisywany w koło, które miało reprezentować 

wszechświat. Krzyż Chrystusa spinałby wtedy 

ekstremalnie oddalone od siebie niebo i 

ziemię, ludy i kraje. W czasie wypraw 

krzyżowych być może oznaczał cztery 

ważniejsze kraje katolickie biorące udział w 

wyprawach: Francję, Niemcy, Królestwo Obojga 

Sycylii i Anglię. Krzyż bywa też nazywany 

kosmicznym. Dzisiaj używany jest jako 

oficjalny symbol Kustodii Ziemi Świętej.

background image

Lotaryński

Zwany też litewskim lub 

jagiellońskim. Używany 

w heraldyce. Przypomina 

krzyż patriarchalny, ale 

zazwyczaj jego 

poprzeczne ramiona są 

bardziej rozstawione w 

górę i w dół. Używany 

również jako symbol 

opieki nad chorymi na 

gruźlicę.

background image

Łaciński

Znany też jako 

krzyż chrześcijański 

lub crux ordinaria 

(krzyż zwykły). Jest 

to najbardziej znany 

symbol 

chrześcijaństwa, 

utożsamiany w 

kulturze Zachodu z 

narzędziem, na 

którym 

ukrzyżowano 

Chrystusa.

background image

Patriarchaln
y

Przypomina tradycyjny krzyż 

łaciński z jedną dodatkową, 

niedużą poprzeczką powyżej. 

Używali go patriarchowie i 

arcybiskupi we wczesnym okresie 

chrześcijaństwa. Od niego 

bezpośrednio wywodzi się krzyż 

prawosławny, któremu dodano 

jeszcze jedną ukośną poprzeczkę 

poniżej oraz krzyż papieski z 

dodatkową poprzeczką u góry. 

Czasem utożsamia się go z 

krzyżem lotaryńskim

.

background image

Papieski

Forma krzyża 

patriarchalnego z jeszcze 

jedną niedużą poprzeczką u 
góry. Trzy poprzeczki krzyża 

reprezentują potrójną rolę 

papieża w Kościele 

katolickim jako Biskupa 

Rzymu, Patriarchy Zachodu 

i Następcy Św. Piotra.

background image

Prawosław
ny

Używany przez prawosławne 

Kościoły chrześcijańskie. Na 

Zachodzie zwany czasem krzyżem 

słowiańskim. Górna poprzeczka 

symbolizuje tabliczkę nad głową 

Chrystusa, środkowa belkę, do 

której przybito jego ręce a dolna 

podpórkę na nogi. Podpórka 

zwrócona jest w górę w kierunku 

"dobrego łotra" i wskazuje mu 

niebo a "złemu łotrowi" piekło. 

Wywodzi się z krzyża 

patriarchalnego.

background image

Swastyka

Starodawny symbol oznaczający 

ogień lub słońce. Występujący w 

wielu rejonach świata, szczególnie 

rozpowszechniony zwłaszcza w 

hinduizmie, buddyzmie. Po roku 

1933 na Zachodzie kojarzony 

zazwyczaj z nazizmem

.

background image

Św. 
Piotra

Odwrócony do góry nogami 
krzyż łaciński. Według 
legendy w ten sposób został 
ukrzyżowany św. Piotr. 
Współcześnie kojarzony z 
satanizmem.

background image

Krzyż Nerona

Św. Piotr został ukrzyżowany 

w rzymskim ogrodzie cesarza 

Nerona w 67 roku po 

narodzeniu Chrystusa. 

Odwrócony krzyż , zwany 

krzyżem Nerona , został 

zaadaptowany w wiekach 

średnich przez satanistów 

jako jeden z ich symboli. 

Współcześnie wpisany w 

okrąg funkcjonuje jako 

symbol pacyfizmu (logotyp 

zakazu używania bomb).

background image

Dla mnie to 
może  być 
symbol…..

Dlaczego?


Document Outline