Kosmetyki 

naturalne i 

ziołolecznictwo

dr Ewa Posz

Tkanki roślinne – 

budowa, funkcje, 

rozmieszczenie 

Komórka roślinne

       

      

Podstawowa strukturalna i funkcjonalna 

jednostka

       organizmów żywych zdolna do 

przeprowadzania

       wszystkich podstawowych procesów życiowych  

    (np. przemiana materii, wzrost i podział)

Ściana komórkowa

http://www.komorkabio.republi
ka.pl

Tkanki roślinne

       

      

Zespół komórek o podobnej budowie, 

określonych

       czynnościach, pochodzeniu i przystosowaniu 

do pełnienia określonej funkcji na rzecz całego 
organizmu roślinnego

Tkanki roślinne

       

- twórcze: mające zdolność do podziałów, 

wytwarzają nowe komórki powodując wzrost i 
rozwój organów)

- stałe: nie posiadają zdolności do podziałów, w 

pełni zróżnicowane,   

Tkanki roślinne

       

     

Merystemy pierwotne

         pochodzą z komórek zarodkowych, 

stale          zachowują charakter 
twórczy

Merystem wierzchołkowy

     
Występowanie:
- szczyt łodygi,
- szczyt korzenia,

Funkcja:
- przyrost organów na długość i ich pierwotne 

grubienie,

Merystem wierzchołkowy 

pędu

http://biologia.xiv-
lo.krakow.pl

http://www.sciaga
.pl

http://matura-
biol.blogspot.com

Merystem wierzchołkowy 

korzenia

http://biologia.xiv-
lo.krakow.pl

http://www.szkolnictwo
.pl

Merystem interkalarny

     
Występowanie:
- ponad nasadami liści w łodygach 

(międzywęźla) np. u traw, skrzypów, 
goździkowatych,

- szczyt korzenia,

Funkcja:
- przyrost łodygi na grubość,

Merystem interkalary

http://biologia.xiv-
lo.krakow.pl

http://www.forum.biolog.pl

Tkanki roślinne

       

        

Merystemy wtórne

  powstają przez odróżnicowanie się 
   żywych   komórek tkanek stałych  

Miazga (kambium)

     
Występowanie:
- wewnętrzne części korzeni, łodyg i liści,

Funkcja:
- wtórny przyrost organów na grubość, tworzy 

drewno i łyko wtórne,

Miazga (kambium)

http://www.sciaga.
pl

Miazga korkotwórcza (fellogen)

     
Występowanie:
- warstwa przyścienna, obwodowa łodygi i 

korzenia,

Funkcja:
- Powoduje powstawanie korka i fellodermy 

(komórek miękiszowych),

Miazga korkotwórcza (fellogen)

http://sciaga.onet
.pl

http://www.sciaga.
pl

Merystem regeneracyjny (kalus)

     
Występowanie:
- miejsce zranienia rośliny, powstaje poprzez 

odróżnicowanie się komórek przyrannych np. 
tkanki miękiszowej, kambium,

Funkcja:
- zabliźnia rany,

- umożliwia regenerację organów, 

Merystemoidy

     
Występowanie:
- grupy komórek lub pojedyncze komórki 

występujące w obrębie tkanek stałych,

Funkcja:
- daje początek aparatom szparkowym, 

włoskom,

Tkanki roślinne

       

        

Tkanki miękiszowe

    Parenchyma

     zbudowana z żywych komórek, które 

zachowały zdolność do odróżnicowania 

                    się i podziałów

Miękisz zasadniczy

  Występowanie:
- wypełnia roślinne przestrzenie między innymi 

tkankami,

Cechy:
- utworzony z cienkościennych, luźno ułożonych 

komórek,

Funkcja:
- utrzymuje ogólny turgor tzn. jędrność rośliny,

Miękisz zasadniczy

http://www.sciaga
.pl

 Miękisz asymilacyjny (chlorenchyma)

  Występowanie:
- głównie w liściach, również w innych zielonych 

częściach np. łodydze,

Cechy:
- komórki zawierają dużo chloroplastów,
- tkanka zawiera wykształcony system 

przestworów międzykomórkowych,

- u dwuliściennych jest zróżnicowany na miękisz 

palisadowy i gąbczasty,

Funkcja:
- odpowiedzialny za fotosyntezę,

Miękisz asymilacyjny 

(chlorenchyma)

http://www.bio-
forum.pl

http://www.transtutors.
com

 Miękisz spichrzowy (zapasowy)

  Występowanie:
- nasiona, bulwy, kłącza, liście,

Funkcja:
- składa się z komórek gromadzących 

substancje zapasowe np. skrobię, tłuszcz, 
białko,

Miękisz spichrzowy (zapasowy)

http://biologia.opracowania
.pl

 Miękisz przewietrzający 

(aerenchyma)

  Występowanie:
- tworzy ciągły system kanałów powietrznych w 

roślinie,

Cechy:
- duże przestwory międzykomórkowe,

Funkcja: 
- zbiornik powietrza i szkielet pneumatyczny dla 

roślin wodnych, błotnych i bagiennych,

 Miękisz przewietrzający 

(aerenchyma)

http://www.uoguelph
.ca

http://en.wikipedia.org

 Miękisz wodny

  Występowanie:
- u sukulentów np. aloesu, kaktusowatych,

Cechy:
- duże ściśle przylegające do siebie komórki o 

cienkich ścianach i dużych wodniczkach,

Funkcja: 
- stanowi magazyn wody na czas suszy,

Miękisz wodny 

http://www.forum.linu
m.pl

Tkanki roślinne

       

        

Tkanki okrywające

 Skórka (epderma/ryzoderma)

  Występowanie:
- zewnętrzna część łodygi i korzenia,

Cechy:
- zwykle jednowarstwowa, utworzona z żywych, 

ściśle przylegających płytkowatych komórek 
bez chloroplastów, ściany zewnętrzne mogą 
być zgrubiałe i pokryte kutikulą oraz woskiem,

 Skórka (epderma/ryzoderma)

Funkcja: 
- ochrona przed utratą wody, 
- ochrona przed wnikaniem pasożytów, 
- ochrona przed nagłymi zmianami temperatury,
- dzięki obecności aparatów szparkowych 

umożliwia transpirację i wymianę gazów,

- wytworami epidermy są włoski i szczecinki,
- wytworami ryzodermy są włośniki (pobieranie 

wody),

Skórka (epiderma)

http://www.bio-
forum.pl

http://pl.wikipedia.org

http://www.dzm.lu.
lv

Skórka (ryzoderma)

http://www.sciaga.
pl

 Korkowica (peryderma)

  Występowanie:
- wtórna tkanka okrywająca składająca się z korka 

(fellem) i miazgi korkotwórczej (fellogen),

Cechy:
- komórki martwe, wypełnione powietrzem, 

skorkowaciałe i nie zawierające przestworów 
międzykomórkowych,

Funkcja: 
- warstwa izolacyjna,  chroni przed wnikaniem 

pasożytów i drobnoustrojów oraz uszkodzeniami 
mechanicznymi i termicznymi,

Korkowica (peryderma)

http://uwb.edu.pl

http://www.sciaga
.pl/

Tkanki roślinne

       

        

Tkanki wzmacniające

 Zwarcica (kolenchyma)

  Występowanie:
- nadziemne, intensywnie rosnące i rozwijające 

się części rośliny, najczęściej w peryferyjnych 
częściach łodygi, 

Cechy:
- komórki żywe, ściśle upakowane, ściany 

grubieją w kątach lub przy ścianach bocznych,

Funkcja: 
- ochrona przed złamaniem lub rozerwaniem,
- wzmacnia ogonki liściowe,

Zwarcica (kolenchyma)

http://uwb.edu.pl

http://www.interklasa.
pl

 Twardzica (sklerenchyma)

  Występowanie:
- w tych częściach rośliny, które zakończyły 

wzrost oraz w owocach i nasionach, 

Cechy:
- komórki martwe, silnie zdrewniałe, występuje 

w postaci włókiem lub komórek kamiennych 
(sklereidów),

Funkcja: 
- zapewnia sztywność i wytrzymałość,

Twardzica (sklerenchyma)

http://www.galileusz.com.
pl

http://matura-
biol.blogspot.com

http://sciaga.onet
.pl

Tkanki roślinne

       

        

Tkanki przewodzące

 Tkanka sitowa (łyko, floem)

  Występowanie:
- komórki tworzą pionowe szeregi zwane rurkami 

sitowymi,

Cechy:
- komórki żywe, o dużych wakuolach, łączące się 

ze sobą za pomocą grubych pasm cytoplazmy 
przechodzących przez liczne otworki w ścianach,

Funkcja: 
- transport substancji na drodze liście korzeń/ 

korzeń młode liście,

Tkanka sitowa (łyko, floem)

http://www.sciaga
.pl

http://www.sciaga.
pl

 Tkanka naczyniowa (drewno, ksylem)

  Występowanie:
- komórki martwe tworzące ciągi: naczynia lub 

cewki,

Cechy:
- cewki zbudowane są ze ściśle przylegających 

do siebie komórek kontaktujących się za 
pomocą jamek,

- naczynia zbudowane są z komórek, które w 

różnym stopniu zatraciły ściany poprzeczne, 

 Tkanka naczyniowa (drewno, ksylem)

Funkcja: 
- transport wody i soli mineralnej od korzenia do 

liści,

- stanowi szkielet rośliny,

Tkanka naczyniowa (drewno, 

ksylem)

http://www.sciaga
.pl

http://maturzaki.
pl

http://users.v-
lo.krakow.pl

Tkanki roślinne

       

   

   

              

Tkanki

        wydalniczo-wydzielnicze

Zewnętrzne

  Występowanie w postaci:
- skórki gruczołowej, (łuski pąków),
- włosków wydzielniczych (liście mięty),
- włosków parzących (liście pokrzywy),
- miodników (dno kwiatowe roślin),
- gruczołów solnych (rośliny halofilne),
- gruczołów trawiących (rośliny owadożerne),

Tkanka naczyniowa (drewno, 

ksylem)

http://pl.wikipedia.org

http://matura-
biol.blogspot.com

Wewnętrzne

  Występowanie w postaci:
- kanały śluzowe (sadzonki młodych roślin),
- przewody żywiczne (rośliny iglaste),
- zbiorniki olejków eterycznych (owoce, liście 

roślin cytrusowych),

- rurki mleczne (dno kwiatowe roślin),

Tkanka naczyniowa (drewno, 

ksylem)

http://matura-
biol.blogspot.com

http://pl.wikipedia.
org

Dziękuję 