Dziura ozonowa

Maciej Flejtuch

Definicja 

Dziura ozonowa – zjawisko spadku stężenia 

ozonu(O

3

) w stratosferze atmosfery ziemskiej. 

Występuje głównie w obszarach 

podbiegunowych. Tworzenie się i rozpad O

3

 

zachodzi pod wpływem światła, którego 

natężenie różni się dla danego obszaru w 

poszczególnych porach roku. Naturalna 

zawartość ozonu zmienia się z szerokością 

geograficzną, dlatego trudno jest podać 

uniwersalną wartość stężenia granicznego, 

które określa pojawienie się dziury ozonowej.

Przyczyny powstania dziury 

ozonowej

Przyczyną tworzenia się dziury ozonowej jest 

niszczenie ozonu w atmosferze przez freony. 

Są to związki chemiczne, które w wyniku 

promieniowania ultrafioletowego rozkładają 

się na węgiel, fluor i chlor. Chlor wchodzi 

następnie w reakcję z ozonem prowadząc 

do tworzenia się tlenków i zwykłego tlenu. 

Tlenki chloru łączą się z kolei w dwutlenki 

chloru i uwalniają pojedyncze atomy chloru, 

które rozbijają cząsteczki ozonu.

Funkcja warstwy ozonowej

Ozonosfera jest warstwą ochronną 

bardzo ważną dla życia na Ziemi. 

Chroni przed promieniowaniem 

ultrafioletowym, które jest szkodliwe 

dla organizmów żywych. Dzięki niej 

jest możliwe życie na lądzie.

Współczesne zagrożenia dla 

warstwy ozonowej

Problem dziury ozonowej pojawił się wraz z 

użyciem w przemyśle produkcyjnym 

związków nazywanych potocznie freonami. 

Związki te wykorzystywane są:



w sprężarkach,

 w urządzeniach chłodniczych i 

klimatyzacyjnych,

 do produkcji lakierów,

 w przemyśle kosmetycznym,



w medycynie.

Skutki jakie niesie dziura ozonowa

W krajach gdzie zaobserwowano znaczne 

ubytki w ozonie odnotowano większą liczbę 
zachorowań na choroby skóry (czerniaki-rak 
skóry),

Nadmiar promieniowania UV przyczynia 

się także do osłabienia odporności organizmów,

Jest również niebezpieczny dla oczu - może 

być przyczyną m. in. zaćmy,

Zanik ozonu w atmosferze prowadzi także 

do zmian klimatycznych na Ziemi.

Ochrona warstwy ozonowej

W celu jej ochrony z inicjatywy UNEP 

(Program Ochrony Środowiska 

Narodów Zjednoczonych) 

przedstawiciele 31 państw podpisali 

w 1987 Protokół Montrealski - umowę 

zakładającą 50-procentowy spadek 

produkcji freonów do roku 2000, w 

stosunku do 1986. Od 1990 

obserwowane jest zmniejszenie 

tempa wzrostu freonów w atmosferze 

- z 5% rocznie do mniej niż 3%.

Zmiany w wielkości dziury ozonowej

Pomiary ozonu w Polsce

W Polsce systematyczne pomiary ilości ozonu 

prowadzi od 30 lat Centralne Obserwatorium 

Geofizyczne PAN w Belsku koło Grójca. Ilość 

ozonu nad Belskiem potrafi wzrosnąć niemal 

dwukrotnie w ciągu paru dni, by w ciągu 

następnych paru dni opaść do stanu 

wyjściowego. Jednak od 15 lat ozonu jest 

coraz mniej. Spadek ilości ozonu zaznacza się 

wyraźnie w miesiącach zimowych, w których 

jest go teraz około 4% mniej niż w miesiącach 

zimowych przy końcu lat 60.

Dziękuję za uwagę