Repubblica Italiana

Republika
Włoska

Repubblica

Italiana

Paulina Pustuł

Anna Pachowicz

Gospodarka przestrzenna

Grupa 2

Studia stacjonarne II stopnia

Najważniejsze informacje

Język urzędowy

włoski

Stolica

Rzym

Typ państwa

republika parlamentarna

Ustrój polityczny

demokracja

Głowa państwa

prezydent Giorgio Napolitano

Szef rządu

premier Matteo Renzi

Powierzchnia

• całkowita

• wody śródlądowe

71. na świecie

301 230 km²

2,36%

Liczba ludności (2013)

• całkowita

• gęstość zaludnienia

23. na świecie

60 021 955

199 osób/km²

PKB (2013)

• całkowite

• na osobę

2072,0 mld USD

34 715 USD

Jednostka monetarna

1 euro (EUR, €)

Zjednoczenie

zjednoczenie Włoch (17 marca 1861)

Wstąpienie do UE

25 marca 1957

Religia dominująca

katolicyzm

Powierzchnia, położenie i granice

Powierzchnia – 301 268 km²,
(zbliżona do powierzchni Polski).
• 294 020 km² lądu
• 7258 km² wody

Włochy graniczą z

następującymi państwami:

• Austria – 430 km
• San Marino – 39 km
• Słowenia – 232 km
• Szwajcaria – 740 km
• Francja – 488 km

Linia brzegowa – 4996 km
Łączna długość granic – 1932

Jeziora

Garda (370 km

) Maggiore (212 km

)

Como (146 km

)

Morze

Śródziemne Liguryjskie Tyrreńskie Jońskie
Adriatyckie

Religia we Włoszech

• Prawie całą ludność stanowią katolicy –

87,8%

(licząc

wszystkich ochrzczonych), z których niewielu regularnie
praktykuje.

• W północnej części kraju (włoski Tyrol) żyje kilkadziesiąt tysięcy

protestantów, a w całym kraju około 650 tysięcy (

1,1%

głównie

zielonoświątkowców.

Pozostałymi

największymi

wspólnotami chrześcijańskimi są prawosławni (

2,3%

) i

Świadkowie Jehowy (

0,7%

• Napływ imigrantów z Albanii i krajów arabskich spowodował

wzrost liczby muzułmanów do 1,5 miliona (

2,4%

• Coraz liczniejsi stają się także wyznawcy religii wschodnich,

głównie sikhizmu, hinduizmu i buddyzmu (łącznie

0,7%

Ponadto w Rzymie i Mediolanie mieszkają znaczniejsze grupy
wyznawców judaizmu – w sumie w całych Włoszech

44 tysięce

• 3,4 miliona Włochów (

5,8%

) formalnie nie należy do żadnej

wspólnoty religijnej.

87,8

2,42

2,31 1,06 0,71 0,39 0,23

Religie/Kościoły

Kościół
Rzymskokato
licki

Islam

Prawosławni

Protestanci

Świadkowie
Jehowy

Buddyści

Hinduiści

WŁOCHY: trzecia gospodarka

Europy

Włochy należą do Grupy G8 – najbardziej uprzemysłowionych

państw świata, są trzecią gospodarką w Europie, posiadają setki
znanych

całym

świecie

i cenionych firm.

Włoski sukces gospodarczy
Dziś krytykowane Włochy po zakończeniu II wojny światowej

wykonały gigantyczny gospodarczy skok. W 1951 roku dochód na
osobę we Włoszech stanowił zaledwie 36% dochodu przeciętnego
Amerykanina,  a  prawie  połowa  Włochów  zatrudniona  była  w
rolnictwie.  Na  przestrzeni  ostatniego  półwiecza  Włosi  dokonali
olbrzymich  zmian  w  gospodarce  i  dziś  są  jedną  z  największych
potęg  przemysłowych  świata.  W  międzyczasie  nastąpiła  migracja
ludności  z  biednego  południa  do  wysoko  uprzemysłowionej
północy.  Inwestowano  w  edukację,  kulturę,  nowe  technologie  i
przede  wszystkim  w  infrastrukturę,  która  dziś  należy  do
najlepszych na świecie.

W 2011 roku PKB Włoch wyniósł 2,246 biliona dolarów - co

czyni  Włochy  siódmą  największą  gospodarką  Świata.  Bezrobocie
we Włoszech wynosi 8,2%. Mimo tego, że jest znacznie niższe niż
w  Polsce,  we  Włoszech  obniżenie  stopy  bezrobocia  jest  głównym
zadaniem  dla  obecnego  rządu.  Wg  rankingu  prestiżowego  The
Economist z 2005 roku, Włochy zajmują ósme miejsce na świecie
pod  względem  jakości  życia  mieszkańców.  Włoska  służba  zdrowia
pod względem jakości oceniana jest jako druga w Europie.

GOSPODARKA

INFORMACJE OGÓLNE

WALUTA

Euro (od 1999 roku,; wcześniejszą

walutą la lira)

PRZYNALEŻNOŚC DO

ORGANIZACJI GOSPODARCZYCH

UE, WTO, OECD

DANE STATYSTYCZNE

PKB (nominalny)

2,246 bln $ (2011)

PKB (ważony PSN)

1,826 bln $ (2011)

PKB per capita

30 100 $ (2011)

Wzrost PKB

0,6% (2011)

Struktura PKB

rolnictwo 1,9%, przemysł 25,2%,

usługi 72,9% (2011)

INFLACJA

2,3% (2011)

WYMIANA HANDLOWA

EKSPORT

508,9 mld $ (2011)

GŁÓWNI PARTNERZY w eksporcie

Niemcy 13,2%, Francja 11,7%,

Hiszpania 5,9%, USA 5,8%, Wielka

Brytania 5,4%, Szwajcaria 4,6%

(2010)

IMPORT

541,2 mld $ (2011)

GŁÓWNI PARTNERZY w imporcie

Niemcy 16,2%, Francja 8,5%,

Chiny 7,9%, Holandia 5,4%,

Hiszpania 4,5% (2010)

ZATRUDNIENIE

SIŁA ROBOCZA

25 mln (2011)

STRUKTURA

ZATRUDNIENIA

rolnictwo 4,2%, przemysł

30,7%, usługi 65,1% (2005)

STOPA BEZROBOCIA

8,2% (2011)

WSKAŹNIKI JAKOŚCI ŻYCIA

WSPÓŁCZYNNIK GINIEGO 36 (2009)

FINANSE PUBLICZNE

DŁUG PUBLICZNY

120,1% PKB

DEFICYT BUDŻETOWY

3,6% PKB (2011)

PRZYCHODY BUDŻETOWE 1,041 bln $ (2011)
WYDATKI BUDŻETOWE

1,122 bln $ (2011)

GOSPODARKA

Bogactwa naturalne Włoch

We Włoszech występuje bardzo wiele bogactw naturalnych. W
XX wieku wydobywano tam między innym węgiel. Obecnie
kopalnie są zamykane. Po II wojnie światowej we Włoszech
odkryto

duże

złoża

ropy

naftowej

i  gazu  ziemnego.  Ropa  wydobywana  jest  głównie  na  Sycylii.
Wiele  bogactw  naturalnych  występuje  na  Sardynii.  Między
innymi są to rudy żelaza, miedzi, cynku, ołowiu i siarki. Ma to
olbrzymie  znacznie  dla  przemysłu  chemicznego.  Włochy
słynne  są  także  z  materiałów  używanych  w  budownictwie.
Wydobywa  się  tam  kamienie,  żwiry  i  piaski  dla  szeroko
rozwiniętego  przemysłu  ceramicznego.  Znane  są  niezwykle
drogie włoskie marmury wydobywane w Alpach i w Apeninach,
czyli
w środkowych Włoszech. Duże znaczenie we włoskim systemie
energetycznym  mają  elektrownie  wodne.  Zaspokajają  one
15% krajowego zużycia energii.

Tu r y s t y k a w e W ł o s z e c h

Bardzo istotną gałęzią włoskiej gospodarki jest

turystyka. Generuje ona aż 12% PKB kraju, co jest
wynikiem rzadko spotykanym. Duże znacznie
turystyczne

Włochy

zawdzięczają

swojemu

położeniu, historii i kulturze. Włochy są piątym
krajem

świecie

pod

względem

liczby

przybywających turystów (46 milionów turystów
każdego roku).

We Włoszech jest 33 tys. hoteli, które oferują

2 miliony miejsc noclegowych o różnym standardzie i
cenie.  Oferta  uzupełniona  jest  przez  campingi,
kwatery,  agroturystykę  i  apartamenty  do  wynajęcia,
co  daje  kolejne  4   mln  miejsc.  Głównymi  turystami
przyjeżdżającymi  do  Włoch  są  Niemcy,  Amerykanie,
Holendrzy,

Austriacy,

Brytyjczycy,

Francuzi,

Hiszpanie,

Szwajcarzy

i Japończycy. Polacy plasują się na 12 miejscu.

U s ł u g i

Największą część włoskiego PKB generują usługi.

Jest to typowe dla państw wysokorozwiniętych. 67%
Włochów jest zatrudnionych w sektorze usług i sektor
ten

wykazuje

największy

wzrost

rozwoju.

Najważniejsze gałęzie usług to: turystyka, handel,
bankowość i finanse, transport, komunikacja i
gastronomia.

Włoska sieć dróg i kolei należy do najlepszych na świecie. To właśnie we Włoszech

powstała  pierwsza  autostrada.  Sieć  autostrad  liczy  6500  km,  a  jej  zbudowanie  nie  było
proste. Wiele dróg i autostrad - z uwagi na uwarunkowania geograficzne - biegnie w tunelach
i  na  malowniczych  estakadach,  których  zbudowanie  pochłonęło  olbrzymie  fundusze.
Wszystkich dróg jest łącznie 840 000 km. Włochy są najbardziej zmotoryzowanym krajem w
Europie  i  trzecim  na  świecie  pod  względem  liczby  pojazdów  na  tysiąc  mieszkańców.  Są  tu
573 pojazdy na 1000 mieszkańców, co łącznie daje 33 mln sztuk.

Dużą  popularnością  cieszy  się  także  kolej.  Wprawdzie  liczba  linii  kolejowych  została  w
ostatnich dwudziestu latach zmniejszona (z 20 tys. do 16 tys. km linii kolejowych), to linie,
które  pozostały  charakteryzują  się  gęstą  liczbą  połączeń  i  są  rentowne.  Dodatkowo  we
Włoszech  funkcjonuje  sieć  kolei  dużych  prędkości,  po  których  składy  Pendolino  jeżdżą  w
prędkości 300 km/h. Linie szybkiej kolei cały czas sukcesywnie są rozbudowywane.

W  zakresie  ruchu  lotniczego  funkcjonuje  już  ponad  100  lotnisk.  Lotniska
w  Rzymie  i  Mediolanie  są  jednymi  z  największych  węzłów  komunikacji  lotniczej
w  Europie.  Włoska  flota  morska  należy  do  największych  na  świecie,  a  włoskie  rurociągi  są
najdłuższymi w Europie.

Infrastruktura we
Włoszech

Dług publicznych Włoch

Na  koniec  2010  roku  dług  publiczny  Włoch  wynosił  120  %  PKB.  Po  Grecji
(143%  zadłużenia  w  stosunku  do  PKB)  był  to  drugi,  najgorszy  wynik  w
Europie.  Banki  z  innych  krajów  pożyczyły  Włochom  do  2010  roku
niewyobrażalną sumę 600 mld euro. Z tego 1/3 trafiła do włoskiego rządu, a
połowa do włoskich firm. Ekonomiści zwracali uwagę na fakt, iż włoski dług
publiczny  jest  sześciokrotnie  większy  od  greckiego.  Włoskie  zadłużenie
oscyluje  wokół  100%  PKB  od  1992  roku.  Włosi  regularnie  spłacają  swoje
długi i zaciągają kolejne, ale w ostatnich latach nie zadłużali się bardziej, niż
miało to miejsce na początku lat dziewięćdziesiątych.
Traktat  z  Maastricht  zakładał,  że  Państwa  Unii  Europejskiej,  które  chcą
wstąpić  do  strefy  euro  nie  mogą  mieć  większego  długu  niż  60%
w  stosunku  do  PKB.  Włochy  mimo,  iż  tego  kryterium  nie  spełniały,  to
w  1999  roku  zostały  przyjęte  do  strefy  euro.  Ich  gospodarka  wykazywała
dobre perspektywy, a dług miał stopniowo maleć.
Jednak  sytuacja  zadłużenia  Włoch  wygląda  o  wiele  korzystniej,  niż
w  Grecji,  Portugalii  czy  Irlandii.  Ponad  75%  włoskiego  długu  to  obligacje
długookresowe,  których  zapadalność  wynosi  średnio  ponad  7  lat.  Większa
część długu włoskiego rządu jest zaciągnięta u jego własnych obywateli, nie
w  zagranicznych  bankach.  To  także  poprawia  bezpieczeństwo  włoskiego
budżetu.

B o g a t a p ó ł n o c , b i e d n e p o ł u d n i e

Pod względem gospodarczym Włochy od wielu lat podzielone są na dwie strefy.

Włochy  północne  to  jeden  z  najlepiej  rozwiniętych  regionów  świata,  dominuje  tu
duże  uprzemysłowienie,  rozwinięte  są  duże  ośrodki  miejskie.  Na  północy  swoje
siedziby  mają  najważniejsze  włoskie  firmy,  koncerny  telewizyjne,  uniwersytety  i
ośrodki badawczo-rozwojowe.

Z kolei na południu stopa życia jest zdecydowanie niższa. Przemysł skupiony

jest wokół rolnictwa, częściowo turystyki. W ostatnich latach na południu budowane
są fabryki, które mają zmienić ten stan. W okolicach Neapolu zainwestował między
innymi koncern Fiat. Mimo tego stopa bezrobocia na południu Włoch jest dwukrotnie
wyższa,  niż  na  północy.  Spowodowane  jest  to  zaszłościami  historycznymi  i
zaniedbaniami  rządu,  który  dopiero  w  ostatnich  latach  stara  się  te  różnice
niwelować.  Do  południowych  Włoch  trafia  znaczna  część  środków  unijnych,
mających na celu zrównanie poziomu życia mieszkańców z południa.

P r o b l e m y g o s p o d a r c z e

Głównymi problemami gospodarczymi Włoch, z którymi próbuje się zmierzyć

obecny  rząd  pod  kierownictwem  premiera  Mario  Monti  są:  nieelastyczne  prawo
pracy,  stosunkowo  wysoka  korupcja,  bezrobocie  wśród  osób  młodych,  mała
konkurencyjność  włoskich  firm  na  rynkach  światowych  z  uwagi  na  wysokie  koszty
pracy i wysoki dług publiczny. Osoby zatrudnione we Włoszech na stałych umowach
o prace mają zbyt duże przywileje i pracodawcom trudno je zwolnić. To powoduje, że
nowi pracownicy zatrudniani są na umowach czasowych. Jednocześnie pracodawcy
mają

słabe

bodźce

inwestowania

w  rozwój  kwalifikacji  pracowników  zatrudnionych  na  czas  określony.  To  z  kolei
przekłada  się  na  fakt,  że  pracownicy  na  umowach  czasowych  są  gorzej
wynagradzani.  W  służbie  publicznej  i  urzędach  dużym  problemem  jest  nepotyzm
podczas zatrudniania nowych urzędników.

Innym problemem włoskiej gospodarki są wysokie obciążenia podatkowe. To

powoduje,  że  we  Włoszech  istnieje  bardzo  rozwinięta  szara  strefa.  Szacuje  się,  że
stanowi  ona  ok.  28  %  oficjalnego  PKB  kraju.  To  sytuuje  Włochy  na  pierwszym
miejscu  pod  względem  wielkości  szarej  strefy,  spośród  wszystkich  państw    strefy
euro.

Historia Włoch

Etruskowie na Półwyspie Apenińskim -

pojawili się tam w VIII wieku p.n.e. i to im

zawdzięczamy wygląd i układ ulic niektórych starożytnych włoskich miast.

Republika rzymska -

Legenda głosi, że w 753 roku p.n.e. została założona dzisiejsza stolica

Włoch - Rzym. Już w III wieku p.n.e. Rzym był tak silny, że mógł podbijać inne państwa wokół
Morza Śródziemnego. Wkrótce potem powstało wielkie imperium rzymskie, które miało swoje
wpływy wokół całego basenu Morza Śródziemnego. W 49 roku p.n.e. władzę dyktatorską objął
Juliusz Cezar, którego w 44 roku p.n.e. zasztyletowano. W 395 roku p.n.e. Cesarstwo
Rzymskie rozpadło się na wschodnie i zachodnie. Ostatni cesarz Cesarstwa
Zachodniorzymskiego został zdetronizowany w 476 roku p.n.e.

Longobardowie, Bizantyjczycy i Frankowie – średniowiecze na półwyspie -

552  r.  Bizantyjczycy  wyparli  Ostrogotów,  ci  jednak  część  posiadłości  stracili  na  rzecz
Longobardów.  W  751  roku  Longobardowie  zakończyli  okres  bizantyjskiego  panowania  na
Półwyspie  Apenińskim.  w  756  roku  Papiestwo  otrzymało  od  Franków  teren  tzw.  Państwa
Kościelnego,  które  istniało  aż  do  1870  roku.  Zapoczątkowanie  przez  Karola  Wielkiego
panowania  Franków  na  półwyspie.  Koronacja  Karola  Wielkiego  na  cesarza  (800  rok).  W  843
roku,

mocy

traktatu

Verdun,

Królestwo

Włoch

wraz

z Burgundią, Prowansją i zachodnią Austrazją, utworzyły tzw. Państwo środkowofrankijskie.
Królem, a jednocześnie cesarzem, został Lotar I. Rozpad państwa na trzy królestwa –
Lotaryngię, Prowansję i Italię.

Renesans – czas rozkwitu - wojny włosko-francuskie, które toczyły się od 1494.

W 1527 roku wojska Karol V złupiły i zdobył Rzym. Wojny zakończyły się dopiero w 1559 roku
podpisaniem traktatu pokojowego w Cateau-Cambresis.

Pod rządami Napoleona -

Napoleon Bonaparte w latach 1796 – 1797 (w czasie

kampanii  włoskiej),  wyparł  z  północnych  Włoch  Austriaków.  W  1797  roku  podpisany
został  pokój  w  Campo  Formio,  który  potwierdził  dominację  Francji.  Zatwierdzono
również nowy podział Włoch. Po 1800 roku Francuzi odzyskali we Włoszech hegemonię,
a  panowanie  nad  państwem  włoskim  objął  Napoleon  Bonaparte.  W  1802  roku
utworzono  Republikę  Włoską,  przekształconą  trzy  lata  później  w  Królestwo  Włoch,
którego władcą był Napoleon I. Kongres wiedeński - 1815 rok. W Państwie Kościelnym
zostały przywrócone absolutne rządy papieża.

Trudne początki Zjednoczenia Włoch

- W 1848 roku na fali europejskiej Wiosny

Ludów
w północnych Włoszech wybuchła fala buntów przeciwko królom poszczególnych
księstw. W 1848 roku król Sardynii Karol Albert utworzył dwuizbowy parlament, a prawo
wyborcze było wzorowane na konstytucji francuskiej.

Zjednoczenia Włoch – Risorgimento -

Na Sycylię przybył Giuseppe Garibaldi, który

w  imieniu  króla  Sardynii  Wiktora  Emanuela  II  mianował  się  dyktatorem.  Garibaldi  stał
się bohaterem narodowym Włoch. Ogłosił tymczasowym rząd i obowiązkowy pobór do
armii.  W  1861  roku  parlament  Sardynii  stał  się  parlamentem  całych  Włoch.
Proklamowane  zostało  królestwo  Włoch  na  czele  którego  stanął  Wiktor  Emanuel  II.
Tymczasowa stolica była w Turynie. Następnie przeniesiono ją do Florencji.

Zjednoczone Królestwo Włoch -

W przyłączeniu Wenecji do Włoch pomogła wojna

Austrii z Prusami. Rzym został zdobyty przez Garibaldiego dopiero w 1870 roku. Rok
później

przeniesiono

stolicę

Włoch

z Florencji do Rzymu. W przyłączeniu Wenecji do Włoch pomogła wojna Austrii z
Prusami.

Włochy w trakcie I wojny światowej -

W 1915 roku w trakcie I wojny światowej były

w  tzw.  Trójprzymierzu  z  Niemcami  i  Austro-Węgrami.  Jednak  sytuacja  polityczna  się
zmieniła  (do  wojny  wkroczyła  między  innymi  Wielka  Brytania)  i  Włochy  -  zgodnie  ze
wcześniejszymi  ustaleniami  -  odłączyły  się  od  Trójprzymierza.  Włochy  przystąpiły  do
ataku przy granicy z Austrią.

Faszyzm we Włoszech -

Działania wojenne spowodowały, że Włochy

pogrążyły

się

w recesji gospodarczej. Finanse były na tyle zdruzgotane, że rosły niepokoje
społeczne. Rosło bezrobocie. Włosi oczekiwali radykalnych zmian. To wszystko
spowodowało,  że  propaganda  komunistyczna  miała  coraz  szersze  grono
zwolenników.  Na  czele  faszystów  stał  Benito  Mussolini..  W  1922  roku  Benito
Mussolini  stanął  na  czele  marszu  swoich  zwolenników  i  przejął  władzę  we
Włoszech. Był premierem Włoch od 1922 roku do 1943 roku.

Włochy w trakcie II wojny światowej -

W pierwszych tygodniach II wojny

światowej Włochy - za zgodą Hitlera - pozostawały krajem neutralnym. Jednak
w  czerwcu  1940  roku,  gdy  było  już  pewne,  że  Francja  przegra  z  Niemcami,
Włosi wypowiedzieli wojnę Francji i Wielkiej Brytanii.
Po nieudanym ataku Niemców na ZSRR i po przyłączeniu się do wojny Stanów
Zjednoczonych sytuacja państw Osi uległa pogorszeniu. W 1943 roku wojska
amerykańskie  i  brytyjskie  pokonały  Niemców  i  Włochów  w  północnej  Afryce.
W lipcu 1943 roku alianci wylądowali na Sycylii. Wówczas król Wiktor Emanuel
aresztował Mussoliniego i mianował nowego szefa rządu, który jednocześnie
miał być głównodowodzącym armią.
We wrześniu 1943 roku włoski rząd ogłosił zawieszenie broni z aliantami, ale
jednocześnie nie wypowiedział wojny Niemcom. W wyniku zamieszania armia
włoska  się  rozproszyła,  a  Niemcy  zajęli  północne  i  środkowe  Włochy.  Rzym
został  oswobodzony  w  czerwcu  1944  roku,  natomiast  Mediolan  w  kwietniu
1945  roku.  Po  II  wojnie  światowej  Włochy  poniosły  straty  kolonialne.  Włosi
stracili  kontrolę  nad  Libią  (oficjalnie  w  1951  roku),  nad  fragmentem
terytorium

Triestu

i półwyspu Istria. Stracili też kolonie we wschodniej Afryce. Spod zarządu
włoskiego odeszła Albania.

Republika Włoch

Po zakończeniu II wojny światowej w czerwcu 1946 roku we Włoszech odbyło się
referendum konstytucyjne. Referendum dotyczyło ustroju, jaki miał panować we
Włoszech.  Za  utworzeniem  republiki  głosowało  54%  Włochów  (przewaga  była
niewielka).  Humbert  II  wraz  ze  swoim  ojcem  Wiktorem  Emmanuelem  III
zmuszeni byli wyemigrować z Włoch do Egiptu.
W  1949  roku  Włochy  weszły  do  NATO.  W  1957  roku  Włochy  były  jednym  z
państw  założycielskich  Europejskiej  Wspólnoty  Gospodarczej,  która  później
przekształciła  się  w  Unię  Europejską.  Obecnie  Włochy  należą  do  Grupy  G8
(najlepiej  rozwiniętych  i  najbogatszych  państw  świata).  Włoska  służba  zdrowia
wg  rankingów  WHO  z  2001  roku  jest  drugą  w  świecie  pod  względem  jakości
opieki  medycznej.  Włochy  są  jednym  z  najchętniej  odwiedzanych  krajów  przez
turystów, a infrastruktura drogowa i kolejowa (być może po Niemieckiej) należy
do najnowocześniejszych i najlepiej zarządzanych w Europie. Dzisiejsze Włochy
to  ponad  60  milionów  ludzi  ze  średnim  PKB  na  osobę  na  poziomie  39  tys.
dolarów rocznie. Dla porównania w Polsce jest to 12 tys. dolarów rocznie.

System partyjny i przywódczy

We Włoszech panuje ustrój demokratyczny. Włochy to republika z

dwuizbowym  parlamentem,  który  wybierany  jest  na  pięcioletnią  kadencję.
Wybory we Włoszech wyglądają podobnie jak w Polsce. Są powszechne, tajne,
równe  i  bezpośrednie.  Włoski  parlament  dzieli  się  na  Izbę  Deputowanych
(Camera  dei Deputati), gdzie zasiada  630  deputowanych  oraz  Senat (Senato
della Repubblica), w którym jest miejsce dla około 320 senatorów. W senacie
znajdują się także tzw. senatorowie dożywotni.

Okręgi wyborcze do Senatu i Izby Deputowanych różnią się nieco od siebie. W

wyborach do Senatu okręgami są region Włoch. Natomiast przy wyborze Deputowanych
wytyczonych zostało 27 sztucznych okręgów.
Symboliczną  głową  państwa  jest  prezydent,  który  jednak  nie  ma  zbyt  dużych
uprawnień.  Prezydent  jest  wybierany  przez  Zgromadzenie  Narodowe.  Są  to  wspólne
obrady parlamentu oraz reprezentanci regionów. Po trzech z każdego regionu i jeden z
Valle d’Aosta. Prezydent wybierany jest na siedmioletnią kadencję. Początkiem czerwca
2012  roku  Silvio  Berlusconi  (były  premier  Włoch)  zaproponował,  aby  od  2013  roku
prezydenta wybierać w wyborach bezpośrednich.

Na tle państw europejskich ustrój polityczny Włoch wydaje się być mało stabilnym.

Rząd Silvio Berlusconiego, który ustąpił pod koniec 2011 roku, był 62 włoskim rządem
od czasów zakończenia II wojny światowej. Wielopartyjny system we Włoszech daje
szczególne uprawnienia prezydentowi. Może on desygnować kandydata na premiera.
Prezydent może też rozwiązać parlament w przypadku dymisji rządu.

Władza ustawodawcza i

wykonawcza

Parlament

(kadencja

5 lat)

Izba deputowanych

(630 osób)

Przewodniczący: Laura Boldrini

Senat (ponad 320

osób)

Przewodniczący: Pietro Grasso

PREZYDENT

REPUBLIKI

(wybierany

na okres 7 lat)

Giorgio Napolitano

________________________

RADA MINISTRÓW

Premier: Matteo Renzi

Rząd : Rząd Matteo Renziego

SYSTEM PARLAMENTARNO-

GABINETOWY

w odmianie republikańskiej

System partyjny

Włoski system należy do wielopartyjnych. Partii politycznych jest stosunkowo dużo i
są one rozdrobnione. Skupiają się jednak w dwóch obozach. Pierwszy z nich to
rządząca koalicja centroprawicowa, w której jest Lud Wolności (Silvio Berlusconiego)
i Liga Północna. W drugim obozie - obecnie w opozycji - jest Partia Demokratyczna
i inne ugrupowania centrolewicowe.

Konstytucja Republiki Włoskiej

Włoska ustawa zasadnicza (Costituzione della Repubblica Italiana) została uchwalona
w  1947  roku.  Dziś  uznawana  jest  za  jedną  z  najlepiej  napisanych  ustaw
konstytucyjnych  na  świecie.  Wśród  głównych  zasad  uchwalony  w  konstytucji  są:
demokratyzm,  parlamentaryzm,  decentralizacja  władzy,  praworządność  i  jej
gwarancje  oraz  prawa  i  wolności  jednostki.  Konstytucja  napisana  po  II  wojnie
światowej  miała  za  zadanie  -  podobnie  jak  w  Niemczech  -  całkowite  zerwanie  z
faszyzmem
i uniemożliwienie powrotu faszyzmowi w przyszłości.

Wartym zauważenia jest fakt, że czynne prawo wyborcze do Izby Deputowanych
mają obywatele, którzy ukończyli 18 lat, a bierne prawo wyborcze obywatele, którzy
ukończyli 25 lat. Z kolei w przypadku Senatu czynne prawo wyborcze przysługuje po
ukończeniu 25 lat. Natomiast kandydować na urząd Senatora można po ukończeniu
40 lat.

Samorząd terytorialny i partie

polityczne

Samorząd

terytorialny

Regiony (20 regionów-

regione)

Prowincje (101 prowincji-

provincia)

Gminy (8102 gmin –

comune)

Partie polityczne

Partia Demokratyczna

Lud Wolności

Wybór Obywatelski

Ruch Pięciu Gwiazd

Lewica, Ekologia,

Wolność

Samorząd terytorialny

Regiony (regione)

• 20 regionów

• 15 regionów działa na podstawie statutu

zwykłego, zaś 5 posiada statut specjalny

Prowincje (provincia)

• 101 prowincji

• 2 prowincje posiadają status autonomiczny

Gminy (comune)

• 8102 gmin

Organy władzy szczebla

regionalnego

1. Rada Regionalna , organ

stanowiący i nadzorczy (Consiglio
Regionale)

• 30-80 radnych
2. Komitet Wykonawczy, zwany

zarządem (Giunta) – organ
wykonawczy

• przedstawiciele Rady Regionalnej

oraz Prezydenta

• kompetencje: m.in. Przygotowanie i

wykonanie budżetu regionalnego
oraz wdrażanie decyzji rady

3. Prezydent, zwany

przewodniczącym guinty
(Presidente) – organ wykonawczy

• kompetencje: m.in.

reprezentowanie regionu i
kierowanie jego polityką

Do głównych zadań
regionu należy:

• dbanie o stosunki
międzynarodowe w obszarze
współpracy międzyregionalnej
w UE

• rozwój handlu
pozaregionalnego

• dbanie o zdrowie i
zabezpieczenie socjalne

• kształtowanie infrastruktury
transportowej

• produkowanie i dostarczanie
energii

• rolnictwo

• wspieranie urbanizacji

• rozwój przestrzenny

• chronienie i kształtowanie
krajobrazu w zgodzie z
zasadami zrównoważonego
rozwoju

Organy szczebla

drugiego

1. Rada

Prowincjonalna
(Consiglio
Provincionale)

2. Zarząd

Prowincjonalny
(Giunta
Provincionale)

3. Prezydent

(Presidente)

Do głównych zadań
regionu należy:
zaliczyć:

•Ochronę środowiska

•Obronę cywilną

•Kulturę

•Zbiórkę
zanieczyszczeń

•Lokalną politykę rynku
pracy

•Szkolnictwo

•Planowanie i
zarządzanie
infrastrukturą.

Organy gminy

1. Rada Gminy

(Consiglio
Communale)

2. Komitet

Wykonawczy
(Giunta)

3. Burmistrz

(Sindaco)

Samorząd tego

poziomu

odpowiada m.in. za:

• usługi socjalne i

publiczne

• planowanie miejskie

• użytkowanie

przestrzeni

• ochronę środowiska

• rozwój lokalny.

Planowanie przestrzenne

• Uregulowane jest przepisami

Krajowego

Prawa Urbanistycznego z dnia 17 sierpnia
1942r. (Legge Urbanistica Statiale).

• Planowanie przestrzenne jest prowadzone

na trzech poziomach (regionalnym,
prowincjonalnym i gminnym).

• Dokumenty planistyczne z reguły nie mają

ściśle wyznaczonej daty ważności. Z
zapisów prawnych wynika jednak, że po
okresie około 10 lat tracą aktualność.

Planowanie przestrzenne –

poziom krajowy

• Na szczeblu krajowym dominujące znaczenia ma

funkcja koordynująca politykę przestrzenną oraz
wskazująca lokalizacje wybranych projektów
publicznych.

• Dobrym przykładem może być przyjęty przez

Ministerstwo Robót Publicznych w 1992r. Program
Odnowy Miast. Instrument ten jest ściśle związany
z przyznaniem państwowych środków publicznych
na cele pobudzenia konkurencji między gminami.
Program dotyczy obszarów w ramach większych
gmin lub całych gmin, które zostały dotknięte
skutkami kryzysów.

Planowanie przestrzenne –

poziom regionalny

• Na szczeblu regionu są tworzone:
1. Obligatoryjny

Plan Koordynacji Terytorialnej

(Miejski Plan

Uporządkowania) , który zawiera wskazówki dotyczące
planowania na szczeblu prowincjonalnym i gminnym;
określa m.in. główne obszary rezerwowane pod
określone użytkowanie terenu, identyfikuje miejsca
wybrane pod nowe inwestycje miejskie oraz pod główne
systemy infrastruktury komunikacyjnej.

2. Fakultatywny

Plan Krajobrazu Terytorialnego

, wskazuje

na uwarunkowania i zagrożenia związane z
wykorzystaniem walorów naturalnych oraz zawiera
wskazówki dotyczące zmian w zakresie kształtowania
bądź tworzenia nowego krajobrazu.

Planowanie przestrzenne –

poziom prowincji (provincia)

• Na szczeblu prowincji jest tworzony:
1.

Prowincjonalny Plan Koordynacji

Terytorialnej/Miejscowy Plan Uporządkowania
Prowincji

(Piano Territoriale di Coordinamento

Provinciale-PTCP), który obejmuje swym zakresem
cały obszar prowincji. Zapisy planu dotyczą
głównie tych obszarów, które nie zostały
zdefiniowane w planie regionalnym,a dotyczą:
specyficznego użytkowania terenu, lokalizacji
infrastruktury oraz linii komunikacyjnych , linii
przebiegu prac hydrologicznych, a także obszarów
rezerwatów i parków przyrody.

Planowanie przestrzenne –

poziom gminy (comune)

• Na szczeblu gminy są tworzone:
1.

Ogólny

plan zagospodarowania przestrzennego

(Piano Regolatore Generale –

PRG), który dostarcza główne wskazówki dotyczące sposobu użytkowania
całej przestrzeni gminy. Musi zawierac informacje o sieci głównych dróg
komunikacyjnych, podziale przestrzeni na poszczególne strefy (np. obszary
produkcyjne, miejsca historyczne),a także wszelkie restrykcje z tym związane.
Nie ma charakteru implementacyjnego, a jego założenia zazwyczaj
realizowane są poprzez wydawanie pozwoleń na budowę (Licenza di
Costruzione-LC) oraz przestrzeganie gminnych przepisów budowlanych
(regolamenti edilizi comunali). Plan przyjmowany jest na czas nieokreślony

Ogólne międzygminne plany zagospodarowania przestrzennego

(Piano

Regolatore Generale Intercomunali – PGGI)

Plany szczegółowe

(Piano Particolareggiato – PP)

Plan rozwoju

(Piano di Lottizzazione- PDL)

Plan rozwoju budownictwa i wzrostu demograficznego

(Piano per l’Edilizia

Economica e Popolare – PEEP)

Plan dla zakładów produkcyjnych

(Piano per gli Insediamenti Produttivi – PIP)

Plan napraw

(Piano di Recupero – PDRE).

Wyjątki

względu

znaczną

autonomię

regionalną, mogą powstawać rozwiązania
odmienne

tych

tradycyjnych.

Przykładem mogą być gminy regionów,
takich jak Emilia Romagna, Lombardia czy
Basilicata,

gdzie

obowiązujące

Plany

Miejscowe

składają

się

z dwóch kluczowych komponentów, tj.:

Planu strategicznego

(ang. Strategic Plan)

Planu operacyjnego

(ang. Operative Plan

lub Major Plan).

CIEKAWOSTKI O

WŁOCHACH

• Dla Włochów pechowym numerem jest 17
• W 1860 roku w Neapolu wynaleziono pizze
• Prawie 20% ludności Włoch ma powyżej 65 lat
• Normalna rzeczą jest mieszkanie z rodzicami do 40

roku życia

• We włoskim języku nie ma liter: K, Y, W, X i J
• We Włoszech wynaleziono termometr, fortepian,

barometr, baterie, nitroglicerynę, lody, okulary, ekspres
do kawy, telefon

• We Włoszech nie ma przedszkoli
• Mężczyźni na południu obdarowują się pocałunkiem na

powitanie, a także na pożegnanie.

Document Outline