Stany Zjednoczone i 

kontynent amerykański po 

II wonie światowej.

Mocarstwo

Stany Zjednoczone w chwili zakończenia II wojny 
światowej było najsilniejszym i najbogatszym 
państwem świata. Z USA pochodziła połowa 
produkcji świata, kraj ten kontrolował 2/3 
zasobów złota a dolar był najważniejszą i 
najbardziej pożądaną  walutą świata.
Stany Zjednoczone wkroczyły na drogę realizacji 
państwa dobrobytu gwarantującego 
bezpieczeństwo socjalne obywateli przy 
utrzymaniu wolnego rynku i wysokiego poziomu 
gospodarczego.

Sprawiedliwy Ład i Wielkie 

Społeczeństwo

Realizując założenia  
amerykańskich reform 
społecznych, prezydent 

Harry 

Truman 

ogłosił projekt tzw. 

Sprawiedliwego Ładu – Fair Deal

, a 

w latach 60.  prezydent 

Lyndon 

Johnson 

przystąpił do budowy tzw. 

Wielkiego Społeczeństwa

. Celem 

tych projektów było rozszerzenie 
socjalnych uprawnień np. prawo do 
edukacji publicznej, ubezpieczeń 
zdrowotnych, likwidacji bezrobocia.

Technologie

Dominacja USA opierała się w dużej 
mierze na  rozwoju nowoczesnych 
technologii – od bomby atomowej, 
przodując w tzw. 

Wyścigu zbrojeń

, po 

przenośne ładunki jądrowe i badania 
kosmosu do zastosowania pierwszych 
komputerów. 

W 1975 r. powstał 

pierwszy PC – personal computer 

(the 

Altair 880)

 

. 

Doprowadził to do tzw. 

rewolucji informatycznej.
Amerykanizacja życia następowała 
również poprzez telewizję promującej 
tzw. film hollywoodzki oraz nowy typ 
muzyki rozrywkowej. 

„Wyścig na Księżyc”

 

W wyścigu zbrojeń miedzy USA i ZSRR istotną rolę 

odgrywała kwestia podboju kosmosu. W 1969 r.  
Amerykańscy kosmonauci 

Neil Armstrong i Edvin 

Aldrin

 stanęli na powierzchni Księżyca.

Prezydentura Trumana i Eisehhovera

Po II wojnie światowej USA nie powróciły 
do izolacjonizmu, a nawet odwrotnie, rząd 
USA uznał, że jest to teraz państwo 
odpowiedzialne za losy całego „wolnego 
świata”. Jednak stałe napięcie w 
kontaktach USA – ZSRR potęgowało 
atmosferę niepokoju społecznego. 

W 1947 

r. Kongres przyjął ustawę o 
bezpieczeństwie narodowym powołując do 
życia  CIA - Central Intelligence Agency 
- Centralną Agencję Wywiadowczą.

 W 

latach 50. obawa przed  zagrożeniem ze 
strony ZSRR przerodziła się w tzw. 

maccartyzm.

Maccartyzm

To antykomunistyczna kampania 
prowadzona w latach 

1950-54

, 

zapoczątkowana przez  senatora 

Johna 

McCarthy’ego 

który w 1950 r.  Stanął na 

czele komisji śledczej poszukującej 
działaczy komunistycznych we wszystkich 
amerykańskich środowiskach – od 
artystów do polityków. Senator McCarthy 
w 1954 r. został odwołany ze stanowiska i 
oskarżony o naruszenie swobód 
obywatelskich. Później okazało się że 
część jego oskarżeń okazała się słuszna.

John Fitzgerald Kennedy

W 1960 r.  Prezydentem Stanów 
Zjednoczonych został 

John Fitzgerald 

Kennedy

 startujący w wyborach z 

hasłem moralnego odrodzenia 
Ameryki. Stworzył ku temu np. 

Korpus 

Pokoju 

– organizację zrzeszającą 

młodych ludzi by nieść pomoc krajom 
mniej rozwiniętym i głosić 
demokratyczne hasła. W 1961 Kennedy 
ogłosił 

Sojusz dla Postępu 

– program 

pomocy dla Ameryki Łacińskiej.

Problem kubański

Ważne miejsce w polityce Kennedy'ego 
zajął problem kubański. Na Kubie w 

1959

 

r.  została obalona proamerykańska 
dyktatura, a jej miejsce zajął rewolucyjny 
rząd 

Fidela Castro

, który wkrótce 

zacieśnił stosunki z ZSRR i rozpoczął 
przebudowę kraju w duchu 
socjalistycznym. Kennedy zgodził się 
wówczas na  zorganizowanie desantu CIA 
1500 emigrantów, którzy mieli obalić 
rządy Castro. Tzw. 

Inwazja w zatoce Świń 

w 1961 

okazała się klęską emigrantów i 

kompromitacja władz amerykańskich.

Czując ciągłe napięcie w kontaktach w  z 
ZSRR  rząd USA przeznaczał coraz większe 
środki na badania nad bronią jądrową. W 

1962

 r. samoloty wywiadowcze wykryły 

sowieckie rakiety z głowicami nuklearnymi 
instalowane na Kubie. W związku z tym, 
terytorium USA znalazło się w ich zasięgu. 
Kennedy zarządził blokadę wyspy a USA 
zostały postawione w gotowości bojowej. 
Wydawało się że jest to początek wojny 
nuklearnej. Zdecydowana reakcja 
Kennedy’ego spowodowała że tzw. 

Kubański 

kryzys rakietowy 

przełamał postawę 

przywódcy ZSRR – 

Nikity Chruszczowa

 i 

zgodził się on na pewne ustępstwa. 
Chruszczow zgodził się wycofać rakiety z 
Kuby w zamian za co USA miały wycofać 
swoje z Turcji, z terenów pogranicznych z 
ZSRR. Efektem porozumienia było utworzenie 
tzw. 

Gorącej linii telefonicznej

, 

łączącej Biały 

Dom  z Kremlem

. Miało to ułatwić kontakt 

miedzy supermocarstwami.

Światowe interesy 

Kennedy’ego

Prezydent Kennedy starał się również 
łagodzić oddziaływanie komunistyczne 
poza USA. W 

1961

 r. zaangażował się 

w sprawę tzw. 

drugiego kryzysu 

berlińskiego

 i udzielił poparcia 

mieszkańcom Berlina zachodniego, 
starał się również załagodzić reżim 
komunistyczny w Wietnamie, co 
doprowadziło do uwikłania USA w 
wojnę w Wietnamie, zakończoną w  
1973 r. totalną porażką.

Problem ludności murzyńskiej w 

USA

Palącym problemem w USA po II wojnie 
światowej stała się kwestia równouprawnienia 
ludności murzyńskiej, która na południu kraju 
wciąż podlegała segregacji rasowej ( zakaz 
uczęszczania do szkół, lokali, środków transportu 
itd.). Niemniej w USA postępowała akcja walki z 
segregacją rasową, a na jej czele stanął 
czarnoskóry pastor – 

Martin Luther King

. W 

czasie jego działalności Kongres w latach 1957, 
1963, 1964 uchwalił kolejne ustawy zakazujące 
dyskryminacji ludności murzyńskiej. Nie spotkało 
się to jednak z entuzjazmem ludności białej.

W 1963 r. miał miejsce słynny wiec „marsz na Waszyngton”, w 

którym swoje przemówienie wygłosił Martin Luther King. Mowa 

zaczynała się od słów „I have a dream…” Słowa te stały się 

symbolem marzeń, które można zrealizować. W 1964 M. L. king 

został uhonorowany Pokojową Nagrodą Nobla.

Prawne ograniczenia udało się 
przezwyciężyć, ale nie zakończyło to 
problemów politycznych ludności 
czarnoskórej. W latach 60. wzmogły 
się zamieszki na tle rasowym na 
północy USA, a środowiska 
murzyńskie ulegały radykalizacji, 
popularność zdobył ruch 

Black Power

, 

którego celem było odrzucenie walki 
społecznej na rzecz walki politycznej. 

Prezydentura Nixona

W latach 60. i 70. społeczność amerykańska 
utraciła zaufanie do władz państwowych, co 
było spowodowane m.in. klęskami w 
Wietnamie, ogromnymi nakładami 
finansowymi na misje militarne. 

W 1973 r. 

prezydent Richard Nixon zdecydował o 
wycofaniu wojsk USA z Wietnamu. 

Okazało 

się więc że mocarstwowe Stany Zjednoczone 
nie potrafią zniszczyć komunizmu w 
niewielkim terytorialnie Wietnamie. Rząd USA 
stracił zaufanie również z powodu ingerencji 
w sprawy bliskowschodnie, w które 
zaangażował się przede wszystkim finansowo 
wspierając Izrael

.

Radykalizacja społeczeństwa zaowocowała 
brutalizacja zachowań : w 

1968 zamordowano 

Martina Luthera Kinga

 oraz kandydata partii 

republikańskiej Roberta Kennedy’ego. W 174 
ujawniona została 

afera Watergate 

– ludzie z 

otoczenia Nixona założyli podsłuch w budynku 
Watergate, gdzie mieścił się sztab polityczny Partii 
Demokratycznej. 
W 1971 bilans amerykańskiego handlu 
zagranicznego był ujemny, na co wpłynęły 
interwencje USA w Wietnamie i Izraelu. Do roli 
konkurenta w tej dziedzinie zaczęła wyrastać 
Japonia.

Ronald Reagan

W 

1981

 r. prezydentem USA został 

konserwatysta 

Ronald Reagan

, który w 

obliczu upadku USA ogłosił konieczność 
powrotu do tradycyjnych amerykańskich 
wartości, krytykując pornografię i 
prostytucję. W polityce ekonomicznej 
nawoływał do neoliberalnych haseł. Celem 
było osiągnięcie tzw. 

Welfare state 

– 

prezydent wprowadził ograniczenia 
własności prywatnej na rzecz państwowej, 
co miało obniżyć inflację i pobudzić rozwój 
gospodarczy państwa. Reformy 
przeprowadzane w imię Welfare state 
nazwano 

„rewolucją konserwatywn

ą”.

W polityce międzynarodowej Reagan 
prezentował silną postawę wobec komunizmu. 
Był zdania że USA muszą przewodzić 
państwom demokratycznym. Nazwał ZSRR – 

„imperium zła” 

i zwiększył nakłady finansowe 

na zbrojenia. Administracja prezydenta 
przygotowywała 

program „wojen gwiezdnych” 

– budowę systemu antyrakietowego w 
przestrzeni kosmicznej. Plan nie został 
zrealizowany. Wyścig zbrojeń osiągnął 
apogeum, zakończone dopiero w 

1987 r. kiedy 

to ZSRR zgodził się podpisać układ o likwidacji 
rakiet średniego zasięgu. 

Był to początek 

końca „zimnej wojny”.

Ameryka Łacińska

Lata powojenne tj. 1950 – 89 to ciągły proces 
rozwarstwienia społecznego w tamtym 
obszarze. Sytuacja ta wywoływała ciągłe 
napięcia i stała się przyczyną powstawania 
wielu ruchów rewolucyjnych. Sprawę pogarszał 
fakt, iż USA traktowały Amerykę Łacińską jak  
obszar swoich wpływów i za wszelka cenę 
próbował nie dopuścić do rozwoju tendencji 
komunistycznych w tamtym rejonie. Z drugiej 
strony ZSRR chętnie wspomagał wszelkie ruchy 
rewolucyjne.

Sytuacja uległa zmianie w 1959 r, po 
dojściu Fidela Castro do władzy na Kubie. 
Jego rządy stały się oparciem dla 
ugrupowań lewicujących w państwach 
Ameryki Łacińskiej. Wspierał 

ugrupowania 

partyzanckie

 realizujące akcje 

terrorystyczne. Najsilniejsze z nich powstały 
w 

Urugwaju, Kolumbii, Peru i Salwadorze

. 

Odpowiedzią na walki partyzanckie stały się 

systemy dyktatorskie

, często bardzo 

brutalne (Dominikana, Haiti, Paragwaj). 
Większość z nich była negatywnie 
nastawiona do systemu komunistycznego 
jak i mocarstwowej polityki USA.

Najbardziej znana tego typu dyktatura 
była 

dyktatura chilijska

, która  w 1970 

r zapoczątkował 

Salvador Allende. 

Rozpoczął on serie brutalnych i 
radykalnych reform mających 
stworzyć Chile na wzór ZSRR. W 1970 
prezydent Allende został usunięty od 
władzy przez generała 

Augusto 

Pinocheta

, który rozpoczął dyktaturę 

opartą na terrorze. W 1989 r. Pinochet 
dobrowolnie zrzekł się władzy a Chile 
stały się państwem demokratycznym.

Drugim typem dyktatury była tzw. 

dyktatura populistyczna 

opierająca się na 

poparciu dyktatora przez ludność. 
Przykładem może być 

Argentyna

 pod 

władzą prezydenta a właściwie dyktatora 

Juana Peróna 

(1946 – 1955, 1973 – 74) 

tzw. 

peronizm

. Dystansował się on 

zarówno od komunizmu jak i kapitalizmu 
opierając się na zasadach chrześcijańsko – 
socjalistycznych. Niestabilność polityczna 
i gospodarcza regionu 
latynoamerykańskiego spowodowała, że 
duże wpływy w tym regionie zdobywali 

handlarze narkotyków

, a dochody z ich 

handlu wspierały zarówno ruchy 
rewolucyjne jak i walki polityczne.