METODY
STOSOWANE W
TERAPII DZIECI
AUTYSTYCZNYCH
METODY
STOSOWANE W
TERAPII DZIECI
AUTYSTYCZNYCH
METODY
STYMULACYJNE
TERAPIA ZABURZEŃ SENSORYCZNYCH W AUTYZMIE
Terapię zaburzeń sensorycznych należy traktować jako terapię podstawową
(Delacato nazywa ją „przetwarzaniem”, 1995). Terapia ta nie wyrównuje
rozległych braków rozwojowych, ale umożliwia nowe doświadczenia w uczeniu się
i pomaga złagodzić zaburzenia w przetwarzaniu danych zmysłowych. Celem
terapii jest oddziaływanie na zaburzone sfery i wyrobienie u dziecka tolerancji na
bodźce pochodzące z zewnątrz.
Ze względu na uszkodzenia mózgu, praca kanałów sensorycznych może być
zakłócona na jeden z trzech sposobów:
nadwrażliwość – kanały sensoryczne są zbyt otwarte, a więc do mózgu
przedostaje się zbyt duża ilość bodźców, by mógł się z nimi uporać,
zbyt mała wrażliwość – drogi sensoryczne nie są wystarczająco
„otwarte”, co prowadzi do deprywacji sensorycznej,
biały szum – wadliwe działanie kanałów sensorycznych powoduje, że
wytwarzają one własne bodźce i przekaz płynący ze świata zewnętrznego jest
zakłócony lub nawet niedopuszczony do mózgu (Delacato, 1995).
Próbą naprawienia uszkodzonych kanałów sensorycznych przez dziecko są
sensoryzmy. Te dziwaczne, stereotypowe zachowania są swoistą próbą
samowyleczenia, przetrwania w niezrozumiałym świecie doznań percepcyjnych.
Obserwując je można stwierdzić, który z kanałów nie działa prawidłowo i jakiego
typu jest to zaburzenie.
Do stosowanych obecnie technik w terapii zaburzeń sensorycznych zalicza się
m.in.:
trening integracji sensorycznej ( S I ) J. Ayres;
trening integracji słuchowej (A I T) oparty na programach G.Berarda i
A.Tomatisa;
metodę kolorowych filtrów H.Irlen.
Należy zauważyć, że również wiele codziennych sytuacji niesie ze sobą możliwość
terapii sensorycznej (np. zabawy w piasku, wodzie, hipoterapia).
METODA DELACATO
U dzieci autystycznych występują uszkodzenia mózgu powodujące
zaburzenia sensoryczne.
Osoby mające takie zaburzenia nie radzą sobie z bodźcami, które
docierają do mózgu z otaczającego świata.
W przypadku dzieci z autyzmem jeden (lub więcej) z kanałów
odbioru bodźców (wzrokowych, słuchowych, smakowych,
zapachowych lub dotykowych) działa wadliwie. Dziwne,
powtarzające się ruchy, sensoryzmy są próbą unormowania pracy
(naprawienia) tego kanału sensorycznego. Poprzez wielokrotne
powtarzanie stymulacji dziecko samo próbuje się wyleczyć.
Pierwszym etapem terapii jest ustalenie , który z kanałów wadliwie
funkcjonuje, następnym odczytanie zakodowanego zachowania.
Później szuka się sposobu unormowania tego kanału.
Kiedy działanie kanału ulegnie normalizacji, zanika konieczność
powtarzania pewnych zachowań, dziecko może zwrócić uwagę na
otaczający je świat.
Delacato wyróżnia trzy kategorie zaburzeń:
NADWRAŻLIWOŚĆ:
Bardzo niski próg czuciowy pozwala na przekazywanie do mózgu zbyt dużej ilości danych
sensorycznych.
Najmniejszy bodziec aktywuje cały układ nerwowy, w rezultacie dzieci czują dotyk, zapach,
smak, odbierają dźwięki i wrażenia wzrokowe zbyt dobrze.
To dzieci zatykające uszy przy najmniejszym hałasie, które denerwuje najlżejszy zapach, dla
których dotknięcie jest bolesne, których czucie smaku jest tak wyostrzone, że nie mogą jeść
wielu rzeczy, których oczy są zbyt wrażliwe.
NIEDOWRAŻLIWOŚĆ:
Powolny układ nerwowy przekazuje do mózgu za mało informacji.
Kanały sensoryczne nie pozwalają dostać się do mózgu wystarczającej ilości informacji.
Dotrzeć mogą jedynie silniejsze bodźce.
Dzieci ze słabo rozwiniętym zmysłem smaku, które jedzą wszystko. Lubią głośne dźwięki,
biją się i szczypią.
BIAŁY SZUM:
Odpowiednie części mózgu, odpowiedzialne za odbiór i integrację bodźców sensorycznych
funkcjonują wadliwie, same wytwarzając zakłócenia lub szum w systemie.
U takich dzieci wewnętrzny hałas zakłóca prawidłowy odbiór bodźców.
Niektóre dzieci mające słuchowy biały szum słyszą bicie własnego serca, odgłosy procesu
trawienia i krążenia krwi. Dzieci z czuciowym białym szumem często czują, że coś je dotyka,
mimo, że nic takiego się nie dzieje.
METODA
OPCJI:
Rodzice i środowisko w Metodzie Opcji
Metoda Opcji stanowi pewnego rodzaju filozofię w kontakcie z dzieckiem
autystycznym. Nie opiera się na konkretnych technikach terapeutycznych, ale na
podejściu do dziecka i próbie zrozumienia jego świata. Terapię zaczyna się od pracy z
samym rodzicem, który musi zaakceptować swoje dziecko takim, jakie jest. To rodzic
próbuje wejść w świat dziecka, naśladując jego zachowania, próbując zrozumieć jego
postępowanie i postrzeganie rzeczywistości. Nie stara się na siłę przekonać go do zmiany
zachowań. Priorytetem jest więc zmiana postawy opiekuna.
Rodzic gotowy do podjęcia terapii Metodą Opcji rozpoczyna pracę od obserwowania
dziecka. Naśladuje jego ruchy, gesty, wydawane dźwięki. Jeśli dziecko kręci czymś uparcie
w kółko, rodzic – terapeuta robi to samo. Ustawia za dzieckiem samochody w szeregu, kiwa
się, drepcze w kółko. W ten sposób zwraca na siebie jego uwagę, staje się jednym z
elementów jego świata. Rodzic powinien wzbudzić zaufanie i motywować dziecko tak, by z
czasem zachęcić je do wyjścia z własnej uporządkowanej rzeczywistości. Proces ten
wymaga jednak czasu i cierpliwości. Terapia nie trwa kilka godzin dziennie, ale od rana do
nocy. Bardzo ważne jest dostosowanie się do możliwości dziecka.
Terapia powinna odbywać się w otoczeniu, w którym dziecko czuje się bezpiecznie. Nic nie
powinno zakłócać mu spokoju, okna powinny być zasłonięte, w pokoju nie powinny
znajdować się rzeczy rozpraszające uwagę dziecka. Im prostszy będzie dla dziecka ten
nowy świat, tym łatwiej będzie mu go poznać, odważyć się do niego wstąpić.
Leczenie autyzmu Metodą Opcji
Metoda Opcji nie opiera się na konkretnych technikach, nie ma schematu zajęć, ćwiczeń.
Każda sesja jest inna. Rodzic uczy się odbierać i interpretować zachowania dziecka, które
naśladuje. Dziecko w ten sposób może zwrócić uwagę na rodzica lub terapeutę. Nabiera
zaufania, kiedy eliminujemy bodźce zagrażające, a więc unikamy zachowań, które budzą w
nim lęk.
Terapeuta naśladuje dziecko, a następnie pokazuje mu propozycje własnych zachowań.
Powinno być to poprzedzone informacją słowną. Z czasem można wprowadzić trudniejsze
zadania, zacząć czegoś wymagać, kierować do dziecka konkretne, ale proste
polecenia. Dziecko powinno się jednak motywować, nie zmuszać do niczego. Na przykład
przesadne naśladowanie „złego” zachowania może pokazać dziecku, że są inne możliwości
reagowania na daną sytuację.
METODA
AFFOLTER:
Metoda Affolter skupia się przede wszystkim na wyzwalaniu celowego i skutecznego działania dłoni
i poznawania własnego działania. Najważniejszą i najbardziej złożoną sferą naszych zmysłów jest sfera
kinestetyczno-taktylna lub czuciowa. Czucie stanowi podstawę oswajania się z otoczeniem. Do tego
dochodzą zmysły słuchu, wzroku, powonienia i smaku.
Wyróżniamy następujące elementy:
Instruowanie wyłącznie dotykowe.
Dorosły stoi albo siedzi za plecami dziecka, rękami obejmując jego dłonie i może zacząć ukierunkowywać
ruch każdego palca oddzielnie. Osoba mówi czasami o tym, co się dzieje, jest to mowa towarzysząca, ale
nie instrukcja.
Unikanie przeciążenia.
Gdy jakiś ruch dziecka się nie udaje i następuje frustracja wtedy dorosły albo robi przerwę albo powraca
do czegoś, co już dziecko wcześniej opanowało. Ale nawet wtedy gdy przebieg tej czynności jest
prawidłowy i bez zakłóceń to co jakiś czas wprowadza się przerwy "na oddech", stosownie od
zapotrzebowania dziecka w danym dniu.
Różnorodność miejsca.
Dziecko nie jest przywiązane do miejsca, ale co jakiś czas zmienia się stanowisko pracy.
Udział wzroku.
Wzrok podąża za ręką i jest jednym z najważniejszych efektów terapii. Następuje integracja bodźców
z dwóch różnych receptorów, co prowadzi do myślenia abstrakcyjnego.
Istota metody polega na tym, że terapeuta pomaga programować czynność będąc za osobą, z którą
pracuje, kładzie swoje ręce na jej rękach i lekko naprowadzając kieruje czynnością, a podopieczny je
wykonuje, dzięki czemu może przeżywać siebie jako sprawcę. Instrukcja terapeuty jest przekazywana
wyłącznie przez dotyk.
Ukierunkowanie dłoni wykorzystywane jest też w niektórych ośrodkach dla dzieci autystycznych.
Doświadczenia kliniczne polskich terapeutów wskazują, że patologiczną nadwrażliwość dłoni
przezwyciężyć najłatwiej oswajając dziecko z dotykiem żywego ciała - własnego i terapeuty. Wtedy
łatwiej przejść do dotykania i manipulowania przedmiotami nieożywionymi.
Prowadzenie terapii metodą F. Affolter nie jest łatwe. Terapeuta musi trafnie ocenić czy terapia poprzez
kierowanie dłońmi jest dla danego dziecka wskazana np.: dziecko niewidome reaguje na dotyk ich dłoni
niekorzystnym napięciem, jakie tworzywa dobrać stosownie do upodobań i możliwości dziecka, kiedy
należy zrobić przerwę na wypoczynek.
METODA
TEACCH:
TEACCH (
Treatment and education of autistic and related communication
handicapped children) – kompleksowy program terapii i edukacji dzieci z
oraz dzieci z zaburzeniami w komunikacji.
Schoplera w pierwszej połowie lat 70. XX
wieku na
Uniwersytecie Północnej Karoliny w Chapell
Hill. W związku z licznymi
publikacjami podejście TEACCH znane jest obecnie na całym świecie. Do
długoterminowych celów podejścia TEACCH należą rozwijanie umiejętności osób
z autyzmem, a także zapewnienie fundamentalnych potrzeb takich jak godność,
możliwość zaangażowania w celowe działania, poczucie bezpieczeństwa oraz
samowystarczalność. Jednym z bardzo istotnych celów TEACCH jest
przygotowanie osób z autyzmem do jak najbardziej samodzielnego
funkcjonowania w życiu.
Do cech charakterystycznych TEACCH należą między innymi:
duży nacisk na zrozumienie istoty autyzmu i indywidualnych potrzeb danej osoby
z autyzmem
korzystanie z szeregu pomocy wizualnych w pracy z osobami z autyzmem
dostosowanie środowiska do potrzeb osób z autyzmem poprzez strukturyzację
tworzenie zindywidualizowanych programów nauczania, które uwzględniają
wiek, umiejętności, zainteresowania i potrzeby osoby z autyzmem
ścisła współpraca z rodziną dziecka i placówkami edukacyjnymi do których
uczęszcza dziecko
Ważnym elementem TEACCH jest nauczanie ustrukturalizowane. Do skutecznych
technik, które rozwijają umiejętności i pozwalają osobom z autyzmem na
wykorzystywanie tych umiejętności w sposób jak najbardziej samodzielny są:
organizacja fizycznego otoczenia, korzystanie z planów zajęć i systemów pracy,
stawianie jasnych i wyraźnych oczekiwań a także używanie wizualnych pomocy
dydaktycznych.
MODYFIKACJA
ZACHOWAŃ:
W procesie terapii behawioralnej, niezależnie od rodzaju leczonych
zaburzeń, wyodrębnia się cztery fazy:
diagnostyczną - przeprowadzenie wywiadu, zidentyfikowanie
zaburzenia, ustalenie sposobu ukształtowania się zaburzenia oraz
poziomu motywacji pacjenta do zmiany.
wzbudzania motywacji - wzbudzeniu w pacjencie pozytywnych
oczekiwań wobec leczenia a także doprowadzenie pacjenta do
przejęcia odpowiedzialności za psychoterapię.
zastosowania określonej procedury terapeutycznej;
utrwalania zmian powstałych podczas psychoterapii - ustalenie zadań,
które pacjent wykonuje sam bądź przy pomocy członków rodziny
mające utrwalić pożądane zachowania.
Psychoterapia tego rodzaju zawsze ogranicza się do konkretnych
problemów (np. klaustrofobia) i zwykle obejmuje 10 spotkań
odbywających się raz w tygodniu.
Negatywne zachowanie się dziecka skłania rodziców do eliminowania u
dziecka niewłaściwych zachowań. Gdy dziecko zachowuje się źle, można
odebrać mu to,
co lubi, albo zastosować po takim postępowaniu coś dla niego
nieprzyjemnego. Działając w ten sposób rodzice będą zmierzać do modyfikacji
niewłaściwego zachowania dziecka. Modyfikacja zachowania dziecka poprzez
odebranie tego, co dziecko naprawdę lubi polega na zastosowaniu kilku
technik: techniki wygaszania, techniki pozbawiania nagrody oraz techniki
wzmocnień alternatywnych.
Technika wygaszania polega na ignorowaniu niewłaściwych zachowań.
Przykładem tego może być patetyczny, bezpodstawny płacz dziecka. Jeżeli
dziecko lubi zwracać na siebie uwagę w czasie sceny płaczu, rodzice powinni
zignorować takie zachowanie nieokazywaniem swojej uwagi. Jednoznaczne
jest to z niewzmacnianiem tego zachowania, co powoduje jego wygaszanie.
Trzeba tu jednak zaznaczyć, że podczas stosowania wygaszania dzieci
początkowo zachowują się gorzej, zanim nastąpi poprawa. Wtedy może dojść
do załamania się rodziców , zwrócenia uwagi na dziecko poprzez skrzyczenie
dziecka, co w rezultacie przekona je , że wytrwałość w płaczu popłaca i może
zachować się jeszcze gorzej. Dlatego ważna jest tutaj konsekwencja rodziców
w stosowaniu tej techniki i niedopuszczenie do wzmocnienia zachowania,
które chcemy zmienić. Stosując tę technikę nie należy odnosić jej do
zachowań zbyt agresywnych lub samookaleczeń. Technika pozbawienia
nagrody natomiast polega na pozbawieniu na pewien okres czasu dopływu
wzmocnień pozytywnych. Może ona przybierać dwie formy. Przykładem
pierwszej jest zabranie dziecka ulubionej zabawki na czas jego złego
zachowania lub wyłączenia telewizora w trakcie oglądania ulubionej bajki,
jeśli dziecko siedzi zbyt blisko niego. Jeżeli dziecko lubi wzmocnienia o
charakterze społecznym, takie jak : pocałunki, uśmiechy, pochwały czy
zwracanie na siebie uwagi, dorosły może pozbawić przyjemności doznawania
ich w następstwie złego zachowania .
Przykładem drugiej formy pozbawienia dopływu wzmocnień może być usunięcie dziecka ze
środowiska wzmacniającego. W przypadku małego dziecka lub bardziej upośledzonego,
dość skuteczne będzie pozostawienie dziecka samego w pokoju pozbawionym zabawek i
wszelkich przyjemności, z których mogłoby dziecko skorzystać. Pamiętać tu jednak trzeba,
by nie trwało to zbyt długo. Zamykanie dziecka na pół – czy na godzinę może okazać się
zbyt dotkliwe i nieprzyjemne, a w rezultacie dziecko może zapomnieć , za co zostało
ukarane.
Inną techniką jest technika wzmocnień alternatywnych polegających na ignorowaniu
zachowań niepożądanych przy jednoczesnym wzmacnianiu zachowań pozytywnych
sąsiadujących z zachowaniem negatywnym. Zastosować można ją w czasie
przyzwyczajania dziecka do korzystania z nocnika. Jeżeli dziecko jeździ na nocniku po
mieszkaniu i jednocześnie trzyma w ręku książeczkę, którą lubi oglądać, możemy wtedy nie
zwracać uwagi na niewłaściwe zachowanie się dziecka, chwalić je za śliczne “ czytanie”
książki, zwracać uwagę na obrazki. Dziecko może wtedy zapomnieć o tym, że jeździło na
nocniku i bardziej zainteresować się książeczką, za co będzie chwalone.
Modyfikacja zachowania poprzez obdarzenie dziecka czymś nieprzyjemnym, polega na
zastosowaniu dwóch podstawowych technik: techniki restytucji i nawiązki oraz techniki
ograniczenia swobody. Technika restytucji i nawiązki polega na tym, że musi naprawić to,
co zrobiło źle, a ponadto wykonać coś dodatkowego o pozytywnym znaczeniu. Jeśli dziecko
celowo rozrzuca zabawki po podłodze, należy polecić mu, by naprawiło skutki swojego
zachowania poprzez sprzątnięcie ich. Może to nie być skuteczne na dłuższy czas. Dziecko
może ponownie porozrzucać zabawki. Wtedy stosuje się nie tylko powrót do poprzedniej
sytuacji czyli sprzątnięcia zabawek, ale również nawiązkę poprzez dodatkowe ułożenie
porozrzucanych na półce książek. Metodę tę stosuje się też w oduczaniu innych rodzajów
niewłaściwego zachowania. Rodzaj nawiązki zależy tu od pomysłowości osoby karzącej.
Technika ograniczenia swobody zwana inaczej restrykcją polega na mocnym przytrzymaniu
na krótki czas kończyn czy tułowia dziecka. Technika ta dotyczy dzieci agresywnych,
złośliwych, nierozumiejących poleceń osoby dorosłej. Jeżeli po uwolnieniu dziecko będzie
nadal zachowywać się niegrzecznie, należy powtórzyć przytrzymanie i ponawiać je tyle
razy aż dziecko uspokoi się.
TERAPIA „HOLDING”
M. Welch opracowując zasady terapii „holding” opierała się na swoich
doświadczeniach pracy z dziećmi z zaburzeniami relacji emocjonalnych oraz
założeniach etologicznych (za: Jaklewicz, 1983). Celem tej metody jest budowanie
lub przywrócenie więzi emocjonalnej pomiędzy matką a dzieckiem, poprzez
wymuszanie bliskiego kontaktu fizycznego. M .Welch wyróżniła 3 fazy
w trakcie sesji „holdingu” :
- konfrontacja
- odrzucenie
- rozwiązanie
Podczas całej sesji dziecko jest trzymane przez matkę na kolanach, twarzą w twarz.
Bardzo ważne jest utrzymywanie kontaktu wzrokowego. W sesji może brać udział
ojciec lub inna osoba bliska, która dostarcza wsparcia emocjonalnego matce. Rolą
terapeuty jest zachęcanie matki do wyrażania swoich uczuć. Warunkami
skuteczności tej formy terapii jest niedopuszczanie do przerwania kontaktu podczas
sesji i doprowadzenie dziecka do pełnego odprężenia. (Jaklewicz, 1993).
Terapia „holding” jest metodą różnie ocenianą przez rodziców i profesjonalistów. Z
jednej strony przynosi ona efekty u części dzieci i wpływa pozytywnie na ich
funkcjonowanie. Z drugiej jednak obawy wzbudza fakt używania siły fizycznej,
przemocy, wobec dziecka oraz psychiczne obciążenie matki w trakcie sesji
terapeutycznych.
WSPOMAGANA KOMUNIKACJA:
Metoda Wspomaganej Komunikacji, czy tez Ułatwionej Komunikacji (z ang.
Facilitaded Communication) jest od lat wykorzystywana w terapii dzieci
i dorosłych osób z autyzmem. Od momentu jej pojawienia się na początku lat
osiemdziesiątych ubiegłego wieku, budzi wiele kontrowersji. Dotyczą one
stopnia samodzielności wypowiadania się osoby wspomaganej. Pozorna prostota
tej metody powodowała (i powoduje nadal) poczucie, że może być ona
stosowana praktycznie przez każdą chętna osobę (rodzica, terapeutę)
w stosunku do każdego niemówiącego dziecka.
Rolą osoby wspomagającej jest ułatwienie ruchu autyście poprzez podtrzymanie
jego palca, dłoni, przedramienia, łokcia. Czasem wystarcza sam dotyk
pomagający zainicjować rozpoczęcie ruchu. Stopień wspomagania musi być
dostosowany do indywidualnych potrzeb osoby z autyzmem. Przygotowującsię
do pracy metodą UK należy zwrócić uwagę na: dominującą rękę osoby
autystycznej ‐ zawsze wspomagamy rękę dominującą i przy pracy siadamy
lub stajemy od strony tej ręki; materiał, na którym pracujemy (obrazki, tablica
literowa, klawiatura komputera) musi być tak ułożony, aby autysta nie miał
trudności ze wskazywaniem, to znaczy nie za nisko i nie za wysoko,
w odpowiedniej odległości od dziecka; istotne jest również dobre oświetlenie;
osoba wspomagająca powinna stać lub siedzieć w taki sposób, aby mieć pełną
swobodę ruchów i nie ograniczać w żaden sposób możliwości wykonywania ruchu
przez osobę z autyzmem; niektórzy autyści będą wymagali wspomagania jedynie
w postaci lekkiego dotknięcia np. ramienia; u innych zakres wspomagania musi
być znacznie większy; w przypadku dużej grupy autystów konieczne jest
„oporowanie” tj. wywieranie przez osobę wspomagającą przeciw nacisku na rękę
osoby piszącej; zdarza się, że takie „utrudnianie” ruchu musi być bardzo silne,
ale tylko wtedy może być możliwe pisanie przez osoby z zaburzeniami tonusu
mięśniowego
potrzebę hamowania zbyt szybkich ruchów wykonywanych przez autystę,
co może pomóc w ochronieniu go przed doznaniem niepowodzenia w pisaniu
np. w postaci popełnionych błędów literowych; jest to szczególnie ważne
w początkowych etapach nauki posługiwania się metodą UK;
konieczność precyzyjnego wskazywania ‐ stosowane do pracy pomoce
muszą być tak dobrane, aby umożliwiały precyzyjne wskazywanie, stąd
często konieczność pracy z powiększoną tablicą literową lub nakładką na
klawiaturę komputera uniemożliwiającą naciskania jednocześnie dwóch
liter; w przypadku korzystania z edytora tekstów wskazane jest
uruchomienie odpowiedniego filtra dla osób niepełnosprawnych, który nie
pozwala na pojawienie się całego ciągu liter przy zbyt długim przytrzymaniu
klawisza komputera (filtry takie są dostępne np. w Windowsach 95
i późniejszych);
każdorazowo po wskazaniu obrazka lub litery należy pomóc osobie
wspomaganej cofnąć rękę do pozycji wyjściowej;
w przypadku, gdy osoba wspomagająca pracuje z kilkoma osobami
autystycznymi, musi ona uwzględniać ich indywidualne możliwości
i potrzeby;
oczekiwanie, że z każdym autystą można pracować w ten sam sposób jest
poważnym błędem i najczęściej prowadzi do zablokowania jego możliwości
komunikowania się z otoczeniem;
konieczność wykluczenia prowadzenia ręki autysty w domniemanym przez
osobę wspomagającą kierunku
METODA DOBREGO STARTU:
Metoda Dobrego Startu - jedna z metod terapii
psychomotorycznej. Metoda Dobrego Startu opiera się na
prawie E. Drupe, mówiącym o jedności psychiki i motoryki.
Metoda ta została opracowana pod koniec lat 60. XX w.
przez
. Celem metody dobrego startu jest
usprawnienie i harmonizowanie współdziałania psychiki i
motoryki. W metodzie tej usprawniane są funkcje słuchowe,
wzrokowe, dotykowo-kinestetyczno-ruchowe oraz wzrasta
ich integracja. Jest ona szczególnie przydatna w
wyrównywaniu dysharmonii u dzieci z
specyficznymi trudnościami w pisaniu i czytaniu, ponadto
efekty zauważono stosując tę terapię na dzieciach z
HIPOTERAPIA:
Hipoterapia – forma rehabilitacji psycho-ruchowej, do której stosuje się konia. Jest jedną z
form rehabilitacji wieloprofilowej, czyli oddziałującej jednocześnie ruchowo, sensorycznie,
psychicznie i społecznie. Stosowana jest zarówno u dzieci, u młodzieży, jak i u dorosłych.
Terapianiepełnosprawnych z zastosowaniem metody hipoterapii obejmuje głównie osoby
niepełnosprawne ruchowo, sensorycznie i umysłowo.
Hipoterapia jest ściśle powiązana z innymi metodami rehabilitacyjnymi i terapeutycznymi i w
pełni korzysta z ich dorobku. Celem terapii z koniem (z elementami jazdy konnej) jest
przywrócenie pacjentom sprawności fizycznej i psychicznej w możliwym do osiągnięcia
zakresie. Hipoterapia stanowi jeden z elementów rehabilitacji leczniczej i jako taka jest
prowadzona przez specjalistę, na zlecenie i pod kontrolą lekarza. Hipoterapeuta pełni rolę
asekurującą, zapewniając bezpieczeństwo oraz rolę przewodnika w kontakcie ze
zwierzęciem. Konie stosowane w hipoterapii dobiera się starannie pod kątem pożądanych
cech (przede wszystkim cech charakteru). Muszą one być m.in.: łagodne, posłuszne, o
odpowiedniej budowie i wieku. Jedną z najpopularniejszych ras koni stosowanych w Polsce
do hipoterapii są konie huculskie. Ponadto, koń powinien być dobrany do jeźdźca, do jego
wzrostu i potrzeb rehabilitacyjnych. Czasami do hipoterapii wlicza się terapię na ośle, zwaną
onoterapią.
Działanie hipoterapii:
korygowanie postawy ciała
regulacja napięcia mięśniowego;
kontakt z przyrodą, działanie motywacyjne;
doskonalenie równowagi, koordynacji, orientacji w przestrzeni, schematu własnego ciała,
poczucia rytmu;
stymulacja i normalizacja czucia powierzchniowego;
zwiększenie poczucia własnej wartości, zmniejszenie zaburzeń emocjonalnych;
rozwijanie pozytywnych kontaktów społecznych.
Przekazywanie wzorca chodu
Przekazywanie wzorca chodu jest najbardziej unikatowym celem hipoterapii. Taki sposób
prowadzenia hipoterapii jest wskazany najbardziej dla dzieci i młodzieży chodzących
samodzielnie w nieprawidłowym wzorcu, uczących się chodzić oraz siedzących samodzielnie,
ale niestabilnie.
Autyzm[edytuj
Inną szczególną cechą hipoterapii są możliwości pracy z dziećmi autystycznymi, ponieważ,
jak zauważył Monty Roberts, osoby autystyczne i konie wykazują wiele podobieństw w
postrzeganiu, reagowaniu i porozumiewaniu się.
TERAPIA PSYCHODYNAMICZNA:
metoda terapii zaburzeń psychicznych, oparta
na założeniach teorii psychoanalizy. Zgodnie z
nią podstawą objawów chorobowych są
nieświadome popędy, którym cenzura (w
rozumieniu funkcji aparatu psychicznego)nie
pozwala na wkroczenie do świadomości i
realizację. W efekcie tego stanu rzeczy muszą
one szukać innej drogi ujścia. Tą drogą
okazują się być objawy neurotyczne.
Z psychoanalizy wywodzi się też współczesna
psychoterapia, której jednak nie należy mylić
z samą psychoanalizą, gdyż psychoterapia to
zbiór podejść terapeutycznych, z których tylko
część pochodzi z psychoanalizy.
METODA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO
W.SHERBORNE
Podstawowymi założeniami metody Weroniki Sherborne jest rozwijanie
poprzez ruch:
- świadomości własnego ciała i usprawniania ruchowego
- świadomości przestrzeni i działania w niej
- dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązanie z nimi bliskiego
kontaktu
Udział w ćwiczeniach tą metodą ma na celu stworzenie dziecku okazji
do poznania własnego ciała, usprawnienia motoryki, poczucia własnej
siły, sprawności i w związku z tym możliwości ruchowych. Dzięki temu
dziecko zaczyna mieć zaufanie do siebie i zyskuje poczucie
bezpieczeństwa. Podczas ćwiczeń uczestnik terapii poznaje przestrzeń,
w której się znajduje, przestaje ona być dla niego groźna, czuje się
bezpieczniej, staje się aktywny i przejawia większą inicjatywę.
Ćwiczenia odbywają się w parach lub w grupie, mogą w nich
uczestniczyć rodzice (obecność rodzica lub terapeuty jest niezbędna,
jeśli dziecko jest mniej sprawne ruchowo) lub rodzeństwo, co sprawia,
że dziecko czuje się bezpiecznie i chętnie ćwiczy. Wiele ćwiczeń na
zajęciach metodą Weroniki Sherborne stanowi dla dzieci dużą atrakcję i
wesołą zabawę w grupie.
