Rozwój psychofizyczny 

dziecka w wieku 

przedszkolnym

1.

Stadium „malucha”(3 rok życia). Dziecko osiąga taki stopień rozwoju 
fizycznego, psychicznego, emocjonalnego i społecznego, że może dalej 
uspołeczniać się w grupie przedszkolnej.

2.

Stadium „młodszaka”(4 rok życia). Dziecko posiada już więcej 
doświadczenia, jest bardziej samodzielne i zaradne w wykonywaniu prostych 
czynności samoobsługowych. Rozwija się u niego zdolność obserwacji 
otoczenia, wyobraźnia i fantazja, co skłania do nieustannego zadawania pytań.

3.

Stadium „średniaka” (5 rok życia). Dziecko szczególnie interesuje się 
światem przyrody oraz życiem społecznym. Potrafi już dłużej skupiać swoją 
uwagę na interesującym je zagadnieniu, głównie zabawie(zabawy tematyczne, 
gry zespołowe o charakterze dydaktycznym, w których obowiązują reguły).

4.

Stadium „starszaka” (6 rok życia). Dzieci 6-letnie są już dojrzałe pod 
względem fizycznym, psychicznym , moralnym, społecznym i uczuciowym do 
rozpoczęcia nauki szkolnej. 

Rozwój fizyczny

     Dzieci 3-4 letnie zachowują typ budowy małego 

dziecka:

• duża głowa, długi tułów, krótkie kończyny, słabe i mało 

wydolne stopy

• niepełne uformowanie naturalnych krzywizn kręgosłupa

U dzieci 5-6 letnich obserwujemy znaczny postęp w 
rozwoju:

• widoczny przyrost wysokości ciała związany z wydłużaniem 

kości kończyn dolnych

• harmonijna sylwetka
• korzystne zmiany w zarysie kręgosłupa
• wysklepienie łuków stóp, co poprawia ich wydolność

    Układ ruchowy (aparat kostny, stawowo – więzadłowy i 

mięśniowy) jest  ogólnie słaby:

• kościec miękki, elastyczny, zbudowany w znacznej mierze z 

tkanki chrzęstnej – podatny na deformacje

• połączenia stawowe odznaczają się dużą ruchomością
• więzadła są sprężyste, ale cienkie i słabe 

Obserwujemy nierównomierny rozwój mięśni:

• u młodszych dzieci są one słabe, włókna cienkie i delikatne 

(słabo wykształcone pasemka mięśni dłoni i palców)

• w piątym roku życia wzrasta umięśnienie ciała, szczególnie 

nóg i tułowia, co powoduje przyrost siły

Rozwój motoryczny

• u dzieci 3- letnich obserwujemy: powolne i niezręczne działanie, 

obecność przyruchów, brak umiejętności wykonywania czynności 
skomplikowanych (łączących w sobie kilka form ruchu)

• między 4 a 5 rokiem życia następuje przyspieszenie procesów 

rozwojowych: obserwuje się doskonalenie zdolności 
koordynacyjnych; najwyższy poziom osiągają takie cechy 
motoryczne jak siła, szybkość, zwinność, zręczność i ogólna 
wytrzymałość

• u dzieci 6- letnich obserwuje się dalszy postęp rozwoju 

motorycznego: ruchy stają się bardziej celowe i odpowiednio 
przystosowane do zadania; niektóre z podstawowych ruchów, np. 
bieg, podskoki, ulegają automatyzacji, co powoduje ich większą 
płynność i swobodę

Rozwój psychiczny dziecka w 

wieku przedszkolnym

• psychikę dziecka przedszkolnego cechuje 

emocjonalność

• w wieku przedszkolnym znacznie zwiększa się masa 

mózgu, doskonali się jego struktura-wpływa to na szybki 
rozwój wyższej czynności nerwowej (zwłaszcza po 
ukończeniu 5 roku życia), dzięki temu rozwijają się u 
dziecka procesy umysłowe oraz uczucia bardziej złożone

• dzieci w wieku przedszkolnym cechuje pobudliwość

Stadium przedoperacyjne

 (według Piageta)

• Charakterystyka stadium: celowe 

eksperymentowanie na przedmiotach; coraz 
bardziej świadome planowanie działań 
oparte na reprezentacjach przedmiotów; 
stopniowe uwewnętrznianie działań 
zewnętrznych, czyli  przejście do myślenia.

• Główne osiągnięcia: czynności symboliczne 

wraz z mową; zdolność do zachowania 
tożsamości jakościowej (stałość cech); 
rozumowanie transdukcyjne

Cechy myślenia dziecka w wieku 

przedszkolnym

• Egocentryzm – dotyczy spostrzegania świata 

wyłącznie z własnej perspektywy. Oznacza naturalną 
niezdolność dziecka do zrozumienia, że inni mogą 
spostrzegać rzeczy z innego punktu widzenia 
(eksperyment z makietą gór). 

• Animizm – dzieci w wieku przedszkolnym,  zdaniem 

Piageta nie są w stanie rozróżnić co jest żywe, a co 
nie. Próbują przypisać cechy żywych organizmów 
przedmiotom martwym.

• Centracja – tendencja małych dzieci do 

koncentrowania się tylko na jednym aspekcie 
problemu w danym momencie

• Sztywność myślenia – objawia się na wiele sposobów np.:
  - tendencja do myślenia o przedmiotach i wydarzeniach tak, jak 

wskazuje na to doświadczenie ( przedszkolaki nie potrafią odwrócić w 
myślach biegu zdarzeń).

  - niezdolność do dostosowania się do zmian zachodzących w 

wyglądzie zewnętrznym przedmiotów (pies w masce kota).

•  Myślenie przedlogiczne – dzieci nie są zdolne do myślenia 

indukcyjnego ani dedukcyjnego tj. od szczegółu do ogółu, lub od 
ogółu do szczegółu. W zamian reprezentują typ myślenia, który 
Piaget określa mianem transdukcyjnego (od szczegółu do szczegółu).

     Rozumowanie transdukcyjne zakłada związek przyczynowy 

między dwoma konkretnymi elementami, podczas gdy faktycznie 
takiego związku nie ma, po prostu dwa elementy występują 
jednocześnie.

     Dzieci odwracają także związek przyczynowo – skutkowy

Rozwój moralny

Stadium heteronomii moralnej

• Normy są traktowane jako zewnętrzne względem jednostki.
• Normy są przestrzegane z uwagi na autorytet dorosłych oraz w 

obawie przed sankcjami jakie grożą za ich naruszenie.

• Dziecko wierzy, że rodzice są wszechmocni i nieomylni, wierzy w 

absolutną wartość ich zaleceń.

• Nie uświadamia sobie istnienia reguł.
•  Po naruszeniu reguł musi nastąpić kara – immanentna 

sprawiedliwość.

• Egocentryzm – wszyscy mają taki sam pogląd na to co dobre i 

złe.

• Nie oddziela we własnych przeżyciach  - tego co subiektywne i 

obiektywne  - realizm moralny.

• Ocenia czyny innych ludzi według  fizycznych konsekwencji nie 

uwzględniając intencji (odpowiedzialność obiektywna).