Stany przedrakowe i
raki in situ
Lek. med. Tomasz Sierzputowski
Stany przedrakowe i
raki in situ
Lek. med. Tomasz Sierzputowski
Stany przedrakowe
◦
Zmiany skórne, w których po
pewnym czasie mają szansę
rozwinąć się nowotwory złośliwe
◦
Proces wielostopniowy
Definicje
Predyspozycja genetyczna
Skrócony okres przejścia
Stałe, długotrwałe drażnienie
Działanie promieniowania UV
Działanie substancji drażniących
Kontakt z substancjami rakotwórczymi
Przewlekłe zakażenia wirusowe, bakteryjne i pasożytnicze
Czynniki Sprzyjające
Związane z działaniem światła słonecznego i innego
rodzaju promieniowania UV
◦
Rogowacenie słoneczne
◦
Skóra pergaminowa i barwnikowa
◦
Przewlekłe uszkodzenie rentgenowskie
Rogowacenie chemiczne
Rogowacenie białe (leukoplakia)
Stany, z których częściej rozwijają się
nowotwory
Przewlekłe stany zapalne z
bliznowaceniem
Przerosłe blizny po oparzeniach
Stany, z których nowotwory rozwijają się stosunkowo
rzadko
Przylegające ściśle do skóry
nawarstwienia hiperkeratotyczne
powstałe na podłożu uszkodzenia
promieniami słonecznymi lub skóry
starczej
Umiejscowienie - Twarz i miejsca
odsłonięte
Rogowacenie słoneczne
Cechy skóry podrażnionej promieniami
słonecznymi:
◦
Szarożółte zabarwienie z przebarwieniami i
odbarwieniami
◦
Zmniejszona sprężystość
◦
Suchość i złuszczanie
Rogowacenie słoneczne
◦
Grube zmarszczki i pobruzdowanie skóry (drobne
w skórze starczej)
◦
Zgrubienie skóry (ścieńczenie w skórze starczej)
◦
Rozszerzenie powierzchownych naczyń
krwionośnych (teleangiektazje)
Rogowacenie słoneczne
Czynniki wskazujące na początek rozwoju nowotworu
◦
Powiększenie wykwitu
◦
Nacieczenie podstawy
◦
Skłonność do powstawania nadżerek lub powierzchownego rozpadu
Rozpoznanie
◦
obraz kliniczny + stwierdzenie atypii z zachowaną granicą skórno-
naskórkową
Rogowacenie słoneczne
Leczenie
◦
Zamrażania ciekłym azotem
◦
Tretinoina (kw. retinoidowy) w kremie
◦
Imikwimod (immunomodulator) w kremie
◦
Terapia fotodynamiczna
◦
Jeśli występują cechy przejścia w raka in situ wskazane
głębsze zamrożenie zmiany lub jej chirurgiczne wycięcie
Rogowacenie słoneczne
Róg skórny
Twór rogowy rozmaitego kształtu, o
nieznacznie nacieczonej podstawie
Może występować również u dzieci na
podstawie zapalnej, ale nie jest wtedy
stanem przedrakowym
Postępowanie: usunięcie chirurgiczne i
badanie histologiczne
Skóra pergaminowata i
barwnikowa
Rzadkie schorzenie występujące rodzinne (istotne pokrewieństwo
rodziców), charakteryzujące się wybitną nadwrażliwością na
światło słoneczne
Defekt endonukleazy (enzym odpowiedzialny za odnowę DNA
uszkodzonego przez promienie UV
Skóra jest zanikowa,
z licznymi piegami, plamami i odbarwieniami
Umiejscowienie – Twarz i okolice odsłonięte
Współwystępują zmiany oczne
Leczenie - retinoidy doustne
Uszkodzenie porentgenowskie
skóry
Zmiany powstające w przebiegu
długotrwałej radioterapii
Nierównomierne stwardnienia, odbarwienia,
teleangiektazje, zaniki bliznowate,
rogowacenie słoneczne
Leczenie - chirurgiczne wycięcie zmian,
zamrażanie ciekłym azotem
Rogowacenie chemiczne
Zmiany typu rogowacenia słonecznego
Związane ze stosowaniem preparatów
arsenu lub kontaktem zawodowym z
przetworami smoły pogazowej
Umiejscowienie: ręce, stopy, twarz
Leczenie -chirurgiczne wycięcie zmian,
zamrażanie ciekłym azotem
Rogowacenie białe - leukoplakia
Białe plamy o gładkiej, nieco brodawkującej
powierzchni
umiejscowienie w obrębie błony śluzowej i
półśluzówek jamy ustnej i narządów
płciowych
Rak in situ
Rak przedinwazyjny - ograniczony do
naskórka, nie przekraczający błony
podstawnej, szerzący się poziomo, nie dający
przerzutów
Atypia – zmiany w budowie komórki (głównie
jądra komórkowego)
Dysplazja – zaburzenia w architekturze
nabłonka
Dyskeratoza – patologiczne rogowacenie
pojedynczych komórek warstw żywych
nabłonka
Choroba Bowena
Pojedyncze lub mnogie ogniska dobrze
odgraniczone, barwy brunatnej, o
hiperkeratotycznej lub gładkiej powierzchni
Różnicowanie
◦
Powierzchowny rak podstawnokomórkowy – zaznaczony
wał na obwodzie
◦
Liszaj płaski lub łuszczyca zadawniona – typowe wykwity w
innym umiejscowieniu
◦
Decyduje badanie histologiczne
Leczenie
Zamrażanie ciekłym azotem
Laseroterapia
Chirurgiczne usunięcie
Terapia fotodynamiczna
Imikwimod
Choroba Bowena
Stany rzekomorakowe
Rogowiak kolczystokomórkowy
◦
Cechuje się szybkim wzrostem i samoistnym ustępowaniem
◦
Nie jest nowotworem!
◦
Zapalny twór rogowo-guzowaty rozwijający się z mieszka
włosowego
◦
Przebieg wielomiesięczny
◦
!Badanie histologiczne!
