Dieta w
nadciśnieniu
tętniczym

Co to jest nadciśnienie

Jest to choroba układu krążenia,

która

charakteryzuje się stale lub okresowo
podwyższonym ciśnieniem tętniczym

krwi.

Nadciśnienie tętnicze stwierdza się po wykonaniu

kilkakrotnych pomiarów, gdy wartość przekracza
uznaną za prawidłową. Prawidłowa wysokość
ustalona przez Światową Organizację Zdrowia:

Ciśnienie Skurczowe 140mm Hg

Ciśnienie Rozkurczowe 90mm Hg

Na podstawie najnowszego podziału przyjmuje

się że prawidłowe ciśnienie tętnicze powinno być
niższe od 130/85 mm Hg.

Pomiary ciśnienia powinny być wykonywane

w pozycji leżącej lub siedzącej,
wypoczynkowej i w całkowitym spokoju.
Każdy wysiłek fizyczny i pobudzenie
emocjonalne, a nawet temperatura
pomieszczenia decydują o tym, że ciśnienie
się podwyższa

Przyczyny

- choroby nerek

- choroba gruczołów dokrewnych – zespół Cushinga
- zatrzymanie sodu
- palenie tytoniu
- nadczynność tarczycy
- choroby sercowo naczyniowe
- zatrucie ciążowe
- nadmierna pobudliwość nerwowa
- wadliwy sposób odżywiania się
- otyłość

Sód a nadciśnienie

Sól kuchenna, jest najpowszechniej używaną
przyprawą i dodawany jest, często w nadmiarze już
od najwcześniejszego dzieciństwa. Sód pełni w
organizmie wiele ważnych funkcji, reguluje gospodarkę
wodną, utrzymuje ciśnienie krwi na stałym poziomie.
Ciągłe przesalanie potraw powoduje nagromadzenie się
jej w organizmie. To prowadzi do nadmiernego
zatrzymania wody w tkankach i powstawania obrzęków
oraz do zaburzeń równowagi pomiędzy sodem i potasem,
a tym samym zaburzeń prawidłowego ciśnienia krwi. W
krajach, gdzie zwyczajowo do potraw dodaje się dużo soli
(Japonia), obserwuje się znacznie częstsze przypadki
zachorowań na nadciśnienie, zawały i udary mózgu.

Objawy

Nie ma żadnych specyficznych dla nadciśnienia

objawów chorobowych. Najczęściej wysokie ciśnienie
tętnicze nie jest odczuwane i wiele osób czuje się, mimo
podwyższonego ciśnienia, przez długi czas dobrze.
Objawy, które bywają wymieniane przez pacjentów z
nadciśnieniem to:

- bóle i zawroty głowy

- wzmożona pobudliwość nerwowa
- bezsenność
- przyśpieszona czynność serca

- duszność

Jak można
zapobiegać
nadciśnieniu

Utrzymanie prawidłowej wagi ciała,

uprawianie sportu, zmniejszenie ilości
soli w diecie i ograniczenie picia
alkoholu to proste metody
zmniejszające prawdopodobieństwo
rozwoju nadciśnienia tętniczego.

Rodzaje nadciśnienia



Pierwotne (ponad 90% chorych)



Wtórne

Nadciśnienie pierwotne

Etiologia nadciśnienia tętniczego pierwotnego nie

została w pełni ustalona. Nie występuje żadna
somatyczna przyczyna zachorowań, którą uda się
wyeliminować interwencją medyczną. Uważa się, że
odgrywają w niej rolę czynniki genetyczne i
środowiskowe. Jeżeli oboje rodzice chorują na
pierwotne nadciśnienie tętnicze to istnieje większe
prawdopodobieństwo, że ich dzieci będą miały
nadciśnienie.

Bardzo często za tzw. "rodzinne" występowanie nadciśnienia

tętniczego odpowiedzialne są nawyki żywieniowe i model
spędzania wolnego czasu wyniesiony z domu rodzinnego.

Nadciśnienie wtórne

U ok. 10 % chorujących na

nadciśnienie ma ono charakter wtórny
i było poprzedzone innymi
schorzeniami lub było spowodowane
działaniem ubocznym niektórych leków

Zalecenia żywieniowe

- ograniczenie energii do
1700-

1800 kcal,

- ograniczenie tłuszczy do
25% w

tym przede wszystkim

tłuszczy

nasyconych, 

- białko podaje się w ilości

1g/kg

mc

- zwiększenie spożycia
surowych

warzyw i owoców (przede
wszystkim bogatych w

potas),

- zwiększenie podaży
witaminy C

-

stosowanie gotowania, duszenia

bez tłuszczu i pieczenia w folii

jako

głównych technik kulinarnych

- sól kuchenną należy zastąpić
solą potasową i łagodnymi
przyprawami- stosując czosnek,
majeranek, bazylię, estragon,
zieloną pietruszkę, koperek, sok
z cytryny 

- spożywanie zwiększonej ilości
błonnika rozpuszczalnego

Zaleca się spożywać

Warzywa i owoce (przede wszystkim bogate w potas):
- banany
- brzoskwinie
- czarne porzeczki
- brukselka
- szpinak
- pomidory
- ziemniaki

Suche nasiona roślin strączkowych:
- groch
- fasola
- soja

A także:
-czosnek
-bazylia
-estragon
-zielona pietruszka
-koperek
-otręby pszenne
-orzechy włoskie
-czerstwe pieczywo pszenne i mieszane

Nabiał:
- chude mleko świeże i zsiadłe
- kefir, jogurt
- chudy, biały ser
- słodką śmietankę

Oraz:
- drobne kasze
- ryż
- jaja ( 1-2 szt. w tygodniu)
- oleje roślinne, masło
- soki warzywne i owocowe

Należy ograniczać

- sól

- napoje z zawartością kofeiny
- napoje typu cola
- naturalna kawa
- mocna herbata
- alkohol
- produkty wzdymające
- miód i cukier
- produkty bogate w sód:
- słone paluszki
- chipsy
- krakersy
- wędzone mięso i wędliny
- produkty marynowane
- produkty kiszone
- konserwy
- potrawy typu „fast-food”

Wykluczyć należy

- ryby morskie

- podroby
- buliony
- wyciągi mięsne
- maggi
- proszek do pieczenia
- szparagi
- seler
- śledzie
- mięso peklowane

Dobre efekty można

uzyskać stosując 1-2 w
tygodniu dietę ryżową,
ziemniaczaną, owocową lub
mleczną.

Dieta mleczna (Karela)

800-1000 ml mleka podaje się w 5-8 porcjach

dziennie.

Dieta ryżowa
(Kempnera)

200-300g ryżu. Ugotowany ryż

bez soli podaje się w 5-6
posiłkach z dodatkiem owoców
lub warzyw w postaci sosów,
kompotu.

Dieta ziemniaczana

1000g ziemniaków ugotowanych w
mundurkach ( w celu zachowania jak
największej ilości potasu) lub

pieczonych.

Podaje się 4-5razy dziennie. Można

dodać do

ziemniaków 300-500ml przygotowanej

wody z

sokiem owocowym lub kompotem.

Dieta owocowa

1000g owoców, przede wszystkim

jabłek w

postaci tartej, pieczonej, kompotów.

Można

stosować inne owoce bogate w potas.

W

celu urozmaicenia diety można podać
800-1000ml soków owocowych

słodzonych.

Dieta w profilaktyce i
leczeniu

Zalecana jest dieta łatwostrawna, o małej zawartości sodu,

spełniająca kilka warunków:

- ograniczyć spożywanie soli do 3 g dziennie (1200 mg sodu)-

unikając np. poprzez nie dodawanie soli do posiłków oraz
jedzenia gotowych produktów,

- dostarczać wszystkich ważnych dla zdrowia i życia składników

odżywczych wystarczających dla potrzeb chorego człowieka.
Dieta musi uwzględniać należyte, zależne od stanu zdrowia i
jego aktywności, ilości białek, tłuszczów, węglowodanów,
witamin, soli mineralnych i energii.

- Wartość energetyczna musi być dostosowana do tego, czy chory

ma nadwagę, czy też nie, i zwykle zaleca się aby w ciągu dnia
dostarczała 1800-2400 kcal. zaleca się do minimum ograniczyć
ilość tłuszczów i powinny one dostarczać od 20 do 25 %
całodobowej należnej ilości energii. Ich źródłem powinny być
dobrej jakości oleje roślinne, margaryny dietetyczne, tłuszcze ryb i
niewielkie ilości masła.

- Zalecane ilości białka dla chorych na nadciśnienie to 1-1,5 g/kg
należnej masy ciała, a jego źródłem są chude produkty
pochodzenia zwierzęcego i produkty roślinne. Chorzy muszą
także uważać na ilość spożywanego cukru i słodkich produktów,
należy ich ilość ograniczyć do minimum na korzyść cukrów
złożonych pochodzących z warzyw i owoców.

Dieta niskosodowa

Celem diety jest zapobieganie zaburzeniom wodno-
elektrolitowym. Dietę niskosodową można podzielić

na trzy

rodzaje:

-Dietę małosodową, której poziom spożycia sodu
wynosi do

1200 mg na dzień.

-Dietę ubogosodową, której poziom spożycia sodu
wynosi

do 400 mg na dzień.

-Dieta ścisła, której poziom spożycia sodu wynosi do
50 mg

na dzień.

Przykładowa dieta

Pierwsze śniadanie:

musli z jogurtem
tost z pieczywa
pszennego razowego
margaryna
niskotłuszczowa
wędlina z kurczaka
surówka z papryki i jabłka

Drugie śniadanie:
sok z czarnych porzeczek
pieczywo chrupkie

Obiad:

barszcz czysty 
rissotto z sosem
pomidorowym
surówka z kiszonej kapusty z
marchewką
galaretka z truskawkami

Podwieczorek:
banan

Kolacja:
omlet z białek ze szpinakiem
herbata owocowa
drożdżówka

Długotrwałe, nie leczone nadciśnienie jest

przyczyną wielu niekorzystnych dla zdrowia
zmian w naczyniach krwionośnych, w narządach
i grozi zawałem lub udarem mózgu. Nazywane
jest skrytym zabójcą, ponieważ najczęściej
dowiadujemy się o nim przypadkowo i trudno
dociec, jak długo już taki stan trwa. Pierwszym
sygnałem są bóle głowy i zawroty głowy, a
podstawowym sposobem leczenia jest terapia
farmakologiczna. Często w pierwszym okresie
choroby lekarz zaleca choremu zmianę sposobu
żywienia i przejście na dietę łatwostrawną z
małą ilością soli. W tym schorzeniu, podobnie
jak w miażdżycy, cukrzycy i otyłości-
nieprawidłowa dieta jest jednym z istotnych
czynników usposabiających się do jego rozwoju.

Na co dzień należy pamiętać, że oprócz soli,

którą sypiemy z solniczki, każdy produkt
zawiera sól dodaną w czasie produkcji i jest w
nim jeszcze sód naturalny, wchodzący w skład
wszystkich produktów spożywczych. Sól
dodawana w procesie produkcji zwiększa
wielokrotnie ilość sodu znajdującego się w
naturalnym produkcie. Obliczono, że
codziennie spożywamy 15 g soli kuchennej, a
niekiedy znacznie więcej i jest to o wiele za
dużo, niż organizm potrzebuje. Optymalna
potrzeba to ok 5 g dziennie i biorąc pod uwagę,
że sól jest w prawie każdym produkcie, na tę
dodaną z solniczki, nie ma już prawie miejsca.

Dziękujemy za
uwagę:)

Jasińska Weronika
Terlecka Paulina