4. Dopełnianie: czyż przeciwieństwa się nie
przyciągają?
4. Dopełnianie: czyż przeciwieństwa się nie
przyciągają?
Psychologia Społeczna nie
odpowiada jednoznacznie na
wcześniej postawione pytanie.
Idea że przeciwieństwa są
atrakcyjne, jest komplementarną
hipotezą, zgodnie z którą jesteśmy
atrakcyjni dla osób, posiadających
nie podobne, lecz przeciwne do nas
cechy.
Niejednoznaczność
G d y j e d e n z b a d a c z y p o t w i e r d z i ł , ż e p r z e c i w n e
o s o b o w o ś c i w r z e c z y w i s t o ś c i s i ę p r z y c i ą g a j ą
( W a g n e r, 1 9 7 5 ) , t o i n n i w y k a z a l i , ż e t o
p o d o b i e ń s t w o — a n i e k o m p l e m e n t a r n o ś ć —
s t a n o w i p o d s t a w ę t w o r z e n i a s i ę z w i ą z k ó w
p r z y j a c i e l s k i c h ( L e v i n g e r, 1 9 6 4 ; M e y e r,
P e p p e r, 1 9 7 7 ) . Z k o l e i n i e k t ó r z y t w i e r d z i l i , ż e
p o d o b i e ń s t w o o d g r y w a w a ż n ą r o l ę w
p i e r w s z y m e t a p i e t w o r z e n i a s i ę z w i ą z k u ,
p o d c z a s g d y k o m p l e m e n t a r n o ś ć s t a j e s i ę
w a ż n a p ó ź n i e j i z y s k u j e n a r a n d z e w m i a r ę
w y d ł u ż a n i a s i ę r e l a c j i i n t e r p e r s o n a l n y c h
( C a m p b e l l , 1 9 8 0 ; K e r c k h o ff , D a v i s , 1 9 6 2 ) . I n n i
b a d a c z e n i e p o t w i e r d z i l i j e d n a k r o l i c z a s u w
u j a w n i a n i u s i ę f u n k c j i k o m p l e m e n t a r n o ś c i
( L e v i n g e r, S e n n , J o r g e n s e n , 1 9 7 0 )
Wiele Teorii
C h o c i a ż i d e a k o m p l e m e n t a r n y c h
o s o b o w o ś c i i p o t r z e b p r z e m a w i a d o s e r c a ,
t o j e d n a k d u ż a l i c z b a d o w o d ó w
e k s p e r y m e n t a l n y c h s t a n o w i m o c n e p o p a r c i e
d l a k o n c e p c j i p r z e w a g i p o d o b i e ń s t w a n a d
k o m p l e m e n t a r n o ś c i ą j a k o w a ż n i e j s z e g o
w s k a ź n i k a a t r a k c y j n o ś c i .
To m B o y d e n i w s p ó ł p r a c o w n i c y ( 1 9 8 4 )
p o t w i e r d z i l i z n a c z e n i e p o d o b i e ń s t w a
o s o b o w o ś c i w m ę s k i c h z w i ą z k a c h
h o m o s e k s u a l n y c h . I t a k , h o m o s e k s u a l i ś c i
u z y s k u j ą c y w y s o k i e w y n i k i w t e ś c i e
s t e r e o t y p o w y c h c e c h k o b i e c y c h p o s z u k i w a l i
p a r t n e r a n a j b a r d z i e j e k s p r e s y j n e g o — c o
j e s t s t e r e o t y p o w ą c e c h ą k o b i e c ą .
O c z y w i ś c i e n i e z b ę d n e s ą d a l s z e b a d a n i a w
t e j d z i e d z i n i e .
Eksperymentalnie
5. Obsypywanie Pochwałami
Właśnie takiej rady udzielił Dale Carnegie –
Czy aby na pewno jest ona słuszna?
Badania z Psychologii Społecznej
potwierdzają że rzeczywiście jest to dobra
strategia. W kilkunastu eksperymentach
pokazano, że częściej czujemy większą
sympatię w stosunku do tych osób, które
oceniają nas pozytywnie, niż o tych którzy
wyrażają o nas opinie negatywne.
Obsypuj Pochwałami…
Jeż eli pochwała jes t zbyt s zcz odra,
jeż eli wy daję s ię nieuz as adniona, lub
– co waż niejsz e – jeżeli osoba
chwaląca może coś na tym zy skać, to
nie będzie ona poz ytywnie odebrana.
E dward E . Jones prowadził sz erokie
badania nad z jawiskiem
ingracjacji
-stosowanie s trategii (np. udzielanie
pochwał, pozy ty wne wsparcie) w celu
manipulowania inny mi czy
z doby wania ich s ympatii.
…jednak nie przesadzaj
O k a z u j e s i ę j e d n a k ż e n i e
z a w s z e p o z y t y w n e k o m e n t a r z e
u z y s k u j ą z a m i e r z o n y e f e k t .
L u d z i e w s w o j e j n a t u r z e
u w a ż a j ą ż e o s o b y k t ó r e
d o s t r z e g a j ą n a s z e r y s y s ą o
w i e l e i n t e l i g e n t n i e j s z e a p r z e z
t o b a r d z i e j i n t e r e s u j ą c e .
D l a t e g o w a r t o p a m i ę t a ć o
p o t ę d z e k o n s t r u k t y w n e j k r y t y k i .
J a k t o p o w i e d z i a ł E d w a r d J o n e s
– „ p o c h l e b s t w o z a w s z e
g d z i e ś C i ę z a p r o w a d z i ” , c h o ć
n i e k o n i e c z n i e t a m g d z i e b y ś
c h c i a ł .
Lubić i Być Lubianym
Jest to uczucie o ogromnym znaczeniu i
jedna z podstawowych
determinant
atrakcyjności interpersonalnej,
uczucie to jest
tak ważne że działa nawet wtedy gdy brak
jest podobieństwa.
Najważniejszym czynnikiem tego czy
lubimy daną osobę jest to czy ta osoba lubi
nas.
Lubimy Być Lubiani
Ważnym elementem tego czy ktoś nas
polubi jest nasze własne przekonanie –
przekonanie że ktoś nas lubi, zachęca nas do
zachowania się w sposób bardziej otwarty niż
wtedy, gdybyśmy sądzili inaczej.
„Śmiej się a świat będzie się śmiał do Ciebie”
Przekonanie
Efekt Zysku-Straty
E f e k t Z y s k u - S t r a t y – z j a w i s ko p o l e g a j ą c e
n a t y m , ż e b a r d z i e j l u b i m y d a n ą o s o b ę ,
i m w i ę c e j w y s i ł k u m u s i e l i ś m y w ł o ż y ć w
z m i a n ę j e j p i e r w o t n e j o p i n i i o n a s ( t j . n i e
l u b i a n i n a p o c z ą t k u z n a j o m o ś c i t e r a z
j e s t e ś m y l u b i a n i ) , n a t o m i a s t t y m m n i e j
l u b i m y d a n ą o s o b ę , i m w i ę c e j j e j
p i e r w o t n e j s y m p a t i i s t r a c i l i ś m y ( t j . j e ż e l i
n a p o c z ą t k u z n a j o m o ś c i n a s l u b i ł a , a
t e r a z n a s n i e l u b i )
Ko n i e c z n a j e s t z i n t e g r o w a n a s e k w e n c j a
p r o w a d z ą c a d o z m i a n y i s t o t y r z e c z y o r a z
z m i a n y t e m u s z ą z a c h o d z i ć s t o p n i o w o .
Czym jest
Teorie Atrakcyjności Interpersonalnej:
Wymiana Społeczna i Równość
To, co ludzie sądzą o swoim związku z inną
osobą, zależy od tego, jak spostrzegają
nagrody, które daje im ten związek, koszty,
na jakie się narażają, na jaki – ich zdaniem -
związek zasługują i jakie jest –ich zdaniem-
prawdopodobieństwo nawiązania lepszych
stosunków z kimś innym.
Teoria Wymiany Społecznej
Nagrody- pozytywne aspekty związku, czynią go wartościowy i wzmacniającym. Są to
cechy indywidualne partnera, konkretne zachowania, jak i nasze umiejętności
osiągania zewnętrznych korzyści dzięki znajomości zalet partnera (dostęp do
pieniędzy, status, działalność, grono przyjaciół)
Koszty – konieczność znoszenia drażniących nawyków, wady drugiej osoby
Efekt związku – rachunek nagród i kosztów [wynik ujemny – związek w słabej
kondycji ]
Poziom odniesienia (T. K.) bilans (wyrażony w terminach kosztów i nagród), jakiego
oczekujemy od danego związku. Tzw. Poprzeczka czyli od tego, jakiego efektu
(wyrażonego w terminach kosztów i zysków) oczekujemy od konkretnego związku. W
ciągu całego życia zbieramy historie związków z innymi ludźmi, a to powoduje, że
mamy określone oczekiwania co do naszych aktualnych i przyszłych związków.
Niektórzy ustawiają poprzeczkę (poziom odniesienia) bardzo wysoko, oczekując wielu
nagród i licząc na małe koszty. Jeżeli dany związek nie spełnia tych oczekiwań, to będą
oni nieszczęśliwi i niezadowoleni. I przeciwnie — ci, których poziom odniesienia
umieszczony jest nisko, będą — w takim samym związku — szczęśliwi, ponieważ dla
nich jest oczywiste, że związki rodzą trudności, a więc są kosztowne.
Porównawczy poziom odniesienia – bilans (wyrażony w terminach kosztów i
nagród), jakiego oczekujemy od d a n e g o z w i ą z k u w p o r ó w n a n i u z i n n y m ,
m o ż l i w y m z w i ą z k i e m
Przyjmuje się, że ludzie czują się
najszczęśliwsi w związkach, w których
zarówno koszty jak i zyski będące udziałem,
jednej ze stron są w przybliżeniu takie same
jak koszty i zyski przypadające drugiej
stronie.
Teoria Równości
Związki Uczuciowe I
Przyczyny Miłości
Psychologowie społeczni twierdzą, że dobra
definicja miłości powinna ujmować ją w całej
złożoności – powinna zawierać zarówno pojęcie
namiętności i oszołomienia, jak też głębokiego i
długotrwałego zaangażowania. Jednym z
najbardziej znanych podziałów jest podział na
miłość braterską i seksualną.
Miłość braterska -uczucie zaangażowania,
bliskości w stosunku do drugiej osoby, któremu
nie towarzyszy namiętność ani pobudzenie
fizyczne.
Miłość Braterska
Miłość erotyczna – intensywna tęsknota za
drugą osobą, której towarzyszy fizjologiczne
pobudzenie. Kiedy wszystko układa się
dobrze – druga strona również nas kocha –
przeżywamy ogromne spełnienie i ekstazę,
a kiedy nie – odczuwamy głęboki smutek i
rozpacz.
Miłość Erotyczna
Przyczyny Miłości- wymiana społeczna w związkach
długotrwałych,
A b y s u c h o t e o r e t y c z n i e p o r ó w n a ć
d l a c z e g o l u d z i e t w o r z ą z e s o b ą z w i ą z k u
d ł u g o t r w a ł e , p o w i n n i ś m y w y ko r z y s t a ć
i n w e s t y c y j n y m o d e l z w i ą z k u
– t e o r i a , w
k t ó r e j p r z y j m u j e s i ę , ż e t o , c o l u d z i e
w n o s z ą w d a n y z w i ą z e k , z a l e ż y o d
s a t y s f a k c j i , j a k ą i m d a j e ; s a t y s f a k c j i
d e fi n i o w a n e j w k a t e g o r i a c h n a g r ó d ,
ko s z t ó w, a t a k ż e p o z i o m u o d n i e s i e n i a i
p o r ó w n a w c z e g o p o z i o m u o d n i e s i e n i a
o r a z i n w e s t y c j i , k t ó r e s t r a c ą , g d y s i ę z
t e g o z w i ą z k u w y c o f a j ą .
Teoretycznie
Równość: czy
zawsze musi być
coś za coś?
Relacje Wymiany
– Relacje interpersonalne
oparte na potrzebie równości (tj. na
potrzebie wyrównania stosunków kosztów do
zysków), ludzie rejestrują tutaj własny wkład
i oczekują profitów, jeżeli ich zdaniem więcej
włożyli w damy związek niż z niego
skorzystali. Dominuje głównie wśród ludzi
którzy niedawno się poznali.
Relacje Darowizny
– związek w którym ludzie
troszczą się przede wszystkim o zaspokojenie
potrzeb drugiej osoby. Np.: Rodzicielstwo
Wymiana a Darowizna
Atrakcyjność Fizyczna a
Związki Długotrwałe
Jak wynika z przeprowadzonych badań Harry’ego
Reisa, w życiu ludzi uważani za atrakcyjnych
faktycznie mają lepiej. Łatwiej nawiązujemy z
takimi ludźmi znajomości, przyjemniej nam się
rozmawia, jednak aby nie zniechęcać ludzi, autorzy
dodają że jest spore prawdopodobieństwo iż taka
reguła ogranicza się jedynie na okres studiów.
Gregory White stwierdził jednak, że największe
szanse, na stworzenie silnego związku miały jednak
pary, w których partnerzy byli do siebie podobni
pod względem atrakcyjności.
„Ludzie Atrakcyjni Mają
Łatwiej”
Styl Przywiązywania się
– oczekiwania, jakie
ludzie formują co do kontaktów z innymi
osobami; oczekiwania te wynikają z rodzaju
więzi między ich pierwszymi opiekunami a
nimi jako niemowlętami
Wyróżniamy 3 style określone przez Mary
Ainsworth pomiędzy niemowlętami a ich
matkami, które później przekładają się na
nasze relacje z innymi ludźmi:
Style Przywiązywania się
a Związki Uczuciowe
styl przywiązywania się oparty na poczuciu
bezpieczeństwa – jego cechą charakterystyczną
jest zaufanie, brak lęku przed odrzuceniem i
świadomość, że jest się wartościową i lubianą
osobą.
styl przywiązania się oparty na unikaniu – jego
cechą charakterystyczną jest tłumienie potrzeby
nawiązywania intymnych kontaktów z tą osobą,
ponieważ realizacja tej potrzeby zakończyła się
niepowodzeniem; ludzie dla których ten styl jest
charakterystyczny z trudnością nawiązują bliskie
kontakty
lękowo-ambiwalenty styl przywiązywania się – jego
cechą charakterystyczną jest niepokój wynikający z
niepewności, czy druga osoba odpowie na potrzebę
nawiązania intymnego kontaktu; rezultatem jest
wyższy niż przeciętnie poziom lęku
Kłopoty w Raju?
Uczucie Zazdrości
N i e m a o s o b y k t ó r a n i e p o z n a ł a t e g o
u c z u c i a – c z y l i d r ę c z e n i a k t ó re p r z e ż y w a m y
k i e d y n a s z p a r t n e r j e s t z a i n t e re s o w a n y k i m ś
i n n y m . N a o g ó ł p r z y j m u j e s i ę ż e l u d z i e z
n i s k ą s a m o o c e n ą s ą z a z d ro ś n i . J e d n a k
b a d a n i a p o t w i e rd z a j ą ż e n i e z a w s z e t a k j e s t .
S t w i e rd z a s i ę b o w i e m , ż e l u d z i e s k ł o n n i s ą d o
z a z d ro ś c i w t e d y , g d y c z u j ą s i ę z a g ro ż e n i e w
o b s z a r a c h s z c z e g ó l n i e w a ż n y c h d l a i c h
s a m o o c e n y.
G ł ó w n i e j e s t e ś m y z a z d ro ś n i g d y
d o s t r z e ż e m y z a g ro ż e n i e w w a ż n e j d l a s i e b i e
d z i e d z i n i e ż y c i a . N a t o m i a s t t o c o j e s t w a ż n e
j e s t o k re ś l a n e p r z e z ró ż n e ku l t u r y.
W jaki sposób ludzie się rozstają? Cody (1982)
wyodrębnił pięć podstawowych strategii zrywania:
tonu oznajmiającego (jesteś mi bardzo bliski, ale…)
werbalnego zmniejszania zaangażowania
(powiedzenie partnerowi że już go nie kochamy)
ucinania zachowania (unikania kontaktów)
tworzenie negatywnego obrazu siebie(propozycja
spotykania się z kimś innym)
usprawiedliwiania(związek nie spełnia oczekiwań)
Zerwanie: rozstanie jest zawsze
trudne
Porzucani – uczucie pokrzywdzenia, samotności,
nieszczęścia, depresji. Osoby skarżą się na
zaburzenia somatyczne, dokuczające do kilku
tygodni po rozstaniu
Porzucający – ocena sytuacji jako najmniej
bolesna, dokuczliwa i stresująca. I chociaż twierdzi
się że jest się nieszczęśliwym to zgłasza się
najmniej symptomów somatycznych
Wspólnie podjęta decyzja o rozstaniu – brak
poważnych reakcji somatycznych na odejście, ale
adaptacja nie przebiega równie dobrze jak w
przypadku porzucających
Role w Rozstaniu – co
czujemy