Różnice kulturowe w
mowie ciała
Różnice kulturowe w
mowie ciała
Wyobraź sobie taką
scenę…
…
Angielka lub Amerykanka zakryje
jedną ręką piersi, a drugą
narządy płciowe
Szwedka zakryje jedynie krocze
Muzułmanka schowa w dłoniach
twarz
Kobieta z indonezyjskiej wyspy
Sumatra przykryje kolana
Samoanka zakryje tylko pępek
TEST
KULTUROWY
Test kulturowy
Odpowiedzi:
A.
Europa i Ameryka Północna: OK.
Kraje śródziemnomorskie, Rosja,
Brazylia, Turcja: Symbol otworu;
zniewaga na tle seksualnym; gej
Tunezja, Francja, Belgia: Zero; coś
bezwartościowego
Japonia: Pieniądze; monety
B.
Kraje Zachodu: Jeden; Przepraszam,
chcę coś powiedzieć; Bóg mi świadkiem;
Nie! (skierowane do dzieci)
C.
Wielka Brytania, Australia, Nowa
Zelandia, Malta: Goń się!
Stany Zjednoczone: Dwa
Niemcy: Zwycięstwo
Francja: Pokój
Starożytny Rzym: Juliusz Cezar
zamawiający pięć piw
D.
Europa: Trzy
Kraje katolickie: Błogosławieństwo
E.
Europa: Dwa
Wielka Brytania, Australia, Nowa
Zelandia: Jeden
Stany Zjednoczone: Kelner
Japonia: Zniewaga
F.
Kraje Zachodu: Cztery
Japonia: Zniewaga
G.
Kraje Zachodu: Pięć
Wszędzie: Stop!
Grecja i Turcja: Idź do diabła!
H.
Kraje śródziemnomorskie: Mały penis
Bali: Źle
Japonia: Kobiety
Ameryka Południowa: Cienki, szczupły
Francja: Mnie nie nabierzesz!
I.
Kraje śródziemnomorskie: Żona
przyprawia ci rogi
Malta i Włochy: Odczynienie złego
uroku (skierowane w góre)
Ameryka Południowa: Odwrócenie
pecha (obrócone)
Stany Zjednoczone: Logo
Uniwersytetu Teksańskiego i drużyny
futbolowej Texas Longhorn
J.
Grecja: Idź do diabła!
Zachód: Dwa
K.
Starożytny Rzym: Goń się!
Stany Zjednoczone: Wsadź to sobie w
tyłek! Pieprz się !
L.
Europa: Jeden
Australia: Wsadź to sobie w tyłek!;
cymbał
Powszechnie: Zatrzymywanie
samochodu podczas podróżowania
autostopem; Dobrze; Ok.
Grecja: Goń się! (z ruchem do przodu)
Japonia: Mężczyzna; pięć
M.
Hawaje: „Wyluzuj”
Holandia: Chcesz coś do picia?
N.
Stany Zjednoczone: Kocham Cię
O.
Zachód: Dziesięć; Poddaję się
Grecja: Goń się-dwa razy!
Powszechnie: Mówię prawdę
N.
Stany Zjednoczone: Kocham Cię
O.
Zachód: Dziesięć; Poddaję się
Grecja: Goń się-dwa razy!
Powszechnie: Mówię prawdę
WYNIKI
•
Zanim wyruszysz w nieznany świat
•
Podróżując po świecie spotykamy ludzi różnych
ras, kultur, czy wyznających różne religie. Jako
przybysze z zewnątrz musimy „znaleźć się” w
nowym otoczeniu. Umiejętność wtopienia się w
nowe środowisko pozwala na całkiem inne
funkcjonowanie, często w odmiennym świecie,
dotarcie do mało znanych (lub nieznanych)
miejsc, nawiązanie ciekawych kontaktów,
poznanie spraw o których „typowy” turysta
nigdy się nie dowie a nierzadko może być
gwarancją naszego bezpieczeństwa w kulturowo
obcym środowisku.
Podstawy kulturowe są prawie wszędzie takie
same.
Wejście w nowe środowisko,
zdecydowanie ułatwia znajomość
miejscowego języka. Jeżeli jednak
nie potrafimy porozumieć się w
obcym kraju, to pamiętajmy, że
pomocna a często „przełamująca
lody” jest znajomość choćby kilku
słów jak „dzień dobry”,
„dziękuję”, „proszę” itp.
•
Jednak oprócz części werbalnej procesu
porozumiewania, ogromną rolę
odgrywają składniki niewerbalne.
Fachowcy oceniają ich udział nawet do
65%,. Tworzą tą część gesty, miny, pozy,
ułożenia ciała, odległość pomiędzy
rozmawiającymi, sposób patrzenia itp.
ten język ciała jest bardziej prawdziwy bo
trudno w nim kłamać. Wiedząc o tym, w
kulturze chińskiej wypracowano sztukę
nieruchomej twarzy o pustym,
nieprzeniknionym spojrzeniu aby ukryć
swoje myśli.
Przekaz werbalny służy głównie
przekazywaniu informacji, zaś
niewerbalny tworzy swego rodzaju
pozę modyfikującą sens mowy ale też
wnosi własne znaczenie. Niewerbalne
manifestowanie uczuć jest niejako
wbudowane w nasze geny (stąd takie
podobieństwo na całym świecie) ale
ciągle podlega modyfikacji przez
tradycje kulturowe.
Wśród wielu gestów i zachowań –
dla podróżujących –
najważniejsze jest powitanie.
Tworzy pewien swoisty rytuał
powtarzany nieustannie w czasie
i przestrzeni. Składa się ze słów i
zespołu zachowań, który jest
równie istotny. Powitanie jest tak
ważne bowiem zawiera
propozycje nawiązania przyjaźni.
Najpopularniejszym sposobem jest
podanie prawej ręki, którą ściska
się rękę witanej osoby lekko ją
potrząsając. Intensywność
potrząsania jest różna, w
zależności od uwarunkowań
kulturowych. To sposób „klasyczny”
do którego istnieją różne
modyfikacje:
- dodatkowo objęcie lewą ręką
prawej ręki osoby z którą się
witamy (popularny sposób wśród
amerykańskich polityków)
- dodatkowo „ściśnięcie” naszą
prawą ręką przedramienia lub
łokcia prawej ręki osoby z którą się
witamy a nawet położenia naszej
prawej ręki na jej ramieniu
Robimy to wtedy gdy chcemy
wyrazić szczególną serdeczność ale
… sprawdźmy wcześniej czy jest to
akceptowane by taka poufałość nie
została niekorzystnie przyjęta. Takie
gesty powinny być bowiem raczej
zarezerwowane w stosunku do
znajomych i bliskich osób.
Można spotkać się jeszcze z innymi gestami
powitalnymi
•
Stary (bardzo tradycyjny) sposób powitania
z ukazaniem otwartych dłoni; kiedyś znaczył
„nie mam broni i złych zamiarów” (podobno
z otwartymi dłońmi trudniej jest kłamać)
•
Również stary sposób z położeniem prawej
ręki na okolicy serca; wyrażał otwartość i
gościnność; na Bliskim Wschodzie zwany
jest „salam” i polega na położeniu prawej
ręki na okolicy serca, następnie czoła a w
końcu na jej uniesieniu nad głowę.
Towarzyszą temu słowa salam alaykum co
znaczy „pokój z tobą”.
•
Powitanie w formie skinięcia głową z rękami
złożonymi na wysokości klatki piersiowej, jak
do modlitwy. Popularne w Indiach, Nepalu
(tzw. namaste) oraz w Tajlandii (tzw. wae). Ma
to także znaczenie – „dziękuję”.
•
Pocieranie nosami – zwyczaj maoryjski w
Nowej Zelandii; podobny zwyczaj panuje u
Eskimosów ale świadczy o większej zażyłości
•
Powitanie w Japonii to cała ceremonia
ukłonów, które nie oznaczają uniżoności ale
szacunek. Często, szczególnie w kontaktach
biznesowych, dodatkowo wręcza się
wizytówki co czyni się z namaszczeniem
używając obu rąk.
W krajach śródziemnomorskich
oraz Ameryki Łacińskiej, w
powitaniu może wyrażać się
żywiołowość w postaci
obejmowania się, poklepywania
się (un abrazo); w żadnym jednak
razie nie należy całować się z
mężczyznami na powitanie (kult
macho!).
Paul Ekman z Uniwersytetu Kalifornijskiego
w San Francisco pokazywał
przedstawicielom 21 różnych kultur zdjęcia
twarzy wyrażających szczęście, złość, lęk,
smutek, odrazę i zaskoczenie i odkrył, że
większość mieszkańców poszczególnych
krajów zgadzała się co do zdjęć
przedstawiających szczęście, smutek i
odrazę. Co do wyrazu twarzy okazującej
zaskoczenie, zgadzała się większość osób
z 20 na 21 kultur; co do lęku- 19 na 21
kultur; złość-18.Twarz okazującą lęk tylko
Japończycy opisali jako zaskoczenie.
Fakt, że wyrazy twarzy są
wrodzone u ludzi, został również
udowodniony przez dr Lindę
Camras z Uniwersytetu De Paul w
Chicago. Zbadała mimikę twarzy
japońskich i amerykańskich
niemowląt przy użyciu Systemu
Kodowania Ruchu Twarzy. Odkryto,
że dzieci zarówno z Japonii jak i
USA prezentowały dokładnie takie
same wyrazy twarzy.
Kiedy stykają się dwie kultury
Włosi
Kiedy Włosi mówią, unoszą ręce. To, co
wydaje się serdecznym dotknięciem
ramienia podczas rozmowy z
Włochem, jest w rzeczywistości
niczym innym jak sposobem
powstrzymania słuchacza od
uniesienia
rąk i rozpoczęcia własnego wywodu.
Niemcy i Brytyjczycy
Dla porównania Niemcy
i Brytyjczycy podczas rozmowy
wyglądają tak, jakby dotknął ich
paraliż. Zniechęcają się, próbując
rozmawiać z Włochami czy
Francuzami,
ponieważ rzadko dochodzą
wówczas do głosu. Podczas
rozmowy Niemcy i Brytyjczycy
stoją na baczność.
Francuzi
Podobnie jak Włosi podczas
rozmowy są bardzo „żywi” i
emocjonalni. Wymachują
przedramionami i dłońmi
Kiedy dochodzi do
międzynarodowych interesów,
elegancki strój,
doskonałe referencje i dobra oferta
mogą w jednej chwili zostać
zniweczone
przez jeden drobny, najbardziej
nawet niewinny gest, który
może zrujnować wszystkie plany.
Angielska sztywna górna warga
Termin ten odnosi się do
„zasznurowywania" ust,
kontrolowania i ograniczania
mimiki twarzy, tak aby zdradzała
jak najmniej emocji. W ten
sposób
Anglicy mogą sprawiać wrażenie,
że całkowicie panują
nad swoimi
uczuciami.
Uważane za nieuprzejmość:
podawanie dłoni
cmokanie w policzek
uściski
Akceptowane:
podanie wizytówek
ukłony
Japończycy-
przywitania
Sposoby słuchania rozmówcy-
zachęcenie
uśmiechy
skinięcia głową
uprzejme odgłosy
unikanie odmowy- dbanie o to,
by nie stracić twarzy
Wydmuchiwanie nosa
Różnice kulturowe
ludzie Zachodu- używanie
chusteczek
Azjaci – plucie, wydmuchiwanie
nosa w powietrze
Japończycy a noszenie przez
anglików chusteczki w górnej
kieszonce marynarki
Inne istotne gesty wykonywane
przez Japończyków
zaprzeczanie
„ścięcie głowy”
przepuszczanie w tłumie
kontakt wzrokowy
Kółko
Ok ,
Skłonności homoseksualne,
Zniewaga,
Pieniądze,
Groźba
Zero.
Richard Nixon
Uniesiony kciuk
Ok,
Zniewaga,
Perwersyjna forma
stosunku seksualnego,
Jeden,
Pięć,
Chęć zatrzymania
samochodu,
Oznaka władzy.
Znak V
Odczep się – w
wulgarnej formie,
Symbol zwycięstwa,
Wolności,
Dwa,
Gest prowokujący
wroga stosowany przez
łuczników.
Winston Churchill
Dotykać czy nie ?
To, czy ktoś poczuje się urażony
naszym dotykiem podczas rozmowy czy
nie, zależy od kultury z jakiej pochodzi.
Brytyjczycy nawiązują kontakt
fizyczny na boisku, kiedy ktoś
zdobędzie punkt lub strzeli gola-
wtedy obejmują , wycałowują i
bezładnie poklepują. Ale spróbuj
tylko zachować się tak w
pubie…
Badania dr Kena Coopera :
Nie dotykać !
Niemcy
Japonia
Anglia,
USA i Kanada
Australia
Nowa Zelandia
Estonia
Portugalia
Europa Północna
Skandynawia
Dotykać !
•
Indie
•
Turcja
•
Francja
•
Włochy
•
Grecja
•
Hiszpania
•
Bliski Wschód
•
Niektóre rejony
Azji
•
Rosja
Jak obrazić przedstawiciela innej kultury :
Gest ten
wywodzący się z
futbolu
amerykańskiego
stanowi
zniewagę we
Włoszech za
którą można
nawet zostać
aresztowanym.
Podsumowanie
Jeżeli nie jesteś pewien, jak
okazywać uprzejmość w innym
kraju, poproś miejscowych aby
pokazali Ci jak oni to robią .
Bibliografia
Ewa Krassowska-Mackiewicz, Japoński. Mów,
pisz i czytaj, wyd. Edgard, Warszawa 2009
Pease Allan i Barbara”Mowa ciała”, Dom
Wydawniczy Rebis, rozdział „Różnice
kulturowe”, Poznań 2007,
http://traveladvisor.pl/2010/12/ryzyko
wne-banaly-uwazajmy-na-gesty/
Prezentacja przygotowana przez:
Iwona Kamińska
Anna Kubiaczyk
Klaudia Kwacz
Joanna Piątyszek
Diana Sztukowska
Natalia Zachmoc