EKONOMIA

EKZ000331W

W09 - WYDZIAŁ MECHANICZNO-ENERGETYCZNY

T8: PKB i inflacja w AS-AD

2

DETERMINANTY

DOCHODU

NARODOWEGO.

ANALIZA

KRÓTKOOKRESOWA

3

Rodzaje produkcji

• Produkcja potencjalna

to produkcja, którą

można by wytworzyć w gospodarce, gdyby

racjonalnie wykorzystać wszystkie czynniki

produkcji, tj. zasoby pracy, kapitału i ziemi.

– Rozmiary produkcji potencjalnej zależą od wielkości

zasobów czynników produkcji występujących w

gospodarce oraz od efektywności ich wykorzystania.

• Produkcja faktyczna

oznacza produkcję

rzeczywiście wytwarzaną w gospodarce.

– W gospodarce rynkowej, w której produkty

wytwarzają przedsiębiorstwa nastawione na zysk, jej

poziom wyznaczony jest przez możliwości opłacalnej

sprzedaży.

Agregatowy popyt, agregatowa

podaż

• Agregatowy popyt

to łączna

ilość towarów, jaką nabywcy
decydują się zakupić w danych
warunkach.

• Agregatowa podaż

oznacza

łączną ilość towarów, jaką
producenci decydują się
wytworzyć w danych
warunkach i dostarczyć na
rynek.

4

5

Determinanty popytu

• Agregatowy popyt

zależy

przede wszystkim od dwóch

czynników:

– od ogólnego poziomu cen

towarów i

– od wysokości dochodów ludności

(jako wskaźnik tych dochodów można

przyjąć dochód narodowy na 1

mieszkańca).

• Agregatowy

popyt

jest malejącą

funkcją ogólnego poziomu cen i

rosnącą funkcją dochodów

ludności.

6

Determinanty podaży

• Agregatowa podaż zależy przede

wszystkim od trzech czynników:

– od zasobów czynników produkcji i

– efektywności ich wykorzystania,

– od ogólnego poziomu cen towarów

oraz

– od kosztów produkcji ponoszonych

przy wytwarzaniu towarów.

• Wielkość zasobów czynników produkcji

i efektywność ich wykorzystania

wyznaczają maksymalne rozmiary

agregatowej podaży, odpowiadające

poziomowi produkcji potencjalnej.

7

Krzywa agregatowego

popytu

• Krzywa agregatowego popytu

ukazuje zależność agregatowego

popytu od ogólnego poziomu cen

towarów (zakładamy, że

pozostałe czynniki determinujące

agregatowy popyt są

niezmienne).

• Krzywa ta określa łączne ilości

towarów, jakie nabywcy decydują

się zakupić przy poszczególnych

poziomach ich cen.

8

Kształt krzywej agregatowego

popytu

• Kształt krzywej agregatowego

popytu

nie budzi istotnych

kontrowersji w literaturze.

• Przedstawiciele różnych

kierunków i teorii przyjmują

na ogół, że krzywa ta opada,

co oznacza, że przy niższych

poziomach cen wielkości

agregatowego popytu są

wyższe.

9

Krzywa agregatowej

podaży

• Krzywa agregatowej podaży

określa zależność agregatowej

podaży od ogólnego poziomu cen

(przy założeniu niezmienności

pozostałych determinantów

agregatowej podaży).

• Krzywa ta określa łączne ilości

towarów, jakie producenci

decydują się wytworzyć i

dostarczyć na rynek przy różnych

poziomach cen.

10

Kształt krzywej agregatowej

podaży

• Kształt krzywej agregatowej podaży

wywołuje dosyć ostre spory w teorii ekonomii.
Wyróżniamy dwas główne stanowiska:

– ekstremalne stanowisko neoklasyczne

,

zakładające pionową krzywą agregatowej
podaży,

– ekstremalne stanowisko

keynesistowskie

, zakładające poziomy

przebieg krzywej w typowej sytuacji
gospodarczej.

11

Ekstremalne stanowisko

neoklasyczne

12

Ekstremalne stanowisko

keynesistowskie

Podejścia w sprawie

determinantów DN

• Podejście podażowe

(zgodne ze stanowiskiem neoklasycznym)

-

faktyczny DN określony jest przez zasoby czynników
produkcji i efektywność ich wykorzystania. Determinantów
DN upatruje się w czynnikach określających maksymalne
rozmiary podaży. Gospodarka opisywana jest tutaj w
warunkach pełnego wykorzystania czynników produkcji.
Akcentuje się tutaj analizy długookresowe.

• Podejście popytowe

(zgodne ze stanowiskiem keynesistowskim)

–

faktyczny DN zdeterminowany jest przez wielkość
agregatowego popytu na towary. Akcentuje się tutaj
popytowe determinanty DN i analizy krótkookresowe.
Opisywana jest tutaj gospodarka w warunkach niepełnego
wykorzystania czynników.

13

15

Zadania

16

Zadanie 1

Załóżmy, że funkcja konsumpcji w gospodarce

zamkniętej z udziałem państwa ma postać:

C = C

a

+ k

sk

(Y - T).

Konsumpcja autonomiczna, inwestycje i wydatki

rządowe wynoszą odpowiednio: C

a

= 200, I = 200,

G = 120. Krańcowa skłonność do konsumpcji
kształtuje się na poziomie k

sk

= 0,6, a przychody z

podatków wynoszą T = tY, gdzie stopa
opodatkowania t = 0,2.

a) Jaki jest poziom produkcji w stanie równowagi?
b) O ile zmieni się produkcja zapewniająca

równowagę, jeśli wydatki rządowe zmienią się
o G = - 52?

c) Jak zmienią się przychody z podatków, jeśli

stopa opodatkowania wzrośnie o t?

17

Zadanie 2

Przyjmijmy następujące warunki

funkcjonowania gospodarki zamkniętej z
udziałem sektora państwowego:

Y = C + I

a

+ G,

C = C

a

+ k

sk

(Y – T

a

),

C

a

= 100, I

a

= 100, G = 100, k

sk

= 0,5, T

a

= 100.

Wyznacz:

a) Dochód narodowy zapewniający

równowagę.

b)Mnożnik wydatków budżetowych (m

g

).

c) Mnożnik podatkowy (m

t

).

d)Zmianę dochodu narodowego

zapewniającego równowagę, jeśli
przychody z podatków wzrosną o T =
100.

18

Zadanie 3

Przyjmijmy następujące warunki

funkcjonowania gospodarki zamkniętej z
udziałem sektora państwowego:

Y = C + I + G,
C = C

a

+ k

sk

(Y – T)

C

a

= 20, k

sk

= 0,8, I = I

a

= 60, G = 100, T =

tY,

t = 0,2.

Wyznacz:

a) Dochód narodowy zapewniający

równowagę.

b)Mnożnik wydatków budżetowych.
c) Mnożnik stopy opodatkowania.
d)Zmianę dochodu narodowego

zapewniającego równowagę, jeśli
wydatki rządowe wzrosną o G = 50.

19

Zadanie 4

Dochód narodowy w stanie równowagi Y=

1000, krańcowa skłonność do konsumpcji k

sk

= 0,8. Wydatki rządowe zmieniły się o G = -
50.

a) O ile musi się zmienić stopa

opodatkowania, aby dochód narodowy
zapewniający równowagę nie zmienił się?

20

Zadanie 5

Dany jest następujący model gospodarki

otwartej:

Y= C

a

+ k

sk

(Y - tY) + I

a

+ G + X

a

- k

si

Y,

C

a

= 100, G = 100, I

a

= 100, X

a

= 60

(autonomiczny składnik funkcji eksportu
netto), k

sk

= 0,8, k

si

= 0,2 (krańcowa

skłonność do importu), t = 0,25.

a) Ile wynosi dochód narodowy

zapewniający równowagę?

b)Jaką wartość przyjmuje mnożnik

eksportowy?

21

Zadanie 6

Oblicz poziom dochodu w

równowadze, gdy popyt

inwestycyjny I = 400, a funkcja

konsumpcji ma postać

C = 0,8Y.
Jeżeli funkcja konsumpcji przybierze

postać

C = 100 + 0,7Y,
to produkcja będzie wyższa czy

niższa?

22

Zadanie 7

Załóżmy, że funkcja konsumpcji ma

postać C = 100 + 0,7Y, planowane
inwestycje wynoszą I = 200.

a)

Narysuj wykres ukazujący

kształtowanie się popytu
globalnego.

b) Jaki jest poziom produkcji

zapewniający równowagę?

23

Zadanie 8

Załóżmy, że planowane inwestycje
I = 200, ludzie decydują się na

wzrost oszczędności i funkcja

konsumpcji zmienia się z C = 100 +

0,7Y na

C = 100 + 0,5Y.

a) Co stanie się z poziomem

dochodu w równowadze? Przedstaw

zachodzące zmiany na wykresie.

24

Zadanie 9

Dla kraju A dane są następujące

informacje: funkcja konsumpcji C = 150

+ 0,8Y

d

,

funkcja inwestycji I = 80,

wydatki państwa G = 120,

a stopa podatkowa t = 0,25.

a)

Oblicz poziom konsumpcji w

warunkach równowagi;

b) Jeżeli dodatkowo wiadomo, że eksport

netto równa się 60, oblicz dochód

równoważący gospodarkę otwartą.

25

Zadanie 10

Dla pewnej gospodarki dane są

informacje: funkcja konsumpcji C = 50 +
0,8Y

d

, funkcja inwestycji I = 100, wydatki

państwa G = 200, a stopa podatkowa t =
0,25.

a) Oblicz poziom dochodu w równowadze;
b) Korzystając z mnożnika, określ zmianę

dochodu w równowadze, gdy wydatki
rządowe zmniejszą się o 20.

26

Zadanie 11

Gospodarka opisana jest następującymi

zależnościami:

Y = C +I +G,
C = Ca + k

sk

(Y –T),

T = tY,
I = I

a

,

G = G

a

,

gdzie: konsumpcja autonomiczna C

a

= 100,

inwestycje autonomiczne I

a

= 800, wydatki

państwa G

a

= 900, krańcowa skłonność do

konsumpcji k

sk

= 0,8, zaś stopa podatkowa netto

t = 0,15.

a) oblicz poziom dochodu narodowego, przy

którym istnieje równowaga w gospodarce,

b) oblicz deficyt/nadwyżkę budżetową dla

poziomu dochodu narodowego zapewniającego

równowagę,

c) przy jakim poziomie dochodu narodowego

budżet będzie zrównoważony?

Literatura:

Literatura:

• Paul A.

Samuelson -
William D.
Nordhaus:
EKONOMIA.

Warszawa: PWN,
1998, 2004, 2008,
2010...