Rodzaje substancji 

leczniczych!

          Rafał Kowalski

Kamil Maciejewski

1

Klasyfikacja substancji Leczniczych i leków



Eliminujące objawy choroby

o

Przeciwbólowe

o

Przeciwgorączkowe

o

Neutralizujące nadmiar kwasu w żoładku

o

Nasenne



Eliminujące przyczyny choroby

o

Przeciwbakteryjne

o

Przeciwwirusowe

o

Uzupełniające niedobory witamin, enzymów 
i hormonów

o

Wiążące substancje toksyczne

2

Podział substancji leczniczych ze 

względu na metodę otrzymywania



Czyli pozyskiwane metodami fizycznymi z 
części roślin . Np.: chinina



Chinina zaliczana jest do leków 
przeciwmalarycznych. Malaria jest chorobą 
wywołaną przez pasożyta z rodziny 
Plasmodium. Chinina działa poprzez tworzenie 
kompleksów z DNA zarodźca malarycznego, co 
uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie jego 
komórek. Chinina jest zatem jadem 
protoplazmatycznym dla tego drobnoustroju.

Naturalne

3



Czyli otrzymane z substancji naturalnych , poddanych 
reakcjom chemicznym , np.: ampicylina



Ampicylina to  organiczny związek chemiczny, 
antybiotyk β-laktamowy z grupy aminopenicylin o 
szerokim spektrum działania, wrażliwy na bakteryjne β-
laktamazy. W porównaniu do penicylin naturalnych jest 
mniej skuteczny w stosunku do bakterii gramdodatnich 
(2-5 krotnie), ale 10-krotnie bardziej w stosunku do 
gramujemnych (m.in. E. coli i Proteus sp.). 
Zaobserwowano znaczący wzrost oporności szczepów E. 
coli i S. aureus spowodowany nadmiernym stosowaniem 
ampicyliny. Jak wszystkie antybiotyki beta-laktamowe 
działa jedynie w stosunku do bakterii rosnących.

Półsyntetyczne

4



Czyli otrzymane w wyniku reakcji chemicznych z 
surowców , które nie mają właściwości leczniczych np.: 
aspiryna.



Chociaż nazwa aspiryna jest zastrzeżona w Polsce 
(i innych krajach, oprócz Stanów Zjednoczonych, 
Wielkiej Brytanii, Francji i Rosji) dla kwasu 
acetylosalicylowego produkcji firmy Bayer, potocznie 
aspiryną nazywa się wszystkie farmaceutyki zawierające 
kwas acetylosalicylowy jako substancję czynną. W 2007 
roku opublikowano badanie, oparte na retrospektywnej 
obserwacji 79 439 kobiet w badaniu , w którym oceniono 
umieralność wśród kobiet przyjmujących i 
nieprzyjmujących ASA. W trakcie 24-letniej obserwacji 
wykazano zmniejszenie ogólnej umieralności o 25%.

Syntetyczne

5

Leki neutralizujące nadmiar 

kwasów żołądkowych

Leki zobojętniające nadmiar kwasów w 
żołądku są stosowane w chorobach 
związanych z nadmiernym wydzielaniem 
kwasu solnego przez gruczoły i komórki 
nabłonkowe żołądka. Jako leki zobojętniające 
nadmiar kwasu najczęściej stosuje się 
związki Ca, Al, Mg, Na i Bi, np. sodę 
oczyszczoną, czyli wodorowęglan sodu 
NaHCO

3. 

Inny mechanizm działania mają leki, 

które zawierają substancję hamującą 
wydzielanie kwasu solnego w żołądku np. 
ranitydynę. 

6

Leki na dolegliwości 

żołądkowe

Węgiel leczniczy ma właściwości 
absorpcyjne, dzięki którym pochłania 
substancje szkodliwe będące przyczyną 
zatruć i dolegliwości żołądkowych. Węgiel 
leczniczy nie wchłania się z przewodu 
pokarmowego jest więc uznawany za 
substancję nieszkodliwą dla organizmu. 
Niestety absorbuje tez substancje 
niezbędne do prawidłowego 
funkcjonowania organizmu. 

7

Leki przeciwbólowe i 

przeciwgorączkowe

Kwas acetylosalicylowy (aspiryna )– 
organiczny związek chemiczny, acetylowa 
pochodna kwasu salicylowego. Popularny 
środek o działaniu przeciwbólowym, 
przeciwgorączkowym i przeciwzapalnym. 
Przy stosowaniu długotrwałym wykazuje 
działanie przeciwzakrzepowe. Składnik 
wielu leków złożonych.

8

Koniec!!!

9