Slajd 1

KSIĘGA

ZWYCZAJÓW

WIELKANOCNYCH

Święta

Wielkanocn

Wielkanoc to najważniejsze święto

w kalendarzu kościelnym.

Ma w naszym kraju

szereg towarzyszących mu zwyczajów

(np.: Niedziela Palmowa, Wielki Tydzień,

malowanie jajek, śmigus dyngus…)

Na czym one polegają zobaczcie dalej.

Niedziela Palmowa

Niedziela Palmowa to początek Wielkiego Tygodnia.

Tego dnia w kościołach święcono palmy.

Dzisiaj ludzie najczęściej kupują gotowe.

Dawniej robiono je samodzielnie

i ważne było jakich materiałów użyto.

Gałęzie wierzby (a także malin lub porzeczek)

ścinano w Środę Popielcową i wkładano do wody,

aby się zazieleniły.

Dołączano do nich gałązki bukszpanu, cisu,

barwinka.

W niektórych regionach palmy zdobione są kwiatami

i wstążkami z bibuły i są bardzo wysokie.

- poświęcone palemki postawione w czasie burzy

w oknie miały zapewnić bezpieczeństwo,

- oderwane z palemek bazie mieszano z ziarnem

przed siewem,

- połykanie bazi miało uchronić przed bólami

i przeziębieniem,

- zjedzenie "kocanki" z palmy ochroni gardło

przed chorobą przez cały rok,

- poświęconą palmą należy pokropić rodzinę,

co uchroni ją przed chorobami i głodem,

- dzieci należało uderzyć witką z palmy, żeby były

zdrowe,

- wielkość palmy ma znaczenie magiczne, wysoka

zapewni twórcy długie i szczęśliwe życie, im

piękniejsza palma,

tym dzieci będą dorodniejsze.

PALMOWE TRADYCJE:

Wielki Tydzień

Wielki Tydzień poprzedza Święta Wielkanocne.

Jest to czas postu, modlitwy, spokoju

i zadumy nad istotą życia i śmierci.

Po wielkim sprzątaniu domy i obejścia ozdabiano

kwiatami

i zielonymi gałązkami, malowano szlaczki na

ścianach,

wnętrza domów ozdabiano wycinankami i

ozdobami

ze słomy, wydmuszek, kolorowych papierków i

piórek.

W Wielki Czwartek i Piątek gospodynie

przygotowały świąteczne potrawy- pieczono chleb i

baby wielkanocne, mięsa, wędzono kiełbasy i

szynki.

Wielki Tydzień kończyło malowanie jaj i święcenie

pokarmów.

to symbol

odradzającego się życia i zwycięstwa życia nad

śmiercią.

Zdobieniem jajek zajmowały się w Wielki Piątek

wyłącznie

kobiety. Wierzono, że udział płci męskiej w tej

czynności

mógł rzucić na nie urok.

Jajka pomalowane na jeden kolor to kraszanki,

z wydrapanymi wzorami na jednolitym tle to rysowanki.

Pisankami nazywano jajka malowane na jeden

lub kilka kolorów z białymi wzorami.

Kolory pisanek miały symboliczne znaczenie np.:

barwa fioletowa- oznaczała żałobę wielkopostna,

barwy żółte, zielone i różowe oznaczały radość ze

zmartwychwstania Jezusa

Obdarowywanie jajkami

Wierzono, że podzielenie się jajkiem z bliskimi

umacnia więzi rodzinne. Na wsiach panował zwyczaj

obdarowywania się pisankami.

Jeżeli dziewczyna

przyjęła od chłopca pisankę

i w zamian dała swoją znaczyła to, że odwzajemnia

uczucie.

Niekiedy dorośli chowali w ogrodzie

koszyczki z pisankami

i słodyczami. W Niedzielę Wielkanocną dzieci

wyruszały

na poszukiwanie darów.

Cennym podarunkiem w

wytwornym towarzystwie od XVII w. do XIX w. były

jaja wykonywane

ze złota i szlachetnych kamieni.

Panna mogła także

dostać słodkie jajo z czekolady lub marcepana, a

czasem znajdowała

w nim pierścionek z brylantem ofiarowany przez

adoratora.

Świecenie pokarmów

Świecenie potraw odbywało się w Wielką Sobotę,

początkowo w domach, ponieważ ksiądz świecił

wszystko co zostało przygotowane przez
gospodynie na Święta Wielkanocne (np.:

kolorowe pisanki; chleb; baby wielkanocne;

baranek z ciasta, masła lub cukru; wędliny;

mięso; chrzan; sól)

Później wierni zaczęli przychodzić z pokarmami

do kościoła i tak pozostało do dzisiaj.

Istniał zwyczaj obchodzenia domu trzy razy

(zgodnie z ruchem wskazówek zegara)

w celu wypędzenia złych mocy z gospodarstwa.

Rezurekcja i śniadanie

wielkanocne

Jest radosnym, długo oczekiwanym dniem, który

spędza się

w rodzinnym gronie. Dzień ten rozpoczyna poranną

Mszą świętą zwaną Rezurekcją, którą poprzedza

uroczysta procesja z Najświętszym Sakramentem

wokół kościoła.

Po porannej Mszy spożywa się świąteczne śniadanie,

w trakcie którego członkowie rodziny składają sobie

życzenia, dzieląc się święconym jajkiem.

Wśród

smakołyków

na świątecznym stole nie może zabraknąć

wielkanocnych baranków i zajączków wykonanych z

cukru, masła

lub upieczonych z ciasta oraz wielkanocnych bab i

mazurków.

Świąteczny stół gospodynie przykrywały białym

obrusem,

na środku stawiały koszyk wypełniony kolorowymi

kraszankami, kokoszką z kurczakami lub figurą

baranka.

Baranek to najbardziej znamienny symbol świąt

wielkanocnych - wśród chrześcijan uosabia

zwycięstwo Chrystusa,

który jak ofiarny baranek oddał swoje życie za ludzi,

by następnie zmartwychwstać i odnieść zwycięstwo

nad grzechem, złem i śmiercią.

W wielkanocnej tradycji przodują baranki cukrowe,

czasem

z czekolady lub z marcepanu. Koszyki wykonane były

z prasowanej słomy, specjalnie dobieranej odcieniami

koloru zbóż. Na zewnątrz koszyki ozdabiano

gałązkami wiecznie zielonego bukszpanu, borówki

albo barwinka pospolitego.

Świąteczny stół

Poniedziałek

wielkanocny

W Poniedziałek Wielkanocny o świcie gospodarze

kropili swoje pola wodą święconą żegnając się

(znakiem krzyża)

i modląc, wbijali w ziemię krzyżyki z palm, aby

zapewnić urodzaj.

W drugim dniu świąt

tradycyjnie oblewamy się wodą, zwyczaj ten to

tzw. „dyngus” Dawniej chłopcy oblewali tylko

ładne i lubiane panny. Następnie urządzano im

„śmingus” – uderzano je wierzbowymi gałązkami

(w ten sposób „suszono” mokre dziewczęta).

Po dyngusie chodzono „z kurkiem”, który miał

zapewnić odwiedzanym rodzinom zdrowie i

pomyślność.

Niegdyś „kurkiem” był żywy kogut, karmiony

ziarnem namoczonym w spirytusie, przez co był

spokojny i głośno piał. Z czasem zastąpiono go

ptakiem ulepionym z gliny lub ciasta ,

przyozdobionym i pomalowanym.

Świąteczne życzenia

Na stole święcone, a obok baranek, Koszyczek

pełny barwnych pisanek. I tak znamienne w

polskim krajobrazie

w bukiecie srebrzyste, wiosenne bazie.

Zielony barwinek, fiołki i żonkile

Kiedy Wielka Noc nastanie, życzę Wam na

Zmartwychwstanie, dużo szczęścia i
radości,

które niechaj zawsze gości w dobrym sercu, w

jasnej duszy i niechaj wszystkie żale
zagłuszy.

Alleluja dziś śpiewamy Bogu cześć i chwałę

dajmy

Bo zmartwychwstał nasz Zbawiciel, Tego

świata Odkupiciel. Zdrowia, radości i

powodzenia

To są najszczersze moje życzenia.

Document Outline