background image

 

 

 

 

Przyczyny 

Przyczyny 

agresji 

agresji 

i przemocy 

i przemocy 

wśród 

wśród 

dzieci i 

dzieci i 

młodzieży

młodzieży

background image

 

 

 

 

Definicja

Definicja

Agresja, to „wroga, napastliwa 

Agresja, to „wroga, napastliwa 

postawa lub zachowanie się 

postawa lub zachowanie się 

względem kogoś lub czegoś”

względem kogoś lub czegoś”

background image

 

 

 

 

Formy agresji

Formy agresji

Agresja słowna

Agresja słowna

, np.

, np.

atak na charakter osoby

atak na charakter osoby

atak na kompetencje („Jak możesz być tak 

atak na kompetencje („Jak możesz być tak 

głupi?”)

głupi?”)

atak na pochodzenie („Jesteś taką samą ofiarą 

atak na pochodzenie („Jesteś taką samą ofiarą 

życiową jak twój ojciec”)

życiową jak twój ojciec”)

atak na wygląd fizyczny („Czy zawsze musisz 

atak na wygląd fizyczny („Czy zawsze musisz 

wyglądać jak niechluj?”)

wyglądać jak niechluj?”)

oszczercze porównanie („Z ciebie nigdy nic nie 

oszczercze porównanie („Z ciebie nigdy nic nie 

będzie”)

będzie”)

dokuczanie

dokuczanie

ubliżanie i przeklinanie

ubliżanie i przeklinanie

background image

 

 

 

 

Formy agresji

Formy agresji

Agresja fizyczna

Agresja fizyczna

 może mieć charakter 

 może mieć charakter 

instrumentalny i emocjonalny. 

instrumentalny i emocjonalny. 

Z agresją instrumentalną mamy do czynienia 

Z agresją instrumentalną mamy do czynienia 

wtedy, gdy agresor chce zdobyć lub osiągnąć 

wtedy, gdy agresor chce zdobyć lub osiągnąć 

jakiś cel. 

jakiś cel. 

Agresja emocjonalna występuje wówczas, gdy 

Agresja emocjonalna występuje wówczas, gdy 

dziecko przeżywa lęk lub złość. 

dziecko przeżywa lęk lub złość. 

background image

 

 

 

 

Trzy główne teorie 

Trzy główne teorie 

pochodzenia ludzkiej 

pochodzenia ludzkiej 

agresji

agresji

1.

1.

teoria instynktów

teoria instynktów

, która mówi, że agresja 

, która mówi, że agresja 

jest instynktem wrodzonym i że człowiek z 

jest instynktem wrodzonym i że człowiek z 

natury zachowuje się agresywnie i stosuje 

natury zachowuje się agresywnie i stosuje 

przemoc

przemoc

background image

 

 

 

 

Trzy główne teorie 

Trzy główne teorie 

pochodzenia ludzkiej 

pochodzenia ludzkiej 

agresji

agresji

2.

2.

teoria frustracji

teoria frustracji

, według której przyczyną 

, według której przyczyną 

zachowań agresywnych jest przeżywana 

zachowań agresywnych jest przeżywana 

frustracja, będąca wynikiem zablokowania 

frustracja, będąca wynikiem zablokowania 

zaspokojenia potrzeb

zaspokojenia potrzeb

background image

 

 

 

 

Trzy główne teorie 

Trzy główne teorie 

pochodzenia ludzkiej 

pochodzenia ludzkiej 

agresji

agresji

3.

3.

teoria społecznego uczenia się

teoria społecznego uczenia się

, która 

, która 

mówi, że ludzie uczą się zachowań 

mówi, że ludzie uczą się zachowań 

agresywnych bądź przez własne, bezpośrednie 

agresywnych bądź przez własne, bezpośrednie 

doświadczenie, bądź przez naśladownictwo.

doświadczenie, bądź przez naśladownictwo.

background image

 

 

 

 

Przyczyny agresji 

Przyczyny agresji 

wśród dzieci i młodzieży

wśród dzieci i młodzieży

Studia nad agresją i przemocą wśród dzieci 

Studia nad agresją i przemocą wśród dzieci 

wskazują na to, jak ważny jest 

wskazują na to, jak ważny jest 

wpływ 

wpływ 

otoczenia

otoczenia

 na powstawanie zachowań 

 na powstawanie zachowań 

agresywnych. 

agresywnych. 

Dzieje się tak wówczas, gdy:

Dzieje się tak wówczas, gdy:

dzieci szczególnie często mają do czynienia 

dzieci szczególnie często mają do czynienia 

z agresją i przemocą w rodzinie

z agresją i przemocą w rodzinie

w rodzinie panuje chaos, a role matki i ojca 

w rodzinie panuje chaos, a role matki i ojca 

nie są w pełni realizowane

nie są w pełni realizowane

w rodzinie często używa się w stosunku do 

w rodzinie często używa się w stosunku do 

dzieci agresji i przemocy

dzieci agresji i przemocy

background image

 

 

 

 

Przyczyny agresji 

Przyczyny agresji 

wśród dzieci i 

wśród dzieci i 

młodzieży

młodzieży

Może się to, między innymi, wyrażać przez:

Może się to, między innymi, wyrażać przez:

negatywny lub chłodny stosunek emocjonalny 

negatywny lub chłodny stosunek emocjonalny 

rodziców do dziecka, przede wszystkim w 

rodziców do dziecka, przede wszystkim w 

pierwszych latach jego życia

pierwszych latach jego życia

brak wyznaczonych granic, których dziecku nie 

brak wyznaczonych granic, których dziecku nie 

wolno przekraczać w zachowaniu wobec 

wolno przekraczać w zachowaniu wobec 

rodziców, rodzeństwa innych dorosłych 

rodziców, rodzeństwa innych dorosłych 

i rówieśników

i rówieśników

brak relacji ze strony rodziców w rozpoznawaniu 

brak relacji ze strony rodziców w rozpoznawaniu 

i akceptowaniu dziecięcych zachowań

i akceptowaniu dziecięcych zachowań

background image

 

 

 

 

Przyczyny agresji 

Przyczyny agresji 

wśród dzieci i 

wśród dzieci i 

młodzieży

młodzieży

mało rozwinięta samokontrola swoich emocji

mało rozwinięta samokontrola swoich emocji

-

dzieci mają wówczas ogromne kłopoty w 

dzieci mają wówczas ogromne kłopoty w 

radzeniu sobie ze strachem, lękiem czy 

radzeniu sobie ze strachem, lękiem czy 

poczuciem krzywdy lub winy. Nie są w stanie 

poczuciem krzywdy lub winy. Nie są w stanie 

przewidzieć swoich relacji emocjonalnych i 

przewidzieć swoich relacji emocjonalnych i 

nie kontrolują swoich zachowań

nie kontrolują swoich zachowań

background image

 

 

 

 

Przyczyny agresji 

Przyczyny agresji 

wśród dzieci i 

wśród dzieci i 

młodzieży

młodzieży

ustabilizowane wzory zachowań agresywnych 

ustabilizowane wzory zachowań agresywnych 

i stosowania przemocy

i stosowania przemocy

-

zapewniają one odnoszenie sukcesów i są 

zapewniają one odnoszenie sukcesów i są 

nagradzające

nagradzające

używanie alkoholu i narkotyków

używanie alkoholu i narkotyków

background image

 

 

 

 

Przyczyny agresji 

Przyczyny agresji 

wśród dzieci i 

wśród dzieci i 

młodzieży

młodzieży

pokazywana w telewizji przemoc w 

pokazywana w telewizji przemoc w 

poważnym stopniu wpływa na uczenie się jej 

poważnym stopniu wpływa na uczenie się jej 

przez dzieci i młodzież

przez dzieci i młodzież

Badania pokazują, że przemoc w telewizji 

Badania pokazują, że przemoc w telewizji 

może wpływać na agresywne zachowania, 

może wpływać na agresywne zachowania, 

tłumić wrażliwość w odbiorze realnego życia i 

tłumić wrażliwość w odbiorze realnego życia i 

uczyć nierealistycznych zachowań.

uczyć nierealistycznych zachowań.

background image

 

 

 

 

Przyczyny agresji 

Przyczyny agresji 

wśród dzieci i 

wśród dzieci i 

młodzieży

młodzieży

usposobienie dziecka

usposobienie dziecka

Istnieje większe prawdopodobieństwo, że 

Istnieje większe prawdopodobieństwo, że 

agresja rozwinie się u dziecka aktywnego, o 

agresja rozwinie się u dziecka aktywnego, o 

większym temperamencie, niż u dziecka o 

większym temperamencie, niż u dziecka o 

temperamencie łagodniejszym. 

temperamencie łagodniejszym. 

background image

 

 

 

 

Reasumując

Reasumując

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE

POWSTAWANIU AGRESJI

POWSTAWANIU AGRESJI

background image

 

 

 

 

Czynniki 

Czynniki 

instytucjonalno- 

instytucjonalno- 

organizacyjne

organizacyjne

zbyt liczne klasy

zbyt liczne klasy

zbyt dużo czasu spędzanego w sposób 

zbyt dużo czasu spędzanego w sposób 

ukierunkowany

ukierunkowany

za mało możliwości wycofania się z pracy 

za mało możliwości wycofania się z pracy 

grupowej oraz zbyt mało możliwości tworzenia

grupowej oraz zbyt mało możliwości tworzenia

ograniczona ruchliwość (za dużo siedzenia przy 

ograniczona ruchliwość (za dużo siedzenia przy 

stołach, za mało przestrzeni i okazji do ruchu)

stołach, za mało przestrzeni i okazji do ruchu)

struktura organizacyjna szkoły (nauka zmianowa, 

struktura organizacyjna szkoły (nauka zmianowa, 

„okienka”, klasy łączone, zmiana nauczycieli)

„okienka”, klasy łączone, zmiana nauczycieli)

ogólny standard budynku i otoczenia, oświetlenie, 

ogólny standard budynku i otoczenia, oświetlenie, 

poziom hałasu, temperatura i wystrój pomieszczeń 

poziom hałasu, temperatura i wystrój pomieszczeń 

(zbyt dużo lub mało bodźców sprzyja agresji).

(zbyt dużo lub mało bodźców sprzyja agresji).

background image

 

 

 

 

Czynniki 

Czynniki 

psychologiczne

psychologiczne

frustracja wynikająca z braku dobrego kontaktu z 

frustracja wynikająca z braku dobrego kontaktu z 

dorosłymi lub agresja z ich strony

dorosłymi lub agresja z ich strony

niskie poczucie własnej wartości, połączone z dużą 

niskie poczucie własnej wartości, połączone z dużą 

ilością negatywnych komunikatów od dorosłych

ilością negatywnych komunikatów od dorosłych

modelowanie zachowań agresywnych w mediach, 

modelowanie zachowań agresywnych w mediach, 

subkulturach, rodzinach

subkulturach, rodzinach

brak jasnych i przestrzeganych reguł życia 

brak jasnych i przestrzeganych reguł życia 

szkolnego

szkolnego

mała umiejętność radzenia sobie z przeżywaniem 

mała umiejętność radzenia sobie z przeżywaniem 

silnych i negatywnych uczuć, a zwłaszcza złości

silnych i negatywnych uczuć, a zwłaszcza złości

brak umiejętności konstruktywnego rozwiązania 

brak umiejętności konstruktywnego rozwiązania 

sytuacji konfliktowych

sytuacji konfliktowych

frustracja spowodowana brakiem perspektyw 

frustracja spowodowana brakiem perspektyw 

życiowych

życiowych

background image

 

 

 

 

Przyczyny 

Przyczyny 

pedagogiczne

pedagogiczne

zbyt rzadko wykorzystywane umiejętności 

zbyt rzadko wykorzystywane umiejętności 

konstruktywnego rozwiązywania sytuacji 

konstruktywnego rozwiązywania sytuacji 

konfliktowych przez rodziców i nauczycieli

konfliktowych przez rodziców i nauczycieli

niewłaściwe sposoby komunikowania się z 

niewłaściwe sposoby komunikowania się z 

dziećmi, powodujące ich agresję (poniżanie, 

dziećmi, powodujące ich agresję (poniżanie, 

krytykowanie, wyśmiewanie lub niezauważanie 

krytykowanie, wyśmiewanie lub niezauważanie 

osiągnięć)

osiągnięć)

nieumiejętność radzenia sobie z przeżywaniem 

nieumiejętność radzenia sobie z przeżywaniem 

silnych i trudnych uczuć

silnych i trudnych uczuć

nieskuteczne rozładowywanie napięć podczas 

nieskuteczne rozładowywanie napięć podczas 

lekcji (nastawienie na szybki skutek, bez 

lekcji (nastawienie na szybki skutek, bez 

uwzględnienia przyczyn i warunków)

uwzględnienia przyczyn i warunków)

background image

 

 

 

 

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ


Document Outline