MŁODZIEŻ JAKO

KATEGORIA SPOŁECZNA.

SOCJALIZACJA W

GRUPACH

RÓWIEŚNICZYCH.

MŁODZIEŻ JAKO KATEGORIA

SPOŁECZNA I BADAWCZA

• Dzieci – osoby, za które

odpowiadają inni;

• Młodzież – osoby, które

odpowiadają za siebie;

• Dorośli – osoby odpowiadające

za siebie i innych.

KIEDY STAJEMY SIĘ

DOROŚLI?

Proces przechodzenia z orientacji

zaspokajania własnych potrzeb na

rzecz zaspokajania potrzeb innych.

SOCJOLOGICZNE TEORIE

MŁODZIEŻY

GRUPY TEORII

SOCJOLOGICZNYCH

A) KIERUNKI PSYCHOLOGICZNO –
SPOŁECZNE
•teoria pola;
•antropologiczna teoria przemian
kultury;
•neopsychoanalityczna koncepcja
tożsamości w społeczeństwie;
•teoria pokoleń i jej rozszerzenia.

GRUPY TEORII SOCJOLOGICZNYCH

B) KLASYCZNE KONCEPCJE
SOCJOLOGII
•Fenomenologia;
•Funkcjonalizm;
•Teoria działań.

GRUPY TEORII

SOCJOLOGICZNYCH

C) TEORIE AD HOC W SOCJOLOGII
•ujęcie marksistowskie;
•teoria konfliktu;
•ujęcie interakcyjno –
etnometodologiczne;
•psychoanalityczna teoria narcyzmu;
•teoria społeczno – egologiczna.

KONCEPCJE TEORETYCZNEGO

UJMOWANIA MŁODZIEŻY W

KONTEKŚCIE JEJ INTEGRACJI ZE

SPOŁECZEŃSTWEM, WG

ADAMSKIEGO

• koncepcja adaptacyjna, podkreślająca

trwałość społeczeństwa i związków
między kulturą a zastanym układem
struktur społecznych;

• koncepcja odrębnej kultury, która ujmuje

młodzież jako odrębną kategorię
społeczną.

TYPY DOŚWIADCZEŃ

SPOŁECZNYCH WG MANNHEIMA

• doświadczenia zinternalizowane w

procesie socjalizacji i wychowania;

• doświadczenia zdobyte przez samych

młodych ludzi.

MODELE TOŻSAMOŚCI WG

ZBIGNIEWA BOKSZAŃSKIEGO

• model zdrowia tożsamości;
• model interakcji tożsamości;
• model światopoglądowy

tożsamości;

• model ekologiczny tożsamości.

BUDOWANIE TOŻSAMOŚCI WG

ROBERTA HAVIGHURSTA

Kluczowe dla budowania obrazu

samego siebie jest wypełnienie

określonych zadań życiowych

przyporządkowanym stadiom

rozwojowym, w tym przypadku

adolescencji i wczesnej dorosłości. Jest

to model tożsamości działaniowej,

jednostka spełnia się poprzez typy

podejmowanych i realizowanych

wyzwań życiowych.

MODEL WARSTWICOWY

TOŻSAMOŚCI

(OPARTY NA TESTACH TYPU TST)

Wyróżnia on określone identyfikacje

dotyczące: płci, wieku, dojrzałości,

miejsca zamieszkania,

zainteresowań, wiary religijnej,

identyfikacji z pewnym kręgiem

społecznym. Kolejność identyfikacji

jest odzwierciedleniem struktury

„ja” odnoszącej się do wewnętrznej

konstrukcji samoświadomości.

WARTOŚCI DOMINUJĄCE WŚRÓD

MŁODZIEŻY

Jedną z najważniejszych obecnie wartości dla młodych

ludzi wartości związane z konkretnymi planami na

przyszłość, czyli rozwój zawodowy, kariera, dążenie

do samorealizacji, nastawienie na sukces i dobrobyt

materialny, a co za tym idzie również pieniądze.

Warto tutaj jeszcze dodać, że mimo, iż powyższe

wartości niejako wiążą się ze szkołą młodzież nie ceni

wysoko nauki jako takiej. Jest to związane z faktem,

że coraz częściej w przyszłej pracy liczy się

doświadczenie zawodowe a nie wiedza zdobyta w

trakcie nauki.

WARTOŚCI WSRÓD MŁODZIEŻY

Na dalszym planie znajdują się wartości takie jak

miłość i przyjaźń. Coraz częściej młodzież

traktuje życie jak przygodę, z której trzeba jak

najwięcej korzystać. Najważniejsza dla nich jest

zabawa i różnego rodzaju przyjemności.

Równie ważne są dla młodzieży wartości

związane z wyglądem zewnętrznym, w której

upatrują dodatkowych możliwości a

niejednokrotnie również wielu korzyści.

Do wartości zanikających zaliczyć należy

wartości takie jak rodzina i zaufanie do niej,

wartości związane z miłością, wiarą jak również

wartości związane z ojczyzną i szeroko

rozumianym patriotyzmem.

WG ZYGMUNTA BAUMANA RELACJE W

GRUPACH, Z KTÓRYMI SIĘ

IDENTYFIKUJEMY MOGĄ MIEĆ DWOJAKI

CHARAKTER

• osobisty (polegający na

bezpośrednich, częstych kontaktach
w grupach nieformalnych);

• funkcjonalny (kontakty ograniczone

do pewnych aspektów działania,
rzadsze, często o charakterze
przedmiotowym, charakterystyczne
dla grup formalnych).

PAMIĘĆ SPOŁECZNA

Są to wartości przekazywane przez

przodków i doświadczenia starszych

pokoleń funkcjonujące w naszej

świadomości.

WZORY POZYTYWNEGO

NAKŁONIENIA I NEGATYWNEGO

NACISKU

Są one dwoma podstawowymi mechanizmami

socjalizacyjnymi, które stanowią miniaturę

oddziaływań społeczeństwa.

Pozytywne nakłonienie polega na nagradzaniu

postaw jednostki opartych na współdziałaniu,

podobieństwie poglądów, solidaryzowaniu się z

grupą, uznawaniu jej wewnętrznej hierarchii oraz

tworzeniu własnego pozytywnego wkładu w jej życie i

rozwój.

Negatywny nacisk polega na karaniu lub ostrzeganiu

przed negatywnymi konsekwencjami w przypadku

braku dyscypliny, łamaniu przyjętych norm

grupowych, nadmiernym prezentowaniu

indywidualności, prowadząc w skrajnych przypadkach

do wykluczenia z grupy.

PROCES POLARYZACJI

RÓL

Występuje w grupach

heterogenicznych płciowo, a polega

na tym, że przyglądając się sobie

nawzajem, członkowie grupy budują

w świadomości wyobrażenia o

społecznym funkcjonowaniu w roli

kobiety i mężczyzny.

FUNKCJE RODZINY I GRUPY

RÓWIEŚNICZEJ

FUNKCJE RODZINY

FUNKCJE GRUPY RÓWIEŚNICZEJ

PROKREACYJNA

NIE PEŁNI

EKONOMICZNA

NIE PEŁNI

SOCJALIZACYJNA

PEŁNI

WYCHOWAWCZA

PEŁNI

ZASPOKOJENIA POTRZEB

BEZPIECZEŃSTWA

PEŁNI

KONTROLI SPOŁECZNEJ

PEŁNI

NADAWANIA POZYCJI

NIE PEŁNI

RODZAJE GRUP RÓWIEŚNICZYCH

WEDŁUG BRONISŁAWA MISZTALA

• jednorodne i mieszane (płeć);
• homogeniczne i heterogeniczne

(wiek);

• zwarte i luźne (rodzaj więzi);
• spontaniczne i celowe (podstawa

funkcjonowania).

SUBKULTURA WG CZESŁAWA

CZAPÓWA

Jest to pewien układ wzorców

kulturowych, odpowiednio

wyselekcjonowanych ze względu na

charakterystyczne cechy określonego,

partykularnego środowiska społecznego i

ze względu na cechy ról społecznych,

które dla tego środowiska są

charakterystyczne.

SUBKULTURA WG MIROSŁAWA

PĘCZAKA

Jest to względnie spójna grupa

społeczna pozostająca na marginesie

dominujących w danym systemie

tendencji życia społecznego,

wyrażająca swoją odrębność poprzez

zanegowanie lub podważanie

utrwalonych i powszechnie

akceptowanych wzorców kultury.

MAREK JĘDRZEJEWSKI WYRÓŻNIA

CZTERY TYPY GRUP

SUBKULTUROWYCH

Funkcjonują w ostatnich dziesięcioleciach w
Polsce.
•subkultury religijno-terapeutyczne np.
rastafarianie, anarchiści, sataniści, uczestnicy
ruchu świadomości Hare-Kriszna;
•subkultury buntu społeczno-obyczajowego
np. hippisi, bikiniarze, punki, blokersi;
•subkultury ucieczki i izolacji np. git-ludzie,
skinheadzi, chuligani, szalikowcy, nacjonaliści;
•subkultury kreatywne np. rockmani,
zadymiarze, graficiarze.