Zasady pielęgnacji pacjenta

Zasady pielęgnacji pacjenta

w przebiegu

w przebiegu

Wielkich Problemów

Wielkich Problemów

Geriatrycznych

Geriatrycznych

Zasady pielęgnacji pacjenta w przebiegu

Zasady pielęgnacji pacjenta w przebiegu

Wielkich Problemów Geriatrycznych

Wielkich Problemów Geriatrycznych

Beata Haor

Beata Haor

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

ZADANIA PIELĘGNIARKI W OPIECE NAD

ZADANIA PIELĘGNIARKI W OPIECE NAD

CZŁOWIEKIEM W STARSZYM WIEKU

CZŁOWIEKIEM W STARSZYM WIEKU

CZŁOWIEK STARY ZDROWY:

CZŁOWIEK STARY ZDROWY:



zapewnienie bezpieczeństwa;

zapewnienie bezpieczeństwa;



ocena możliwości komunikowania;

ocena możliwości komunikowania;



ocena stanu bio-psycho-społecznego;

ocena stanu bio-psycho-społecznego;



ocena zdolności do samoopieki, samoobsługi;

ocena zdolności do samoopieki, samoobsługi;



mobilizowanie do aktywnego twórczego życia;

mobilizowanie do aktywnego twórczego życia;



poradnictwo i edukacja w zakresie profilaktyki

poradnictwo i edukacja w zakresie profilaktyki

starzenia, form wsparcia;

starzenia, form wsparcia;



udział w rewitalizacji;

udział w rewitalizacji;



współpraca z opiekunami osoby w starszym wieku.

współpraca z opiekunami osoby w starszym wieku.

ZADANIA PIELĘGNIARKI W OPIECE NAD

ZADANIA PIELĘGNIARKI W OPIECE NAD

CZŁOWIEKIEM W STARSZYM WIEKU – c.d.

CZŁOWIEKIEM W STARSZYM WIEKU – c.d.

CZŁOWIEK STARY CHORY:

CZŁOWIEK STARY CHORY:



czuwanie nad bezpieczeństwem w wymiarze

czuwanie nad bezpieczeństwem w wymiarze

fizycznym, psychicznym, społecznym;

fizycznym, psychicznym, społecznym;



ocena stanu bio-psycho-społecznego;

ocena stanu bio-psycho-społecznego;



pomoc w zaspokojeniu potrzeb, rozwiązywaniu

pomoc w zaspokojeniu potrzeb, rozwiązywaniu

problemów;

problemów;



pomoc w adaptacji (dom, szpital, placówka piel.-

pomoc w adaptacji (dom, szpital, placówka piel.-

opiek.);

opiek.);



wspieranie w procesie diagnozowania, leczenia;

wspieranie w procesie diagnozowania, leczenia;



ochrona przed powikłaniami;

ochrona przed powikłaniami;



przywracanie nadziei;

przywracanie nadziei;

ZADANIA PIELĘGNIARKI W OPIECE NAD

ZADANIA PIELĘGNIARKI W OPIECE NAD

CZŁOWIEKIEM W STARSZYM WIEKU – c.d.

CZŁOWIEKIEM W STARSZYM WIEKU – c.d.

CZ ŁOWIEK STARY CHORY – C.D.:

CZ ŁOWIEK STARY CHORY – C.D.:



systematyczna współpraca z chorym ,

systematyczna współpraca z chorym ,

opiekunami i innymi członkami zespołu

opiekunami i innymi członkami zespołu

terapeutycznego;

terapeutycznego;



pomoc w utrzymaniu dobrych relacji w rodzinie

pomoc w utrzymaniu dobrych relacji w rodzinie



utrzymanie optymalnej kondycji fizycznej,

utrzymanie optymalnej kondycji fizycznej,

psychicznej;

psychicznej;



zapewnienie optymalnego statusu materialnego.

zapewnienie optymalnego statusu materialnego.

WYBRANE PROBLEMY ZDROWOTNE

WYBRANE PROBLEMY ZDROWOTNE

W POPULACJI OSÓB

W POPULACJI OSÓB

≥ 65 R.Ż (Bień, 2002)

≥ 65 R.Ż (Bień, 2002)

Geriatryczna charakterystyka

Geriatryczna charakterystyka

chorowania

chorowania

Kocemba J.: Chorowanie w okresie starości. W: Grodzicki T.,

Kocemba J.: Chorowanie w okresie starości. W: Grodzicki T.,

Kocemba J., Skalska A.:Geriatria z elementami gerontologii ogólnej.

Kocemba J., Skalska A.:Geriatria z elementami gerontologii ogólnej.

Via Medica, Gdańsk 2007.

Via Medica, Gdańsk 2007.

PARAMETR CHOROBY

CHARAKTERYSTYKA

SYMPTOMATYKA CHORÓB

SYMPTOMATYKA CHORÓB

CZĘSTO FAŁSZUJE

CZĘSTO FAŁSZUJE

RZECZYWISTY STAN SENIORA

RZECZYWISTY STAN SENIORA

BADANIE OSÓB CHORYCH

BADANIE OSÓB CHORYCH

UTRUDNIONE ZBIERANIE

UTRUDNIONE ZBIERANIE

DANYCH

DANYCH

DIAGNOSTYKA RÓŻNICUJĄCA

DIAGNOSTYKA RÓŻNICUJĄCA

ZŁOŻONA – MIĘDZY STAROŚCIĄ

ZŁOŻONA – MIĘDZY STAROŚCIĄ

A CHOROBĄ

A CHOROBĄ

PRZEBIEG I ROKOWANIE

PRZEBIEG I ROKOWANIE

LABILNY PRZEBIEG, NIEPEWNE

LABILNY PRZEBIEG, NIEPEWNE

ROKOWANIE

ROKOWANIE

TERAPIA GERIATRYCZNA

TERAPIA GERIATRYCZNA

JAKOŚCIOWO WYMAGAJĄCA –

JAKOŚCIOWO WYMAGAJĄCA –

REALIZACYJNIE NIEPEWNA

REALIZACYJNIE NIEPEWNA

DALSZE LOSY CHOREGO

DALSZE LOSY CHOREGO

ISTOTNY ELEMENT

ISTOTNY ELEMENT

CHOROWANIA I TERAPII

CHOROWANIA I TERAPII

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY NAGŁEJ ZMIANY

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY NAGŁEJ ZMIANY

STANU ZDROWIA SENIORÓW

STANU ZDROWIA SENIORÓW

WG K. KĘDZIORY-KORNATOWSKIEJ

WG K. KĘDZIORY-KORNATOWSKIEJ



nieostrożne stosowanie leków;

nieostrożne stosowanie leków;



odwodnienie;

odwodnienie;



hiponatremia i inne zaburzenia wodno-

hiponatremia i inne zaburzenia wodno-

elektoliowe;

elektoliowe;



hipoglikemia;

hipoglikemia;



ogniskowe uszkodzenie OUN;

ogniskowe uszkodzenie OUN;



przegrzanie/wychłodzenie;

przegrzanie/wychłodzenie;



zmiana miejsca pobytu;

zmiana miejsca pobytu;



czynniki emocjonalne: konflikty rodzinne, śmierć

czynniki emocjonalne: konflikty rodzinne, śmierć

bliskiej osoby, rozstania.

bliskiej osoby, rozstania.

WIELKIE PROBLEMY GERIATRYCZNE

WIELKIE PROBLEMY GERIATRYCZNE

ang. the giants of geriatrics - ,,olbrzymy

ang. the giants of geriatrics - ,,olbrzymy

geriatryczne”

geriatryczne”

tzw. zespoły niesprawności starego człowieka

tzw. zespoły niesprawności starego człowieka

Terminem tym określa się przewlekłe

Terminem tym określa się przewlekłe

i wieloprzyczynowe zespoły

i wieloprzyczynowe zespoły

starczej niesprawności, których obecność

starczej niesprawności, których obecność

prowadzi do

prowadzi do utraty autonomii i
kontroli nad życiem lub/i stanowi duże
obciążenie psychofizyczne, organizacyjne i
ekonomiczne dla opiekunów rodzinnych i
systemu opiekuńczego

CIĄG PRZYCZYNOWY:

CIĄG PRZYCZYNOWY:

STAROŚĆ - UZALEŻNIENIE WG

STAROŚĆ - UZALEŻNIENIE WG

WHO

WHO

WIELKIE PROBLEMY GERIATRYCZNE

WIELKIE PROBLEMY GERIATRYCZNE

ZALICZAMY DO NICH:

ZALICZAMY DO NICH:



zaburzenia zwieraczy (nietrzymanie moczu i

zaburzenia zwieraczy (nietrzymanie moczu i

stolca);

stolca);



zaburzenia poruszania się (immobility);

zaburzenia poruszania się (immobility);



upadki i zaburzenia równowagi (instability);

upadki i zaburzenia równowagi (instability);



zespoły psychopatologiczne (otępienie, depresja,

zespoły psychopatologiczne (otępienie, depresja,

zespoły splątania)

zespoły splątania)



upośledzenie wzroku (sight impairment) i słuchu

upośledzenie wzroku (sight impairment) i słuchu

(hearing impairment)

(hearing impairment)

ZABURZENIA PORUSZANIA SIĘ

ZABURZENIA PORUSZANIA SIĘ

Wiążą się z występowaniem chorób i stanów, które mogą

Wiążą się z występowaniem chorób i stanów, które mogą

powodować ruchy mimowolne (dyskinezy),

powodować ruchy mimowolne (dyskinezy),

nieprawidłowe napięcie mięśni (dystonie) i zaburzenia

nieprawidłowe napięcie mięśni (dystonie) i zaburzenia

postawy ciała. Charakteryzują się występowaniem:

postawy ciała. Charakteryzują się występowaniem:



drżeń, sztywności mięśni, utrata ruchów postawnych np.

drżeń, sztywności mięśni, utrata ruchów postawnych np.

parkinsonizm;

parkinsonizm;



niepewnością, zaburzeniami chodu;

niepewnością, zaburzeniami chodu;



zawrotami głowy, uczuciem chwiejności w pozycji

zawrotami głowy, uczuciem chwiejności w pozycji

stojącej;

stojącej;



utrzymywaniem skurczu torsyjnego mięśni, powodującym

utrzymywaniem skurczu torsyjnego mięśni, powodującym

nieprawidłowości postawy ciała;

nieprawidłowości postawy ciała;



zaburzeniami poruszania się w mieszkaniu oraz poza

zaburzeniami poruszania się w mieszkaniu oraz poza

domem

domem

UPADKI, ZABURZENIA RÓWNOWAGI I

UPADKI, ZABURZENIA RÓWNOWAGI I

CHODU

CHODU

Upadek (w medycynie)

Upadek (w medycynie)

nagła, niezamierzona zmiana pozycji, polegająca

nagła, niezamierzona zmiana pozycji, polegająca

na utracie równowagi podczas chodzenia lub

na utracie równowagi podczas chodzenia lub

innych czynności, wskutek, której poszkodowany

innych czynności, wskutek, której poszkodowany

znajduje się na ziemi, podłodze lub innej nisko

znajduje się na ziemi, podłodze lub innej nisko

położonej powierzchni.

położonej powierzchni.

Upadki to główna

Upadki to główna

przyczyna śmierci wśród zgonów

przyczyna śmierci wśród zgonów

spowodowanych nieszczęśliwymi wypadkami

spowodowanych nieszczęśliwymi wypadkami

w grupie osób po 65r.ż.;

w grupie osób po 65r.ż.;

częstość ich

częstość ich

występowania zwiększa się w sytuacji pobytu w

występowania zwiększa się w sytuacji pobytu w

szpitalu, placówce opiekuńczej (ok.60% - upadki

szpitalu, placówce opiekuńczej (ok.60% - upadki

w placówkach, 30-40% -upadki w domu)

w placówkach, 30-40% -upadki w domu)

UPADKI, ZABURZENIA RÓWNOWAGI I

UPADKI, ZABURZENIA RÓWNOWAGI I

CHODU –c.d.

CHODU –c.d.

PRZYCZYNY UPADKÓW:

PRZYCZYNY UPADKÓW:



zaawansowanie wieku;

zaawansowanie wieku;



płeć – kobiety (większa częstość występowania

płeć – kobiety (większa częstość występowania

osteoporozy)

osteoporozy)

1.wewnętrzne:

1.wewnętrzne:



zaburzenia równowagi, chodu (związane z wiekiem jak

zaburzenia równowagi, chodu (związane z wiekiem jak

i wynikające z chorób);

i wynikające z chorób);



zmiany inwolucyjne narządu wzroku (upośledzenie

zmiany inwolucyjne narządu wzroku (upośledzenie

akomodacji, pogorszenie ostrości wzroku);

akomodacji, pogorszenie ostrości wzroku);



zmiany inwolucyjne w układzie nerwowym (wydłużenie

zmiany inwolucyjne w układzie nerwowym (wydłużenie

czasu reakcji, upośledzone czucie położenia ciała)

czasu reakcji, upośledzone czucie położenia ciała)



zaburzenia poznawcze (chorzy splątani, pobudzeni,

zaburzenia poznawcze (chorzy splątani, pobudzeni,

z zaburzeniami świadomości, roztargnieni)

z zaburzeniami świadomości, roztargnieni)

UPADKI, ZABURZENIA RÓWNOWAGI I

UPADKI, ZABURZENIA RÓWNOWAGI I

CHODU

CHODU

Choroby oraz leki zwiększające ryzyko upadków u ludzi

Choroby oraz leki zwiększające ryzyko upadków u ludzi

starych:

starych:



zaburzenia neurologiczne np..udar, parkinsonizm,

zaburzenia neurologiczne np..udar, parkinsonizm,

otępienie;

otępienie;



zaburzenia sercowo-naczyniowe np. zawał mięśnia

zaburzenia sercowo-naczyniowe np. zawał mięśnia

sercowego, niedociśnienie ortostatyczne, zaburzenia

sercowego, niedociśnienie ortostatyczne, zaburzenia

rytmu serca;

rytmu serca;



zaburzenia żołądkowo-jelitowe np. biegunka, krwawienie

zaburzenia żołądkowo-jelitowe np. biegunka, krwawienie

z przewodu pokarmowego, omdlenia

z przewodu pokarmowego, omdlenia

podefekacyjne, poposiłkowe

podefekacyjne, poposiłkowe



zaburzenia metaboliczne np. niedoczynnośc tarczycy,

zaburzenia metaboliczne np. niedoczynnośc tarczycy,

hipoglikemia, niedokrwistość, odwodnienie,

hipoglikemia, niedokrwistość, odwodnienie,

hipokaliemia, hiponatremia;

hipokaliemia, hiponatremia;

UPADKI, ZABURZENIA RÓWNOWAGI I

UPADKI, ZABURZENIA RÓWNOWAGI I

CHODU

CHODU

Choroby i leki zwiększające ryzyko upadków –c.d.:

Choroby i leki zwiększające ryzyko upadków –c.d.:



zaburzenia moczowo-płciowe np. nietrzymanie

zaburzenia moczowo-płciowe np. nietrzymanie

moczu, nycturia

moczu, nycturia



choroby narządów ruchu np. zapalenie stawów,

choroby narządów ruchu np. zapalenie stawów,

pogorszenie ogólnej sprawności;

pogorszenie ogólnej sprawności;



zaburzenia psychiczne np. depresja, lęk;

zaburzenia psychiczne np. depresja, lęk;



leki np. moczopędne, odurzające, niektóre leki

leki np. moczopędne, odurzające, niektóre leki

hipotensyne, leki psychotopowe

hipotensyne, leki psychotopowe

UPADKI, ZABURZENIA RÓWNOWAGI I

UPADKI, ZABURZENIA RÓWNOWAGI I

CHODU c.d.

CHODU c.d.

2.Czynniki zewnętrzne upadków (środowiskowe):

2.Czynniki zewnętrzne upadków (środowiskowe):



bałagan;

bałagan;



przewody elektryczne ułożone w przejściu;

przewody elektryczne ułożone w przejściu;



niedostateczne oświetlenie;

niedostateczne oświetlenie;



nie umocowane do podłoża dywany;

nie umocowane do podłoża dywany;



niskie krzesła, miękkie fotele;

niskie krzesła, miękkie fotele;



nierówna droga, wyboisty grunt;

nierówna droga, wyboisty grunt;



wystające progi;

wystające progi;



śliskie powierzchnie.

śliskie powierzchnie.

UPADKI, ZABURZENIA RÓWNOWAGI I

UPADKI, ZABURZENIA RÓWNOWAGI I

CHODU

CHODU

Następstwa upadków:

Następstwa upadków:



złamania (także osteoporotyczne) a w konsekwencji

złamania (także osteoporotyczne) a w konsekwencji

utrata/pogorszenie możliwości poruszania się

utrata/pogorszenie możliwości poruszania się



↑

↑

śmiertelność w populacji osób starszych;

śmiertelność w populacji osób starszych;



obrażenia tkanek miękkich (rany, krwiaki, urazy

obrażenia tkanek miękkich (rany, krwiaki, urazy

stawów);

stawów);



zespół poupadkowy (post fall syndrom) – osoba po

zespół poupadkowy (post fall syndrom) – osoba po

przebytym upadku zaczyna obawiać się (często

przebytym upadku zaczyna obawiać się (często

niewspółmiernie do sytuacji), że ponownie dozna tej

niewspółmiernie do sytuacji), że ponownie dozna tej

sytuacji; w efekcie ogranicza swoja mobilność, co z

sytuacji; w efekcie ogranicza swoja mobilność, co z

kolei zmniejsza jej ogólną sprawność i

kolei zmniejsza jej ogólną sprawność i

powoduje wzrost ryzyka upadków.

powoduje wzrost ryzyka upadków.

UPADKI, ZABURZENIA RÓWNOWAGI I CHODU –

UPADKI, ZABURZENIA RÓWNOWAGI I CHODU –

ZADANIA PIELĘGNIARKI W OPIECE NAD

ZADANIA PIELĘGNIARKI W OPIECE NAD

CZŁOWIEKIEM STARYM

CZŁOWIEKIEM STARYM

1.Wyłączenie, modyfikacja czynników wewnętrznych

1.Wyłączenie, modyfikacja czynników wewnętrznych

upadków:

upadków:



testy chodu i równowagi

testy chodu i równowagi



udział w farmakoterapii np. chor. Parkinsona – podaż

udział w farmakoterapii np. chor. Parkinsona – podaż

leków dopaminergicznych; ewentualnie modyfikacja

leków dopaminergicznych; ewentualnie modyfikacja

dawek leków zwiększających ryzyko upadków

dawek leków zwiększających ryzyko upadków



zmiany zapalne/zwyrodnieniowe stawów: udział

zmiany zapalne/zwyrodnieniowe stawów: udział

w farmakoterapii –leki p/bólowe,

w farmakoterapii –leki p/bólowe,

edukacja nt. zastosowania fizjoterapii lub poddania

edukacja nt. zastosowania fizjoterapii lub poddania

się zab. operacyjnemu;

się zab. operacyjnemu;



zachęcenie do skorygowania wady wzroku;

zachęcenie do skorygowania wady wzroku;



zachęcenie do aktywności ruchowej, zwiększenia siły

zachęcenie do aktywności ruchowej, zwiększenia siły

mięśniowej, poprawie równowagi.

mięśniowej, poprawie równowagi.

UPADKI, ZABURZENIA RÓWNOWAGI I

UPADKI, ZABURZENIA RÓWNOWAGI I

CHODU

CHODU

2.Modyfikacja czynników zewnętrznych upadków:

2.Modyfikacja czynników zewnętrznych upadków:



analiza warunków domowych seniora ;

analiza warunków domowych seniora ;



modyfikacja warunków domowych (dodatkowe

modyfikacja warunków domowych (dodatkowe

udogodnienia);

udogodnienia);



włączenie oprotezowania osoby w starszym

włączenie oprotezowania osoby w starszym

wieku

wieku

NIETRZYMANIE MOCZU – NTM-

NIETRZYMANIE MOCZU – NTM-

INKONTYNENCJA

INKONTYNENCJA

wg ICS –

wg ICS –

International Continence Society – Międzynarodowe

International Continence Society – Międzynarodowe

Stowarzyszenie ds. Kontynencji

Stowarzyszenie ds. Kontynencji

Mimowolna utrata moczu stwierdzana obiektywnie

jako problem higieniczny i społeczny.

Podział NTM wg Komitetu Standaryzacji ICS



wysiłkowe nietrzymanie moczu – 50-70% pacjentów,



nietrzymanie moczu z parcia – 20-40%,



nietrzymanie z przepełnienia – 5-10%,



odruchowe nietrzymanie moczu (pacjenci z pęcherzem
neurogennym)- okresowe niekontrolowane skurcze
wypieracza i nieświadome oddawanie moczu.

NIETRZYMANIE MOCZU

NIETRZYMANIE MOCZU

Przyczyny przemijające (odwracalne):

Przyczyny przemijające (odwracalne):



brak motywacji i kontroli sprawnego trzymania moczu

brak motywacji i kontroli sprawnego trzymania moczu

lub niemożność dotarcia do toalety np. splatanie,

lub niemożność dotarcia do toalety np. splatanie,

depresja, ograniczenie możliwości poruszania się,

depresja, ograniczenie możliwości poruszania się,

przyczyny środowiskowe- daleko położona toaleta;

przyczyny środowiskowe- daleko położona toaleta;



choroby dolnych dróg moczowych oraz stany

choroby dolnych dróg moczowych oraz stany

upośledzające ich funkcję np. infekcje, kałowe zatkanie

upośledzające ich funkcję np. infekcje, kałowe zatkanie

odbytnicy;

odbytnicy;



uboczne działanie leków np. diuretyki, uspokajające,

uboczne działanie leków np. diuretyki, uspokajające,

antydepresyjne;

antydepresyjne;



nadmierna objętość wydalanego moczu np. nadmiar

nadmierna objętość wydalanego moczu np. nadmiar

przyjmowanych płynów, alkohol, kofeina, obrzęki

przyjmowanych płynów, alkohol, kofeina, obrzęki

polekowe, niewydolność krążenia

polekowe, niewydolność krążenia

NIETRZYMANIE MOCZU

NIETRZYMANIE MOCZU

Przyczyny utrwalonego nietrzymania moczu:

Przyczyny utrwalonego nietrzymania moczu:



nadpobudliwość mięśnia wypieracza np. udar,

nadpobudliwość mięśnia wypieracza np. udar,

choroba Parkinsona, Alzheimera;

choroba Parkinsona, Alzheimera;



upośledzona funkcja zwieraczy – wysiłkowe

upośledzona funkcja zwieraczy – wysiłkowe

nietrzymanie moczu;

nietrzymanie moczu;



zawężenie drogi odpływu moczu np. przerost, rak

zawężenie drogi odpływu moczu np. przerost, rak

stercza;

stercza;



obniżona pobudliwość mięśnia wypieracza np.

obniżona pobudliwość mięśnia wypieracza np.

retencja moczu i nietrzymanie z przepełnienia

retencja moczu i nietrzymanie z przepełnienia

Wysiłkowe nietrzymanie moczu - WNM

Wysiłkowe nietrzymanie moczu - WNM

Stopnie WNM:

Stopnie WNM:

I.

I.

Nietrzymanie moczu

Nietrzymanie moczu

występuje

występuje

jedynie w

jedynie w

pozycji stojącej

pozycji stojącej

(gwałtowny

(gwałtowny

↑RR

↑RR

śródbrzusznego)

śródbrzusznego)

II.

II.

Bezwiedny wypływ moczu

Bezwiedny wypływ moczu

w wyniku

w wyniku

umiarkowanego

umiarkowanego

↑RR śródbrzusznego – np.

↑RR śródbrzusznego – np.

lekka praca)

lekka praca)

III.

III.

Niekontrolowany wypływ moczu

Niekontrolowany wypływ moczu

już przy

już przy

niewielkim

niewielkim

↑RR śródbrzusznego np. stanie,

↑RR śródbrzusznego np. stanie,

chodzenie, leżenie)

chodzenie, leżenie)

NIETRZYMANIE MOCZU

NIETRZYMANIE MOCZU

niekorzystne następstwa

niekorzystne następstwa



społeczna izolacja (ograniczanie kontaktów

społeczna izolacja (ograniczanie kontaktów

towarzyskich);

towarzyskich);



zwiększone ryzyko instytucjonalizacji;

zwiększone ryzyko instytucjonalizacji;



konsekwencje zdrowotne ( ryzyko infekcji ukł.

konsekwencje zdrowotne ( ryzyko infekcji ukł.

moczowego, zmiany skórne, odleżyny, zaburzenia

moczowego, zmiany skórne, odleżyny, zaburzenia

snu, wzrost ryzyka upadków)

snu, wzrost ryzyka upadków)



obciążenia finansowe (leki, wkładki);

obciążenia finansowe (leki, wkładki);



obciążenia personelu pielęgniarskiego w

obciążenia personelu pielęgniarskiego w

placówkach; opiekuńczych – zwiększają się

placówkach; opiekuńczych – zwiększają się

koszty sprawowania opieki.

koszty sprawowania opieki.

NIETRZYMANIE MOCZU

NIETRZYMANIE MOCZU

zadania pielęgniarki

zadania pielęgniarki



Ocena stanu ogólnego pacjenta, sprawności

Ocena stanu ogólnego pacjenta, sprawności

funkcjonalnej, deficytu samoopieki, wywiad w kierunku

funkcjonalnej, deficytu samoopieki, wywiad w kierunku

określenia przyczyn i typu nietrzymania moczu

określenia przyczyn i typu nietrzymania moczu



Udział w diagnostyce nietrzymania moczu – bad. moczu

Udział w diagnostyce nietrzymania moczu – bad. moczu

ogólne i na posiew, bad. urodynamiczne , USG,

ogólne i na posiew, bad. urodynamiczne , USG,

cystografia mikcyjna, spoczynkowa, cystoskopia, próba

cystografia mikcyjna, spoczynkowa, cystoskopia, próba

kaszlowa, test podpaskowy

kaszlowa, test podpaskowy



Mała objętość moczu zalegającego (< 100ml), osoby

Mała objętość moczu zalegającego (< 100ml), osoby

sprawne, dobra motywacja – nauka ćwiczeń mięśni dna

sprawne, dobra motywacja – nauka ćwiczeń mięśni dna

miednicy, pęcherza (trening pęcherza moczowego,

miednicy, pęcherza (trening pęcherza moczowego,

ćwiczenia Kegla z stożkami dopochwowymi z

ćwiczenia Kegla z stożkami dopochwowymi z

zestawu Aqaflex, elektostymulacja aparatmi

zestawu Aqaflex, elektostymulacja aparatmi

BIOfeedbak, regularne oddawanie moczu co 2-4 h w

BIOfeedbak, regularne oddawanie moczu co 2-4 h w

ciągu dnia i nocy,

ciągu dnia i nocy,

↑

↑

podaży płynów w ciągu dnia, dieta

podaży płynów w ciągu dnia, dieta

lekkostrawna (nie dopuszczać do zaparć), zmniejszenie

lekkostrawna (nie dopuszczać do zaparć), zmniejszenie

nadwagi, profilaktyka zakażeń dróg moczowych;

nadwagi, profilaktyka zakażeń dróg moczowych;

NIETRZYMANIE MOCZU

NIETRZYMANIE MOCZU

zadania pielęgniarki

zadania pielęgniarki



duża objętość zalegająca (>300ml) – rozważenie okresowego

duża objętość zalegająca (>300ml) – rozważenie okresowego

cewnikowania np. po ogólnym znieczuleniu, lekach;

cewnikowania np. po ogólnym znieczuleniu, lekach;



założenie cewnika na stałe – jako ostateczność – odleżyny, chorzy

założenie cewnika na stałe – jako ostateczność – odleżyny, chorzy

terminalni z bólem przy poruszaniu się, ew. cewniki zewnętrzne

terminalni z bólem przy poruszaniu się, ew. cewniki zewnętrzne

(uridiony)

(uridiony)



profilaktyka p/odleżynowa, zabiegi higieniczne, warunki do

profilaktyka p/odleżynowa, zabiegi higieniczne, warunki do

zaspakajania potrzeby wydalania

zaspakajania potrzeby wydalania



udział w terapii chorób współistniejących np. przerost prostaty;

udział w terapii chorób współistniejących np. przerost prostaty;



udział w farmakoterapii – od dawek najmniejszych np. estrogeny, leki

udział w farmakoterapii – od dawek najmniejszych np. estrogeny, leki

p/depresyjne;

p/depresyjne;



udział w leczeniu chirurgicznym (poprzedzonym próbą leczenia

udział w leczeniu chirurgicznym (poprzedzonym próbą leczenia

zachowawczego)- przy WNTM w II i III

zachowawczego)- przy WNTM w II i III

°

°

; nowoczesna mało inwazyjna

; nowoczesna mało inwazyjna

metoda przywracania kata pęcherzowo-cewkowego z użyciem taśmy

metoda przywracania kata pęcherzowo-cewkowego z użyciem taśmy

prolenowej (TVT)

prolenowej (TVT)



edukacja dotycząca korzystania z pomocniczych środków

edukacja dotycząca korzystania z pomocniczych środków

pielęgnacyjnych – podpaski, pieluchomajtki, kieszonki urologiczne

pielęgnacyjnych – podpaski, pieluchomajtki, kieszonki urologiczne

pochłaniające zapach ;

pochłaniające zapach ;



Udział w grupach wsparcia – od 20002 r. program prospołeczny

Udział w grupach wsparcia – od 20002 r. program prospołeczny

,,NTM – Normalnie Żyć”(

,,NTM – Normalnie Żyć”(www.ntm.pl

www.ntm.pl

, Kwartalnik NTM)

, Kwartalnik NTM)

NIETRZYMANIE STOLCA

NIETRZYMANIE STOLCA

PRZYCZYNY:

PRZYCZYNY:



zaklinowanie mas kałowych;

zaklinowanie mas kałowych;



upośledzenie czynnościowe – umysłowe (otępienie,

upośledzenie czynnościowe – umysłowe (otępienie,

splatanie), fizyczne (osłabienie, unieruchomienie);

splatanie), fizyczne (osłabienie, unieruchomienie);



zmniejszona zdolność magazynowania –efekt zmian

zmniejszona zdolność magazynowania –efekt zmian

inwolucyjnych, napromieniania, guza, niedokrwienia,

inwolucyjnych, napromieniania, guza, niedokrwienia,

resekcji chirurgicznej;

resekcji chirurgicznej;



zmniejszone czucie w odbytnicy – cukrzyca,

zmniejszone czucie w odbytnicy – cukrzyca,

zaklinowanie mas kałowych;

zaklinowanie mas kałowych;



upośledzona funkcja zwieracza odbytu i mięśnia

upośledzona funkcja zwieracza odbytu i mięśnia

łonowo-odbytniczego – obniżenie krocza, uraz,

łonowo-odbytniczego – obniżenie krocza, uraz,

zabieg chirurgiczny, uszkodzenie rdzenia kręgowego,

zabieg chirurgiczny, uszkodzenie rdzenia kręgowego,

sromu

sromu

NIETRZYMANIE STOLCA

NIETRZYMANIE STOLCA

zadania pielęgniarki

zadania pielęgniarki



Zaklinowanie stolca – po usunięciu mas kałowych

Zaklinowanie stolca – po usunięciu mas kałowych

wykonywanie wlewek doodbytniczych, dieta

wykonywanie wlewek doodbytniczych, dieta

lekkostrawna bogata w błonnik i płyny; nie dopuszczać

lekkostrawna bogata w błonnik i płyny; nie dopuszczać

do zaparć – uruchamianie pacjenta, masaż powłok

do zaparć – uruchamianie pacjenta, masaż powłok

brzucha, warunki do oddawania stolca, wsparcie

brzucha, warunki do oddawania stolca, wsparcie

psychiczne;

psychiczne;



Udział w leczeniu chirurgicznym np. wypadanie

Udział w leczeniu chirurgicznym np. wypadanie

odbytnicy;

odbytnicy;



Udział w leczeniu farmakologicznym;

Udział w leczeniu farmakologicznym;



Przewlekła biegunka – udział w leczeniu dietetycznym,

Przewlekła biegunka – udział w leczeniu dietetycznym,

kontrola ilości i jakości wypróżnień, pielęgnacja skóry,

kontrola ilości i jakości wypróżnień, pielęgnacja skóry,

wsparcie psychiczne

wsparcie psychiczne



profilaktyka p/odleżynowa, zabiegi higieniczne,

profilaktyka p/odleżynowa, zabiegi higieniczne,

warunki do zaspakajania potrzeby wydalania

warunki do zaspakajania potrzeby wydalania

ZESPOŁY OTĘPIENNE

ZESPOŁY OTĘPIENNE

OTĘPIENIE (DEMENCJA)

OTĘPIENIE (DEMENCJA)

wg stanowiska IGERO, WHO, DSM-IV

wg stanowiska IGERO, WHO, DSM-IV

Jest zespołem spowodowanym chorobą mózgu o

Jest zespołem spowodowanym chorobą mózgu o

charakterze przewlekłym lub postępującym;

charakterze przewlekłym lub postępującym;

charakteryzuje się występowaniem zaburzeń co

charakteryzuje się występowaniem zaburzeń co

najmniej dwóch funkcji poznawczych ( w tym

najmniej dwóch funkcji poznawczych ( w tym

zawsze pamięci), upośledza samodzielne

zawsze pamięci), upośledza samodzielne

funkcjonowanie w życiu codziennym. Kryterium

funkcjonowanie w życiu codziennym. Kryterium

rozpoznania otępienia jest także utrzymywanie

rozpoznania otępienia jest także utrzymywanie

powyższych objawów lub ich postępowanie przez

powyższych objawów lub ich postępowanie przez

co najmniej 6 miesięcy

co najmniej 6 miesięcy

ZESPOŁY OTĘPIENNE

ZESPOŁY OTĘPIENNE

Skutki:

Skutki:



stopniowe wyłączanie się człowieka z aktywności

stopniowe wyłączanie się człowieka z aktywności

społecznej;

społecznej;



postępuje zależność od pomocy i opieki innych

postępuje zależność od pomocy i opieki innych

osób;

osób;



w późniejszych okresach pacjent często wymaga

w późniejszych okresach pacjent często wymaga

instytucjonalizacji.

instytucjonalizacji.

ZESPOŁY OTĘPIENNE

ZESPOŁY OTĘPIENNE

PRZYCZYNY:

PRZYCZYNY:



pierwotne choroby OUN, które nieodwracalnie uszkadzają

pierwotne choroby OUN, które nieodwracalnie uszkadzają

mózg (ok. 50% przypadków) np chor. Alzheimera;

mózg (ok. 50% przypadków) np chor. Alzheimera;



przyczyny neurologiczno-naczyniowe (ok. 13%

przyczyny neurologiczno-naczyniowe (ok. 13%

przypadków) np. chor. Parkinsona, uogólnione lub

przypadków) np. chor. Parkinsona, uogólnione lub

ogniskowe zaburzenia krążenia mózgowego, ogniskowe

ogniskowe zaburzenia krążenia mózgowego, ogniskowe

uszkodzenia mózgu;

uszkodzenia mózgu;



mieszane, naczyniowo-alzheimerowskie przyczyny (ok.

mieszane, naczyniowo-alzheimerowskie przyczyny (ok.

25% przypadków)

25% przypadków)



otępienie odwracalne (ok. 20% przypadków) – dotyczy

otępienie odwracalne (ok. 20% przypadków) – dotyczy

osób, które przebyły stan depresyjny lub splątaniowy na

osób, które przebyły stan depresyjny lub splątaniowy na

skutek np. chor. internistycznych, neurologicznych,

skutek np. chor. internistycznych, neurologicznych,

depresji, czynników psycho-społ. i w wyniku leczenia

depresji, czynników psycho-społ. i w wyniku leczenia

p/depresyjnego wyzdrowiały

p/depresyjnego wyzdrowiały

ZESPOŁY OTĘPIENNE – zadania pielęgniarki

ZESPOŁY OTĘPIENNE – zadania pielęgniarki



udział w leczeniu farmakologicznym (zaburzeń

udział w leczeniu farmakologicznym (zaburzeń

poznawczych, zachowania, objawów psychotycznych,

poznawczych, zachowania, objawów psychotycznych,

depresyjnych);

depresyjnych);



udział w terapii niefarmakologicznej np. treningi

udział w terapii niefarmakologicznej np. treningi

orientacji, zachowania;

orientacji, zachowania;



zapewnienie niezmienności, stabilności środowiska,

zapewnienie niezmienności, stabilności środowiska,

poczucia bezpieczeństwa; unikanie zmian, pośpiechu;

poczucia bezpieczeństwa; unikanie zmian, pośpiechu;



udział w planowaniu zajęć chorego;

udział w planowaniu zajęć chorego;



kontrola przyjmowania posiłków, załatwiania potrzeb

kontrola przyjmowania posiłków, załatwiania potrzeb

fizjologicznych;

fizjologicznych;



zaspakajanie potrzeb bio-psycho-społecznych

zaspakajanie potrzeb bio-psycho-społecznych

pacjenta;

pacjenta;

ZESPOŁY OTĘPIENNE – zadania pielęgniarki

ZESPOŁY OTĘPIENNE – zadania pielęgniarki



odczytywanie sygnałów komunikacji niewerbalnej;

odczytywanie sygnałów komunikacji niewerbalnej;



wspieranie rodziny/opiekunów/odciążanie w

wspieranie rodziny/opiekunów/odciążanie w

sprawowaniu opieki po to, aby chory jak najdłużej

sprawowaniu opieki po to, aby chory jak najdłużej

pozostawał w środowisku domowym;

pozostawał w środowisku domowym;



wsparcie emocjonalne rodziny, kontakt z grupami

wsparcie emocjonalne rodziny, kontakt z grupami

samopomocowymi; stworzenie możliwości

samopomocowymi; stworzenie możliwości

korzystania ze wsparcia w domach dziennego

korzystania ze wsparcia w domach dziennego

nocnego pobytu chorych;

nocnego pobytu chorych;



włączenie rodziny do terapii zajęciowej i rehabilitacji

włączenie rodziny do terapii zajęciowej i rehabilitacji

chorego;

chorego;



aktywizowanie chorego;

aktywizowanie chorego;



obserwacja w kierunku objawów otępienia

obserwacja w kierunku objawów otępienia

ZESPOŁY OTĘPIENNE – zadania pielęgniarki

ZESPOŁY OTĘPIENNE – zadania pielęgniarki



unikanie nadopiekuńczości;

unikanie nadopiekuńczości;



wdrożenie zasad opieki maieutycznej – metoda

wdrożenie zasad opieki maieutycznej – metoda

opieki nad osobami dementywnymi, zakłada

opieki nad osobami dementywnymi, zakłada

globalną formę opieki nad osobą potrzebującą; to

globalną formę opieki nad osobą potrzebującą; to

opieka relacji – ma wpływ na przemiany zarówno

opieka relacji – ma wpływ na przemiany zarówno

u osoby sprawującej opiekę , jak i u osoby

u osoby sprawującej opiekę , jak i u osoby

pielęgnowanej

pielęgnowanej

DEPRESJA

DEPRESJA



należy do najczęstszych zaburzeń psychicznych wieku

należy do najczęstszych zaburzeń psychicznych wieku

podeszłego;

podeszłego;



przyczyny:

przyczyny:

-

liczne choroby somatyczne związane z procesem

liczne choroby somatyczne związane z procesem

starzenia (m.in.. chor. układu sercowo-naczyniowego,

starzenia (m.in.. chor. układu sercowo-naczyniowego,

upośledzenie krążenia mózgowego, nadciśnienie

upośledzenie krążenia mózgowego, nadciśnienie

tętnicze, choroby metaboliczne);

tętnicze, choroby metaboliczne);

-

organiczne chor. mózgu – udar mózgu, chor. Parkinsona;

organiczne chor. mózgu – udar mózgu, chor. Parkinsona;

-

leki np. kortykosteroidy, rezerpina

leki np. kortykosteroidy, rezerpina

-

czynniki psychologiczne –zmiany charakterologiczne

czynniki psychologiczne –zmiany charakterologiczne

związane z wiekiem, niska samoocena,

związane z wiekiem, niska samoocena,

osłabienie zainteresowań;

osłabienie zainteresowań;

-

czynniki społeczne –izolacja społeczna, samotność,

czynniki społeczne –izolacja społeczna, samotność,

zmniejszenie dochodów

zmniejszenie dochodów

DEPRESJA - OBJAWY

DEPRESJA - OBJAWY



nastrój – m.in. przygnębienie, drażliwość, lęk,

nastrój – m.in. przygnębienie, drażliwość, lęk,

wybuchy płaczu

wybuchy płaczu



dodatkowe objawy psychopatologiczne – m.in. brak

dodatkowe objawy psychopatologiczne – m.in. brak

pewności siebie, osamotnienie, brak zainteresowań,

pewności siebie, osamotnienie, brak zainteresowań,

pesymizm, myśli samobójcze, izolacja społeczna;

pesymizm, myśli samobójcze, izolacja społeczna;



objawy przedmiotowe – m.in. spowolnienie

objawy przedmiotowe – m.in. spowolnienie

psychoruchowe, jadłowstręt, spadek masy ciała,

psychoruchowe, jadłowstręt, spadek masy ciała,

bezsenność;

bezsenność;



objawy psychotyczne – m.in. urojenia

objawy psychotyczne – m.in. urojenia

bezwartościowości, grzeszności, choroby, zubożenia,

bezwartościowości, grzeszności, choroby, zubożenia,

omamy słuchowe, wzrokowe, rzadziej węchowe

omamy słuchowe, wzrokowe, rzadziej węchowe

DEPRESJA – zadania pielęgniarki

DEPRESJA – zadania pielęgniarki



Udział w leczeniu farmakologicznym;

Udział w leczeniu farmakologicznym;



Udział w psychoterapii i terapii wspomagającej ,

Udział w psychoterapii i terapii wspomagającej ,

rehabilitacji (chor. współistniejące) z włączeniem

rehabilitacji (chor. współistniejące) z włączeniem

rodziny;

rodziny;



Aktywizowanie pacjenta;

Aktywizowanie pacjenta;



Zapewnienie bezpieczeństwa fizycznego, psychicznego;

Zapewnienie bezpieczeństwa fizycznego, psychicznego;

obserwacja stanu pacjenta pod kątem myśli

obserwacja stanu pacjenta pod kątem myśli

samobójczych;

samobójczych;



Zaspakajanie potrzeb bio-psycho-społecznych pacjenta;

Zaspakajanie potrzeb bio-psycho-społecznych pacjenta;



Kontrola spożywania posiłków, wykonywania czynności

Kontrola spożywania posiłków, wykonywania czynności

z zakresu samoobsługi;

z zakresu samoobsługi;



Wspieranie emocjonalne rodziny i pacjenta;

Wspieranie emocjonalne rodziny i pacjenta;



Odczytywanie sygnałów komunikacji niewerbalnej

Odczytywanie sygnałów komunikacji niewerbalnej

Zespół majaczeniowy

Zespół majaczeniowy

(zespół splątania, delirium)

(zespół splątania, delirium)



Objawy – nagły początek: dezorientacja, omamy,

Objawy – nagły początek: dezorientacja, omamy,

zaburzenia świadomości, nadmierna/zmniejszona

zaburzenia świadomości, nadmierna/zmniejszona

aktywność, zab. rytmu snu i czuwania, zab. somatyczne

aktywność, zab. rytmu snu i czuwania, zab. somatyczne

– trwają kilka godz.-kilku tyg.; ustępują po usunięciu

– trwają kilka godz.-kilku tyg.; ustępują po usunięciu

czynnika wywołującego.

czynnika wywołującego.



Czynniki wywołujące – infekcje, leki

Czynniki wywołujące – infekcje, leki



Czynniki podtrzymujące: błędna diagnoza przyczyny,

Czynniki podtrzymujące: błędna diagnoza przyczyny,

nieznane środowisko, niedostateczna/nadmierna

nieznane środowisko, niedostateczna/nadmierna

stymulacja zmysłów, środki przymusu.

stymulacja zmysłów, środki przymusu.



Konsekwencja: upadki, złamania, unieruchomienie i

Konsekwencja: upadki, złamania, unieruchomienie i

powikłania z niego wynikające, zab. odżywiania,

powikłania z niego wynikające, zab. odżywiania,

wydłużenie hospitalizacji i wyższe koszty leczenia,

wydłużenie hospitalizacji i wyższe koszty leczenia,

↑

↑

ryzyko śmierci,

ryzyko śmierci,

Zadania pielęgniarki

Zadania pielęgniarki



udział w diagnozowaniu przyczyny;

udział w diagnozowaniu przyczyny;



udział w farmakoterapii objawowej (wyrównanie

udział w farmakoterapii objawowej (wyrównanie

homeostazy);

homeostazy);



ciągłość opieki;

ciągłość opieki;



zapewnienie bezpieczeństwa;

zapewnienie bezpieczeństwa;



oprotezowanie ;

oprotezowanie ;



właściwa komunikacja interpersonalna;

właściwa komunikacja interpersonalna;



unikanie przymusu bezpośredniego

unikanie przymusu bezpośredniego

ZABURZENIA SŁUCHU I WZROKU –

ZABURZENIA SŁUCHU I WZROKU –

zadania pielęgniarki

zadania pielęgniarki



zwracać się do osoby starszej tak, aby widziała

zwracać się do osoby starszej tak, aby widziała

twarz, ruchy rozmówcy; lekko dotknąć, gdy nas nie

twarz, ruchy rozmówcy; lekko dotknąć, gdy nas nie

zauważa;

zauważa;



wypowiadać słowa nieco wolniej, średnio głośno, z

wypowiadać słowa nieco wolniej, średnio głośno, z

dobrą artykulacją;

dobrą artykulacją;



formułować krótkie zdania, unikać przeskakiwania z

formułować krótkie zdania, unikać przeskakiwania z

tematu na temat;

tematu na temat;



sprawdzać sprawność aparatu słuchowego;

sprawdzać sprawność aparatu słuchowego;



sugerować odkładanie okularów, aparatu słuchowego

sugerować odkładanie okularów, aparatu słuchowego

do pokrowców;

do pokrowców;



aparaty słuchowe oznaczyć – ucho lewe, ucho prawe;

aparaty słuchowe oznaczyć – ucho lewe, ucho prawe;

ZABURZENIA SŁUCHU I WZROKU –

ZABURZENIA SŁUCHU I WZROKU –

zadania pielęgniarki

zadania pielęgniarki



wyciski uszne aparatu polecić oczyszczać

wyciski uszne aparatu polecić oczyszczać

systematycznie;

systematycznie;



ewentualnie zapewnić przybory do pisania;

ewentualnie zapewnić przybory do pisania;



nabyć umiejętność posługiwania się językiem

nabyć umiejętność posługiwania się językiem

migowym;

migowym;



przy zaburzeniach widzenia polecić oznaczać

przy zaburzeniach widzenia polecić oznaczać

pojemniki, opakowania itp. czytelnie;

pojemniki, opakowania itp. czytelnie;



polecić odkładanie przedmiotów na te same miejsca

polecić odkładanie przedmiotów na te same miejsca

po ich wykorzystaniu;

po ich wykorzystaniu;



polecić unikać sytuacji, w których dochodzi do

polecić unikać sytuacji, w których dochodzi do

szybkiego męczenia się wzroku;

szybkiego męczenia się wzroku;



zalecić wypoczynek na świeżym powietrzu;

zalecić wypoczynek na świeżym powietrzu;

ZABURZENIA SŁUCHU I WZROKU –

ZABURZENIA SŁUCHU I WZROKU –

zadania pielęgniarki

zadania pielęgniarki



polecić chodzenie poza domem w towarzystwie

polecić chodzenie poza domem w towarzystwie

słyszącej i dobrze widzącej osoby;

słyszącej i dobrze widzącej osoby;



zorganizować pomoc w przypadku załatwiania

zorganizować pomoc w przypadku załatwiania

formalności urzędowych (użycie zmysłu słuchu i

formalności urzędowych (użycie zmysłu słuchu i

wzroku);

wzroku);



okazywać cierpliwość, zrozumienie.

okazywać cierpliwość, zrozumienie.

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego