Gronkowiec złocisty  

Staphylococcus aureus 

Definicja i występowanie 

• Jest to bakteria gram-dodatnia, której 

komórki tworzą kształt grona i która na 

sztucznym podłożu tworzy kolonie o 

charakterystycznym złotożółtym 

zabarwieniu. 

• Występuje w jamie nosowo-gardłowej oraz 

na skórze ludzi i zwierząt. 

• Gronkowiec złocisty należy do tzw. 

drobnoustrojów oportunistycznych, czyli 

zasiedla skórę oraz błony śluzowe człowieka 

i dla zdrowego organizmu jest niegroźny. 

Enterotoksyny

  

rodzaj egzotoksyn wydzielanych przez niektóre 

gatunki bakterii chorobotwórczych

• Gronkowce nie wytwarzające przetrwalników, 

łatwo giną przy ogrzewaniu. 

• Jednak wytwarzają termoodporną enterotoksynę 

w zakażonym produkcie spożywczym 

• Enterotoksyna gronkowca złocistego jest bardzo 

odporna na działanie wysokiej temperatury, nie 

niszczy jej nawet gotowanie przez 30 minut ,a 

nawet pieczenie produktów uprzednio 

zakażonych. 

• Enterotoksyna obecna w produkcie spożywczym 

nie zmienia zwykle smaku ani zapachu tego 

produktu. Nie powoduje także bombażu konserw, 

ponieważ gronkowce nie wytwarzają gazu. 

Nosicielstwo

• Gronkowce złociste stosunkowo często występują 

w środowisku człowieka. Szacuje się, że 10 do 50% 

populacji ludzkiej stale lub okresowo jest 

nosicielami tych bakterii bez wystąpienia objawów 

chorobowych.

• Nosicielstwo dotyczy najczęściej śluzówki 

przedsionka jamy nosowej, może również 

występować przejściowo na skórze, w gardle oraz 

w drogach rodnych u kobiet.

• Nosicielstwo występuje szczególnie często pośród 

personelu szpitalnego, co ma szczególne 

znaczenie dla szerzenia się zakażeń 

wewnątrzszpitalnych.  

Sposoby zakażenia

• drogą kropelkową 
• przez kontakt pośredni 
• przez przedmioty codziennego użytku 

Ryzyko zakażenia gronkowcem 
złocistym wzrasta w przypadku:

• przerwania ciągłości tkanek 
• obecności ciała obcego w tkankach 
• współistniejących chorób, np. takich jak: 

nowotwory, marskość wątroby, cukrzyca. 

W pewnych sytuacjach gronkowce mogą 

stać się niezwykle szkodliwe dla 

organizmu ludzkiego. Szczególnie gdy:

• występuje brak lub nadmiar higieny, 

• zły stan skóry (oparzenia lub urazy), 

• zły stan układu odpornościowego błon 

śluzowych (owrzodzenia, zmiany alergiczne), 

• słaba odporność komórkowa i humoralna (jej 

zaburzenia występują m.in. u palaczy i 

alkoholików), 

• niewłaściwy stan metaboliczny organizmu 

(cukrzyca na przykład może zaburzać skład łoju 

skórnego i ułatwić rozwój zakażeń), 

• wadliwe krążenie w naczyniach obwodowych (u 

osób z zaburzeniami krążenia występują zmiany 

troficzne, które szybko ulegają zakażeniu). 

Zakażenia gronkowcowe zazwyczaj dzieli 

się na:

• zapalenie ropne stawów, 

• zapalenia szpiku i kości, 

• choroby układu oddechowego: zapalenie oskrzeli, 

opłucnej, płuc, ucha środkowego, zatok obocznych nosa, 

gardła i migdałków, 

• choroby przewodu pokarmowego: zapalenie jelit 

(rzekomo błoniaste, martwicze itp.), zatrucia pokarmowe, 

odzwierzęce, 

• zatrucia pokarmowe, 

• choroby układu moczowego: odmiedniczkowe zapalenie 

nerek, zapalenie cewki moczowej, zapalenie pęcherza, 

• zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych, 

• zespół oparzonej skóry 

• posocznice i ropowice, zapalenie sutków, 

• choroby skórne: ropnie, czyraki pojedyncze i mnogie, 

trądzik, zastrzał, zakażone rany itp. 

• zespół wstrząsu toksycznego 

Przyczyny zatruć

• Optymalna temperatura do rozwoju gronkowca 

wynosi 37 °C. 

• Źródłem skażenia żywności są najczęściej zakłady 

spożywcze, a w nich sprzęt i powierzchnie 

produkcyjne do wytwarzania żywności. 

• Pożywką dla gronkowca złocistego stają się 

popularne pokarmy: wędliny (np. kaszanki, 

salceson), drób oraz przetwory z ryb, potrawy 

mięsne („tatar”, kotlety mielone), sałatki, ciastka, 

mleko i przetwory mleczne, kremy, chałwy, lody. 

• Te ostatnie są dość częstą przyczyną zatruć 

wtedy, gdy mieszanka przeznaczona do 

zamrożenia, nie została natychmiast schłodzona 

po pasteryzacji lub gdy rozmrożone lody zostały 

powtórnie zamrożone. 

Objawy zatruć

Występują szybko po spożyciu 

zakażonego pokarmu (w ciągu kilku 

godzin). 
Typowe objawy to:

• nasilone wymioty, 

• bóle nadbrzusza, 

• biegunka, 

• spadek ciśnienia krwi

Temperatura, może być podwyższona lub 

obniżona. Zatrucie szczepami gronkowca 

może spowodować zapaść i zagrożenie 

zgonem. 

Zakażenie gronkowcowe na skutek niewłaściwego i przesadnego 
stosowania antybiotyków, w tym głównie pencyliny, doprowadziły do 
powstania licznych szczepów opornych na leczenie, co stanowi 
obecnie jeden z trudniejszych problemów klinicznych. 
Dr med. Paweł Grzesiowski w artykule "Nosicielstwo i patogenność" 
pisze:
"Poważne niebezpieczeństwo stanowią wielooporne gronkowce 
pochodzące ze środowiska szpitalnego (tzw. MRSA, MRSE), które są 
często wrażliwe tylko na jedną grupę leków (glikopeptydy np. 
wankomycyna). To bardzo niebezpieczne i na całym świecie obserwuje 
się narastanie tego zjawiska w wyniku powszechnego nadużywania (w 
medycynie ludzkiej, weterynarii i rolnictwie) antybiotyków. Są już 
niestety pierwsze na świecie (także w Polsce) szczepy oporne na 
wankomycynę!!
Dlatego coraz częściej poza antybiotykami w leczeniu zaburzeń relacji 
"gronkowce-człowiek" stosuje się metody alternatywne, probiotyki, 
barwniki roślinne, immunostymulacje itp. 

http://www.gronkowiec.info/
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gronkowiec_złocisty

 

http://www.atopowe-zapalenie.pl/atopedia/Gronkowiec_złocisty

DZIĘKUJĘ

Sylwia Saternus