Przygotowała: Zofia Cybulska

Zawartość w różnych częściach 

ludzkiego ciała:

• -szkliwo – 0,2%
• kości 22%
• wątroba-69%
• skóra-72% 
• mięśnie 75%
• nerki-83%
• oko-99%

• Względnie stały poziom wody i soli 

mineralnych w ciele zwierzęcym

• Regulator temperatury ciała
• Udział w reakcjach chemicznych-

HYDROLIZA

• Oddychanie komórkowe (produkt)

Skład procentowy w ciele:

• Woda intercelularna – przeciętny 

poziom to 40-50%

• Ekstracelularna – 20%, z czego:

¾- woda płynu śródkomórkowego, 
limfy, płynu mózgowo-rdzeniowego
¼-w krwi

• Transcelularna- 30-35%przewód 

pokarmowy

• Zależność gospodarki wodnej od 

białek
Woda: 

• Część związana siłami kapilarnymi 
• Część woda hydratacyjna
• Woda wolna

• Przewaga zmian ewolucyjnych w: 

posiadanej ilości wody w ciele, 
stałości składu chemicznego,
skomplikowania mechanizmów 
osmoregulacyjnych

• Wyrównywanie ilości wody i soli w 

organizmie trwa całe życie danego 
zwierzęcia

• Mechanizmy osmoregulacyjne
• Utrzymywanie równowagi wodno-

mineralnej (?)

• Utrata i pozyskiwanie wody
• Narządy biorące udział w procesach 

utrzymujących równowagę wodno-
mineralną

• Zwierzęta steno- i euryhalinowe
• Zagadka wielbłąda
• Wymiana wody i soli: przez powłoki 

ciała, przez kloakę, skrzela, narządy 
wydalnicze,jelito

• Nerki i hormony – wpływ na 

gospodarkę wodną

Stałość ciśnienia 

osmotycznego-ważna rola 

jonów!

• Szczególnie jony Ca, Mg, Na, K – antagonizm w 

działaniu

• Wpływ zmiany stężenia na ruch wody

Zwierzęta wodne

• Niższego rzędu-ciągła dyfuzja, 

transport przez powłoki ciała czy też 
skrzela

• Ryby: 

chrzęstnoszkieletowe – 
hyperosmotyczne
kostnoszkieletowe-hypoosmotyczne

• Zwierzęta słodkowodne

Płazy, gady, ptaki i ssaki

• Hypoosmotyczne
• Brak utraty wody przez 

powłoki ciała

• Albatrosy 
• Wykształcenie nerki

nerki gadów i ptaków-
brak zdolności 
zagęszczania moczu!

Utrata wody z moczem jest związana z 

koniecznością usuwania azotowych 
produktów przemiany materii:

• Kwas moczowy-zwierzęta urykoteliczne 

(bezkręgowce lądowe, gady, ptaki)

• Mocznik – zwierzęta ureoteliczne 

(płazy, ssaki)

• Amoniak – zwierzęta amonioteliczne 

(pierwotniaki, bezkręgowce wodne, 
niższe strunowce wodne)

• Ochrona przed utratą wody
• Termoregulacja
• Nieuniknione straty wody-parowanie 

układu oddechowego
drogi oddechowe-wiecznie wilgotne, 
wiele ptaków i ssaków

 Proces odwodnienia:
-mniejsze braki: zaburzenia
-im większe: stopniowe zamieranie 

organizmu

-deficyt wody- co to i czym skutkuje?
-dlaczego mamy zmarszczki?

Gospodarka mineralna:

• Każdy organizm jest pod tym 

względem wyjątkowy

• Związki mineralne występujące w 

ciele zwierzęcym: Na, K, Mg, Ca, Cl, 
P, S, (makroelementy), Zn, Fe, Co, 
Mo, Cd, Mn, Cu, I, F, Se 
(mikroelementy)

Pompy:

• Sodowo-potasowa (przepuszczalność 

błony komórkowej bardzo istotna!)

• Wapniowa
• Jodowa

• Utrzymywanie stężenia składników 

mineralnych (->powiedz mi co jesz, a 
powiem Ci kim będziesz)

• Regulacja hormonalna
• Rodzaje gospodarek składników 

mineralnych

Gospodarka wapniowa:

• Czynniki hamujące
• Czynniki stymulujące
• DIETA! -> kamica nerkowa (?)

• Ściśle z nią powiązana gospodarka 

fosforanowa!

Gospodarka żelazowa:

• występowanie w organizmie pod 

postacią hemoglobiny (69%), 
ferrytyny (16%), mioglobiny (9%) i 
katalzy (0,1%) oraz cytochromów i 
transferryn

• Droga żelaza

Bibliografia:

• Zdjęcia znalezione w Google 
• ‘Biochemia Zwierząt’ Stanisław E. Karpiak 

Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne 

Warszawa 1986  Wydanie II Poprawione

• ‘Biologia 2 Zakres Rozszerzony dla Liceum 

ogólnokształcącego’ praca zbiorowa 

Wydawnictwo OPERON, Gdynia 2008

• ‘Biologia dla klas III liceum 

ogólnokształcącego o profilu podstawowym i 

biologiczno-chemicznym’ Henryk Wiśniewski 

Wydanie IV Warszawa 1997

Dziękuję

 za uw

agę 

