Symptomatologia ogólna 

chorób skóry (semiotyka).

lek. Angelika 
Maślanka

na podstawie podręcznika „Choroby 
skóry” S. Jabłońskiej i materiałów 
własnych.

 

 

Symptomatologia – pojęcia.



Semiotyka – to nazewnictwo 
dermatologiczne;



Wykwit – zmiana w zakresie wyglądu 
lub faktury skóry spowodowana chorobą; 



Wykwity dzielimy na pierwotne – 
powstają na skórze uprzednio nie 
zmienionej, oraz wtórne – powstają na 
bazie wykwitów pierwotnych.

 

 

Podstwawowe kategorie 

wykwitów



W poziomie skóry – plama;



Ze zwiększeniem objętości – bąbel, 

pęcherzyk, krosta, guzek;



Ze zmniejszeniem objętości – nadżerka, 

rozpadlina, wrzód;



Nawarstwienia – łuski, nadmierne 

rogowacenie naskórka, strupy;



Stany zejściowe – blizny.

 

 

Pierwotne wykwity 

chorobowe.



Plama



Bąbel;



Pęcherzyk;



Pęcherz;



Krosta 



Grudka;



Guzek;



Guz.

 

 

Plama (macula).



Wykwit leżący w poziomie skóry;



Niewyczuwalny przy dotyku;



Różniący się od otaczającej skóry wyłącznie 

zabarwieniem.



Rodzaje plam:

1.barwnikowe, np. znamiona, piegi;
2.zapalne, np. rumień (przekrwienie);
3.naczyniowe, (petechiae, teleangiektazje);
4.złogowe, np. ciemnoszare plamy w srebrzycy.

 

 

Plama (macula).

 

 

Bąbel pokrzywkowy (urtica).



Wyniosły ponad powierzchnię skóry;



Barwa porcelanowobiała lub różowa;



Szybko powstaje i szybko ustępuje bez 
pozostawienia śladu (jeśli nie 
drapiemy);



Swędzi;



Przykład: bąble po pokrzywie.

 

 

Pęcherzyk (vesicula).



Wystaje ponad powierzchnię skóry;



Do ½ cm średnicy;



Znika bez śladu;



Wypełniony płynem:

1.

Płyn może gromadzić się miedzy 

komórkami naskórka – stan gąbczasty 

(np. w wyprysku)

2.

Płyn w komórkach  (np. w opryszczce).

 

 

Pęcherz (bulla).



Wykwit większy niż pęcherzyk;



Również zawiera płyn surowiczy;



Pęcherz podnaskórkowy – gdy płyn pod 
naskórkiem;



Pęcherz śródnaskórkowy – gdy płyn 
śródnaskórkowo.

 

 

Pęcherze (bullae).

 

 

Krosta (pustula).



Wyniosła ponad powierzchnię skóry;



Podobna do pęcherza/pęcherzyka ale 
od początku zawiera treść ropną (a 
nie surowiczą);



Może powstać z pęcherza/pęcherzyka w 
wyniku wtórnego zakażenia 
bakteryjnego.

 

 

Krosta.

 

 

Grudka (papula).



Wystaje nad powierzchnię skóry;



Kilka mm średnicy;



Nie musi różnić się zabarwieniem;



Nie pozostawia blizny;



Powstaje przez pomnożenie warstw 

naskórka (grudka naskórkowa), lub naciek 

w skórze właściwej (grudka skórna), lub 

może być grudka skórno-naskórkowa.

 

 

Grudka.

 

 

Guzek (tuberculum).



Wyniosły;



Średnica kilka mm;



Związany ze zmianami w skórze 

właściwej;



Ustępując –  ulega rozpadowi i pozostawia 

bliznę;



Przykład – zmiana gruźlicza niszczy 

prawidłowe utkanie skóry i pozostawia 

bliznę.

 

 

Guz (tuber, nodus, phyma).



Wykwit jak guzek ale większy;



Zapalny lub nowotworowy;



Zawsze pozostawia bliznę;



Przykłady: czyrak, włókniak, rak skóry.

 

 

Wtórne wykwity chorobowe 

skóry.



Łuska;



Strup;



Nadżerka;



Przeczos;



Owrzodzenie;



Pęknięcie;



Blizna.

 

 

Nadżerka (erosio).



Ubytek naskórka po 
pęknięciu 
pęcherzyka, 
pęcherza lub krosty;



Goi się bez 
pozostawienia blizny.

 

 

Przeczos (excoriatio).



Linijny ubytek naskórka po podrapaniu.

 

 

Pęknięcie, szczelina (fissura).



Linijny ubytek sięgający do skóry 
właściwej;



Pęknięcie sięga głęboko, dlatego goi się 
z pozostawieniem blizny;



Wokół otworów naturalnych (otoczenie 
ust, odbytu), lub na podeszwach stóp.



Inna nazwa pęknięcia to rozpadlina 
(rhagas).

 

 

Pęknięcie.

 

 

Owrzodzenie (ulcus, ulceratio).



Dołek, ubytek sięgający do skóry 

właściwej, a więc głębiej niż nadżerka;



Pozostawia bliznę;



Kształt dowolny;



Powstaje w obrębie tkanek naciekowych, 

które się rozpadły, nowotworów które się 

rozpadły lub w obrębie tkanki źle 

unaczynionej, także z guzków, guzów i 

krost.

 

 

Owrzodzenie.

 

 

Łuska (squama).



Jest to złuszczająca się warstwa rogowa 
naskórka; 



Powstaje bądź jako zejście stanu 
zapalnego, bądź w następstwie 
nadmiernego rogowacenia.

 

 

Strup (crusta).



Wynik zasychania na powierzchni skóry 
płynu wysiękowego albo ropnej treści 
pęcherzyków i pęcherzy, lub też na 
podłożu nadżerek albo owrzodzeń.



Podobny do łuski.

 

 

Blizna (cicatrix).



Powstaje w wyniku uszkodzenia skóry 
właściwej i zastąpienia jej tkanką łączną 
włóknistą;



Najczęściej jest zejściem owrzodzeń

 

 

Dermatologiczne badanie 

chorego. 

Wywiad.



Powstanie i dotychczasowy przebieg 
choroby (od kiedy? czy już leczone? czy 
coś przynosi poprawę lub pogorszenie 
stanu skóry?);



Podobne dolegliwości w rodzinie;



Zawód, warunki pracy, narażenie na 
kontakt z czynnikami toksycznymi lub 
zakaźnymi.

 

 

Dermatologiczne badanie 

chorego.

Objawy podmiotowe.



Świąd - charakterystyczny np. dla 
alergii skórnej;



Ból – np. w  półpaścu (z przeczulicą);



Pieczenie – np. w chorobie Duhringa (z 
bólem).

 

 

Dermatologiczne badanie 

chorego.

Objawy przedmiotowe.



Najpierw poszukiwanie wykwitów 

pierwotnych, aby można było odtworzyć 

ich ewolucję i ustalić ewentualne 

czynniki wywołujące.



Oględziny całej skóry – zabarwienie (np. 

ziemiste może wskazywać chorobę 

nowotworową), suchość – często w 

chorobach alergicznych skóry.



Oglądanie włosów i paznokci.