ZAKAŻENIA
CHIRURGICZNE
ZAKAŻENIA
CHIRURGICZNE
DEFINICJA SKAŻENIA
• SKAŻENIE – oznacza obecność
drobnoustrojów na powierzchni skóry
lub błon śluzowych, lub w tkankach
ustroju bez wywoływania choroby.
• ZAKAŻENIE jest zawsze
poprzedzone skażeniem.
DEFINICJA ZAKAŻENIA
• ZAKAŻENIE (INFECTIO) – OKREŚLONY
STAN CHOROBOWY W USTROJU LUDZKIM
WYWOŁANY PRZEZ DROBNOUSTROJE
(BAKTERIE, WIRUSY, GRZYBY)
• ZAKAŻENIE CHIRURGICZNE – zakażenie
nosi określenie chirurgicznego, gdy
powstaje samoistnie i wymaga leczenia
chirurgicznego, lub gdy powstaje jako
powikłanie w następstwie operacji.
ROZWÓJ ZAKAŻENIA ZALEŻY OD:
1. CZYNNIKA WYWOŁUJĄCEGO ZAKAŻENIE:
–
Zakażenie ziarenkowcami (paciorkowce, gronkowce,
dwoinka zapalenia płuc),
–
Gram-ujemne pałeczki jelitowe (pałeczka ropy
błękitnej, pałeczka okrężnicy),
–
Beztlenowcami (beztlenowce zarodnikujące Gram-
dodatnie- Clostridium, beztlenowce Gram-ujemne
–
Wirusy
–
Grzyby
2. PODATNOŚCI CHOREGO NA ROZWÓJ
INFEKCJI
3. ŚRODOWISKA TKANKOWEGO, W KTÓRYM
ZAKAŻENIE ROZWIJA SIĘ.
PODZIAŁ ZAKAŻEŃ
CHIRURGICZNYCH
ZAKAŻENIE CHIRURGICZNE
-PIERWOTNE -MIEJSCOWE -ROPNE -MIESZANE
-WTÓRNE -UOGÓLNIONE -GNILNE
-SWOISTE
OBJAWY ZAKAŻENIA RANY
MIEJSCOWE:
- Zaczerwienienie (RUBOR)
- Obrzęk (TUMOR)
- Miejscowe podniesienie temperatury
ciała (CALOR)
- Bolesność (DOLOR)
- Upośledzenie czynności (FUNKTIO
LAESA)
OBJAWY ZAKAŻENIA RANY
OGÓLNE:
- Podniesienie ogólnej temperatury
ciała
- Przyspieszenie tętna
- Wzmożenie leukocytozy
- Ogólne osłabienie, bolesność
ZAKAŻENIA ROPNE
Wywołane przez drobnoustroje
ropotwórcze:
łańcuszkowce (Streptococcus)
gronkowce (Staphylococcus).
W przebiegu zakażenia wytwarza się ropa-
gęsty płyn, barwy żółtozielonkawej,
zwierający dużo krwinek białych,
drobnoustrojów, strzępków tkankowych
oraz fermentów.
CZYRAK (FURUNCULUS)
STAN ZAPALNY TOCZĄCY SIĘ W OBRĄBIE
MIESZKA WŁOSA
.
PRZYCZYNA- zakażenie gronkowcami, wnikającymi od
zewnątrz przez mieszek włosa i ujścia przyległych do włosa
gruczołów łojowych.
MIEJSCA SZCZEGÓLNIE PODATNE NA ZAKAŻENIE-
obszary ocierane przez odzież- głównie kark i plecy.
OBJAWY:
- mały, czerwony bolesny guzek
- pęcherz ropny, w jego środku tkwi włos
- duże napięcie śródtkankowe
- czop- wydzielający się po kilku dniach
- zagłębienie kraterowate, sączące- płyn z domieszką ropy
CZYRAK (FURUNCULUS)
ZAPOBIEGANIE:
- czystość ciała
- częsta zmiana bielizny
- stosowanie mydeł zawierających środki dezynfekcyjne
LECZENIE:
- głównie profilaktyka tworzenia się nowych czyraków:
• szeroka dezynfekcja skóry okolicy i nad samym
czyrakiem (niszczenie drobnoustrojów wyciekających
z otworu na szczycie czyraka)
• założenie suchego, jałowego, luźnego opatrunku
(pochłania wydzielinę)
- antybiotykoterapia- gdy: gorączka lub zagrożenie
poszerzenia się na narządy, w których mogą powstać
powikłania
CZYRAK (FURUNCULUS)
NIE NALEŻY!
- wyciskać czyraków- wciskanie zakażonej
treści głębiej w tkanki- poszerzenie i
zaostrzenie zmian zapalnych
- rozcinać czyraków- nie przyspiesza leczenia,
występuje wprowadzenie mieszanej flory
bakteryjnej i powstanie brzydkiej blizny.
Szczególne groźne czyraki okolicy wargi
górnej (przeniesienie zakażenia przez żyły
do wnętrza czaszki)
CZYRAK GROMADNY
(CARBUNCULUS)
ZBIOROWISKO WIELU ZLEWAJĄCYCH
SIĘ CZYRAKÓW, NAJCZĘŚCIEJ NA
KARKU, POD GRUBĄ, NIEELASYCZNĄ,
NACIECZONĄ SKÓRĄ.
POWODUJE:
- gorączkę
- leukocytozę
- ból
- osłabienie
CZYRAK (FURUNCULUS)
Występuje u starszych, zaniedbanych
ludzi.
Nacięcie i drenaż- ulga, materiał dla
antybiotykogramu.
Niekiedy leczenie szpitalne.
ROPIEŃ (ABSCESSUS)
OSTRO ODGRANICZONE ZBIOROWISKO ROPY W
PRZESTRZENI TKANKOWEJ.
• PRZYCZYNA: zakażenie mieszane
spowodowane gronkowcami i beztlenowcami.
• ROPA - powstaje na skutek rozpuszczenia
mas martwiczych oraz bakterii przez
granulocyty i makrofagi, które następnie
same ulegają lizie doprowadzając do
uwolnienia do otoczenia aktywnych form
enzymów proteolitycznych.
ROPIEŃ (ABSCESSUS)
• OBJAWY- gdy znajduje się w pobliżu
powłok ciała rozpoznaje się go po:
- ból,
- uwypuklenie
- zaczerwienienie
- ucieplenie
- objaw chełbotania (wyczuwa się pod
palcami przesuwanie się płynu).
Przy głębszym umiejscowieniu ropnia –
objawy te mogą nie występować.
ROPIEŃ (ABSCESSUS)
Może nastąpić samoistne wyleczenie
poprzez przebicie się i opróżnienie
– przez skórę
– do światła jelita w przypadku ropnia brzucha
Przebicie się ropnia do jam ciała może
prowadzi do znacznego pogorszenia stanu
chorego
– Zapalenie otrzewnej
– Zapalenie opłucnej
– Zapalenie przestrzeni zaotrzewnowej
ROPIEŃ (ABSCESSUS)
LECZENIE ROPNIA:
– nacięcie i założenie drenów i sączków by
umożliwić odpływ ropy
– podawanie metronidazolu i pochodnych
penicyliny lub innych antybiotyków-
zgodnie z antybiotykogramem
– powtarzać w trakcie leczenia badania
bakteriologiczne- możliwość zmiany pod
wpływem leczenia szczepów
bakteryjnych, lub ich wrażliwości.
ROPOWICA (PHLEGMONE)
OSTRE ROPNE ZAPALENIE SZERZĄCE SIĘ W
WIOTKIEJ PRZESTRZENI MIĘDZYTKANKOWEJ,
BEZ WYRAŹNYCH GRANIC. TKANKI ULEGAJĄ
ZNISZCZENIU NA SZEROKIEJ PRZESTRZENI.
PRZYCZYNA- zakłucie się brudnym przedmiotem.
OBJAWY:
- gorączka
- ból
- bolesność
- obrzęk
- zaczerwienienie
ZASTRZAŁ (PANARITIUM)
ROPNE ZAPALENIE TKANEK DŁONIOWEJ
POWIERZCHNI PALCÓW RĘKI I ŚRÓDRĘCZA.
Wyróżnia się zastrzały: skórny, podskórny,
ścięgnisty, kostny, stawowy.
Szczególnie niebezpieczny jest zastrzał
ścięgnisty, rozwijający się w pochewce
ścięgnistej i ścięgnie mięśnia zginacza palców.
Jego OBJAWY to: wybiórcza bolesność w przebiegu
pochewki ścięgnistej, przykurcz palca, ostry ból
przy próbie prostowania palca.
LECZENIE: nacięcie, drenowanie, szyna do
unieruchomienia palca, antybiotyki.
ZANOKCICA (PANORYCHIA)
ROPNE ZAPALENIE TOCZĄCE SIĘ
POD WAŁEM PAZNOKCIOWYM.
OBJAWY:
- na skutek skaleczenia, manicure
- zniszczenie części rozrodczej paznokcia
- oddzielenie paznokcia od podłoża i
jego wysunięcie
- odrasta nowy, zniekształcony i krzywy
paznokieć
RÓŻA (ERISIPELAS)
OSTRA ZAKAŹNA CHOROBA SKÓRY WYWOŁANA PRZEZ
PACIORKOWCE.
UMIEJSCOWIENIE się na twarzy, a jeśli punktem wyjścia róży jest zakażenie
rany urazowej lub chirurgicznej – umiejscowienie w każdym miejscu skóry.
OBJAWY:
- nagły początek
- gorączka (około 40 stopni) poprzedzona dreszczami
- osłabienie
- wymioty
- ból głowy
- czerwone zabarwienie pewnego obszaru skóry ostro odgraniczone
od otaczającej zdrowej skóry- najbardziej charakterystyczne
- uniesienie brzegów zmienionego chorobowo obszaru, mogą
powstawać pęcherze i strupy; gdy obwód zmiany jest
żywoczerwony środek może zblednąć.
CZAS TRWANIA- około tygodnia.
RÓŻA (ERISIPELAS)
LECZENIE:
- penicylina lub inne antybiotyki
- reżim sanitarny – łatwość
przeniesienia na innych chorych lub
operowanych
- konieczność zgłoszenia choroby
zakaźnej
ZAKAŻENIE ROPNE OGÓLNE
ZAKAŻENIE ROPNE OGÓLNE
-dochodzi do niego drogą limfatyczną
lub krwionośną w przypadku
zwiększonej zjadliwości
drobnoustrojów, albo wzrostu zaburzeń
odporności chorego.
Zakażenie ogólne powstaje z:
-ognisk ropnych w migdałkach, skórze,
płucach, narządach jamy brzusznej i
drogach oddechowych.
ZAKAŻENIE ROPNE OGÓLNE
Rozwojowi zakażenia sprzyja:
– znaczna zjadliwość bakterii
– zaburzenia odporności organizmu
– długotrwałe leczenie steroidami
– stosowanie leków immunosupresyjnych
ZAKAŻENIE ROPNE OGÓLNE
Rodzaje zakażeń ropnych
uogólnionych:
1.BAKTERIEMIA – przejściowe
wykazanie obecności drobnoustrojów
we krwi, które nie rozmnażają się i
zwykle nie powodują objawów
chorobowych.
ZAKAŻENIE ROPNE OGÓLNE
2. POSOCZNICA (SEPSIS) – stan, w którym
występują patogenne drobnoustroje we krwi, gdzie
rozmnażają się i przebywają przez dłuższy okres
czasu co powoduje następujące objawy kliniczne:
– wysoka, skacząca gorączka
– przyspieszone tętno
– dreszcze
– zaburzenia oddawania moczu i stolca
– utrata łaknienia
– ogólna utrata sił
– zaburzenia świadomości
Konsekwencją posocznicy może być wstrząs
septyczny, kończący się śmiercią.