background image

NOWOTWORY 

NOWOTWORY 

ZŁOŚLIWE U 

ZŁOŚLIWE U 

DZIECI

DZIECI

background image

Nowotwory

 

 złośliwe stanowią drugą z kolei przyczynę 

zgonów dzieci w wieku od 1 do 14 lat, ustępują jedynie 
zgonom z powodu urazów.

Najczęściej spotykanym nowotworem złośliwym wieku 
dziecięcego jest białaczka, a dalej kolejno guzy mózgu, 
chłoniak złośliwy i guzy nerki.

Na przestrzeni ostatnich lat poprawiło się rokowanie w 
nowotworach dziecięcych. Ponad 70% dzieci 
poddawanych leczeniu w największych ośrodkach 
onkologicznych przeżywa ponad 5 lat.

Największa poprawa wskaźników przeżywalności 
dotyczy ostrej białaczki, chłoniaka, guza Wilmsa, 
mięśniakomięsaka prążkowanego, kostniakomięsaka i 
guza Ewinga.

background image

POZOSTAŁE NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WIEKU 

DZIECIĘCEGO

Kostniakomięsak – złośliwy nowotwór zajmujący kości 

długie, zwłaszcza intensywnie rosnącą tkankę kostną.

Guz Ewinga – złośliwy nowotwór podścieliska szpiku 

kostnego, najczęściej zlokalizowany w obrębie trzonów 

kości długich. W chwili postawienia rozpoznania 

zazwyczaj występują już przerzuty, najczęściej do płuc i 

tkanki kostnej.

Neuroblastoma (nerwiak zarodkowy) – guzy 

wywodzące się z komórek współczulnego układu 

nerwowego. Komórki nowotworu są wysoce inwazyjne. 

Lokalizację stanowi jama brzuszna w sąsiedztwie 

nadnerczy lub zwojów rdzeniowych.

Rhabdomyosarcoma (mięśniakomięsak prążkowany) – 

nowotwór tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej.

background image

Retinoblastoma (glejak siatkówki) – złośliwy guz 
siatkówki pojawiający się we wczesnym okresie życia 
(od 6 tygodnia życia do wieku przedszkolnego. 

ETIOLOGIA

Przyczyna nowotworów pozostaje nieznana.
Ostatnio przeprowadzone badania naukowe dowiodły, że 
w komórkach nowotworowych występują w formie 
aktywnej geny, które przeniesione do prawidłowych 
komórek wywołują ich niekontrolowaną proliferację.

background image

cd.

Niektóre nowotwory wieku dziecięcego wykazują 

szczególne wzorce dziedziczenia sugerujące 

genetyczne podłoże choroby. Należą do nich guz 

Wilmsa, glejak siatkówki i nerwiak zarodkowy.

Podwyższone ryzyko rozwoju pewnych nowotworów 

dotyczy dzieci z zaburzeniami odporności, takimi jak 

HIV/AIDS czy zespół Wiskotta – Aldricha oraz z 

aberacjami chromosomalnymi, np. zespołem Downa 

lub Klinefeltera.

Wpływ karcinogenny przypisuje się pewnym czynnikom 

środowiskowym, w tym promieniowaniu 

radioaktywnemu, polom elektromagnetycznym, 

chemioterapii a także infekcjom wirusowym.

Wystąpienie wtórnych nowotworów jako powikłania 

zakończonego sukcesem leczenia nowotworu 

pierwotnego.

background image

BIAŁACZKA (LEUKEMIA)

Białaczka cechuje się proliferacją nieprawidłowych 

krwinek białych.

U dzieci najczęściej występuje ostra białaczka 

limfatyczna (acute lymphocitic leukemia – ALL), w 

której proliferacja dotyczy limfoblastów (niedojrzałych 

limfocytów). W klasyfikacji ALL bierze się pod uwagę 

postać, strukturę i morfologię blastów.

Białaczki występują w każdym wieku, ale szczyt 

zachorowań przypada pomiędzy 3 a 5 rokiem życia.

ETIOLOGIA

Pozostaje nieznana.

Pewne choroby genetyczne uwarunkowane wiążą się z 

podwyższoną zapadalnością na białaczki należą do nich 

zespół Downa, niedokrwistość Fanconiego oraz zespół 

Blooma.

background image

OBJAWY KLINICZNE

Ogólne osłabienie, bladość, tachykardia,

Wybroczyny, plamica, krwiomocz, krwawienia z nosa 

oraz smoliste stolce,

Gorączka, zakażenia i upośledzenie gojenia się ran,

Hepatosplenomegalia, bóle kostne oraz powiększenie 

węzłów chłonnych

Objawy zajęcia OUN obejmują bóle głowy, 

podrażnienie opon mózgowo – rdzeniowych oraz 

objawy wzmożonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego.

BADANIA
- Morfologia krwi może wykazać prawidłową, obniżoną 

lub podwyższoną liczbę leukocytów z obecnością 

komórek niedojrzałych oraz obniżoną liczbę 

erytrocytów i płytek krwi.

-

Biopsja aspiracyjna szpiku kostnego

-

Nakłucie lędźwiowe.

background image

GUZY MÓZGU

Guzy mózgu stanowią najczęstszą grupę wśród 

nowotworów litych wieku dziecięcego i drugą pod 

względem częstości wśród nowotworów dziecięcych 

ogółem.

Szczytowy okres zachorowań ma miejsce pomiędzy 5 a 

10 rokiem życia.

Większość guzów to glejaki wywodzace się z komórek 

glejowych

Dwie trzecie guzów mózgu umiejscowionych jest 

podnamiotowo, z zajeciem struktur takich jak móżdżek, 

komora czwarta i pień mózgu, jedna trzecia 

umiejscawia się nadnamiotowo

Spośród guzów złośliwych najczęściej występują 

gwiaździaki, następnie rdzeniaki (medulloblastoma), 

glejaki pnia mózgu oraz wyściółczaki.

background image

OBJAWY KLINICZNE

OBJAWY KLINICZNE

Pewne objawy są charakterystyczne dla określonych 

umiejscowień guza.

Najczęściej występują bóle głowy, ból jest przerywany, 

pojawia się po przebudzeniu. Czasem wystąpienie bólu 

wiąże się z kichaniem, kaszlem i parciem podczas 

defekacji.

Wymioty zazwyczaj występują rano i mają charakter 

chlustający.

Ataksja, obniżone napięcie mięśniowe oraz osłabienie 

odruchów.

Zdarza się, że dzieci przejawiają zmiany zachowania, 

zaburzenia zręczności, osłabienie, spastyczność, 

porażenia oraz niewyraźną mowę.

Niekiedy obserwuje się również napady drgawkowe, 

podwyższone ciśnienie tętnicze, zwolnienie częstości 

tętna oraz zaburzenia widzenia.

background image

BADANIA

Tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny

Nakłucie lędźwiowe- nie wykonuje się go, jeśli guzowi 
towarzyszy wodogłowie lub wzmożone ciśnienie 
śródczaszkowe.

background image

CHŁONIAKI

Chłoniaki stanowią grupę chorób rozrostowych 
wywodzących się z układów limfatycznego i 
krwiotwórczego.

Dwoma najczęściej występującymi u dzieci 
odmianamim chłoniaków są ziarnica złośliwa (choroba 
Hodgkina) i chłoniaki nieziarnicze.

ETIOLOGIA

-

Przyczyna choroby jest nieznana, ale wyniki badań 
naukowych sugerują rolę czynnika infekcyjnego.

-

Przyczyna wywołująca chłoniaki nieziarnicze jest 
nieznana, jednakże zapadalność jest wyższa wśród 
osób z nabytym niedoborem odporności wywołanym 
wirusem HIV, zakażonych wirusem Epsteina – Barr 
oraz z polekowym upośledzeniem odporności.

background image

OBJAWY KLINICZNE

Ziarnica złośliwa

Choroba objawia się bezbolesnym powiększeniem 

węzłów chłonnych. Typowym zjawiskiem są 

powiększone, twarde, niebolesne i przesuwalne 

węzły w okolicy nadobojczykowej.

Jako pierwszy może ulegać powiększeniu węzeł 

„wartowniczy” w sąsiedztwie lewego obojczyka.

Objawy ogólne obejmują gorączkę, utratę łaknienia, 

nudności, ubytek masy ciała, nocne poty oraz 

świąd. Ich obecność wskazuje na znaczne 

zaawansowanie choroby

Chłoniaki nieziarnicze

Pod wieloma względami choroba przypomina 

ziarnicę złośliwą.

W razie zajęcia szpiku lub OUN mogą pojawić się 

cechy charakterystyczne dla białaczki.

background image

BADANIA

Ziarnica złośliwa

Biopsja węzła chłonnego, morfologia krwi, OB., 
badania funkcji tarczycy i wątroby, biopsja aspiracyjna 
szpiku kostnego, Rtg klatki piersiowej oraz TK

Limfangiografia może być wykorzystana do 
uwidocznienia naczyń chłonnych w celu oceny zajęcia 
przez chorobę poszczególnych grup węzłów chłonnych

Chłoniaki nieziarnicze

Biopsja węzła chłonnego

Biopsja aspiracyjna szpiku, nakłucie lędźwiowe i TK 
klatki piersiowej i jamy brzusznej

background image

GUZ WILMSA

Guz Wilmsa (nephroblastoma) jest złośliwym 

nowotworem nerki. Stanowi najczęściej występujący 

nowotwór jamy brzusznej wieku dziecięcego, a 

jednocześnie jest nowotworem litym o, najwyższym 

stopniu wyleczalności.

Największa częstość zachorowań przypada na okres 

wczesnego dzieciństwa ( szczyt pomiędzy 2 a 3 

rokiem życia), ale guz bywa wykrywalny w okresie 

dojrzewania.

Zazwyczaj guz występuje jednostronnie i towarzyszą 

mu inne nieprawidłowości, takie jak brak tęczówek 

lub schorzenia układu moczowo – płciowego.

ETIOLOGIA

Przyczyna choroby pozostaje nieznana.

Rodzeństwo dzieci z guzem Wilmsa obarczone jest 

wyższym ryzykiem zachorowania w stosunku do 

populacji ogólnej.

background image

OBJAWY KLINICZNE

Najczęściej pierwszym objawem jest guz brzucha, 
zazwyczaj wykrywalny podczas rutynowego badania 
lekarskiego lub przez rodziców podczas kąpania 
dziecka.

Występuje gorączka, bóle brzucha, krwiomocz, 
nadciśnienie tętnicze ( spowodowane wydzielaniem 
przez guz reniny) oraz utrata łaknienia

BADANIA

USG i TK pozwalają na uwidocznienie guza

Przy podejrzeniu przerzutów niezbędne są dodatkowe 
badania obrazowe

background image

POSTĘPOWANIE PIELĘGNIARSKIE

Obserwacja dziecka pod kątem wystąpienia 

nadciśnienia tętniczego.

Należy unikać obmacywania brzucha ponieważ może 

to spowodować pęknięcie torebki guza z następowym 

rozsiewem nowotworu do narządów pobliskich i 

odległych. Ważne jest przestrzeżenie rodziców aby 

nie uciskali brzucha dziecka.

Należy zapewnić opiekę pooperacyjną

-

sprawdzanie obecności odgłosów perystaltyki i 

zwracanie uwagi na objawy niedrożności jelit,

-

Zapobieganie zakażeniom poprzez dbanie o 

skrupulatne mycie rąk i unikanie narażania dziecka 

na kontakt z osobami chorymi zakaźnie, zwracanie 

uwagi na infekcje,

-

Zapobieganie pooperacyjnym powikłaniom ze strony 

układu oddechowego przez częste zmiany pozycji 

ciała i namawianie dziecka do kaszlu oraz ćwiczeń 
oddechowych

.

.

 

 

background image

POSTĘPOWANIE W CZASIE CHEMIOTERAPII

Przestrzegaj zaleceń producenta leków i zasad 

przyjętych w danej placówce opieki zdrowotnej.

Niektóre spośród chemioterapeutyków( winkrystyna, 

doksorubicyna) wywołują pęcherze skórne, w razie 

wydostania się poza naczynie mogą spowodować 

poważne uszkodzenie skóry. Chemioterapeutyki należy 

podawać wyłącznie z użyciem specjalnych 

bezprzepływowych zestawów do wlewów dożylnych.

Należy zwracać uwagę na objawy wydostania się leku 

poza naczynie i podrażnienia w miejscu wkłucia np. ból. 

kłucie, obrzęk lub zaczerwienienie. W razie 

wynaczynienia leku należy natychmiast zatrzymać wlew.

Dziecko obserwujemy podczas pierwszych 20 minut 

wlewu ze względu na możliwość wystąpienia objawów 

anafilaksji np. sinica

, nasilona pokrzywka, spadek 

ciśnienia krwi, świszczący oddech. W razie podejrzenia 

reakcji anafilaktycznej wstrzymaj wlew.

Leki i sprzęt reanimacyjny powinny być w pobliżu. 

background image

Obserwacja dziecka pod kątem 

niepożądanych objawów chemioterapii i 

reakcji ubocznych

Zakażenie, krwawienie, niedokrwistość, nudności i 

wymioty, zaburzenia odżywiania, owrzodzenia 

śluzówek, łysienie

Inne objawy uboczne np. biegunka lub zaparcia, ból, 

zaburzenia ciągłości skóry, zaburzenia wodno – 

elektrolitowe, nefro/hepatotoksyczność, 

neurotoksyczność, ogólne osłabienie, uszkodzenie 

płuc, kardiotoksyczność, ototoksyczność

Obserwacja dziecka pod katem niepożądanych objawów 

radioterapii

Objawy podobne są jak w przypadku chemioterapii 

dodatkowo występuje suche lub wilgotne złuszczanie 

się naskórka, suchość w ustach, ból gardła, utrata 

poczucia smaku oraz zapalenie ślinianek przyusznych

background image

PROCES PIELĘGNOWANIA PODCZAS 

CHEMIOTERAPII

PROBLEM – bolesność jamy ustnej 

spowodowana stanem zapalnym występującym 

jako skutek działania leków cytostatycznych

CEL OPIEKI – zmniejszenie dolegliwości 

bólowych

PLAN OPIEKI 

– obserwowanie i zapobieganie stanom zapalnym 

jamy ustnej,

-

Ocena stanu śluzówki,

-

Toaleta jamy ustnej aphtinem 4 do 6 razy 

dziennie

-

Płukanie jamy ustnej szałwią i Tantum verde.

-

Podawanie potraw, które nie drażnią śluzówki 

jamy ustnej

-

Zapobieganie wysychaniu w jamie ustnej poprzez 

podawanie płynów niegazowanych

background image

PROBLEM – nudności jako skutek działania leków 
cytostatycznych.

CEL OPIEKI – zmniejszenie dolegliwości.

PLAN OPIEKI 

-

obserwacja,

-

Pielęgniarka informuje lekarza o występujących 
dolegliwościach,

-

Zastosowanie zgodnie ze zleceniem lekarza, środka 
przeciwwymiotnego, który zwykle łagodzi dolegliwości,

-

Eliminowanie z pożywienia pokarmów smażonych, 
wzdymających, zbyt słonych, słodkich oraz 
wydzielających silne zapachy. 

background image

PROBLEM – wymioty jako skutek działania leków 
cytostatycznych.

CEL OPIEKI – zapobieganie wymiotom oraz 
zapewnienie bezpieczeństwa dziecku

PLAN OPIEKI

-

Obserwacja,

-

Zapewnienie komfortu psychicznego poprzez 
zastosowanie zaleconych przez lekarza leków 
przeciwwymiotnych,

-

Zapobieganie odwodnieniu poprzez prowadzenie 
bilansu wodnego,

-

Przygotowanie ssaka próżniowego,

-

Zapewnienie bezpiecznej pozycji,

-

Zapobieganie zachłyśnięciu się,

-

Dokumentowanie dolegliwości.

background image

PROBLEM – zaparcia jako skutek działania leków 
cytostatycznych.

CEL OPIEKI – likwidacja dolegliwości.

PLAN OPIEKI

-

Wykonanie lewatywy oczyszczającej,

-

Założenie czopka glicerynowego,

-

Udokumentowanie skutku

background image

● Problem – 

biegunka jako skutek działania leków

 cytostatycznych
● Cel opieki – zapobieganie odwodnieniu
● Plan opieki

-Obserwacja

-Zapewnienie intymności

-Zastosowanie pampersów

-Zapobieganie odwodnieniu poprzez prowadzenie bilansu 
wodnego
-stosowanie diety eliminacyjnej
-odnotowanie w dokumentacji barwy, konsystencji oraz 
ilości
oddanego stolca
-stosowanie leków zgodnie z zaleceniami lekarza

●Problem – bóle brzucha jako skutek działania leków
Cytostatycznych

background image

● Cel opieki – zmniejszenie dolegliwości bólowych
● Plan opieki

-Obserwacja

-Zgłoszenie lekarzowi dolegliwości bólowych

-Ustalenie lokalizacji i czasu trwania bólu

-Obserwacja dziecka

-Podawanie leków przeciwbólowych i rozkurczowych zgodnie
z zaleceniem lekarza
-zastosowanie wygodnej pozycji zmniejszającej napięcie powłok
Brzusznych
-Masowanie brzucha
-Dokumentowanie dolegliwości

●Cel opieki – brak łaknienia i poczucia smaku jako skutek 
stosowania chemioterapii
● Plan opieki – przywrócenie poczucia łaknienia

background image

Plan działania 
-zastosowanie odpowiedniej diety
-podawanie posiłku w małych ilościach
-dbanie o estetykę podawanego posiłku
-Zachęcanie pacjenta 
-unikanie przypraw i ostrych potraw
-dokumentowanie zaobserwowanych nieprawidłowości

●Problem – wypadanie włosów jako skutek stosowania 
leków 
Cytostatycznych
●Cel opieki – zapewnienie komfortu psychicznego
●Plan działania
-utrzymanie w czystości skóry głowy
-usuniecie resztek wypadających włosów
-zapewnienie intymności (peruka, chustka)
-zapobieganie wysychaniu skóry głowy

●Problem – obniżona odporność dziecka

background image

●Cel opieki – zapobieganie zakażeniom
●Plan działania
-codzienna toaleta całego ciała ze szczególnym uwzględnieniem 
Pielęgnacji stóp, dłoni i paznokci
-dokładne osuszanie skóry
-toaleta narządów moczowo-płciowych – toaleta po każdej mikcji 
i wypróżnieniu, profilaktyczne stosowanie maści przeciwgrzybiczej
-dokładna obserwacja stanu skóry
-codzienna zmiana bielizny osobistej i pościelowej (w 
szczególnych przypadkach dwa razy dziennie)
-stosowanie kremów ochronnych
-stosowanie tylko mydła w płynie
-unikanie używania pumeksu
-zachowanie czystości na Sali chorego, sprzętu i zabawek
-przestrzeganie podstawowych zasad higieny przez dzieci i 
Opiekunów (edukacja rodziców i dzieci)

●Problem – niepokój i rozdrażnienie spowodowane faktem długiej

background image

hospitalizacji i zmianą wyglądu
●Cel opieki – zmniejszenie napięcia spowodowanego faktem 
długiej hospitalizacji
●Plan działania
1.Zapewnienie komfortu psychicznego poprzez:
-zapewnienie stałego kontaktu z psychologiem
-dostarczenie jasnych informacji dotyczących potrzeb dziecka
-współpracę z zespołem terapeutycznym
-zapewnienie kontaktu z rodziną
-organizowanie dzieciom zabaw
-częste przebywanie z dzieckiem
2.Okresowy pobyt dziecka w domu jako jeden ze sposobów
zmniejszających napięcie spowodowane długa hospitalizacją

●Problem – niepokój i rozdrażnienie spowodowane 
dolegliwościami bólowymi
●Cel opieki – minimalizacja bólu oraz lęku przed bólem

background image

●Plan działania

-Zapewnienie kontaktu z rodziną

- Współpraca z zespołem terapeutycznym

- stosowanie kremu Emla jako jednego ze środków 
zmniejszających ból

-Zapewnienie potrzeby bezpieczeństwa

- informowanie dziecka o czynnościach, jakie będą przy nim
wykonywane

-Częste przebywanie z dzieckiem

-Okazywanie serdeczności podczas kontaktu z dzieckiem

●Problem – zaczerwienienie i obrzęk w miejscu wkłucia powstałe
 na skutek wynaczynienia leku cytostatycznego
●Cel opieki - Likwidacja zaczerwienienia i obrzęku
●Plan działania
-obserwacja miejsca wkłucia

-Przestrzeganie standardu wkłucia dożylnego

-Przestrzeganie standardu higienicznego mycia rąk

background image

-Przestrzeganie zasad bezpiecznego przygotowania i podania
leków cytostatycznych
-zastosowanie okładu przeciwobrzękowego
-w przypadku wynaczynienia postępowanie zgodne z procedurą 
Przygotowania i podawania leków cytostatycznych.

● PROBLEM

 – 

nietolerancja na podawany lek cytostatyczny

●CEL OPIEKI – pilna obserwacja stanu pacjenta
●PLAN DZIAŁANIA 
1.Szybkie reagowanie w przypadku zgłoszenia przez pacjenta lub
 zaobserwowanie:
-nudności i wymiotów
-zaczerwienienia skóry
-wysypki
-chrypki
-bólu w okolicy lędźwiowej
-bólu brzucha
-zawrotów głowy itp..

background image

2.Zatrzymanie wlewu dożylnego
3.Pilne powiadomienie lekarza o zaobserwowanych objawach
4.Dalsze postępowanie zgodne zaleceniami lekarza
5.Udokumentowanie faktu nietolerancji na lek

●PROBLEM

 – 

podwyższona temperatura ciała

●CEL OPIEKI – obniżenie podwyższonej temperatury ciała 
oraz zapobieganie zakażeniom
●PLAN DZIAŁANIA 
-obserwacja
-zgłoszenie faktu lekarzowi
-pobranie badań zgodnie z zaleceniami lekarza : posiew krwi 
i moczu, wymaz z gardła i nosa, wymaz z okolicy odbytu
-podanie środka obniżającego temperaturę ciała
-w przypadku bardzo wysokiej temperatury zastosowanie
 okładów ochładzających

background image

-utrzymanie odpowiedniej temperatury w pomieszczeniu
-kontrolowanie temperatury po podaniu leku zalecanego 
przez lekarza
-izolacja pacjenta
-odnotowanie wyników w indywidualnej karcie opieki i 
karcie
gorączkowej

-zapewnienie odpowiedniej ilości płynów
-zmiana bielizny osobistej i pościelowej w przypadku 
przepocenia

background image

ZAPOBIEGANIE NASTĘPSTWOM KRWAWIEŃ I 

UNIERUCHOMIENIA

Należy zwracać uwagę na pojawienie się objawów 

Należy zwracać uwagę na pojawienie się objawów 

krwawienia, w tym krwawienia z przewodu pokarmowego 

krwawienia, w tym krwawienia z przewodu pokarmowego 

i moczowo – płciowego oraz na naruszenie ciągłości skóry.

i moczowo – płciowego oraz na naruszenie ciągłości skóry.

Ograniczać do minimum ilość nakłuć skóry wykonywanych 

Ograniczać do minimum ilość nakłuć skóry wykonywanych 

w celu podania leku domięśniowo lub uzyskania dostępu 

w celu podania leku domięśniowo lub uzyskania dostępu 

do żyły.

do żyły.

Należy unikać leków zawierających aspirynę, która może 

Należy unikać leków zawierających aspirynę, która może 

upośledzić czynność płytek krwi.

upośledzić czynność płytek krwi.

Aby ograniczać ryzyko wystąpienia krwotocznego 

Aby ograniczać ryzyko wystąpienia krwotocznego 

zapalenia pęcherza, należy nakłaniać dziecko do picia 

zapalenia pęcherza, należy nakłaniać dziecko do picia 

dużych ilości płynów i częstego oddawania moczu.

dużych ilości płynów i częstego oddawania moczu.

Pozycję ciała dziecka należy zmieniać delikatnie, wskazane 

Pozycję ciała dziecka należy zmieniać delikatnie, wskazane 

jest stosowanie podkładek w miejscach narażonych na 

jest stosowanie podkładek w miejscach narażonych na 

odleżyny lub materaca przeciwodleżynowego.

odleżyny lub materaca przeciwodleżynowego.

Ważne jest prowadzenie właściwej pielęgnacji skóry, 

Ważne jest prowadzenie właściwej pielęgnacji skóry, 

zwłaszcza w okolicy ust i odbytu, gdzie najłatwiej dochodzi 

zwłaszcza w okolicy ust i odbytu, gdzie najłatwiej dochodzi 

do powstania owrzodzeń

do powstania owrzodzeń

Należy zwracać uwagę na pojawienie się objawów 

krwawienia, w tym krwawienia z przewodu 

pokarmowego i moczowo – płciowego oraz na 

naruszenie ciągłości skóry.

Ograniczać do minimum ilość nakłuć skóry 

wykonywanych w celu podania leku domięśniowo lub 

uzyskania dostępu do żyły.

Należy unikać leków zawierających aspirynę, która 

może upośledzić czynność płytek krwi.

Aby ograniczać ryzyko wystąpienia krwotocznego 

zapalenia pęcherza, należy nakłaniać dziecko do picia 

dużych ilości płynów i częstego oddawania moczu.

Pozycję ciała dziecka należy zmieniać delikatnie, 

wskazane jest stosowanie podkładek w miejscach 

narażonych na odleżyny lub materaca 

przeciwodleżynowego.

Ważne jest prowadzenie właściwej pielęgnacji skóry, 

zwłaszcza w okolicy ust i odbytu, gdzie najłatwiej 

dochodzi do powstania owrzodzeń.

background image

● zapobiegać wystąpieniu owrzodzeń 
okołoodbytniczych
 poprzez utrzymywanie tej okolicy w czystości, 
stosowanie
 nasiadówek, wietrzenie miejsc otarcia naskórka i 
stosowanie 
maści ochronnych oraz unikanie mierzenia 
temperatury w odbytnicy.

ZAPEWNIENIE PRAWIDŁOWEGO NAWODNIENIA

● 

poprzez prowadzenie bilansu płynów przyjętych i 

wydalonych.
● zachęcanie dziecka do częstego picia płynów w 
małych ilościach.
● w razie potrzeby podawanie płynów dożylnie.

STARANIE SIĘ O PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE DZIECKA

● 

pozwolenie dziecku na spożywanie wszystkich 

potraw, które lubi i toleruje.

background image

ZAPOBIEGANIE ZAPALENIOM BŁON 

ZAPOBIEGANIE ZAPALENIOM BŁON 

ŚLUZOWYCH

ŚLUZOWYCH

Należy zwracać uwagę na wystąpienie objawów 
załamania się stanu dziecka.

Dbać o higienę jamy ustnej. Dziecko powinno stosować 
miękką szczoteczkę do zębów, często płukać usta. W 
celu uśmierzenia bólu, zwłaszcza przed karmieniem 
należy stosować środki miejscowo znieczulające.

Stosować preparaty ochronne do warg.

● co 12 godzin stosowanie leków przeciwwymiotnych w 
celu 
ograniczenia uczucia nudności.
● zachęcanie dziecka do jedzenia, gdy tylko poczuje głód.
● dbanie o apetyczny wygląd posiłków i miłą atmosferę 
podczas
 jedzenia.

background image

ZAPOBIEGANIE WYSTĄPIENIU BÓLU

W miarę możliwości ogranicz ilość zabiegów 
powodujących ból.

Podawaj leki przeciwbólowe według stałego schematu 
dawkowania zapobiegającego wystąpieniu bólu i 
często oceniaj jego skuteczność.

Wykorzystuj niefarmakologiczne środki uśmierzające 
ból.

•Unikać stosowania gazików cytrynowo – glicerynowych 
oraz innych środków drażniących. Nie stosować wody 
utlenionej, która powoduje nadżerki, ani zawiesin 
wodorotlenku magnezu, działających wysuszająco.

background image

ZAPOBIEGANIE ZAKAŻENIOM

Kontrola miejsc potencjalnych infekcji, zwłaszcza jamy 

ustnej, miejsca wkłuć oraz podrażnione obszary skóry i 

błon śluzowych.

Ograniczenie do minimum kontaktów dziecka z osobami 

chorymi zakaźnie.

Przestrzeganie zasad aseptyki podczas wykonywania 

wszystkich zabiegów inwazyjnych, przy pozostałych 

zabiegach stosowanie podstawowych zasad higieny.

Stosowanie zleconych leków.

Unikanie kontaktu dziecka z żywymi roślinami i 

zwierzętami oraz spożywania surowych owoców i warzyw, 

które mogą być źródłem patogenów.

Upewnienie się, że dziecko zostało poddane wszystkim 

szczepieniom inaktywowanym zgodnie z kalendarzem 

szczepień. W stanach immunosupresji nie podaje się 

szczepionek zawierających żywe wirusy. W razie kontaktu 

dziecka z chorym na ospę wietrzną należy podać 

immunoglobulinę przeciwko wirusowi ospy/półpaśca.

background image

                          

                          

Dziękuję za uwagę.

Dziękuję za uwagę.


Document Outline