Katarzyna Munzar
Marta Nowakowska
Florentyna Pyrzanowska
Agnieszka Sobisz

1.

Wczesna dorosłość

2.

Rozwój fizyczny

3.

Rozwój umysłowy

4.

Teorie rozwoju osobowości

5.

Związki intymne

6.

Kariera



Dorosłość- faza życia, w która wkracza 
człowiek po gwałtownych zmianach 
rozwojowych prowadzących do 
dojrzałości biologicznej i społecznej, 
wyrażającej się  w zdolności do 
prokreacji i odpowiedzialnego 
podejmowania nowych ról społecznych. 
Trudno zakreślić uniwersalne granice 
wczesnej dorosłości. 

Dorosła osoba:
- posiada dobrze rozwinięty system wartości, 
- realistyczne pojęcie własnej osoby, 
- jest stabilna w zachowaniach emocjonalnych,
- utrzymuje satysfakcjonujące relacje 

społeczne,

- rozszerza zasób środków potrzebnych do 

osiągnięcia szczęścia

- jest efektywna w procesie planowania
- jest zdolna do radzenia sobie z 

przeciwnościami,

-

pogłębia swoją wiedzę na temat otoczenia 

( bardziej je rozumie

)



 Zakończenie procesu wzrostu mięśni



 Waga serca: mężczyzna 280g, kobieta 
200g



 Serce uderza ok. 72 razy na minutę



 Przeciętne ciśnienie krwi 100-120 / 60-
80 (skurczowe/rozkurczowe)



 mózg sięga maksymalną wielkość i 
waga, (po wczesnej dorosłości 
zmniejszą się)



Soczewki oczu tracą swą elastyczność



 oddychanie staje się wolniejsze i 

głębsze: 12- 20 oddechów/min, podczas 

energicznych ćwiczeń 40;



 dwudziestokrotne powiększenie płuc w 

porównaniu do momentu urodzenia się



 początki trwałego osadzania się 

kręgów i dysków kręgowych – drobne 

obniżenie wzrostu



przyrost tkanki tłuszczowej



Dobre odżywianie się i ćwiczenia 

wpływają na późniejszą kondycję

ROZWÓJ UMYSŁOWY

We wczesnej dorosłości 
zdolność przyswajania  i 
stosowania wiedzy zbliża się do 
szczytu możliwości: 
wykorzystywanie zdolności 
systematycznego i 
świadomego rozwiązywania 
problemów w połączeniu z 
twórczym myśleniem



Dostrzegalne niezależnie od czasu zdolności 

poznawcze dające giętkość umysłową i 

adaptację, rozwój umysłowy zmierza w 

kierunku wykraczania poza poziom operacji 

formalnych. 



Myślenie dialektyczne: obejmuje 

rozpoznawanie i akceptację sprzeczności 

oraz próbę syntezy. Każda idea ma swoje 

przeciwieństwo; takie przeciwstawne punkty 

widzenia mogą być rozważane równocześnie



Perspektywa relatywistyczna- nie ma 

jednego słusznego rozwiązania problemów



Zróżnicowanie i wzbogacenie 
umysłowych zdolności o nowe poziomy



Zmianami tego rodzaju są zmiany 
następujące wraz z wiekiem, możliwe 
do zaobserwowania przy badaniu 
standardowymi testami inteligencji w 
sposób longitudalny

•

 

inteligencja skrystalizowana 

(wyniki wyższe)

•

 giętkość poznawcza (bez 
zmian)

•

 giętkość wzrokowo-
słuchowa( niższe)

•

 wizualizacja (niższe)



Inteligencje cechuje pewna stałość, bez 
znacznych spadków oraz wzrostów.



Dorośli z wyższą niż przeciętna 
inteligencją są w stanie aż do późnej 
dorosłości rozwijać  swoje zdolności. 
Jeżeli jakikolwiek regres występuje to 
tylko w sferze zadań wzrokowo-
motorycznych



Skuteczność działania osób dorosłych, 
może być większa, gdy będą odwoływać 
się do swoich zainteresowań

TEORIE

 

ROZWOJU

 OSOBOWOŚCI

1. Zasięg ja –Pierwsze kryterium dojrzałości. wymaga od 

dorosłego stopniowego rozwoju rozumienia otaczających, 

zróżnicowanych środowisk, od rodziny, przez rówieśników aż do 

silnych więzi z przedstawicielami płci przeciwnej i powstanie 

zainteresowań obowiązkami o charakterze zawodowym 

2. Ciepłe odnoszenie się do innych - zdolność jednostki do 

bliskości z innymi oraz wykazywania przez nią wrażliwości na 

innych. Rozumie się przez to, że młody dorosły akceptuje osoby 

i ma wobec nich empatyczny stosunek, a także toleruje słabości 

i deficyty innych.

3. Bezpieczeństwo emocjonalne – wiąże się z 4 aspektami 

dojrzałości: akceptacja siebie jako zdolność do pełnego 

uznawania siebie, swych deficytów, akceptacja emocjonalna- 

dzięki niej ludzie uważają emocje jako część siebie, odporność 

na frustrację czyli kontynuowanie działań mimo porażek i 

swobodne wyrażanie siebie polega na tym , że dojrzała osoba 

jest świadoma swoich emocji, nie obawia się ich i kontroluję ich 

ekspresję.

4. Realistyczna percepcja – umiejętność wiernego 

spostrzegania świata, bez jego zniekształcania i 

wypaczania.

5. Dysponowanie kwalifikacjami i kompetencjami – 

dojrzały dorosły stara się, by doskonalić swoje 

umiejętności, co do których ma przekonanie, że na 

pewno je rozwinie.

6. Wiedza o sobie – zawiera 3 zdolności, jakimi 

posługuje się człowiek dojrzały – wiedza o tym co 

można zrobić, czego nie można zrobić i co 

powinno się robić.

7. Stabilna i spójna filozofia życiowa – dojrzali ludzie 

są skłonni w dobry sposób oceniać cele i radzić sobie 

z przeciwnościami. Człowiek rozwija swoją teorie 

życia i pracuję by ją zrealizować.

•Pomyślność w rozwiązaniu kryzysu znanego jako intymność lub 
samotność stanowi wskaźnik dojrzałości rozwoju psychospołecznego.

•Koniecznością tworzenia na nowo tożsamości, uwzględniającej innych 
ludzi.

•Intymność jest efektem kochania drugiej osoby i zespalania się 
tożsamości osób sobie bliskich. Relacje są budowanie na szczerości i 
miłości. Rodzi się poczucie my. 

• Bliskie związki nie muszą być związane z seksem. Intymność nie jest 
jedynie domeną małżeństwa. 

•Przyjaźń również ją zapewnia opierając się na empatii, 
współzależności i wzajemności.

•Jednak bliskie związki nie muszą być związane z seksem. Intymność 
nie jest jedynie domeną małżeństwa. Przyjaźń również ją zapewnia 
opierając się na empatii, współzależności i wzajemności.

1. Okres przejściowy do wczesnej dorosłości (wiek: 17- 22)
   a) położnie kresu strukturze życia z okresu dorastania:
    - maleje zależność od rodziny ( opuszczenie domu , uniezależnienie się 

finansowe)

    - ułożenie sobie życia bardziej autonomicznego i odpowiedzialnego
    - wejście w nowe role

   b) przygotowanie bazy do życia w dorosłym świecie
    - wprawianie się w poznanie własnej osoby i świata
    - człowiek musi zdefiniować swoją osobę i koncepcję dorosłego życia
    - zaplanowanie celów życiowych

2. Wejście struktury życia w wczesną dorosłość (wiek: 22-28)
    - połączenie uznawanych przez siebie wartości z wartościami 

społeczeństwa

    - ciągłe definiowanie siebie
    - badanie przez młodych ludzi różnych opcji i możliwości oferowanych 

przez świat, 

       by sformułować definicję siebie jako dorosłego
    - dowiedzenie się jak działać i żyć zgodnie z dokonanym wyborem : 
       zawodu, partnera, stylu życia czy wartości 

3. Przekraczanie 30. roku życia (wiek: 28-33)

    - praca jednostki nad jej słabymi stronami

    - tworzenie podstaw do bardziej zadowalającej struty

    - wygasa cecha tymczasowości i eksploracyjności 

typowa dla 20-latków

    - pojawia się potrzeba załatwiania wielu spraw

    - życie jest bardziej poważne, realistyczne i 

zorganizowane

4. Kulminacyjna struktura wczesnej dorosłości 

(wiek: 33-40) – ostatni etap

     - człowiek znajduję swoje miejsce w świecie, działa wg 

ustalonych zasad, a potrzebne

        są do tego porządek, rozwaga i stabilizacja

     - praca jednostki nad rozwojem i pomyślnym dążeniem 

do przodu i wzwyż

     - postęp tutaj oznacza doskonalenie, budowanie 

lepszego życia, wykorzystanie swoich

       zasobów, stawanie się bardziej twórczym



Jej podstawą jest założenie, że młodzi dorośli muszą 

wyzbyć się nieprzydatnych dla nich idei 

zaczerpniętych w dzieciństwie. Jest to etap 

krytyczny ponieważ jednostka w tym czasie , 

zaczyna sama kontrolować swoje życie.

STADIA :

1. Opuszczam świat moich rodziców 

( wiek: 16-22)

    - młody dorosłyy odrzuca w tym okresie 

przekonanie, że zawsze będzie należał do 

rodziców, bez nich sobie nie poradzi i że 

świat rodziców jest najlepszy

2. Nie jest teraz niczyim dzieckiem (wiek: 22-28)

    - błędnym założeniem jest, to że musimy postępować tak jak 

nasi rodzice

    - musi pojawić się przekonanie, że sami budujemy własne 

życie, myślenie i planowanie musi być krytyczne, 

uporządkowane i skierowane na cel

    - nauka i akceptacja swoich niedoskonałości

    - kształtuje się zaufanie i wiara w siebie, podbudowana 

kompetencjami

3. Otwarcie na to, co jest we mnie ( wiek: 28-34)

   - zadowolenie z siebie i z kierowanego przez siebie życia

   - czas odrzucenia przekonania, że życie jest proste i daje się 

kontrolować

   - skupienie się na sobie, swoich tendencji, pragnień, życzeń, sił 

i talentów

   - spostrzeganie świata na nowo

LEVINSON 

GOULD 

Okres przejścia do wczesnej 

dorosłość ( 17-22) 

Opuszczam świat moich 

rodziców (16-22)

Wejście struktury życia we 

wczesną dorosłość ( 22-28)

Nie jestem teraz niczyim 

dzieckiem (22-28)

Przekraczanie 30. roku życia 
(28-30)

Otwarcie na to, co jest we 

mnie (28-34)

Kulminacja struktury życia 

we
własnej dorosłości (33-40) 

S

ta

d

ia

 i

 

w

ie

k

 



Randki-dla niektórych osób są okazjonalną i 

niezobowiązującą emocjonalnie formą 

interakcji, inni natomiast nawiążą poważnie 

intymne kontakty dzięki nim. 



Intymność - w najszerszym zrozumieniu  to 

stawanie się bliskim drugiej osobie.



Intymne relacje – proces, który  zakłada 

wzajemną wymianę doświadczeń, efektem 

czego jest lepsze zrozumienie siebie i 

partnera.



Odkrywanie się – proces poprzez który 

wyraża się przyzwolenie na poznanie siebie 

przez innych, zarówno werbalnie jak i 

niewerbalnie (gesty, mowa ciała).



Język i komunikacja niewerbalna – kobiety łatwiej niż 

mężczyźni odczytują komunikaty niewerbalne, częściej 

inicjują komunikację i znacznie dłużej utrzymują kontakt 

wzrokowy z partnerem, gdy ten siedzi blisko nich. Mężczyźni 

często czują niechęć do słownego wyrażania uznania, 

mówienia o swoich fantazjach seksualnych czy do 

relacjonowania swoich odczuć po odbyciu stosunku.



Zakochiwanie się – mężczyźni zakochują się szybciej niż 

kobiety, gdyż te są bardziej pragmatyczne. Panie są bardziej 

skłonne do mówienia o emocjonalnych przejawach 

zakochania, przeżywają euforię, nie mogą się skupić na 

pracy, myśląc o ukochanej osobie.



Wykonywanie zadań – mężowie i żony wykonują 

zróżnicowanie ilościowo i treściowo zadania na rzecz rodziny. 

Od lat kobiety zajmowały się domem, podczas gdy mężczyzna 

zajmował się samochodem, ogrodem lub wynoszeniem 

śmieci.



Podejmowanie decyzji i strategie wywierania wpływu – 

mężczyzna użyje bezpośrednich i logicznie 

argumentowanych sposobów wywierania wpływu na kobietę, 

natomiast ona prawdopodobnie odniesie się do strategii 

pośrednich – powstrzyma się mówić i wyrażać emocje.



Konflikty i agresja – mężczyźni przeważnie pragną 

rozwiązania konfliktu, chcą powrotu harmonii, natomiast 

kobiety są często odrzucające, wyniosłe. Jest możliwe także 

użycie fizycznej siły przez mężczyznę w stosunku do kobiety, 

która może stać się ofiarą przemocy.



Postawy i wartości jednostki – badania pokazują, iż 

kobiety cenią sobie u swoich partnerów takie właściwości jak 

inteligencja, osiągnięcia zawodowe, a mężczyźni przywiązują 

wagę do młodości i atrakcyjności seksualnej partnerek.



Reakcja na rozstanie z partnerem – wyniki badań 

wskazują, że to mężczyźni gorzej znoszą rozstania z 

partnerką, być może dlatego, że w mniejszym stopniu 

potrafią przewidzieć rozstanie i je zainicjować.



Miłość jest złożonym i wieloetapowym 

ludzkim uczuciem, odgrywającym istotną 

rolę w intymnych związkach. Może być 

różnie wyrażania i w różny sposób 

odbierana. Już w dzieciństwie większość z 

nas jest uświadamiana czym jest miłość, a 

w trakcie procesu socjalizacji 

przygotowujemy się do możliwości 

zakochania.



Teoretyczny model miłości wg Johna Lee - 

opracował on 3 typy miłości: eros ,ludus i 

storge. Następnie wyróżnił kolejne 3 : 

miłość maniakalną, agapę i pragmatyczną. 



Miłość eros - pragnienie seksualnej intymności i 

zaabsorbowanie fizycznymi aspektami kontaktu z drugą osobą. 

Kochankowie erotyczni zwykle podkreślają silny wzajemny 

pociąg, a także intensywne uczucia ekscytacji wywołane 

partnerem i oczekiwaniami wobec niego.



Miłość ludus – zabawowy typ miłości, w której obserwuje się 

koncentrację na własnej osobie. Kochankowie są kokieteryjni, 

ale nie oczekują od swoich partnerów dłuższego przywiązania, 

miłość traktują jako grę.



Miłość storge – storge z greckiego zrównoważenie.  

Charakteryzuje się spokojnym zaangażowaniem i przyjaźnią, 

kochankowie cieszą się z wykonywania wspólnie różnych rzeczy.



Miłość maniakalna – jest intensywna i obsesyjna, partner 

potrzebuje ciągłego podtrzymywania uczucia oraz zapewnienia 

o wierności drugiego partnera.



Miłość Agape – miłość altruistyczna, kochankowie głęboko 

troszczą się o swoich partnerów, nie oczekują niczego w zamian.



Miłość pragmatyczna – rozsądek i logika. Kochankowie są 

realistami, wchodzą w związek dla korzyści.

 

Namiętność – silna fizyczna atrakcyjność i pożądanie kogoś
Intymność – uczucie bliskości
Zobowiązanie – gotowość do podtrzymania związku

Kombinacje tych 3 komponentów Sternberg ukazuje jako siedem 

różnych form miłości :

1)

 lubienie: intymność ale bez zobowiązań czy intymności

2)

 zadurzenie: namiętność bez zobowiązań i intymności

3)

 pusta miłość: zobowiązanie bez namiętności i intymności

4)

 romantyczna miłość: intymność i namiętność bez zobowiązań

5)

 niedorzeczna miłość: zobowiązanie i namiętność bez 

intymności

6)

 partnerska miłość: zobowiązanie i intymność ale bez 

namiętności

7)

miłość doskonała : zobowiązanie, intymność i namiętność



Motywy zawierania małżeństwa:

-

Miłość (i zobowiązanie)

-

Partnerstwo (wizja stałego towarzysza daje poczucie 

komfortu psychicznego-> poczucie bezpieczeństwa i 

zadowolenia)

-

Konformizm (nacisk społeczny)

-

Usankcjonowanie seksu

-

Przyznanie dzieciom osobowości prawnej

-

Poczucie gotowości (osiągnęli wszystkie planowane 

cele)

-

Prawne korzyści (korzystne płacenie podatków)



Odroczenie decyzji o nim (niże demograficzne, 

najpierw kariera, potem rodzina, wysoki wskaźnik 

rozwodów zniechęca do małżeństwa; postrzeganie go 

jako utrata wolności i niezależności)



Praca jest ściśle związana z postrzeganiem człowieka przez 

innych.



 

Aktywność człowieka dorosłego koncentruje się wokół 

pracy



Praca stanowi źródło utrzymania, ale też dostarcza 

osobistej satysfakcji i sprzyja rozwojowi 



Jednostka pozostająca wcześniej pod wpływem wzorców od 

znaczących dla niej osób wraz z upływem czasu jest zdolna 

do podejmowania własnych decyzji



Szczyt kariery przypada na różne lata w zależności od 

zawodu



Ogólnie można powiedzieć że wcześniej przypada 

pracownikom fizycznym niż umysłowym, najpóźniej u tych 

gdzie trzeba mieć wysokie kwalifikacje

Wg Eli Ginzberg (1951)

•

 Fantazjowania 

(6-11 lat) 

•

 Niepewności zainteresowań, dyskusji i rozważań 

(12- 17 lat)

•

Realizmu 

(18 i więcej lat)

a)

Faza eksploracji (zdobywanie doświadczenia potrzebnego 

do planowanego zawodu)

b)

Faza krystalizacji (krytyka czynników wpływających na 

selekcję i wybranie najbardziej interesującego obszaru)

c)

Faza konkretyzacji (przeanalizowanie propozycji w danym 

obszarze i ustalenie specjalizacji)

Wg Anny Roe (1956) 



wczesne kontakty z rodzicami



relacje między postawami i przekonaniami 
rodziców a potrzebą satysfakcji 



sposób wychowywania dziecka

Donald Super (1951)



Wybór zawodu to spełnienie własnej 
koncepcji odnośnie siebie, czyli młodzi 
dorośli szukają zawodów, które ich 
określają, które spełniają to jak widzą 
siebie. Praca zawodowa umożliwia 
odgrywanie najlepszych dla siebie ról

John Holland (1966) 



podzielił zawody ze względu na cechy osobowości 

(lub motywów, które kierują  młodymi  dorosłymi) 

a)

realistyczne

b)

intelektualne

c)

społeczne

d)

konwencjonalne

e)

przedsiębiorcze

f)

Artystyczne

W każdej z tych grup wyodrębnione są: empiryczne 

cele, preferencje ról, działania, koncepcja 

własnej osoby u kobiet i u mężczyzn. 

Osiem etapów wybierania kariery zawodowej wg. 

Roberta Locka (1992):

1. Świadomości i zobowiązanie (decyzja jeszcze nie 

zapadła, ale jednostka jest na nią gotowa)

2. Tworzenie alternatywy (innego pomysłu na życie)
3. Gromadzenie informacji (analiza różnych planów, 

biorąc pod uwagę swoje cechy osobowości)

4. Badanie środowiska (dalsza analiza, ale tym razem 

aspektów: społecznego, ekonomicznego, 
politycznego i geograficznego

)

5. Analiza własnej osoby (analiza mająca na 

uwadze własne zainteresowania, osiągnięcia, 
zdolności i wartości)

6. Podejmowanie decyzji (na podstawie 

wcześniejszych rozważań)

7. Wprowadzanie decyzji w czyn (poszukiwanie 

pracy, kształcenie się, zdobywanie doświadczenia)

8. Otrzymanie sprzężenia zwrotnego (ocenienie 

czy efekty pokrywają się z zamierzeniami, jeśli 
jest dużo informacji negatywnych, to jednostka 
wraca do punktu wyjścia)