1
Postępowanie w nagłych
wypadkach.
Cz.1.
Romuald Lango
Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii
AMG
1
Postępowanie w nagłych
wypadkach.
Cz.1.
Romuald Lango
Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii
AMG
2
Postępowanie w nagłych wypadkach
Porażenie prądem
Oparzenie
Podtopienie
Zespoły termiczne
Drgawki
Anafilaksja
Ukąszenie
3
Porażenie prądem
Konieczność powstania zamkniętego
obwodu i pokonania oporu elektrycznego
ciała
Znaczna część oporu – opór skóry. Opór
suchej skóry – do 100.000 Ohm
Opór od kończyny do kończyny przy
wilgotnej skórze – ok. 1000 Ohm
4
Stopień uszkodzenia ciała zależy od:
* natężenia prądu przepływającego przez ciało,
** czasu trwania przepływu prądu
*** tkanek przez które przepływa prąd
Zwykle znane jest tylko napięcie
W zasadzie: niższe napięcie = mniejsze
uszkodzenie.
Nawet 50 V może spowodować zgon
5
Porażenie prądem
Główne rodzaje uszkodzenia:
Depolaryzacja komórek mięśniowych
. Prąd zmienny o
natężeniu 30-200 mA powoduje migotanie komór, Prąd >
5A powoduje przedłużający się skurcz (tężcowy)
Mięsie szkieletowe odpowiadają skurczem tężcowym na
pobudzenie częstotliwościami z sieci domowej
(dwufazowej) 50-60 Hz → niemożność „puszczenia” źródła
prądu
Cieplne uszkodzenie tkanek
– uszkodzenie skóry zależy od
powierzchni kontaktu i oporu skóry. Narządy wewnętrzne
ulegają uszkodzeniu termicznemu, jeśli leżą na linii
przepływu prądu
6
Porażenie prądem
Główne rodzaje uszkodzenia
Uszkodzenie układu nerwowego –
może dotyczyć
każdej części układu nerwowego – od oszołomienia do
porażenia
Niewydolność nerek
– wtórnie do mioglobinurii z
powodu rozległej martwicy mięśni
Piorun - 12 000 - 20 000 A , napięcie – do milionów
wolt. Uszkodzenie tkanek głównie wskutek ciepła.
Serce – częściej asystolia niż migotanie komór
Wyzdrowienia zdarzały się pomimo początkowych
objawów ciężkiego uszkodzenia układu nerwowego
7
Porażenie prądem – postępowanie
Leczenie podtrzymujące
Pierwsza pomoc – środowisko bezpieczne dla
ratowników
Odłączenie źródeł prądu, uwaga na mokre podłoże
Uwaga na pokusę by odciągnąć ofiarę, do
odłączenia źródła prądu
W razie zatrzymania krążenia → resuscytacja
8
Postępowanie w nagłych wypadkach
Porażenie prądem
Oparzenie
Podtopienie
Zespoły termiczne
Drgawki
Anafilaksja
Ukąszenie
9
Oparzenia
Mogą być spowodowane przez ciepło (suche lub
wilgotne), chemikalia, prąd elektryczny lub
promieniowanie
Stopień oparzenia klasyfikuje się jako:
Oparzenie 1 stopnia
: obejmuje tylko warstwę naskórka.
Zwykle bolesne ale goi się bez pozostawiania blizny.
Oparzenie 2 stopnia:
obejmuje naskórek i część skóry
właściwej. Bolesność i bliznowacenie w zależności od
głębokości uszkodzenia.
Oparzenie 3 stopnia
– obejmuje pełną grubość skóry
właściwej. Jest zwykle bezbolesne z powodu
uszkodzenia unerwienia skóry. Prowadzi do
bliznowacenia.
10
Oparzenia – postępowanie
Obliczenie powierzchni skóry z oparzeniem –
według zasady „9”: głowa i każda kończyna górna
po 9%, przód i tył tułowia, kończyny dolne – po
18%, krocze – 1%.
Leczenie bólu – opioidy, paracetamol, NLPZ.
Płynoterapia (2-4 ml/kg c.c /% oparzonej
powierzchni w ciągu pierwszych 24 godzin)
W oparzeniu dróg oddechowych - ryzyko ostrej
niedrożności GDO (rozwija się szybko i kończy się
katastrofalnie). W razie wątpliwości – intubacja.
11
Oparzenia – postępowanie
Podejrzenie zatrucia CO - jeśli współistnieją
zaburzenia świadomości
100 % tlen (ew. hiperbaria) skraca czas
półtrwania HbCO z 4 godz. do 80 min.
Wczesne wycięcia rany i przeszczep skóry
zmniejsza ryzyko infekcji i przyspiesza gojenie
Wycięcie i przeszczep- po resuscytacji płynowej i
ustabilizowaniu stanu chorego – zwykle po 24-36
godzinach od oparzenia
12
Oparzenia – postępowanie
Oparzenie nie obejmujące całej grubości skóry jest zwykle
bardzo bolesne.
Jak najszybsze zanurzenie lub polewanie zimną wodą
ogranicza uszkodzenie termiczne i zmniejsza ból, (do 30 min.)
Należy polewać oparzoną skórę zimną wodą (6-12°C) przez
10-20 min.
Im mniejsza bolesność przy oparzeniu 2 stopnia – tym gorsze
rokowanie (Jeśli pow. > 15%.)
Petydyna (Dolargan) – 25 mg, lub morfina (2,5 mg) dożylnie.
Dawki powtarzane stosownie do reakcji chorego.
Podawanie domięśniowe = wolniejsze i niepewne wchłanianie,
ryzyko martwicy
Jałowy, suchy opatrunek
13
Oparzenia – powikłania
Wstrząs (hipowolemiczny, toksyczny)
Ostra niewydolność nerek
Stresowe owrzodzenie żołądka lub XII-cy
Zapalenie płuc
Zakażenia – ze wstrząsem septycznym włącznie.
14
Oparzenia – rokowanie
W oparzeniu 3 stopnia 35-40% powierzchni ciała
– śmiertelność około 50%
Wiek + % oparzonej powierzchni ciała > 80 → złe
rokowanie
15
Postępowanie w nagłych wypadkach
Porażenie prądem
Oparzenie
Podtopienie
Zespoły termiczne
Drgawki
Anafilaksja
Ukąszenie
16
Podtopienie
Definicja: przeżycie (przynamniej tymczasowe) po
niedotlenieniu wskutek zanurzenia w płynie
Śmierć może być wynikiem skurczu krtani, odruchów
płucnych i odruchów sercowych za pośrednictwem nerwu
błędnego, a nie tylko aspiracją płynu do płuc.
Podtopienie może mieć miejsce także w płytkiej wodzie,
objętość zaaspirowanej wody może być mała.
Spożycie alkoholu i padaczka korelują z wyższą
śmiertelnością
17
Podtopienie - Patofizjologia
Po zanurzeniu następuje początkowo okres bezdechu
Bezdech osiąga punkt przełomowy, w którym
dwutlenkowęglowa lub hipoksyczna stymulacja ośrodka
oddechowego powoduje mimowolny wdech
Woda wnika do płuc, następuje często mimowolne
wzdychanie
Dość często pojawia się skurcz krtani
Zwiększa się opór dróg oddechowych, zmniejsza się
podatność płuc, następuje wzrost naczyniowego oporu
płucnego
18
Podtopienie - Patofizjologia
Woda przenika z pęcherzyków do krwiobiegu.
Następuje przełykanie, często wymioty i aspiracja
Następują dalsze mimowolne ruchy oddechowe i
utrata świadomości
Zwykle po kilku minutach następuje zatrzymanie
akcji oddechowej i zaburzenia rytmu serca
poprzedzające zgon
19
Podtopienie - Patofizjologia
Rodzaj zaaspirowanego płynu
W wodzie słodkiej
:
Woda ulega szybkiej absorbcji do układu krążenia
Możliwość hemolizy
Zaburzenia elektrolitowe są zwykle niezbyt głębokie
Uszkodzenie surfaktantu powoduje powstanie ognisk niedodmy
W wodzie słonej
:
Roztwór hipertoniczny szybkie przemieszczenie wody z
osocza do pęcherzyków i śródmiąższu
Rozcieńczenie i wypłukanie surfaktantu, uszkodzenie błony
pęcherzykowo-włośniczkowej
Bogatobiałkowy wysięk pojawia się w pęcherzykach
20
Podtopienie - Patofizjologia
Niezależnie od zasolenia wody → mnogie ogniska
niedodmy obrzęk płuc przeciek płucny, zaburzenia
stosunku wentylacji do perfuzji, ciężka hipoksemia
Zniszczenie surfaktantu może pogłębiać się pomimo
prawidłowej resuscytacji
Wtórne utopienie: odpowiada niewydolności płuc,
która może rozwinąć się zwykle w czasie < 72
godzin od podtopienia
Wtórna infekcja płuc pogłębia zaburzenie ich funkcji
21
„Suche utonięcie”
10-20% przypadków utonięcia - tzw. „utonięcie
suche”. W badaniu sekcyjnym w płucach nie ma
wody
Prawdopodobny mechanizm: odruchowy skurcz
krtani utrzymujący się aż do śmierci wskutek
niedotlenienia
Częściej występuje u dorosłych. Częściej pod
wpływem alkoholu
22
Podtopienie - Postępowanie
Główne problemy patofizjologiczne w podtopieniu w
wodzie słodkiej i słonej są podobne:
Hipoksemia
Obrzęk płuc
Kwasica metaboliczna
Niewydolność krążenia.
Początkowe leczenie jest jednakowe.
Przywrócenie prawidłowego utlenowania krwi
Stabilizacja układu krążenia
Równowaga kwasowo-zasadowej
Ochrona mózgu
23
Podtopienie - Postępowanie
Objawy NZK resuscytacja
Zabiegi drenowania wody z dróg oddechowych są
kontrowersyjne - zwiększają ryzyko aspiracji
U ponad połowy ofiar podtopienia podczas
resuscytacji dochodzi do wymiotów lub regurgitacji
24
Podtopienie - Postępowanie
Zdjąć mokre ubranie i zabezpieczyć ofiarę przed
utratą ciepła
Podczas udzielania pierwszej pomocy/resuscytacji
należy pamiętać o ryzyku uszkodzenia rdzenia,
szczególnie podczas wypadków przy skokach,
nurkowaniu lub surfowaniu.
W przypadku wątpliwości – postępowanie jak w
uszkodzeniu rdzenia
25
Spadaj !!
26
Podtopienie - Rokowanie
Zależy od skuteczności i szybkości podjęcia
resuscytacji
Podtopienie bez aspiracji → zwykle dobre rokowanie
Podtopienie z aspiracją → rokowanie trudne do
przewidzenia
Czas do pierwszych inicjowanych ruchów
oddechowych ma wartość prognostyczną. (< 30 min
→ dobre rokowanie)
Nie wolno wcześnie zaprzestawać resuscytacji
Szczególnie u młodych osób często obserwuje się
przeżycie po podtopieniu trwającym kilkanaście
minut, zwłaszcza w zimnej wodzie
27
Postępowanie w nagłych wypadkach
Porażenie prądem
Oparzenie
Podtopienie
Zespoły termiczne
Drgawki
Anafilaksja
Ukąszenie
28
Zespoły termiczne
Hipotermia
Udar cieplny
Hipertermia złośliwa
Złośliwy zespół neuroleptyczny
29
Zespoły termiczne
W stanie zdrowia – temp. Głęboka: 36.0 - 37.5°C,
dzięki utrzymaniu równowagi między produkcją i
utratą ciepła
Ciepło jest produkowane wskutek przemian
metabolicznych – głównie w wątrobie i wskutek
aktywności mięśni
Organizm traci ciepło drogą promieniowania,
przewodzenia i parowania przez skórę i układ
oddechowy
30
Hipotermia
Hipotermia – gdy temp. głęboka obniża się < 35°C
Jest stanem zagrożenia życia wymagającym
szybkiej interwencji
Często pozostaje nie zdiagnozowana
Wysoka śmiertelność
Klasyfikacja w zależności od temperatury głębokiej:
Łagodna: 32-35°C,
Umiarkowana: 28-32°C,
Głęboka: < 28°C.
31
Hipotermia - patofizjologia
Nadkomorowe zaburzenia rytmu są powszechne <
30°C, Migotanie komór może pojawić się < 28°C
Migotanie komór jest oporne na defibrylację do
czasu podniesienia temperatury głębokiej >28°C
Układ oddechowy: po początkowym ↑ stymulacji
oddechowej (uwaga: możliwość tężyczki) następuje
postępująca depresja oddychania. Oddychanie
zwykle zatrzymuje się ok. 24°C
32
Hipotermia - patofizjologia
Metabolizm jest zwiększony w fazie drżenia, kiedy
drżenie ustaje metabolizm obniża się w tempie 5-
7% na 1°C
W głębokiej hipotermii rozwija się głęboka kwasica
Następuje uogólniona depresja CUN Utrata
świadomości i rozszerzenie źrenic następuje ok.
30°C
Drżenie stopniowo ustępuje sztywności mięśni w
temp. ok. 33°C.
Ok. 24°C – obraz przypomina rigor mortis
33
Hipotermia - postępowanie
Ocena pod kątem NZK → resuscytacja
Pacjent w hipotermii powinien być monitorowany
(oddech, krążenie, świadomość, temperatura,
bilans płynowy)
Zabezpieczenie przed dalszą utratą ciepła
Podstawowe leczenie – ogrzewanie
34
Hipotermia - postępowanie
Czynne ogrzewanie głębokie – stosuje się
umiarkowanej i głębokiej hipotermii
Powoduje skuteczne ogrzanie serca → ↑ rzutu serca,
↓ zaburzeń rytmu. Dość szybki powrót do „prawie
normalnej” temperatury głębokiej
W zasadzie wymaga specjalistycznego sprzętu
Płukanie żołądka ciepłą solą 42°C, przepływ 3l/godz.
Szybkość ogrzewania – ok. 1,5°C/godz.
Wymaga intubacji tchawicy
Metoda z wyboru leczenia głębokiej hipotermii w
Danii
35
Czynniki wyzwalające migotanie
komór podczas hipotermii
Wysiłek fizyczny
Założenie rurki ustno-gardłowej
Intubacja dotchawicza
Zasadowica oddechowa (zbyt „intensywna
„ wentylacja)
Masaż serca przy obecności akcji serca
Adrenalina i inne katecholaminy
Gwałtowne ogrzewanie zewnętrzne
Gwałtowne ruchy podczas postępowania i transportu
36
Hipotermia - postępowanie
Bierne ogrzewanie zewnętrzne (zalecanie u
starszych i w płytkiej hipotermii)
Umieścić chorego w ciepłym pomieszczeniu
(temp > 25°C), zawinąć lub okryć ciepłym kocem
i pozwolić by ogrzewał się „ we własnym tempie”
Zwykle ogrzewanie odbywa się z szybkością ok.
0.5°C/godz.
37
Hipotermia - postępowanie
Czynne ogrzewanie zewnętrzne przez zanurzenie
w ciepłej wodzie – u młodych
Zanurzenie w ciepłej wodzie nie obejmujące
kończyn
Inne metody: promienniki cieplne, koc
elektryczny, butelki z ciepłą wodą
38
Odmrożenie powierzchowne
Obejmuje skórę i ew. tkankę podskórną
Skóra jest bladowoskowa, sztywna przy dotyku, pacjent
odczuwa drętwotę. Podczas reperfuzji staje się sinawa.
Towarzyszy temu odczucie kłucia, gorąca lub pieczenia.
Obrzęk i pęcherze pojawiają się kilka godzin później
Postępowanie:
Przenieść chorego do ciepłego otoczenia
Ogrzewać odmrożoną kończynę ciepłem ciała
Pokryć pęcherze jałową suchą gazą
Przetransportować do szpitala.
39
Głębokie odmrożenie
Zwykle dotyczy dłoni lub stopy
Stanowi poważny uraz, który przy nieprawidłowym
postępowaniu może doprowadzić do amputacji części
kończyny. Odmrożona część ciała jest biała, bladożółta
lub niebieskawa , twarda zimna i niewrażliwa na dotyk
Postępowanie:
Jeśli kończyna należy pozostawić ją w tym stanie jeśli
do szpitala jest < 1 godz.
Zabezpieczyć kończynę przed urazem zakładając
miękki, luźny opatrunek
W żadnym razie nie masować i nie wcierać śniegu
Szybki transport do szpitala
40
Głębokie odmrożenie
Jeśli kończyna jest częściowo odtajała, albo do
szpitala jest kilka godzin jazdy należy:
Ogrzewać w ciepłej kąpieli wodnej (38-42 C),
Morfina 0,05 - 0,1 mg/kg lub petydyna (Dolargan)
0,25 - 0,5 mg/kg dożylnie
Monitorować temp. kąpieli. Jeśli temp. spada <
38°C dolać ciepłej wody.
Nie należy podejmować prób ogrzewania, jeśli
istnieje ryzyko ponownego odmrożenia.
41
Nie wolno !
Wcierać śniegu w odmrożone części ciała
Masować, pocierać odmrożonych części ciała
Ogrzewać przy pomocy suchego ciepła lub
promienników ciepła
Przebijać pęcherzy
Stosować maści
Zakładać ciasnego opatrunku
Dopuścić do ponownego zamrożenia odtajanej
kończyny
Niedelikatnie obchodzić się z odmrożoną
kończyną
Pozwalać pacjentowi palić
42
Hipertermia
Hipertermia może powodować szereg objawów zależnie
od środowiska (suche czy wilgotne), temperatury
otoczenia, wieku i wcześniejszego stanu zdrowia
Osoby starsze są bardziej wrażliwe – wolniej się
aklimatyzują, mniej się pocą i później odczuwają
pragnienie w odpowiedzi na odwodnienie
Czynniki sprzyjające: cukrzyca, nadczynność tarczycy,
otyłość, choroby układu krążenia (częściej występują w
starszym wieku).
43
Hipertermia
Przegrzanie umiarkowane
Przegrzanie wyczerpujące
Udar cieplny
44
Skurcze z gorąca:
Bóle mięśniowe, obejmujące duże grupy mięśni.
Są następstwem obfitego pocenia się i utarty soli
Mogą współistnieć hipotensja i nudności.
Puls jest szybki, skóra blada i wilgotna
Nie leczone skurcze z gorąca mogą rozwinąć się do
przegrzania wyczerpującego
Postępowanie: Umieszczenie w chłodnym miejscu,
uniesienie nóg, ochładzanie wentylatorem lub gąbką z
chłodną wodą. Nie masować mięśni. Chory powinien unikać
jakiegokolwiek wysiłku przez co najmniej 12 godzin
Przegrzanie umiarkowane
45
Przegrzanie wyczerpujące jest następstwem hipertermii wraz z
utratą soli i wody. Jednocześnie krew gromadzi się w naczyniach
krążenia obwodowego.
Występuje u osób ciężko pracujących w podwyższonej
temperaturze. Częściej u osób starych, odwodnionych, u
chorych na nadciśnienie.
Objawy zwiastunowe: ból głowy, uczucie zmęczenia, zawroty
głowy, nudności, czasem kurcze brzuszne. Pacjent zwykle
obficie się poci, skóra jest blada i lepka. Może być dezorientacja,
tętno szybkie i słabo wypełnione, oddech szybki i płytki.
Leczenie: chłodne otoczenie, jedna- dwie szklanki wody z ½
łyżeczki soli. Jeśli nudności nie pozwalają na drogę doustną
kroplówka z 0,9% NaCl.
Przegrzanie wyczerpujące
46
Występuje najrzadziej ale jest najbardziej
niebezpieczny ze wszystkich postaci hipertermii
Wynika z głębokiego zaburzenia termoregulacji i
stanowi wskazanie do natychmiastowej pomocy
Śmiertelność do 70%.
Udar cieplny
47
Udar cieplny jest spowodowany przez znaczne
„obciążenie ciepłem” albo wynika z braku odpowiedniej
reakcji ośrodka termoregulacji na przegrzanie
Klasyczny (lub bierny) udar cieplny zwykle pojawia się
w czasie fal upałów i dotyka osób bardzo starych,
chorych lub małych dzieci.
Czynniki sprzyjające: odwodnienie, brak aklimatyzacji,
otyłość, infekcja, choroby układu krążenia, alkoholizm,
niektóre leki (moczopędne, haloperidol)
Śmiertelność:70%.
Udar cieplny
48
Wysiłkowy udar cieplny – najczęściej u sportowców i
żołnierzy działających w gorącym i wilgotnym
otoczeniu
Śmiertelność < 20%
W
klasycznym
udarze cieplnym – hipertermia
z
odwodnieniem
W
wysiłkowym
udarze cieplnym – hipertermia
bez odwodnienia
Udar cieplny
49
Hypertermia (temperatura głęboka 41-43°C)
Gorąca, sucha skóra, różowa lub popielata zależnie
od funkcji układu krążenia. Pocenie może być obfite
lub nieobecne
Zaburzenia funkcji CUN: dezorientacja, agresywne
zachowanie, pobudzenie, urojenia, drgawki i
poszerzenie źrenic śpiączka
Stopień uszkodzenia CUN zależy od stopnia i czasu
trwania hipertermii
Częstość akcji serca ↑ 10 uderzeń /min. na każdy 1°C
↑ temp ciała
Udar cieplny - objawy
50
Szybkie i skuteczne ochłodzenie
Leczenie podtrzymujące
Należy usunąć ubranie. Chłodzenie np. przez
polewanie chłodną wodą i wachlowanie
W udarze klasycznym: 0,9% NaCl lub roztwór Rinera
w udarze wysiłkowym może być też 5% Glukoza
Udar cieplny - postępowanie
51
Postępowanie w nagłych wypadkach
Porażenie prądem
Oparzenie
Podtopienie
Zespoły termiczne
Drgawki
Anafilaksja
Ukąszenie
52
Drgawki
Masywne wyładowania grup neuronów w mózgu
Najczęstsza przyczyna : zaprzestanie
przyjmowania leków przeciwdrgawkowych przez
epileptyka
Od kilku dni do 2 tygodni po zaprzestaniu
leczenia
53
Stan padaczkowy
Jest stanem zagrożenia życia wymagającym
szybkiej interwencji
Rozpoznaje się go gdy przedłużający się napad
trwa > 30 minut lub gdy powtarzające się
drgawki występują tak często, że w praktyce nie
widać, by ulegały całkowitemu wyciszeniu przed
kolejnym napadem.
54
Stan padaczkowy
Postępowanie: ocena drożności dróg oddechowych, oddychania i
krążenia (ABC)
Leczenie przeciwdrgawkowe
Po ustaniu drgawek: ułożenie w pozycji bezpiecznej na lewym boku.
Tlen przez maskę, (duży przepływ)
Pojawienie się sinicy ośrodkowej może wskazywać na potrzebę
intubacji
Często pojawia się hipoksja z powodu nieefektywnych ruchów
oddechowych w czasie napadu, zwiększonego metabolizmu i częstej
aspiracji treści żołądkowej
55
Drgawki - Postępowanie
Leczenie pojedynczego napadu < 10 min.
utrzymanie drożności dróg oddechowych i
zabezpieczenie chorego przed urazem
Należy usunąć twarde przedmiotu i meble z bezp.
sąsiedztwa ratowanego
Nie należy „powstrzymywać” pacjenta od drgawek
– zwiększa to ryzyko urazu pacjenta i ratującego
56
Drgawki - Postępowanie
Jeśli zęby nie są zaciśnięte, należy podjąć próbę
umieszczenia między zębami szpatułki owiniętej
gazą lub bandażem. Jeśli obecne są protezy
należy w miarę możliwości je usunąć
Nie należy wciskać czegokolwiek pomiędzy zęby,
gdy są już zaciśnięte.
57
Stan padaczkowy
Hipoglikemia może być przyczyną lub następstwem
napadu drgawek. Należy podać dożylnie 50 ml
40% glukozy, przed podaniem innych leków
Leki przeciwdrgawkowe:
-
Diazepam (Relanium) i.v. 2-5 mg, powtarzane co
minutę, aż do ustąpienia drgawek lub osiągnięcia
dawki łącznej 20-25 mg
-
Fenytoina
-
Karbamazepina
Po ocenie układu krążenia i oddechowego i po
udzieleniu pierwszej pomocy należy zebrać wywiad
i przeprowadzić badanie chorego
58
Postępowanie w nagłych wypadkach
Porażenie prądem
Oparzenie
Podtopienie
Zespoły termiczne
Drgawki
Anafilaksja
Ukąszenie
59
Anafilaksja
Reakcja anafilaktyczna obejmuje zespół objawów
powstałych wskutek reakcji układu
odpornościowego na substancję, na którą pacjent
był uprzednio uczulony
Objawy występują często po:
Podaniu leków (Penicylin, NLPZ, Preparatów
krwiopochodnych, Kontrastu)
Spożyciu pokarmów
Ukąszeniu przez owady
60
Anafilaksja - objawy
Okres od kontaktu z czynnikiem wywołującym do
wystąpienia objawów może być różnie długi ale
zwykle < 30 min. jeśli ekspozycja pozajelitowa.
Reakcja może być przemijająca lub przedłużająca się,
może być łagodna lub śmiertelna
Objawy mogą dotyczyć skóry, układu pokarmowego,
oddechowego lub krążenia w różnych kombinacjach
Wstrząs rozwija się dość często i stanowi
najpoważniejsze zagrożenie
61
Tlen przez maskę. Intubacja może być konieczna, szczególnie,
gdy jest zapaść krążeniowa, obrzęk krtani lub skurcz oskrzeli
Adrenalina (0,3 – 1,0 mg) s.c., i.m. lub 10x mniejsze dawki
powoli i.v. Do opanowania zapaści - znaczne objętości płynów
i.v. ( 1-2 L 0,9% NaCl, roztworu Ringera lub PWE)
U nieprzytomnego pacjenta przy braku wyczuwalnego tętna –
resuscytacja krążeniowo oddechowa.
Jeśli utrzymuje się skurcz oskrzeli: Aminofilina 5 mg/kg i.v.
przez 30 min. W oddziale ratunkowym – nebulizacja z 1 amp.
Salbutamolu / 5ml 0,9% NaCl
Steroidy i leki antyhistaminowe
Anafilaksja - postępowanie
62
Postępowanie w nagłych wypadkach
Porażenie prądem
Oparzenie
Podtopienie
Zespoły termiczne
Drgawki
Anafilaksja
Ukąszenie
63
Ukąszenie
Większość ukąszeń przez jadowite zwierzęta
powoduje wystąpienie objawów w ciągu 4 godzin
Działanie jadów:
Porażenie mięśni, uszkodzenie układu nerwowego
Koagulopatia (zahamowanie krzepnięcia), lub
aktywacja krzepnięcia
Zapaść krążeniowa,
Rabdomioliza (uszkodzenie mięśni),
Ograniczone uszkodzenie tkanek
Wstrząs anafilaktyczny może pojawić się u osób
uprzednio ukąszonych
64
Ukąszenie – ogólne zasady
postępowania
Zapobieganie wchłanianiu i rozprzestrzenianiu się
toksyny w ustroju
Podanie specyficznej surowicy
Leczenie podtrzymujące podstawowe funkcje
życiowe
65
Ukąszenie - postępowanie
Początkowe postępowanie może mieć na celu
usunięcie jadu z naczyń krwionośnych poprzez
zwiększenie krwawienia np. przez spowodowanie
zastoju żylnego przez założenie stazy
Pacjentowi nie zezwala się na poruszanie, należy
go transportować, ponieważ aktywność mięśni
sprzyja wchłanianiu jadu
66
Ukąszenie - postępowanie
Obandażowanie i unieruchomienie
Ma na celu ograniczenie przemieszczenia się jadu w
naczyniach krwionośnych skóry.
Szerokie, ciasne obandażowanie z unieruchomieniem,
(odpowiadającym zaopatrzeniu zwichniętego stawu)
Kiedy ukąszenie dotyczy tułowia należy ucisnąć
miejsce ukąszenia i ciasno zabandażować.
Wykazano, że taka technika jest lepsza od
zatrzymania przepływu krwi mankietem do mierzenia
ciśnienia; jest mniej bolesna, powoduje mniejsze
uszkodzenie tkanek i nie jest związana ze znacznym
przekrwieniem po usunięciu mankietu (może ono
spowodować gwałtowne nasilenie objawów)
Żmija zygzakowata
Objawami ukąszenia są ból i opuchlizna. Po
pewnym czasie dołączają także nudności,
wymioty i ogólne osłabienie.
Kilka toksyn o działaniu neurotoksycznym i
powodującym martwicę tkanek
Gdy dojdzie do ukąszenia, jedyną skuteczną
odtrutką jest zastosowanie surowicy
przeciwjadowej.
