DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE ZAPOBIEGAJĄCE UJEMNYM SKUTKOM ZDROWOTNEGO NARAŻENIA ŚRODOWISKOWEGO



analiza stanu zanieczyszczenia środowiska



analiza rodzaju zanieczyszczenia



rozmieszczenie zanieczyszczenia w

poszczególnych rejonach



wskazanie tych obszarów zdrowia człowieka, na

które zanieczyszczenia maja ujemny wpływ

Podstawą do podjęcia działań na

rzecz ochrony zdrowia są:

Każda zmiana równowagi chemicznej w

środowisku wpływa ujemnie zarówno

pośrednio i bezpośrednio na zdrowie

człowieka.

Ogromna różnorodność zatruć

środowiskowych oraz ich kompleksowy

charakter stwarza nieograniczone

możliwości oddziaływania na metabolizm

ustroju

i jego najważniejsze układy: pokarmowy,

oddechowy, wydalniczy, krwionośny i

układ odpornościowy



Zapobieganie toksyczności pierwiastków

szkodliwych dla zdrowia



Monitorowanie środków spożycie dla ochrony

zdrowia przed narażeniem na zanieczyszczenia

środowiskowe



Zapobieganie zanieczyszczeniom środowiska i

ochrona zdrowia poprzez badanie toksyczności i

kancerogenności nowo wprowadzanych

substancji do gospodarki

Działania profilaktyczne

zapobiegające ujemnym skutkom

zdrowotnego narażenia

środowiskowego maja na celu

przede wszystkim:



Informowanie społeczeństwa o skażeniach

środowiska

i o sposobach promocji zdrowia – rozwijanie

świadomości proekologicznej



Transformacja rolnictwa konwencjonalnego w

ekologiczne



Współpraca międzynarodowa w zakresie ochrony

środowiska



Zastosowanie odnawialnych źródeł energii w celu

zapobiegania emisjom zanieczyszczeń do środowiska.

Zapobieganie toksyczności

pierwiastków szkodliwych dla

zdrowia

Znajomość interakcji pomiędzy pierwiastkami

stanowiącymi zanieczyszczenia środowiska i

pobieranymi przez człowieka z żywnością, stwarza

możliwości zapobiegania ich toksyczności poprzez

uzupełnianie diety mikroelementami niezbędnymi

dla organizmu np. w przypadku zatrucia kadmem

podanie pierwiastków tj. Fe, Zn, Cu łagodzi

niekorzystne zmiany w organizmie spowodowane

przez jony kadmu. W takim postępowaniu należy

zachować ostrożność, gdyż większe dawki jednego

pierwiastka niezbędnego dla organizmu obniżają

zawartość innego potrzebnego do prawidłowego

funkcjonowania organizmu

Zapobieganie toksyczności

pierwiastków szkodliwych dla

zdrowia cd.



W ostatnich latach notuje się bardzo wiele przypadków

osteoporozy. Istotnym składnikiem kości są fosforany i

wapń, którego przyswajanie przez organizm może być

upośledzone m.in. wskutek zubożania magnezu, co z kolei

wynika

z zanieczyszczeń środowiska.



Dla ochrony przed osteoporozą należałoby wzbogacić dietę

w produkty o wysokiej zawartości Ca, Mg np. fasolę,

razowe pieczywo, kukurydzę, jogurty i jednocześnie unikać

wędlin (zwłaszcza w starszym wieku), z uwagi na zawartość

azotanów, które utrudniają wchłanianie wapnia.



Podobnie nie należy nadużywać słodkich napojów

gazowanych, z powodu obecności w nich soli kwasów

fosforanowych, obniżających pozom wapnia w organizmie

Zapobieganie toksyczności

pierwiastków szkodliwych dla

zdrowia cd.



Ważą rolę w utrzymaniu zdrowia człowieka

odgrywa układ odpornościowy, którego komórki,

potrafią likwidować nawet pojedyncze komórki

nowotworowe, powstałe np. w skutek działania

kancerogennych substancji skażających

środowisko.



Naturalnymi środkami podnoszącymi odporność są

zielone części warzyw, które zawierają m.in.

biostymulatory, czyli substancje przywracając

sprawność systemowi odpornościowemu

Bardziej bezpieczne wydaje się przyjęcie zasady

różnorodności spożywanych pokarmów, gdyż

dostarczamy organizmowi różnych składników i

tym samym istnieje mniejsze prawdopodobieństwo

powstania niedoborów jakiegoś elementu. Różne

produkty zawierają odmienne rodzaje

zanieczyszczeń środowiskowych i unikamy

nagromadzenia jednego typu związku, który w

większym stężeniu mógłby stanowić zagrożenie

toksyczne lub kancerogenne

Monitorowanie środków spożycia

dla ochrony zdrowia przed

zanieczyszczeniem środowiska



Żywność jest ostatnim ogniwem w

przechodzeniu substancji skażających

wodę, powietrze i glebę do organizmu

człowieka. Z tego powodu uważa się ją za

najczulszy wskaźnik występujących

zanieczyszczeń zagrażających zdrowiu.

Systematyczne prowadzenie badań

monitorowych stanowi ważny element

działań profilaktycznych mających na celu

ochronę całych grup ludności przed

narażeniem na toksyczne oddziaływania

substancji szkodliwych dla człowieka



Ochrona zdrowia, a więc zapobieganie

chorobom

i zatruciom chemicznym pochodzenia

środowiskowego polega na ustalaniu dawki

granicznej, tolerowanej

i zgodnie z obecnym stanem wiedzy –

nieszkodliwej dla człowieka przez całe życie



W stosunku do niektórych substancji, tzn. tych, których

szkodliwe działanie wzrasta proporcjonalnie do

wysokości dawki, stosuje się tzw. tolerancje

tygodniowego pobierania zanieczyszczeń.



Najbardziej szkodliwe dla zdrowia człowieka są skażenia

żywności metalami ciężkim, azotanami i azotynami

(z względu na ich transformacje w rakotwórcze N –

nitrozaminy). Badania pozostałości tych związków

w organizmie są podstawowym elementem każdego

programu monitorowego żywności. Zawartość azotanów

i azotynów jest szczególnie wysoka w korzeniu marchwi,

co jest niebezpieczne zwłaszcza dla małych dzieci.

Proces blanszowania nie hamuje redukcji azotanów do

azotynów,

a tym samym nie zapobiega powstawaniu groźnych dla

zdrowia nitrozamin

Monitorowanie środków spożycia dla

ochrony zdrowia przed

zanieczyszczeniem środowiska cd.

Monitorowanie środków spożycia dla

ochrony zdrowia przed

zanieczyszczeniem środowiska cd.



Przydatne w profilaktyce zdrowia na co dzień mogą

być także wyniki analizy podatności rodzaju warzyw

na kumulacje metali ciężkich. I tak stwierdzono, że

kadm najbardziej jest gromadzony przez seler,

zarówno w korzeniu, jak i w liściach ,następnie sałata

i marchew, najmniej zaś – pomidor, groszek , owoce

jagodowe i drzewa owocowe



Monitorowanie produktów żywnościowych wykazało

również, że największe skażenie pestycydami

chloroorganicznymi wykazują: mięso i ryby.

Oszacowanie ryzyka narażenia na w/w związki może

stanowić podstawę do działań prowadzących do

zmniejszania narażenia na te szkodliwe substancje



Monitorowaniu na obecność substancji szkodliwych

dla zdrowia powinny podlegać także opakowania, w

których przechowuje się żywność



Szczególnym przykładem monitorowania zawartości

metali ciężkich w organizmie jest wykrycie ołowiu w

krwi pępowinowej pochodzącej od matek, które były

narażone na ołów zawarty w wodzie i powietrzu

środowiska w okresie ciąży, oraz monitorowanie

mleka kobiecego, przeprowadzone z powodu

zwiększonej śmiertelności noworodków. Wykazało

ono kilkakrotnie wyższe stężenie związków

chloroorganicznych w mleku kobiet narażonych na

te związki



Badania te mogą być wskazaniem do wprowadzenia

na danym obszarze działań profilaktycznych np.

specjalne filtrowanie wody lub spożywanie warzyw z

terenów nieskażonych, zwłaszcza w odniesieniu do

kobiet oczekujących dziecka

Monitorowanie stopnia skażenia

organizmu ludzkiego substancjami

toksycznymi jest podstawą do

wskazań profilaktycznych



Konieczne jest badanie rodzaju i stopnia

szkodliwości nowych związków



Wszystkie związki wprowadzane do stosowania

w środowisku powinny być dokładnie zbadane w

aspekcie działania rakotwórczego, bowiem istnieje

potrzeba wskazania środowiskowych mutagenów,

których oddziaływania stanowią dla ludzi

potencjalne ryzyko związane z chorobą

nowotworową



Do wstępnej oceny genotoksyczności polecane są

metody krótkoterminowe, często wykonywane na

materiale bakteryjnym

Zapobieganie zanieczyszczeniom

środowiska

i ochrona zdrowia poprzez badania

toksyczności

i kancerogenności nowo

wprowadzonych substancji do

gospodarki



Działania na rzecz ochrony środowiska są uważane

za najbardziej właściwą drogę ochrony zdrowia.

W przypadku środowisk skażonych różnorodnymi

zanieczyszczeniami powstałymi wskutek rozwoju

cywilizacji, a przede wszystkim przemysłu

pierwszorzędową sprawą jest usuwanie

istniejących zanieczyszczeń środowiskowych przez

odpowiednie struktury, powołane do tego celu, nie

tylko w ramach jednego kraju, ale i we współpracy

międzynarodowej

Działania ochraniające środowisko

jako czynnik promujący zdrowie

zbiorowisk ludzkich

Transformacja rolnictwa

konwencjonalnego w ekologiczne

Obecnie rolnictwo można podzielić na rodzaje:



Konwencjonalne, realizowane przy pomocy środków

chemicznych, nastawione na maksymalny zysk



Integrowane, stosujące naturalne metody w nawożeniu,

a przemysłowe środki produkcji w ilościach

umiarkowanych



Ekologiczne, całkowicie wykluczające stosowanie

środków chemicznych, cechuje go wysokiej jakości

produkcja roślinna i zwierzęca osiągana w harmonii ze

środowiskiem

A zatem transformacja rolnictwa konwencjonalnego

w ekologiczne jest jednym z podstawowych warunków

ochrony środowiska i zdrowia społeczeństwa

Perspektywy zachowania

środowiska naturalnego i zdrowia

człowieka



Myślenie naukowo – techniczne doprowadziło do

degradacji naturalnego środowiska ze wszystkimi

następstwami, zwłaszcza ze szkodliwym działaniem na

zdrowie człowieka

i całych populacji



Badania socjologiczne dowodzą , że w społeczeństwie

polskim istnieje słaba świadomość ekologiczna, brakuje

prawie zupełnie przełożenia jej na praktykę. Wiąże się to

także

z brakiem motywacji do działania, mającego na celu

ochronę naturalnego środowiska



Informowanie społeczeństwa o ujemnych skutkach

narażenia środowiskowego oraz o sposobach

zapobiegania tym skutkom, powinno być celem każdej

akcji promującej zdrowie

Document Outline