Leczenie Zaburzeń rytmu 

serca

Podstawowe zasady 

leczenia 

• W jakim stanie jest pacjent?

• Jaki rodzaj arytmii obserwujemy?

Niepokojące objawy

• Objawy małego rzutu

– Ból w klatce piersiowej, bladość, zimna 

skóra, hipotensja, zaburzenia świadomości

• Ciężka tachykardia

– Wąskie zespoły QRS >200/ min
– Szerokie zespoły QRS >150/ min

• Ciężka bradykardia

– <40/ min lub <60/ min przy małych 

rezerwach mięśnia sercowego

• Niewydolność krążenia

– Obrzęk płuc, podwyższony OCŻ, 

powiększenie wątroby

Niepokojące objawy

Możliwości leczenia

Bradykardie
• Stymulacja 
Tachykardie
• Kardiowersja
Wszystkie arytmie

• Antyarytmiki i inne leki

Stymulacja

• Pewna metoda leczenia bradykardii
• Konieczna specjalistyczna pomoc w 

celu założenia elektrody 

endokawitarnej

• Może mieć zastosowanie w przypadku 

braku odpowiedzi na leczenie 

farmakologiczne, lub w przypadkach 

niewydolności krążenia

Kardiowersja

• Skutecznie zmienia tachyarytmie w rytm 

zatokowy

• Wskazana w przypadku wystąpienia 

objawów niewydolności krążenia

– Leczenie farmakologiczne relatywnie 

mniej efektywne

• Może wywołać VF !

– Wyładowanie musi być zsynchronizowane 

z załamkami R

– Wymagana jest sedacja / znieczulenie

Antyarytmiki i inne leki

• Mogą zmienić tachyarytmie w rytm zatokowy

– Mniej skuteczne od kardiowersji
– Niewskazane w przypadku wystąpienia 

objawów niewydolności krążenia 

• Leczenie z wyboru w przypadku bradykardii

– Mniej efektywne w przypadkach małego rzutu

Wszystkie leki antyarytmiczne mogą wywoływać 

zaburzenia rytmu serca !

Bradykardia

• Czy występują niepokojące objawy?

– RR < 90 mmHg
– HR < 40/ min
– Komorowe zaburzenia rytmu
– Objawy niewydolności krążenia

Jeśli TAK – podaj atropinę 500 g i.v. i 

obserwuj efekt 

Bradykardia

• Jeśli jest efekt po podaniu atropiny, i -
• Nie ma niepokojących objawów

Oceń ryzyko wystąpienia asystolii:

 

• Asystolia w wywiadzie?
• Blok A-V typu Mobitz II ?
• Całkowity blok serca z szerokimi QRS?
• Przerwa pomiędzy QRS > 3 sekund?

Bradykardia

• Istnieje ryzyko wystąpienia asystolii
• Nie ma odpowiedzi na podanie atropiny

1.

Kolejna dawki atropiny do 3 mg max

2.

Zewnętrzna stymulacja serca

3.

Wlew adrenaliny, 2-10 g min

4.

Przygotować elektrodę endokawitarną

WEZWIJ NA POMOC SPECJALISTĘ !

Bradykardia

• Jeśli jest efekt po podaniu atropiny, i 

-

• Nie ma ryzyka wystąpienia asystolii

Obserwacja

BRADYKARDIA

(Częstość <40/ min

 

 lub zbyt wolna czynność w danej sytuacji 

hemodynamicznej)

Niepokojące objawy?

•

RR <90 mm Hg

•

HR < 40 beat min

•

Dodatkowe 

pobudzenia komorowe

•

Niewydolność 

krążenia

Ryzyko asystolii?
•Asystolia w 

wywiadzie
•Blok A-V typu 

Mobitz II 
•Całkowity blok 

serca z szerokimi 

QRS?
•Przerwa QRS > 3 

sek

Satysfakcjonująca 

odpowiedź?

Atropina

500 µg i.v.

TAK

NIE

TAK

NIE

Obserwu
j

Możliwości leczenia:

•

Atropina 500 µg i.v.

  kolejne dawki do 3 mg 
max

•

Stymulacja zewnętrzna

•

Adrenalina 2-10 µg min

Wezwij specjalistę

Przygotuj elektrodę endokawitarną

NIE

TAK

Częstoskurcz o szerokich 

zespołach QRS

• Czy jest obecny puls?

NIE! – zastosuj schemat VF 

TAK – czy są niepokojące objawy?

Częstoskurcz o szerokich 

zespołach QRS

• Niepokojące objawy

– RR < 90 mmHg
– Ból w klatce piersiowej
– Niewydolność krążenia
– Częstość > 150/ min

NIE

•Leczenie farmakologiczne
•Wezwij specjalistę
•Kardiowersja

TAK

•Wezwij specjalistę
•Kardiowersja
•Leczenie farmakologiczne

Wyrównaj hipokaliemię, podaj magnez

Częstoskurcz o szerokich zespołach QRS

 

 

(Lecz jak utrwalony częstoskurcz nadkomorowy)

 

Jeśli nie wykonano wcześniej, podaj tlen zapewnij dostęp do żyły

Tętno?

NIE

Schemat VF 

TAK

•Niepokojące objawy ?
–RR < 90 mmHg
–Ból w klatce piersiowej
–Niewydolność krążenia
–Częstość > 150/ min

-1

TAK

NIE

•Niepokojące objawy
–RR < 90 mmHg
–Ból w klatce piersiowej
–Niewydolność krążenia
–Częstość > 150/ min

-1

NIE

•Amiodarone150 mg i.v. W ciągu 10 min

lub

Ligokaina i.v. 50 mg w ciągu 2 min
Powtórzyć co 5 min do max dawki
 200mg;

Kardiowersja  100 J: 200 J: 360 J

lub e˛kwiwalent energi dwufazowej

Jeśli będzie potrzeba, dalsze dawki amiodarone 150 mg i.v. W ciągu 10 min, 
max 300 mg w ciągu godziny

Wezwij 
specjalistę

Jeśli niski poziom potasu patrz w lewo  

•Podaj potas 60 mmol, max 

 30mmol h 

•Podaj magnez
i.v. 5ml 50% w ciągu 30min 

•Niepokojące objawy
–RR < 90 mmHg
–Ból w klatce piersiowej
–Niewydolność 

krążenia
–Częstość > 150/ min

TAK

Wezwij 
specjalistę

Kardiowersja  100 J: 200 J: 360 J

lub eqwiwalent energi dwufazowej

Amiodarone150 mg i.v. W ciągu 10 min

Dalsze kardiowersje jeśli jest potrzeba

W przypadkach opornego 

częstoskurczu rozważ dodatkowe 

leczenie:

amiodaron, lignocaina, prokainamid 

lub sotalol lub stymulacja

Uwaga leki powodują depresję 

mięśnia sercowego

Jeśli niski poziom potasu patrz w prawo

•Podaj potas 60 mmol, max 

 30mmol h

•Podaj magnez
i.v. 5ml 50% w ciągu 30min 

Częstoskurcz o szerokich zespołach QRS

 

 

(Lecz jak utrwalony częstoskurcz nadkomorowy)

Jeśli nie wykonano wcześniej, podaj tlen zapewnij dostęp do żyły

Tętno?

NIE

Schemat VF

TAK

•Niepokojące objawy
–RR < 90 mmHg
–Ból w klatce piersiowej
–Niewydolność krążenia
–Częstość > 150/ min

-1

TAK

NIE

•Amiodarone150 mg i.v. W ciągu 10 min

lub

Ligokaina i.v. 50 mg w ciągu 2 min
Powtórzyć co 5 min do max dawki
 200mg;

Kardiowersja  100 J: 200 J: 360 J

lub eqwiwalent energi dwufazowej

Jeśli będzie potrzeba, dalsze dawki amiodarone 150 mg i.v. W ciągu 10 min, 
max 300 mg w ciągu godziny

Wezwij specjalistę

Kardiowersja  100 J: 200 J: 360 J

lub eqwiwalent energi dwufazowej

Amiodarone150 mg i.v. W ciągu 10 min

Dalsze kardiowersje jeśli jest potrzeba

W przypadkach opornego częstoskurczu rozważ 

dodatkowe leczenie:

amiodaron, lignocaina, prokainamid lub sotalol lub 

stymulacja

Uwaga leki powodują depresję mięśnia sercowego

Jeśli niski poziom potasu patrz w prawo

Wezwij specjalistę

Jeśli niski poziom potasu patrz w lewo

•Podaj potas 60 mmol, max 

 30mmol h

-1

 

•Podaj magnez
i.v. 5ml 50% w ciągu 30min

Migotanie przedsionków

 

Leczenie opiera się na określeniu stopnie ryzyka dla pacjenta

• Wysokie ryzyko

– HR > 150/ min
– Ból w klatce piersiowej
– Zaburzenia perfuzji

• Pośrednie ryzyko

– HR 100-150/ min
– Brak tchu

• Niskie ryzyko

– HR < 100/ min
– Słabe lub brak 

objawów

– Dobra perfuzja

Migotanie przedsionków

• Wysokie ryzyko

– HR > 150/ min

– Ból w klatce piersiowej

– Zaburzenia perfuzji

Wezwij specjalistę!

1. Podaj heparynę
2. Kardiowersja  100 J: 200 J: 360 Lub 

ekwiwalent energii dwufazowej

3. Amiodaron 300 mg i.v. w ciągu godziny 

(można powtórzyć dawkę 1 raz) 

Migotanie przedsionków : wysokie 

ryzyko

 Wysokie ryzyko

–HR > 150/ min
–Ból w klatce piersiowej
–Zaburzenia perfuzji

TAK

Wezwij specjalistę

Niezwłocznie Podaj heparynę 

Kardiowersja  100 J: 200 J: 360 J

lub eqwiwalent energi dwufazowej

Amiodaron 300 mg i.v. w ciągu godziny 

(można powtórzyć dawkę 1 raz)

Migotanie przedsionków

• Pośrednie ryzyko

– HR 100-150/ min
– Brak tchu

WEZWIJ SPECJALISTĘ !

1. Zaburzenia perfuzji lub strukturalne 

choroby serca?

2. Początek w ciągu 24 h?

Migotanie przedsionków 

Pośrednie ryzyko

 

Brak zaburzeń perfuzji/strukturalnych chorób serca

Początek > 24 godzin:
• Farmakologiczna kontrola 

HR

LUB

• Antykoagulanty
• Kardiowersja w 

późniejszym terminie 

Początek < 24 godzin:
• Heparyna
• Antyarytmiki
• Kardiowersja jeśli są 

wskazania

Migotanie przedsionków 

Pośrednie ryzyko 

 

Zaburzenia perfuzji lub strukturalne choroby serca 

Początek > 24 

godzin:

• Kontrola HR 

amiodaronem + 

antykoagulanty

• Kardiowersja w 

późniejszym terminie 

Początek < 24 

godzin:

• Heparyna
• Kardiowersja jeśli są 

wskazania

• Amiodaron

Migotanie przedsionków

• Niskie ryzyko

– HR < 100/ min

– Słabe lub brak objawów

– Dobra perfuzja

Początek > 24 godzin:
•Rozważ antykoagulanty
•Kardiowersja w późniejszym 

terminie

Początek < 24 godzin:
•Heparyna
•Antyarytmiki
•Kardiowersja jeśli są wskazania

Migotanie przedsionków

 Pośrednie ryzyko

–HR 100-150/ min

-1

–Brak tchu

           Niskie ryzyko

–HR < 100/ min

-1

–Słabe lub brak objawów
–Dobra perfuzja

 Wysokie ryzyko

–HR > 150/ min

-1

–Ból w klatce piersiowej
–Zaburzenia perfuzji

TAK

NIE

Wezwij specjalistę

TAK

Wezwij specjalistę

Niezwłocznie Podaj heparynę 

Kardiowersja  100 J: 200 J: 360 J

lub eqwiwalent energi dwufazowej

Amiodaron 300 mg i.v. w ciągu godziny 

(można powtórzyć dawkę 1 raz)

       Początek        
     > 24 godzin?

NIE

TAK

TAK

TAK

Heparyna 
Kardiowersja  100 J: 200 J: 360 J
lub eqwiwalent energi dwufazowej

Kontrola HR:
•Amiodaron 300 mg i.v. w ciągu godziny 
•Antykoagulanty

•

Heparyna

•

Warfaryna

•Kardiowersja w późniejszym terminie

Antykoagulanty:

•

Heparyna

•

Warfaryna

Kardiowersja w 
późniejszym terminie

•

Heparyna

Amiodaron 300 mg i.v./godzinę
(można powtórzyć dawkę 1 raz)
LUB

•

Flecainid 100-150 mg 

i.v. W ciągu 30 min
i/lub kardiowersja

Kontrola HR:

•

Beta blockery, lub

•

Werapamil, lub

•

Diltiazem, lub

•

Digoxin, lub

•Antykoagulanty

•

Heparyna

•

Warfaryna

•Kardiowersja

Zaburzenia perfuzji i/lub strukturalne     
choroby serca?

        Początek > 24 godzin

?  

Amiodaron 300 mg i.v. w ciągu godziny 
(można powtórzyć dawkę 1 raz)

NIE

 Początek > 24 godzin

 ?

Próba kardiowersji

•Heparyna

•Flecainid 100-150 mg i.v., lub

•Amiodaron 300 mg i.v./1 h

Kardiowersja

NIE

TAK

TAK

Częstoskurcz o wąskich 

zespołach QRS

(Przypuszczalnie częstoskurcz nadkomorowy)

1. HR > 250/ min

 

 , bez tętna

1.  kardiowersja

2. Szybkie migotanie przedsionków 

1. AF algorytm

3. Częstoskurcz o wąskich zespołach QRS z 

tętnem

 SVT algorytm 

Częstoskurcz o wąskich 

zespołach QRS

(Przypuszczalnie częstoskurcz nadkomorowy)

1. Pobudzenie nerwu błędnego

– Próba Valsalva
– Masaż zatoki szyjnej

2. Adenozyna i.v.

– 6mg, szybki bolus
– 12mg, co 1-2 minuty

, 

(max 3 dawki)

Jeśli brak efektu:

WEZWIJ SPECJALISTĘ!

Częstoskurcz o wąskich zespołach QRS

(Przypuszczalnie częstoskurcz nadkomorowy)

Częstoskurcz o wąskich 

zespołach QRS

Migotanie 

przedsionków

 AF algorytm

Jeśli nie wykonano wcześniej, podaj tlen zapewnij dostęp do żyły

Pobudzenie nerwu błędnego (uwaga masażem zatoki szyjnej 

można wywołać przejściowe niedokrwienie lub udar mózgu)

Adenozyna i.v.6mg, szybki bolus 12mg, 

co 1-2 minuty, (max 3 dawki) 

Ostrożnie z adenozyną w przypadkach potwierdzonego WPW

Brak tętna (heart rate 
zwykle > 250 beats min

Kardiowersja  100 J: 

200 J: 360 J lub eqwiwalent 

energi dwufazowej

Częstoskurcz o wąskich zespołach 

QRS

(Przypuszczalnie częstoskurcz nadkomorowy)

NIE

• Leczenie farmakologiczne
• (zwróć uwagą na 

interakcje leków)

TAK

• Kardiowersja
• Amiodaron jeśli jest potrzeba

Niepokojące objawy
•RR < 90 mmHg
•Ból w klatce 

piersiowej
•Niewydolność 

krążenia
•HR > 200/ min

Częstoskurcz o wąskich zespołach 

QRS

(Przypuszczalnie częstoskurcz nadkomorowy)

Wezwij specjalistę

Niepokojące 

objawy ?
•RR < 90 mmHg
•Ból w klatce piersiowej
•Niewydolność krążenia
•HR > 200/ min

TAK

NIE

Możliwe leczenie farmakologiczne:

•Esmolol: 40 mg w ciągu 1 min + wlew 4 
mg min
(bolus może być powtórzony jeśli chory 
wymaga wlewu > 12 mg min

LUB

•Werapamil 5-10 mg i.v.

LUB

•Amiodaron: 300 mg w ciągu godziny, 
może być powtórzony jednorazowo

LUB

•Digoxin: max dawka 500 µg w ciągu 30 
min x2

Kardiowersja  100 J: 200 J: 360 J 

lub eqwiwalent energi dwufazowej

Amiodarone 150 mg i.v. W 
ciągu 10 min, do 300 mg w 
ciągu godziny i powtórzyć 
kardiowersje

Częstoskurcz o wąskich zespołach QRS

(Przypuszczalnie częstoskurcz nadkomorowy)

Częstoskurcz o wąskich 

zespołach QRS

Migotanie 

przesionków

AF algorytm

Jeśli nie wyjkonano wcześniej, podaj tlen zapewnij dostęp do żyły

Pobudzenie nerwu błędnego (uwaga masażem zatoki szyjnej 

można wywołać przejściowe niedokrwienie lub udar mózgu)

Adenozyna i.v.6mg, szybki bolus 12mg, 

co 1-2 minuty, (max 3 dawki) 

Ostrożnie z adenozyną w przypadkach potwierdzonego WPW

Wezwij specjalistę

Niepokojące objawy ?
•RR < 90 mmHg
•Ból w klatce piersiowej
•Niewydolność krążenia
•HR > 200/ min

-1

TAK

NIE

Możliwe leczenie farmakologiczne:

•Esmolol: 40 mg w ciągu 1 min + wlew 4 mg min
(bolus może być powtórzony jeśli chory wymaga wlewu > 12 mg min

LUB

•Werapamil 5-10 mg i.v.

LUB

•Amiodaron: 300 mg w ciągu godziny, może być powtórzony jednorazowo

LUB

•Digoxin: max dawka 500 µg w ciągu 30 min x2

Kardiowersja  100 J: 200 J: 360 J 

lub eqwiwalent energi dwufazowej

Amiodarone 150 mg i.v. W ciągu 10 min, 
do 300 mg w ciągu godziny i powtórzyć kardiowersje

Brak tętna (heart rate 
zwykle > 250 beats min

-1

)

Kardiowersja  100 J: 

200 J: 360 J lub eqwiwalent 

energi dwufazowej

Podsumowanie

• Groźne zaburzenia rytmu mogą 

wymagać leczenia w celu za pobiegania 
wystąpieniu NZK lub przywróceniu 
stabilności układu krążenia

• Leczenie opiera się zarówno na ocenie 

stanu pacjenta jak i na rozpoznaniu 
rodzaju arytmii

• WEZWIJ SPECJALISTE ! 

•http://www.prc.krakow.pl/2

010/

Dziękuję za uwagę