Zasady funkcjonowania i
instrumenty rynku
pieniężnego
1.
Instrumenty procentowe
2.
Instrumenty dyskontowe
3.
Instrumenty pochodne
Zasady funkcjonowania i
instrumenty rynku
pieniężnego
1.
Instrumenty procentowe
2.
Instrumenty dyskontowe
3.
Instrumenty pochodne
Instrumenty finansowe rynku
pieniężnego
Instrumenty kuponowe, z których w regularnych odstępach od momentu ich
zakupu do terminu zapadalności wypłacane są odsetki dla ich posiadaczy.
depozyty międzybankowe: niezbywalne pożyczki bez zabezpieczenia
udzielane między bankami
a) depozyty stałe
b) depozyty zmienne z prawem wypowiedzenia
certyfikaty depozytowe: papiery wartościowe emitowane przez banki
dokumentujące ich zobowiązania pieniężne wobec deponentów
Instrumenty dyskontowe: wartość nominalna instrumentu wyższa niż cena
zakupu
bon skarbowy
weksel handlowy
akcept bankowy
bony komercyjne przedsiębiorstw (Commercial Paper)
Instrumenty pochodne rynku pieniężnego
Procentowe papiery wartościowe
– stopa procentowa
W
n
= C
z
WP = W
n
+ O
O = W
n
x r x
WP = W
n
(1 + r x )
t
360 x
100
t
360 x
100
r = x 100% x
WP -
W
n
W
n
360/36
5 t
Dyskontowe papiery
wartościowe – stopa
dyskontowa
d = x 100% x
W
n
- C
z
W
n
360/36
5 t
stąd
R = x 100% x
W
n
- C
z
C
z
360/36
5 t
W
n
= W
p
C
z
= W
o
Bon skarbowy (Treasury bill)
nabywcy;
głównie
instytucjonalni
dealerzy
market-makerzy
Dealerzy
Skarbowych
Papierów
Wartościowych
agent emisji
(bc – NBP)
emitent – SP, MF
przetarg NBP
cena
przetargu
PGF
ERSPW-CeTo
S.A-MTS
Poland
odsprzedaż
bonów
RYNEK WTÓRNY
RYNEK
PIERWOTNY
-banki
-fundusze powiernicze
-fundusze emerytalne
-instytucje ubezp. itp.
bezpośrednia
sprzedaż
przetarg
forma
sprzedaż
y
rezydenci i
nierezydenci
będący os.
fizycznymi i
prawnymi lub spółki
nie mające
osobowości prawnej
kwotowanie
a)
podwójne
b)
pojedyncze
Polska
- ilość bs (nie mniej niż
10)
- cena zakupu
- sposób zakupu
Cena bonu skarbowego
C
bs
= W
n
x (1 - )
d x t
100 x
360
C
bs
=
10.00
0
Y x t
360 x
100
1
+
10.000 x (1 - ) =
d x t
100 x
360
10.00
0
Y x t
36000
1
+
Obliczanie stopy dyskonta i
rentowności bonu skarbowego
d =
Y x 360 x
100
360 x 100 + Y x
t
Y =
360 x 100 x
d
360 x 100 - d x t
Bon pieniężny NBP
1) banki krajowe, oddziały
banków zagranicznych i
oddziały instytucji
kredytowych,
2) Bankowy Fundusz
Gwarancyjny.".
3) Bony mogą być
przedmiotem obrotu
pomiędzy
1 do 365 dni
emitent - NBP
NABYWCY
Bony komercyjne
przedsiębiorstw – Commercial
Paper
instrumenty dyskontowe emitowane
przez przedsiębiorstwa
wysokiego ryzyka inwestycyjnego i
nominałów
wysoka stopa zwrotu z
zainwestowanego kapitału
rynek hurtowy
Procedura emisji CP
Podmiot zainteresowany emisją składa zlecenie u przyszłego
organizatora emisji (w banku)
Organizator emisji bada standing finansowy przyszłego emitenta oraz
ocenia jego zaufanie jakim się cieszy na rynku; zaufanie może zbadać
na podstawie wyników finansowych niezależna instytucja ratingowa
Po przyjęciu wniosku emitent udostępnia organizatorowi emisji dane
finansowe
Organizator emisji na podstawie przeprowadzonych badań i
terminarzu zapotrzebowania na środki finansowe opracowuje
memorandum informacyjne dla inwestorów
Uzgodnienie wielkości emisji, ilości transz i wysokości prowizji dla
agenta emisji
Uruchomienie programu
Regulacje prawne emisji i obrotu
w Polsce
źrodło prawa
Ustawa o
obligacjach 1995
rok
Prawo wekslowe
1936 (1989)
Kodeks cywilny
forma emisji
obligacje
krótkoterminowe
KWIT, WOI, WOK
bony komercyjne,
bony handlowe,
bony inwestorskie
sposób emisji
tryb subskrypcji
publicznej gdy
termin wykupu nie
przekracza roku a
wartość emisji jest
nie mniejsza niż 40
tys. euro
weksel własny lub
weksel globalny
emisja
niepubliczna lub
publiczna
bezpieczeńst
wo emisji
emitent odpowiada
całym swym
majątkiem
indosanci nie są
współdłużnikami po
zastosowaniu
odpowiedniej
klauzuli wekslowej
bez zabezpieczeń
lub zabezpieczenia
na aktywach
Zalety i wady emisji
Dla firm, które emitują bony komercyjne,
instrument ten:
stanowi tańsze źródło pozyskiwania środków
finansowych od tradycyjnego kredytu bankowego,
pozwala na pełną swobodę kształtowania programu
emisji, polegającą na określeniu momentu i wielkości
emisji oraz jej terminu wykupu,
daje możliwość przeznaczania środków na dowolny cel,
umożliwia pozyskanie środków do finansowania średnio-
i długoterminowego po koszcie kapitału
krótkoterminowego dzięki możliwości tzw. rolowania,
czyli spłaty wcześniejszych zobowiązań wpływami z
następnych emisji,
stanowić może promocję emitenta na rynku finansowym
(aspekt marketingowy).
Dla banków korzyścią wynikającą z
oferowania tego produktu jest możliwość:
przerzucenia ryzyka kredytowego na inwestorów
nabywających ten papier,
ominięcia limitów koncentracji kredytów
narzuconych przez prawo bankowe, które
niejednokrotnie ograniczają pole manewru
bankom, zwłaszcza tym o niewysokich funduszach
(a więc między innymi zagranicznym oddziałom w
Polsce),
osiągnięcia dodatkowego dochodu w postaci opłat
i prowizji za uczestnictwo w procesie emisyjnym.
O atrakcyjności bonu komercyjnego dla
nabywców, którymi są w głównej mierze
inwestorzy instytucjonalni, decydują:
rentowność tego instrumentu, która zależy
przede wszystkim od:
wiarygodności kredytowej emitenta,
formy prawnej bonu komercyjnego,
rentowności alternatywnych form lokaty
kapitału,
ogólnej sytuacji na rynku finasowym,
płynność rynku wtórnego.
Instrumenty pochodne
to instrumenty pozabilansowe,
derywaty, derywatywy, a
zatem instrumenty, których
ceny rynkowe są pochodną cen
instrumentów bazowych
Procentowe instrumenty pochodne
instrumenty pochodne
opcje
procentow
e
swapy
procentow
e
procentowe
kontrakty
futures
forwardy
procentowe-
FRA
opcje na
swapy
opcje na
kontrakty
FRA
opcje na
procentowe
kontrakty futures
Procentowe kontrakty
forward
Umowa zawierana między dwiema
stronami w celu kupna lub sprzedaży
instrumentów dłużnych w określonym
terminie w przyszłości i po ustalonej z
góry stopie procentowej.
Zawierają; określenie cech i ilości
instrumentu dłużnego, przyszłą stopę
procentową oraz datę dostawy
Przykład procentowego
kontraktu forward
Bank komercyjny posiada w swoim
portfelu obligacje skarbowe o wartości
nominalnej 3mln PLN, kuponie 8,4% oraz
terminie wykupu 2012. Zamierza je
sprzedać za rok. Obawia się jednak
wzrostu rynkowych stóp procentowych co
jest równoznaczne ze spadkiem
rynkowych cen tych obligacji.
Zabezpiecza się przed ryzykiem stopy
procentowej w przyszłości poprzez
sprzedaż kontraktu forward na obligacje o
podobnych cechach.
Cechy procentowych
kontraktów forward
Posiadają dużą elastyczność , czyli mogą być
dostosowane do konkretnych potrzeb inwestorów
Nie podlegają standaryzacji, co znacza , że
wszystkie ich cechy można dowolnie w umowach
określać
Rzadkie transakcje pozagiełdowe, gdyż trudno
znaleźć partnera tych transakcji.
Transakcje często są zawierane , ale przy
niekorzystnych cenach.
Rynek jest zatem mało płynny
Transakcje uruchamia się tylko dla bardzo
specyficznych transakcji
Kontrakty FRA- odmiana
procentowych kontraktów
forward
Umowa między dwiema stronami transakcji, która określa
stopę procentową odnoszącą się do kwoty umownego
kredytu lub depozytu rozpoczynającego się i zapadającego
w określonych terminach w przyszłości (kontrakt o przyszłą
stopę procentową).
Kontrakt FRA jest zasadniczo obietnicą zapłaty/otrzymania
określonej stopy oprocentowania w przyszłości, bez względu na
wysokość obowiązującej w tym czasie rynkowej stopy procentowej.
Są one rozliczane gotówkowo.
Sprzedający kontrakt zapłaci nabywcy pewną sumę pieniężną jeśli
stopa odniesienia będzie wyższa od uzgodnionej stopy kontraktu.
Stąd zabezpieczający się przed wzrostem stóp procentowych –
kosztu obsługi długu – kupują kontrakty FRA.
Jeżeli stopa odniesienia będzie niższa od uzgodnionej stopy
kontraktu, wówczas nabywca zapłaci określoną sumę
sprzedającemu. Inwestorzy zabezpieczający się przed spadkiem
stóp procentowych w przyszłości, sprzedają kontrakty FRA.
W ramach tej umowy/FRA/
ustalone zostają;
Stopa procentowa FRA
Rodzaj rynkowej stopy procentowej
stanowiącej podstawę rozliczenia
transakcji/np.Libor,Wibor/
Nominalna wartość kapitału
Przedział czasowy obowiązywania
transakcji/3-9 miesięcy od daty
zawarcia umowy/
Termin w którym nastąpi wzajemna
wypłata różnicy w oprocentowaniu
Przykład FRA
Przedsiębiorstwo zaciągnęło w banku
roczny kredyt w wysokości 2mln PLN.
Oprocentowanie kredytu jest liczone na
bazie 6-miesięcznej stawki Wibor
Przedsiębiorstwo obawiając się wzrostu tej
stopy procentowej, a zatem swoich strat,
kupuje kontrakt FRA 6/12, czyli 6-
miesięczny depozyt , który zostanie
przejęty za 6 miesięcy po stawce 18,30%/
zabezpieczenie w tym przypadku dotyczy
następnego okresu odsetkowego , a zatem
półrocza/
Przykład FRA
Za 6 miesięcy stawka Wibor
wzrosła do poziomu18,82%
Sprzedający kontrakt FRA będzie
musiał wypłacić przedsiębiorstwu
kwotę wyrównawczą /liczona wg.
Określonego wzoru w naszym
przypadku wyniesie 4.740,86 PLN/
Procentowe kontrakty futures:
g
iełdowe kontrakty FRA o standaryzowanych
wielkościach i terminach zapadalności
rozliczane
codziennie przez cały okres
trwania kontraktu.
Procentowe kontrakty futures można podzielić na:
krótkookresowe (podstawa 3 miesięczna stopa procentowa)
długookresowe
Cechy:
standaryzacja
możliwość odwrócenia pozycji (pozycja przyjęta w kontrakcie
może być likwidowana przez przyjęcie pozycji odwrotnej)
rynek publiczny
partner transakcji izba rozrachunkowa (niskie ryzyko kredytowe)
Kontrakt FRA
Kontrakt futures na stopy
procentowe
Zawierani
e
transakcji
Jest kontraktem zawieranym na rynku
pozagiełdowym. W niektórych przypadkach
może być zawarty za pośrednictwem
brokera.
Transakcje zawierane są na giełdach.
Warunki
kontraktu
Kwota, okres i procedury rozliczenia są
negocjowane miedzy stronami transakcji.
Kwoty, terminy wygaśnięcia i okresy
rozliczenia są stałe i standardowo określane
przez giełdę.
Poufność
Nie nakłada zobowiązań na strony
transakcji. Poszczególni uczestnicy mogą
kwotować różne ceny kupna/sprzedaży.
Dealerzy zawierają transakcję na otwartych
giełdach lub przy użyciu systemów
elektronicznych. Zlecenia i transakcje są
natychmiast widoczne i ujawniane wszystkim
graczom rynkowym. W danym czasie na
giełdzie jest tylko jedna cena rynkowa.
Prowizja
Żadne płatności prowizji nie są wymagalne.
Dealerzy często ustalają jednak jakąś formę
zabezpieczenia, by zmniejszyć ryzyko
kredytowe.
Wstępny depozyt, stanowiący procent kwoty
transakcji, płacony izbie rozrachunkowej.
Codziennie wyliczany jest depozyt
uzupełniający, również płacony izbie
rozrachunkowej, w wysokości zależnej od
zmian cen na rynku.
Ryzyko
kredytow
e
Każda ze stron transakcji jest narażona na
ryzyko kredytowe partnera transakcji
jedynie wówczas, gdy zajmuje pozycję,
która przyniesie zysk. Dzieje się tak, gdyż
kontrakt jest rozliczany gotówkowo różnicą
netto miedzy stopą odniesienia a stopą
kontraktu płatną przez jedną stronę
transakcji swojemu partnerowi. W
momencie zawierania kontraktu nie
wiadomo, która ze stron otrzyma płatności
od partnera, tak więc obie strony przejmują
potencjalne ryzyko kredytowe.
Jedną ze stron transakcji jest izba
rozrachunkowa. Tak więc przy kontraktach
futures na stopy procentowe ryzyko
kredytowe dotyczy izby rozrachunkowej, a
ona jest zwykle bardzo wiarygodnym
partnerem.
Prawo do
zmiany
pozycji
Jest umową wiążącą i nie może być zerwany
lub przeniesiony na rzecz innego podmiotu
bez zgody obu stron kontraktu.
W kontraktach futures na stopy procentowe
pozycje mogą być odwracane.
Swap procentowy [IRS]:
U
mowa między dwiema stronami transakcji
dotycząca zamiany płatności odsetek od takiej
samej umownej kwoty pierwotnej, dokonywanych
w określonych terminach w czasie obowiązywania
kontraktu, ale według odmiennych zasad.
Obie strony transakcji są więc pożyczkobiorcami tej samej kwoty
lecz różne są płatności odsetek, które strony transakcji wymieniają
między sobą.
Ponieważ nie następuje wymiana kapitału, ryzyko kredytowe
ogranicza się do zdolności stron w regulowaniu należnych odsetek.
Kontrahenci nie płacą wzajemnie całych kwot ,lecz tylko płatności
netto. Ryzyko kredytowe dotyczy więc tylko płatności netto.
Rodzaje IRS
Swap kuponowy /ang. coupon swap/- jedna
strona transakcji dokonuje płatności według
stałej stopy procentowej /kupuje swap/, a
kontrpartner realizuje płatności według
zmiennej stopy procentowej/ sprzedaje
swap/
Swap bazowy / ang. basis rate swap/- obie
strony płacą zmienne oprocentowanie , ale
liczone według innych stawek referencyjnych
/np. zamiana stawki 3M Wibor na rentowność
13-tygodniowych bonów skarbowych/
Przykład IRS
W czerwcu 2010r.Elektrownia X zawarła
jednoroczny IRS na kwotę 160 mln PLN z
Citibankiem, który dotyczył zabezpieczenia
części kredytu PKO SA na budowę
instalacji odsiarczania spalin zamieniając
zmienne oprocentowanie części kredytu na
stałe.
IRS zawarty z Citibankiem został dokładnie
dopasowany do przepływów finansowych
wynikających z umowy kredytowej pod
względem kwoty kredytu, sposobu
naliczania oraz płatności odsetek
Dlatego
Co kwartał Elektrownia Łaziska przekazuje
Citibankowi odsetki od 160 mln PLN
liczone 13% w skali roku.
W zamian otrzymuje od Citibanku zmienne
odsetki według 3 miesięcznego Wiboru.
Odsetki te przekazuje bankowi
kredytującemu PKO SA.
Dzięki tej transakcji firma mogła
precyzyjnie zaplanować koszty obsługi
długu.
Opcja na procentowe kontrakty
futures:
jest umową, na podstawie której
nabywca opcji płaci sprzedającemu
premię (cenę opcji) za prawo (ale
nie zobowiązanie) do zakupu lub
sprzedaży określonej liczby
kontraktów futures na stopy
procentowe po określonej cenie i w
ustalonym terminie.
Opcje na kontrakty futures
Najczęściej stosowane opcje procentowe
Są one wykorzystywane do w różnych
strategiach służących zabezpieczaniu
ryzyka stopy procentowej
Istota ich polega na zajęciu odpowiedniej
pozycji opcyjnej tak aby przychody z
rozliczenia transakcji kompensowały
zmiany cen instrumentu bazowego.
Opcje na kontrakty futures
Kontrakty futures na 3-miesięczne depozyty w
funtach szterlingach- three-month sterling futures
Kontrakty futures na 3-miesięczne depozyty
eurodolarowe- three month Eurodollar futures -
giełda CME
Kontrakty futures na amerykańskie obligacje
skarbowe-US T- bond futures- giełda CBOT
Kontrakty futures na amerykańskie skarbowe
skrypty dłużne- US T-note futures
Kontrakty futures na amerykańskie 13-tygodniowe
bony skarbowe/ 13-week US T-bill futures.
Opcje na stopy
procentowe
kontrakty na
górny pułap
stóp
procentowych
(cap)
kontrakty na
dolny pułap stóp
procentowych
(floor)
pozagiełdowe
w obrocie
giełdowym
rozliczane
gotówkowo
rozliczane w
obligacjach
skarbowych
długoterminow
e
krótkotermino
we
gwarancje stopy
procentowej
Opcje na kontrakty FRA (gwarancje
stopy procentowej)
to kontrakty, które mogą być postrzegane
jako opcje na serię kontraktów FRA.
A.
Kontrakt na górny pułap stóp procentowych (cap)
jest instrumentem finansowym, zobowiązującym
sprzedającego kontrakt do zapłaty określonej kwoty na
rzecz nabywcy, gdy zmienna stopa odniesienia
przewyższa stopę ustaloną w kontrakcie (stopę
wykonania).
B.
Kontrakt na dolny pułap stóp procentowych
(floor) jest instrumentem finansowym zobowiązującym
sprzedającego kontrakt do zapłaty określonej kwoty na
rzecz nabywcy, gdy zmienna stopa odniesienia spada
poniżej stopy ustalonej w kontrakcie (stopy wykonania).
Nabywca kontraktu...
cap
floor
Płaci sprzedającemu
tzw. premię (cenę
kontraktu)
Płaci sprzedającemu
tzw. premię (cenę
kontraktu)
W okresie ważności
kontraktu zabezpiecza
się przed wzrostem
stóp procentowych
ponad ustalony poziom.
W okresie ważności
kontraktu zabezpiecza
się przed spadkiem
stóp poniżej określonego
poziomu.
Jest pożyczkobiorcą.
Jest pożyczkodawcą.
Opcja na swapy
jest finansowym instrumentem
pochodnym, który daje jego
posiadaczowi prawo, ale nie
zobowiązuje do zakupu lub sprzedaży
swapu procentowego na warunkach
ustalonych w kontrakcie. Za prawo to
nabywca opcji płaci sprzedającemu
określoną cenę zwaną premią.
Instrumenty rynku walutowego
Transakcje walutowe
Instrumenty pochodne
• waluta/USD
•kursy krzyżowe
bezwarunkowe
transakcje terminowe
Swapy kursowe
syntetyczne umowy
wymiany walutowej
walutowe kontrakty
futures
swapy
walutowe
opcje
walutowe
•na walutę
•na kontrakty terminowe
terminowe transakcje
walutowe
natychmiastowe
transakcje walutowe
Terminowa transakcja
bezwarunkowa
jest umową między dwoma
stronami transakcji, na podstawie
której dwie waluty są wymieniane
po kursie ustalonym w dniu
zawarcia transakcji, lecz z
dostawą waluty w określonym dniu
w przyszłości.
outright – ante – spot –wymiana jednej
waluty na drugą po określonym kursie,
którego rozliczenie odbywa się przed
datą waluty spot (mniej niż 2 dni robocze
po zawarciu kontraktu)
Cechy bezwarunkowych
transakcji terminowych:
niezbywalne, pozagiełdowe
kurs ustalony dzisiaj, wymiana walut w przyszłości
brak płatności w dniu zawarcia transakcji
kwotowania za pomocą punktów terminowych dla
transakcji na 1, 2, 3, 6 i 12 miesięcy / gdy klient zawiera
transakcje na inny termin – kurs niestandardowy
kursy terminowe wyliczane są na podstawie kursu
natychmiastowego i punktów terminowych / swapowych
punkty terminowe wyliczane z różnicy między stopą
procentowych dwóch walut (nie są to prognozy
przyszłych kursów natychmiastowych).
Aby otrzymać kurs terminowy z aktualnego kursu
walutowego, należy dodać lub odjąć punkty terminowe
do/od kursu natychmiastowego.
Kurs terminowy
= kurs kasowy
+\-punkty swapowe
Punkty swapowe dodajemy do kursu kasowego (spot), gdy waluta bazowa jest niżej
oprocentowana,natomiast odejmujemy, gdy waluta bazowa jest wyżej oprocentowana.
Punkty swapowe oblicza się według wzoru:
r
kw
– stopa procentowa dla waluty kwotowanej
r
baz
– stopa procentowa dla waluty bazowej
rok bazowy – dla złotego wynosi 365 dni, a dla walut na rynku
międzybankowym 360
bazowy
rok
100
dni
liczba
baz
r
1
bazowy
rok
100
dni
liczba
kasowy
kurs
kasowy
kurs
kw
r
Transakcja terminowa forward
outrights-rzeczywista
zabezpiecza ryzyko walutowe
kurs terminowy transakcji jest
informacją za ile ktoś jest
skłonny kupić lub sprzedać
walutę bazową za walutę
kwotowaną na określoną datę
waluty terminowej
Transakcja terminowa nierzeczywista
(Non-Deliverable Forward- NDF, Netta, WTT)
umowa między firmą a bankiem w celu ustalenia
kursu wymiany walut na określony dzień w przyszłości
żadna ze stron nie jest zobowiązana do dostarczenia
waluty na jaka zawarła umowę w dniu rozliczenia
rozliczeniu podlega różnica między kursem
terminowym ustalonym przez strony kontaktu a
kursem referencyjnym na datę rozliczenia kontraktu
kursy referencyjne
a) kurs spot banku z którym zawarto transakcje
b) kurs średni NBP na datę rozliczenia kontraktu
c) inny kurs referencyjny ustalony przez strony
A.
zabezpieczenie przeciw wzrostowi kursu
waluty obcej – kupno NDF
B.
zabezpieczenie przeciw spadkowi kursu
waluty obcej – sprzedaż kontraktu NDF
NDF – zastosowanie
ramy prawne uniemożliwiają
zastosowanie rzeczywistych
kontraktów forward
nie chcemy ruchu środków na
rachunku i zależy nam na
rozliczeniu różnicy kursowej w dniu
zapadalności kontraktu (brak
funduszy lub limitu kredytowego)
Opcja terminowa
(opcja czasowa) (opcja
dostawy)
kupno lub sprzedaż jednej waluty za drugą
w ciągu wcześniej ustalonego okresu w
przyszłości
kontrakt terminowy z opcją dotyczy terminu
dostawy i nie są opcjami walutowymi
kontrakty terminowe z opcją są kwotowane
przez banki od terminu spotowego do
terminu określonego w przyszłości
Swap kursowy (swap walutowy lub
transakcja swapowa):transakcja
zamiany.
kontrakt walutowy, na podstawie
którego określona ilość waluty
jest kupowana i jednocześnie
sprzedawana za inną walutę w dwóch
różnych terminach realizacji
Większość terminowych transakcji
walutowych ma postać swapów
kursowych, zawieranych głównie na
międzybankowym rynku
pozagiełdowym.
Wyróżnia się trzy rodzaje transakcji
swapowych:
Kombinacja transakcji natychmiastowej i terminowej – w tym
przypadku pierwsza wymiana walut (first leg) następuje w dwa dni
robocze po zawarciu transakcji (jak na rynku transakcji
natychmiastowych), zaś wymiana odwrotna (second leg) w
określonym terminie w przyszłości (np. 3 miesiące później).
Kombinacja dwóch transakcji terminowych – w tym przypadku
pierwsza wymiana następuje w określonym dniu w przyszłości, a
wymiana odwrotna w terminie późniejszym. Są to swapy typu termin
za termin – np. swap rozpoczyna się za 3 miesiące od daty bieżącej
(pierwsza wymiana), a kończy za 6 miesięcy od daty bieżącej (druga
wymiana); swap taki jest określany jako swap 3x6 typu termin za
termin (3x6 forward/forward swap).
Swapy na krótkie terminy – są to swapy, które trwają krócej niż 1
miesiąc (np. pierwsza wymiana ma miejsce natychmiast, a druga
tydzień później). Niektóre „krótkie terminy” są nawet krótsze niż
standardowa data rozliczenia na rynku natychmiastowym (2 dni
robocze), np. pierwsza wymiana następuje dzisiaj, druga jutro.
Syntetyczne umowy
wymiany walutowej (SAFE)
obejmują umowy wymiany
walutowej (Foreign
Exchanange Agreements –
FXA), zwane również
niezbywalnymi kontraktami
terminowymi, oraz umowy
kursów wymiany (Exchanange
Rate Agreements – ERA)
Umowa wymiany walutowej, zwana również niezbywalnym
kontraktem terminowym , to hipotetyczna transakcja
terminowa, w której zamiast dostawy waluty kwotowanej w
terminie wykonania transakcji następuje gotówkowe rozliczenie
w walucie bazowej. Jest ona równoznaczna z bezwarunkową
transakcją terminową, połączoną z odwróconą transakcją
natychmiastową w dniu rozliczenia.
Umowa kursów wymiany to hipotetyczny swap typu termin
za termin, w którym zamiast dostawy waluty kwotowanej w
terminie wykonania transakcji następuje gotówkowe rozliczenie
transakcji w walucie bazowej. Jest ona równoznaczna z
terminową umową wymiany walutowej (transakcja
natychmiastowa staje się terminową, a terminowa – typu termin
za termin).
Cechy SAFE
wykorzystywane są do zamykania otwartych
pozycji walutowych
w kontraktach nie następuje fizyczna dostawa
aktywów bazowych
syntetyczne umowy wymiany walutowej są
instrumentami pochodnymi rynku pozagiełdowego
zabezpieczają przed zmianami kwotowań punktów
terminowych i usztywnienia kursów terminowych
w transakcjach walut, które nie są w pełni
wymienialne.
Walutowe kontrakty
futures
Kontrakt jest
zobowiązaniem do
sprzedaży lub zakupu
jednej waluty w zamian za
inną po ustalonym kursie
wymiany w określonym
terminie dostawy w
przyszłości.
Walutowe kontrakty
futures
Są umowami określającymi kurs walutowy między dwoma
walutami w określonym terminie w przyszłości.
Pozwalają uczestnikom rynku zarządzać ryzykiem poprzez
kupno lub sprzedaż kontraktu w kierunku przeciwnym do
istniejącego zobowiązania na rynku natychmiastowym.
W razie zysku/straty na rynku natychmiastowym występuje
strata/zysk na rynku terminowym.
Giełdowe transakcje terminowe o standardowej wielkości i
terminie zapadalności.
Walutowe kontrakty futures zawierane są na giełdach takich
jak Chicagowska Giełda Kupiecka, Międzynarodowa Giełda
Kupiecka w Singapurze (SIMEX) czy Marché à Terme
Internationale de France (MATIF).
Cechy walutowych
kontraktów futures -
giełdowych
Standaryzacja kontraktu co do wielkości, cyklu transakcji,
kursu wymiany, minimalnej zmiany ceny itd.
Rynek publiczny – ceny są ogólnie dostępne. Transakcje
mają miejsce na parkiecie giełdy, a ceny są podawane do
publicznej wiadomości na tablicy giełdy, w prasie finansowej
oraz za pomocą systemów informacyjnych takich jak np.
Reuters
Partnerem transakcji jest zawsze izba rozrachunkowa, co
oznacza niskie ryzyko kredytowe. Kontrakt zatem nie jest
zawierany bezpośrednio między kupującym a sprzedającym.
Izba bierze na siebie ryzyko bankructwa partnera.
Gdy kontrakt futures wygasa, jedna strona kontraktu
otrzymuje/płaci jedną walutę, a druga strona otrzymuje/płaci
drugą walutę.
Swapy walutowe –
kapitałowy swap walutowy
Kontrakt między dwoma
stronami transakcji, na mocy
którego przez okres
obowiązywania umowy jedna
strona dokonuje płatności
odsetek w jednej walucie,
zaś druga strona dokonuje
płatności w innej walucie, w
ustalonych terminach w
przyszłości.
Swap walutowy obejmuje początkową
wymianę kapitału po obowiązującym kursie
natychmiastowym. Następnie w trakcie
obowiązywania kontraktu wymieniane są
okresowe płatności odsetek (oparte na
stałym, zmiennym lub zerowym
oprocentowaniu). Natomiast w terminie
zapadalności następuje końcowa wymiana
kapitału po kursie obowiązującym przy
wymianie początkowej.
Swap procentowo-walutowy
1.
Początkowa wymiana kapitału
Wymiana kapitału ma miejsce przy rozpoczęciu kontraktu, a
uzgodnioną stopą wymiany jest zwykle kurs natychmiastowy
2.
Okresowe płatności
w trakcie obowiązywania kontraktu w uzgodnionych terminach
wymieniane są płatności odsetek. W wypadku swapu typu „stały na
stały” strony transakcji wymieniają płatności o stałym
oprocentowaniu uzgodnionym dla kontraktu.
3.
Końcowa wymiana kapitału
W terminie zapadalności swapu następuje końcowa wymiana kapitału
według pierwotnego kursu natychmiastowego. Nawet gdyby w trakcie
obowiązywania kontraktu kurs wymiany zmienił się drastycznie,
kwoty kapitału pozostaną niezmienione.
Swap walutowy-CIRS-
Currency and Interest Rate
Swap.
wymiana płatności odsetek w dwóch różnych
walutach,
pozwala na zamianę pożyczki w jednej walucie na
pożyczkę w innej walucie bez ponoszenia ryzyka
walutowego i procentowego.
zabezpiecza ryzyko długoterminowego kredytu
walutowego,
zmniejsza koszty pozyskania kapitału,
swap walutowy jest w zasadzie transakcją
natychmiastową, po której następują serie
terminowych transakcji walutowych,
zawierane na rynku pozagiełdowym do okresu
przynajmniej jednego roku.
Swap kursowy a swap
walutowy
Swap kursowy - różnica w stopach procentowych
ujęta jest w punktach terminowych swapu i
rozliczana w przyszłym terminie dostawy.
Swap walutowy - różnica w stopach
procentowych walut rozlicza się przy każdej
okresowej płatności odsetek w trakcie całego
okresu obowiązywania swapu. Oznacza to, że
kwota kapitału może być zamieniana po tym
samym kursie wymiany przy rozpoczęciu i w
końcowym terminie obowiązywania kontraktu.
Na rynkach światowych swapy walutowe
zajmują pod względem wielkości obrotów i
rozmiarów kontraktów drugie (po swapach
procentowych) miejsce.
Opcje walutowe
Opcja walutowych jest umową
między dwoma stronami
transakcji, która daje
posiadaczowi kontraktu prawo
(ale nie zobowiązuje) do zakupu
lub sprzedaży określonej ilości
waluty po ustalonym kursie i w
określonym terminie w
przyszłości.
Prawa i obowiązki wynikające z
opcji:
OSOBA
OPCJA KUPNA
OPCJA
SPRZEDAŻY
nabywca
lub
posiadacz
prawo do zakupu
waluty
prawo do
sprzedaży waluty
sprzedawc
a lub
wystawca
obowiązek
sprzedaży, jeżeli
posiadacz opcji
zdecyduje się na
zakup
obowiązek
zakupu, jeżeli
posiadacz opcji
zdecyduje się na
sprzedaż
Wyróżnia się dwa typy opcji:
OPCJE AMERYKAŃSKIE – dają posiadaczowi
prawo, ale nie zobowiązują do zakupu lub
sprzedaży określonej ilości bazowego
instrumentu w dowolnym dniu od momentu ich
nabycia do terminu wygaśnięcia.
OPCJE EUROPEJSKIE – prawa i obowiązki
związane z zakupem bądź sprzedażą opcji są
takie same, jednak termin realizacji opcji nie
może nastąpić przed, lecz jedynie w dniu
wygaśnięcia opcji.
opcje walutowe
rynek pozagiełdowy w obrocie giełdowym
na
walutę
dealerzy
opcji
na
walutę
Giełda
Papierów
Wartościowych
w Filadelfii
na walutowe
kontrakty
futures
Giełda
Kupiecka w
Chicago
Pozagiełdowy rynek opcji
walutowych
Na rynku pozagiełdowym
dostępność opcji zapewniają
profesjonalni dealerzy opcji.
Warunki kontraktu mogą być
indywidualnie ustalane co do
wielkości transakcji, pary walut,
ceny wykonania i daty
wygaśnięcia.
Cechy transakcji
pozagiełdowych
Są zawierane bezpośrednio lub za
pośrednictwem brokera opcji.
Są kontraktami negocjowanymi.
Nie wymagają płatności marży.
Są kwotowane dla kontraktu o
dużych rozmiarach.
Są to zwykle opcje europejskie –
prawa z opcji można zrealizować
wyłącznie w terminie wykonania.
Giełdowy rynek opcji walutowych
instrument bazowy
standaryzacja
instrumentu bazowego
ceny wykonania
daty wykonania opcji
rodzaju opcji
(zwykle są to opcje amerykańskie)
kwotowania
(zwykle kwotowanie pośrednie)
obowiązku wpłacenia depozytu
zabezpieczającego do izby rozrachunkowej
opcja na
walutę
nabywca/posiadacz
opcji ma prawo
do...
sprzedający/wystawc
a opcji ma
obowiązek...
opcja kupna zakupu waluty
obcej czyli
sprzedaży waluty
krajowej
sprzedaży waluty
obcej czyli
zakupu waluty
krajowej
opcja
sprzedaży
sprzedaży waluty
obcej czyli
zakupu waluty
krajowej
zakupu waluty obcej
czyli
sprzedaży waluty
krajowej
opcja na
walutowe
kontrakty
futures
nabywca/posiadacz
opcji ma prawo
do...
sprzedający/wystawc
a opcji ma
obowiązek...
opcja kupna zakupu kontraktu
futures- zajęcia
długiej pozycji
sprzedaży kontraktu
futures- zajęcia
pozycji krótkiej
opcja
sprzedaży
sprzedaży
kontraktu futures
-zajęcia krótkiej
pozycji
zakupu kontraktu
futures -zajęcia
pozycji długiej
Opcja na swap
Kupna
Sprzedaży
Nazywana jest również
opcją z prawem do
zapłaty.
Nabywca opcji ma prawo
stać się uczestnikiem
swapu, na mocy którego w
okresie obowiązywania
kontraktu będzie płacił
zmienną, a otrzyma stałą
stopę procentową.
Nabywca kontraktu
zabezpiecza się przed
spadkiem stóp
procentowych.
Nazywana jest również
opcją z prawem do
otrzymania.
Nabywca opcji ma prawo
stać się uczestnikiem swapu,
na mocy którego w okresie
obowiązywania kontraktu
będzie płacił stałą, a
otrzyma zmienną stopę
procentową.
Nabywca kontraktu
zabezpiecza się przed
wzrostem stóp
procentowych.