PowerPoint Presentation

Tkanka

jest to zespół komórek o wspólnym pochodzeniu i

zbliżonej budowie, wyspecjalizowane do określonych
funkcji w organizmie.

Roślinami naczyniowymi określa się wszystkie paprotniki

i rośliny nasienne (okrytonasienne i nagonasienne).
Tkanki tych roślin wykazują wysoki stopień specjalizacji i
zróżnicowania. Owe zróżnicowanie nastąpiło w wyniku
konieczności przystosowania się do lądowego trybu życia.

PODZIAŁ TKANEK

1. Ze względu na zdolność komórek do podziałów:
• twórcze – są to różnego rodzaju merystemy, tkanki o

charakterze embrionalnym, w których odbywają się regularne
podziały komórkowe

• stałe – tkanki dojrzałe, których komórki są niezdolne do

podziałów

2. Ze względu na złożoność budowy:
• jednorodne – zbudowane z podobnych komórek, tworzących

zespoły

• niejednorodne – zespoły różnych typów komórek, które stanowią

rozwojową całość i są przystosowane do pełnienia określonych
funkcji

3. Ze względu na pochodzenie:
• pierwotne, powstające bezpośrednio z komórek zarodkowych
• wtórne, powstające w procesie odróżnicowania tkanek stałych

TKANKI TWÓRCZE

(MERYSTEMATYCZNE)

Merystemy

to tkanki utworzone z komórek zdolnych do

regularnych podziałów mitotycznych. Są to komórki o cienkich,

pierwotnych ścianach, z dużymi, kulistymi i centralnie

położonymi jądrami. Zawierają dużo cytoplazmy, nie posiadają

natomiast wakuoli (bądź też mają nieduże i nieliczne). Funkcją

tych komórek jest dzielenie się i różnicowanie, w następstwie

czego powstają tkanki wszystkich innych typów.

Wśród tkanek twórczych wyróżnia się merystemy pierwotne i

wtórne.

Pierwotne powstają przez podziały zygoty i tworzą początkowo

rozwijający się wielokomórkowy zarodek.

Wtórne powstają z komórek tkanek stałych, w wyniku podziałów

komórkowych prowadzących do ich wstecznego przeobrażenia

się w komórki embrionalne.

Wyróżniamy merystemy funkcjonujące przez cały czas życia

rośliny

czy

organu

(są

merystemy

wzrostu

nieograniczonego). Dzięki nim możliwy jest

wzrost

zlokalizowany i nieograniczony

roślin. Wzrost ten odbywa się

przez  całe  życie  rośliny,  ale  tylko  w  ściśle  określonych
miejscach  (np.  wzrost  na  długość  pędów  i  korzeni  tylko  na
ich  szczycie).  Ten  typ  wzrostu  jest  charakterystyczny  dla
roślin.

W niektórych organach roślin, np. w liściach, kwiatach,

owocach  wzrost  odbywa  się  równocześnie  we  wszystkich
kierunkach  danego  organu,  aby  po  osiągnięciu  określonej
wielkości  i  kształtu  równocześnie  zakończyć  się  we
wszystkich  miejscach.  Wzrost  taki  nazywa  się

dyfuzyjnym i

ograniczonym

. Przy tym typie wzrostu cały rozwijający się

organ roślinny zbudowany jest z tkanki merystematycznej,
która różnicuje się w tkanki stałe po zakończeniu wzrostu.

W I E R Z C H O Ł K O W E

I N T E R K A L A R N E

B O C Z N E -

P R A K A M B I U M

A R C H E S P O R I A L N E

Z A R O D K O W E

M E R Y S T E M Y

P I E R W O T N E

F E L L O G E N

O K O L N I C A

( P E R Y C Y K L )

K A M B I U M

B O C Z N E

K A L L U S

M E R Y S T E M Y

W T Ó R N E

T K A N K I

T W Ó R C Z E

MERYSTEMY WIERZCHOŁKOWE

Merystemy te tworzą stożki

wzrostu korzenia i łodygi

– zlokalizowane są więc

szczycie

rosnącej

łodygi

korzenia.

Zbudowane są z komórek

wrażliwych

uszkodzenia,

wobec

czego chronione są w

korzeniu

przez

wielokomórkową

czapeczkę, a w łodydze

przez

specjalnie

ukształtowane

liście

okrywające. Dzięki tej

tkance

możliwy

jest

przyrost na długość.

MERYSTEM

WIERZCHOŁKOWY

PĘDU

LIŚĆ

MERYSTEM

WIERZCHOŁKOWY

KORZENIA

CZAPECZKA

MERYSTEMY INTERKALARNE

Merystemy interkalarne

(wstawowe) rozmieszczone

są wzdłuż łodygi w tak

zwanych węzłach. Tworzą

się u roślin, które szybko na

szczycie łodygi wytwarzają

kwiaty lub kwiatostany, co

uniemożliwia przyrost łodygi

w tym miejscu. Można to

zaobserwować u niektórych

roślin jednoliściennych, np.

traw czy turzyc. Tkanki te

powodują przyrost pędu na

długość,

tworząc

tkanki

stałe do góry i w dół

(przypomina to rozsuwanie

anteny

radia

samochodowego).

KWIATOSTAN

MERYSTEM

INTERKALARNY

Pierwotnym merystemem bocznym jest prakambium

(pramiazga) wytwarzająca u roślin nasiennych drewno i
łyko pierwotne, dzięki czemu możliwy jest niewielki
przyrost na grubość.

Merystem archesporialny (zarodnikotwórczy) – jego

zasadnicza funkcja polega na

mejotycznym

tworzeniu

haploidalnych  zarodników,  służących  do  rozmnażania
bezpłciowego.  Jest  to  jedyna  tkanka  twórcza,  której
aktywność nie wiąże się ze wzrostem, ale z reprodukcją
organizmu.  Może  być  pochodzenia  pierwotnego  lub
wtórnego.

TKANKA

ZARODNIKOTWÓRCZA

(ARCHESPOR)

PRZEKRÓJ PRZEZ GŁÓWKĘ PRĘCIKA

Merystem zarodkowy – z

nich zbudowane są
zarodki

roślin

znajdujące

się

nasionach. Ta tkanka
daje

początek

niektórym

innym

tkankom twórczym.

ZARODEK

MATERIAŁ ZAPASOWY

PRZEKRÓJ PODŁUŻNY

PRZEZ ZIARNIAK PSZENICY

MERYSTEMY WTÓRNE - KALLUS

Kallus (tkanka przyranna) – formowana jest

w miejscu uszkodzenia rośliny przez
komórki

znajdujące

się

strefie

przylegającej  do  zranienia.  Komórki  te
odróżnicowują  się  i  dzielą  mitotycznie,
transportują  też  do  strefy  przyrannej
wielocukrowce  i  śluzy,  dzięki  czemu
powstaje  biaława  narośl  zwana  kallusem.
Zabliźnia (zatyka) ona miejsce uszkodzenia.
Tkanka  ta  odgrywa  też  dużą  rolę  przy
zrastaniu  się  fragmentów  dwu  roślin
podczas szczepienia – zabiegu stosowanego
powszechnie w ogrodnictwie.

Kambium najczęściej tworzy

się w postaci walca wzdłuż
łodygi i korzenia, między
łykiem

drewnem

pierwotnym. Komórki tego
marystemu

produkują

drewno wtórne do środka
walca i łyko wtórne (na
zewnątrz walca).

WTÓRNE MERYSTEMY BOCZNE

1 – łyko,
2 – skórka
3 – kambium
4 – drewno
5 – rdzeń

LOKALIZACJA KAMBIUM W ŁODYDZE

ROŚLINY OKRYTONASIENNEJ

Document Outline