Sytuacja problemowa

Czym jest uczenie się?

Uczenie się następuje, gdy zachowanie wykazuje obserwowaną

zmianę

Uczenie się nastąpiło, gdy osoba robi obecnie coś, czego nie potrafiła

zrobić wcześniej



Hill tak mówi o uczeniu się:



„

To co jest wyuczone, nie musi być <poprawne> ani

przystosowawcze (uczymy się zarówno dobrych, jak i

złych nawyków), nie musi być świadome ani rozmyślne i

nie musi dotyczyć żadnej zewnętrznej czynności

(wyuczone mogą być zarówno wiadomości i

umiejętności, jak i postawy i emocje).”



Wg Gallowaya uczenie się to:



„

względnie trwała zmiana w tendencji do

zachowywania się w pewien sposób, która to

zmiana jest wynikiem ćwiczenia połączonego ze

wzmacnianiem”

Uczenie się:



Wg Włodarskiego i Matczaka (1978)



Jest wtedy, gdy w procesie indywidualnych

doświadczeń u jednostki zachodzą względnie

trwałe zmiany w zachowaniu.



Wg Baleya (1965)



To proces prowadzący do względnie trwałych

modyfikacji zachowania motorycznego

jednostki w wyniku jej uprzednich

doświadczeń.



Wg Szewczuka (1966)



To świadoma wymierzona działalność ludzka.

Wg B. Czabańskiego (1991)

To proces wymiany informacji miedzy

uczącym się a środowiskiem. Wymiana ta

prowadzi do określonych zmian w działaniu

uczącego się, ale dokonuje także zmiany w

środowisku społecznym i fizycznym.



Dedukcyjne

Obserwacje

naturalne

(moralne)

Założenia

Teorie uczenia się

Eksperymenty

(molekularne)



Indukcyjne

Kontrolowane

eksperymenty

(molekularne)

Obserwacje

eksperymentalne

Prawa zachowania

Prawa ogólne

teorie

(moralne)

Nauczanie - definicje

Wg Pomykało,1993

Termin używany na oznaczenie

Termin używany na oznaczenie specyficznych

specyficznych

działań

podejmowanych przez jedne osoby w tym

celu,

celu, by inni przyswoili jakieś:

by inni przyswoili jakieś:

-wiadomości

-umiejętności

-podwyższyli poziom swego wykształ-

cenia

-uzyskali pożądane osiągnięcia

rozwojowe (gł.

sfery poznawczej)

2.Wg Okonia

Planowa i systematyczna

Planowa i systematyczna praca nauczyciela z uczniami

praca nauczyciela z uczniami

polegająca na

polegająca na wywołaniu i utrwalaniu zmian

wywołaniu i utrwalaniu zmian

w ich:



wiedzy

dyspozycjach

postępowaniu

całej osobowości pod wpływem uczenia się

oraz

opanowania wiedzy, przeżywania wartości i własnej

działalności praktycznej.

3. Wg Włodarski i Madczak,1987

To przede wszystkim

To przede wszystkim organizowanie

organizowanie

aktywności ucznia

– wychowanka z

myślą o przyswojeniu przezeń

określonych

- wartości

- umiejętności

oraz

wykształceniu postaw wobec świata i

ludzi



4.Wystepuje wówczas, gdy ze środowiska

społecznego zostaje

społecznego zostaje wyodrębniony człowiek o

wyodrębniony człowiek o

„specjalnym zadaniu

”, którym jest nauczanie



5.Uczeń uczy się, a

5.Uczeń uczy się, a nauczyciel wspomaga

nauczyciel wspomaga

jego

nauczanie



6.Organizowanie procesu

uczenia się innych



7.To

7.To „nauczanie – uczenie się”

„nauczanie – uczenie się”

ponieważ nie ma

nauczania bez procesu uczenia się, choć może być

odwrotnie.



8.Jest

8.Jest procesem społecznym

procesem społecznym

dokonującym się między

dwojgiem ludzi

Różne ujęcia uczenia się



1.Pedagogika cybernetyczna

Nauczanie to

Nauczanie to system komunikacji dydaktycznej

system komunikacji dydaktycznej

nauczyciela z

uczniami.

Zadanie nauczyciela – „nadajnik”, ucznia do „odbiornika”

przy założeniu, że funkcje te są odwracalne czyli: uczeń –

sprawny „nadajnik”’ zaś nauczyciel „odbiornik”



Pedagodzy opierający się

Pedagodzy opierający się o psychologie dziecka

o psychologie dziecka

mówią, że

nauczanie jest procesem wymagającym

nauczanie jest procesem wymagającym aktywności dziecka

aktywności dziecka

ukierunkowana na zdobywanie wiedzy



3.Polscy dydaktycy i psychologowie

określają nauczanie jako:

proces

proces współdziałania nauczyciela z uczniami

współdziałania nauczyciela z uczniami

wspomagający

ich nauczanie się, którego

ich nauczanie się, którego celem jest

celem jest

spowodowanie

korzystnych społecznie

korzystnych społecznie zmian zachowania

zmian zachowania

się ucznia i

uzyskanie

przez niego

przez niego kompetencji

kompetencji

warunkujących sprawne

działanie (odtwórcze i twórcze) w wielu różnych sytuacjach

fizycznych i społecznych.

Ewolucja pojęć uczenia się – ujęcie

koneksjonistyczne.

Koneksjonistyczny

sposób podejścia do uczenia się przyjmuje,

że pewne

że pewne bodźce

bodźce

są związane bezpośrednio z pewnymi

są związane bezpośrednio z pewnymi reakcjami.

reakcjami.

Uczenie się

zaś traktuje się jako tworzenie związków czy powiązań między

pewnymi bodźcami a pewnymi reakcjami.

bezpośredni związek

Obserwowane

zdarzenia bodźcowe

Obserwowalne

reakcje

powodują



warunkowanie klasyczne zwierząt Iwana Pawłowa

(1849-1936)

–

reakcje (np. odruchy), które u danego organizmu zdają się

występować bez konieczności uczenia się ich, można

„uwarunkować”, jeśli zastosuje się pewne procedury. W

wyniku stosowania pewnych procedur bodziec warunkowy

może też tracić swą skuteczność.



warunkowanie klasyczne dzieci Johna Watsona

(1878-

1958)

–

„

bodźce, które występują razem, zaczynają wywoływać

podobne reakcje”. Bodźce towarzyszące zadaniom

wymagającym uczenia się zaczynają wywoływać u dzieci te

reakcje, które występują u nich pod wpływem tych zadań.



„

uczymy się tego co robimy” – Edwin Guthrie

(1896-

1959) – „jeśli pewnej kombinacji bodźców towarzyszył jakiś

ruch, to po ponownym pojawieniu się wystąpi tendencja do

wykonania tego ruchu”



„

zachowanie nagrodzone jest powtarzane” – Edward

L. Thorndike

(1874-1949)



reakcje nagradzane zostają wzmocnione



reakcje karane zostają osłabione



warunkowanie sprawcze – B. F. Skinner

ur.1904 –

zdaniem Skinnera większość naszego aktualnego

zachowania jest wynikiem warunkowania środowiskowego,

któremu podlegają podstawowe, zgeneralizowane

zachowania sprawcze z jakimi się rodzimy np. patrzenie,

sięganie, chwytanie. Zachowania sprawcze są to te

codzienne czynności, które wykonujemy w znanych

kontekstach i sytuacjach. Są one w szczególny sposób

związane z jakimś określonym bodźcem.

Dojrzewanie i uczenie się.

środowiskowe

proces

motorycznego

uczenia się

proces

dojrzewania

motorycznego

uwarunkowania

genetycznie

wzajemne warunkowanie

Dojrzewanie motoryczne

-zmiany motorycznego zachowania,

zachodzące pod wpływem programu genetycznego.

Uczenie się motoryczne

–zmiany zachodzące w wyniku

osobistych doświadczeń

proces

motorycznego

uczenia się

proces

dojrzewania

motorycznego

Rola nauczyciela WF

Stymulowanie
uczenia przez
nauczanie

Stymulowanie
optymalnego
rozwoju dziecka
przez ćwiczenia

dobór metod

Przykładowe metody:
•siła -

met.powtórzeniowa
•Wytrzymałość -met.

wytrzymałościowa

Przykłady metod:
•słowne
•obrazowe
•praktyczne

Ćwiczenia poprawiają sprawność-niezbędny fundament
motorycznego uczenia się!



„

Człowiek może wiele rzeczy nauczyć

się sam, ale o wiele szybciej,

dokładniej i trwalej uczy się

korzystając z pomocy dobrego

nauczyciela.”

Bogdan

Czabański

UCZENIE SIĘ CZŁOWIEKA NA

POZIOMIE POZNAWCZYM



Podstawowe założenie podejścia poznawczego głosi, że

Podstawowe założenie podejścia poznawczego głosi, że bodźce

bodźce

ze środowiska oddziałują na organizm w tym sensie, że

powodują

zmiany

zmiany zachodzące na poziomie uczuć,

zachodzące na poziomie uczuć,

zainteresowań, postaw, wartości, itp.



Zmiany w myślach, uczuciach i postawach danej osoby

wywołują zmiany w jej zachowaniu, a

wywołują zmiany w jej zachowaniu, a zmienione zachowanie

zmienione zachowanie

przyjmuje się za wskaźnik, że

przyjmuje się za wskaźnik, że nastąpiło uczenie się

nastąpiło uczenie się

, tzn., że coś

się zmieniło wewnątrz tej osoby.



Poznawcza interpretacja uczenia się głosi, że zmiana

wewnętrzna powoduje zmianę w obserwowalnym zachowaniu.



W podejściu poznawczym działania nauczyciela ukierunkowane

są na rozpatrywanie stanów wewnętrznych (uczuć, postaw)

ucznia.



Uczenie się całościowe

polega na powtarzaniu w kolejnych

próbach całego materiału.

Uczenie się w ujęciu

poznawczym:

1.Weitheimer

Weitheimer

uczenie się całościowe

2.Kohler

Kohler

uczenie się przez wgląd

3.Bruner

Bruner

uczenie się jako

odkrywanie

4.Tolman

Tolman

uczenie się jako

zachowanie

celowe

Weitheimer

uczenie się

całościowe.



Max Wertheimer

(1880-1943)



występował przeciwko analizie jako takiej



uważał, ze rozkładanie całego molarnego doznania

na części, czyli jednostki molekularne niszczy jego

część najważniejszą:

część najważniejszą: całościowy charakter

całościowy charakter



„

całość to coś więcej niż suma jej części”



aby badania nad uczeniem się miały sens należy

wziąć pod uwagę całość, konfigurację, kształt lub

postać (termin „Gestalt”)



zapoczątkował nowy sposób podejścia do uczenia

się nazywany

się nazywany „psychologią postaci

„psychologią postaci

” a później

„poznawczą teorią pola”

2.K

hler

uczenie się przez

wgląd



Wolfgang K

hler

(1887–1967)



uczenie się jest związane z

uczenie się jest związane z reorganizacja

reorganizacja

struktur poznawczych



rozwiązywanie problemów wymaga

rozwiązywanie problemów wymaga wglądu

wglądu



wgląd

– dostrzeganie nowych relacji poprzez przeorganizowanie

uprzednich doświadczeń w nowe struktury myślowe

rozwiązywanie problemów

metoda prób i błędów

warunkowanie

wgląd-dostrzeganie

nowych relacji

TAK

NIE

Bruner

uczenie się jako

odkrywanie.



Jerome Bruner

(ur.1915r)



zastosował

zastosował poznawczą teorię pola

poznawczą teorię pola

do uczenia się

szkolnego



metody odkrywania, które kładą nacisk na strukturę

(ogół wzajemnych powiązań) prowadzą do uczenia się

tego materiału ze zrozumieniem



materiał wyuczony w taki sposób odznacza się wysokim

stopniem użyteczności

stopniem użyteczności –„wartością transferową”

–„wartością transferową”



uczenie takie pozwoli uczniowi na łatwe przechodzenie

od elementarnego zapoznania się z pewnym tematem

do studiowania go na poziomie bardziej

zaawansowanym

„

Nauczanie kogoś w zakresie (jakiejś) dziedziny

wiedzy nie polega na skłonieniu go, by nauczył się

na pamięć rezultatów. Chodzi raczej o to, by

na pamięć rezultatów. Chodzi raczej o to, by uczyć

uczyć

się uczestniczenia w procesie

, który umożliwia

tworzenie wiedzy. Uczymy jakiegoś przedmiotu

nie po to, by produkować małe, żywe biblioteczki

tego przedmiotu, lecz po to by

tego przedmiotu, lecz po to by skłonić ucznia do

skłonić ucznia do

myślenia samodzielnego

, do rozważania

zagadnień tak, jak to czyni historyk, do brania

udziału w procesie gromadzenia wiedzy.

udziału w procesie gromadzenia wiedzy. Wiedza

Wiedza

jest procesem

, nie wytworem”.

Tolman

uczenie się jako

zachowanie

celowe.



Edward Tolman

(1886-1959)



stworzył ogniwo łączące koneksjonistyczna i

poznawcza interpretację uczenia się

poznawcza interpretację uczenia się !!!!

!!!!



zachowanie

– funkcja naszych: -przekonań

- postaw

-uczuć

-celów

a nie tylko

nie tylko

reakcja na bodziec.



wprowadził pojęci -

wprowadził pojęci - zmienna

zmienna

poznawcza

(np.: myślenie,

odczuwanie,

wartościowanie)

ściśle definiowane i uważane za abstrakcje.

- zmienna

zmienna

pośrednia

(np.: głód, pragnienie,

pożądanie)

definiowaną w kategoriach operacyjnych.

Przykład definiowania

Stan pragnienia

występuje, gdy organizm jest pozbawiony wody przez

określony czas.

Takie definiowanie działa jak czynnik motywujący do zachowania –

napicia się.

Behawioryzm celowościowy – połączenie zachowania celowego

(poznawczego) z obserwowalnymi, mierzalnymi bodźcami i

reakcjami (bechawioryzm)

Behawioryzm

celowościowy

zachowanie

celowe

reakcja

na bodziec

Sytuacja problemowa

Problem-rodzaj zadania, który podmiot

nie może

rozwiązać za pomocą

posiadanych :

-wiadomości

-umiejętności

-nawyków

Fazy rozwiązywania

problemów

Wyróżniamy

4 fazy

Faza1.

Dostrzeganie problemu.

Faza2.

Analiza sytuacji problemowej.

Faza3

. Wytwarzanie pomysłów rozwiązania.

Faza4.

Weryfikacja pomysłów.

Dostrzeganie problemu-

w fazie tej podmiot …

dostrzega problem =

dostrzega problem = odkrywa go

odkrywa go

czyli uświadamia sobie, że zasób posiadanej przez

niego wiedzy

nie wystarczy

do osiągnięcia

zamierzonego

zamierzonego celu

celu

2. Analiza sytuacji problemowej-

Analiza sytuacji problemowej-

w fazie tej podmiot…

analizuje

(aktywnie bada):

-informacje (dane początkowe) zawarte w sytuacji

problemowej

-strukturę celu, który ma osiągnąć

cel do osiągnięcia

dane

analiza rozbieżności

3. Wytwarzanie pomysłów rozwiązania-

Wytwarzanie pomysłów rozwiązania-

w fazie tej podmiot…

wytwarza nowe informacje (hipotezy, metody) czyli

pomysły rozwiązania.

Jest to faza

Jest to faza produktywna

produktywna

- kluczowa faza

rozwiązywania problemów.

W fazie tej może wystąpić zjawisko olśnienia.

Zjawisko olśnienia

– inaczej nazywane „wpadaniem

na pomysł” polega na

nagłym

odkryciu nowego

kierunku poszukiwań lub końcowego pomysłu.

4.Weryfikacja pomysłów

Weryfikacja pomysłów

Faza

Faza oceny, kontroli

oceny, kontroli

pomysłów czyli sprawdzenia ich

wartości.

W wyniku weryfikacji pomysł zostaje przyjęty jako

rozwiązanie ostateczne, bądź odrzucony.

przyjęcie = rozwiązanie ostateczne

pomysł

odrzucenie

Faza ta wymaga użycia myślenia krytycznego bądź

analitycznego.

Sytuacja zadaniowa.

Sytuacja człowieka

– to układ jego

wzajemnych stosunków z innymi

elementami jego środowiska w

określonym momencie czasu.

Sytuacja zadaniowa

–

sytuacja, która ma ulec zmianie zgodnie z

zadaniem

Zadanie

– jeśli człowiek w określonej sytuacji stawia
sobie

cel

do osiągnięcia i

program

do wykonania,

to możemy powiedzieć, że stawia sobie zadanie.

Document Outline