1

Wykład II-III

Wykład II-III

DYREKTYWA 2004/108/WE

PARLAMENTU

EUROPEJSKIEGO I RADY EUROPY

Z dnia 15 grudnia 2004 r.

2

DYEKTYWA

DYEKTYWA

DYREKTYWA 2004/108/WE

PARLAMENTU

EUROPEJSKIEGO I RADY EUROPY

Z dnia 15 grudnia 2004 r.

W sprawie zbliżenia ustawodawstwa Państw

Członkowskich odnoszących się do

kompatybilności elektromagnetycznej oraz

uchylająca dyrektywę 89/336/EWG

3

DEFINICJE

DEFINICJE

Kompatybilność elektromagnetyczna

Oznacza zdolność urządzenia do

zadowalającego działania w środowisku

elektromagnetycznym bez powodowania

nadmiernych zaburzeń

elektromagnetycznych w stosunku do innych

urządzeń działających w tym środowisku

Dyrektywa 2004/108/WE

Pojęcie Kompatybilności Elektromagnetycznej

powstało w USA, w latach 60, dla potrzeb

wyposażenia wojskowego, instalowanego głównie na

pokładach samolotów i okrętów

4

Zasady nowego podejścia do harmonizacji technicznej i

Zasady nowego podejścia do harmonizacji technicznej i

normalizacji

normalizacji

1.

Przedmiotem harmonizacji są wyłącznie przepisy związane z

bezpieczeństwem, zdrowiem i ochroną środowiska.

2.

Dyrektywy harmonizacyjne nowego podejścia zawierają

tylko

zasadnicze wymagania, natomiast szczegóły techniczne

zawarte

są w odpowiednich zharmonizowanych normach

europejskich (EN),

których stosowanie jest dobrowolne.

3.

Wyrób, który spełnia wymagania dyrektyw

harmonizacyjnych i

oznaczony jest oznakowaniem CE ma prawo być

wprowadzony na

rynek dowolnego państwa członkowskiego.

5

Dyrektywa EMC nr 89/336/EEC

Dyrektywa EMC nr 89/336/EEC

Dyrektywa Rady z dnia 3 maja 1989r

w sprawie zbliżenia ustawodawstwa Państw

Członkowskich dotyczącego

kompatybilności

elektromagnetycznej

Późniejsze zmiany:



Dyrektywa nr 92/31/EEC z dnia 28.04.1992r, w sprawie

dostosowania regulacji prawnych państw

członkowskich w zakresie kompatybilności

elektromagnetycznej,



Dyrektywa nr 93/68/EEC z dnia 22.06.1993r,

wprowadzająca jednolite zasady dotyczące

oznakowania CE,



Dyrektywa nr 91/263/EEC z dnia 29.04.1991r, o

stopniowym zbliżaniu regulacji prawnych Krajów

Członkowskich w zakresie telekomunikacyjnych

urządzeń końcowych z uwzględnieniem wzajemnego

uznawania ich zgodności.

6

Zawartość Dyrektywy EMC

Zawartość Dyrektywy EMC

Wstęp – uzasadnienie potrzeby wydania dyrektywy

Artykuł 1 – przedmiot i zakres stosowania

Artykuł 2 – definicje

Artykuły 3 – wprowadzenie do obrotu

Artykuł 4 – swobodny przepływ urządzeń

Artykuł 5– informacja o środkach specjalnych jakie mogą być

stosowane dla zapewnienia zgodności z wymaganiami

ochronnymi

Artykuł 6 – normy zharmonizowane

Artykuł 7 – procedura oceny zgodności aparatury

Artykuł 8 – oznakowanie „CE”

Artykuł 9 – inne znaki oraz informacja

Artykuł 10 – środki bezpieczeństwa

Artykuł 11 – decyzje dotyczące wycofania, zakazu lub ograniczenia

swobodnego przepływu aparatury

Artykuł 12 – jednostki notyfikowane

Artykuł 13 – instalacje stacjonarne

Artykuł 14 – odwołanie dyrektyw wcześniejszych

Artykuły 15,16,17,18 – przepisy końcowe ( przepisy końcowe,

transpozycja, wejście w życie, adresaci)

Załącznik I – zawartość deklaracji zgodności z oznaczeniem CE

Załącznik II - wymagania dla jednostek notyfikowanych

Załącznik III – przykładowy wykaz podstawowych wymagań

ochronnych

7

WSTĘP

WSTĘP

(2) Państwa członkowskie są odpowiedzialne za

zapewnienie, by radiokomunikacja, w tym odbiór emisji

radiowych i służba radiokomunikacyjna amatorska

działająca zgodnie z regulacjami Międzynarodowego

Związku Telekomunikacyjnego, a także sieci

telekomunikacyjne i sieci energetyczne, jak również

urządzenia do nich dołączane, były chronione przez

zaburzeniami elektromagnetycznymi;

(3) Przepisy Państw Członkowskich zapewniające ochronę

przed zaburzeniami elektromagnetycznymi powinny

być zharmonizowane w celu zagwarantowania

swobodnego przepływu aparatury elektrycznej i

elektronicznej, bez obniżania uzasadnionego poziomu

ochrony istniejącego w Państwach Członkowskich

8

WSTĘP

WSTĘP

(4) Ochrona przed zaburzeniami elektromagnetycznymi

wymaga nałożenia obowiązków na różne podmioty

gospodarcze. Obowiązki te powinny być nakładane

uczciwie i skutecznie w celu osiągnięcia takiej

ochrony;

(15) Wprowadzenie aparatury do obrotu lub oddanie jej

do użytku powinno być możliwe wyłącznie gdy

zainteresowani producenci stwierdzili, że taka

aparatura została zaprojektowana i wyprodukowana

zgodnie z wymaganiami niniejszej dyrektywy.

Aparatura wprowadzana do obrotu powinna nosić

oznakowanie „CE” potwierdzające zgodność z

niniejszą dyrektywą…;

(21) Należy wprowadzić okres przejściowy by producenci

i inne zainteresowane strony mogły dostosować się do

nowych przepisów;

9

Główne postanowienia dyrektywy

Główne postanowienia dyrektywy

Artykuł 1

Dyrektywa dotyczy urządzeń, które mogą powodować

zakłócenia elektromagnetyczne, lub działanie których może być

utrudnione z powodu tych zakłóceń.

Ustala ona wymagania ochronne w tym zakresie jak również

odpowiednie

procedury kontrolne.

Artykuł 3

Państwa Członkowskie podejmują wszelkie odpowiednie środki w

celu zapewnienia, by urządzenia były wprowadzone do obrotu

lub oddawane do użytku wyłącznie, gdy spełniają wymagania

niniejszej dyrektywy, jeżeli są odpowiednio zainstalowane,

konserwowane i użytkowane zgodnie z przeznaczeniem

Artykuł 4

Urządzenia powinny być tak wykonane aby:

- wytwarzane przez nie zakłócenia nie przekraczały poziomu

pozwalającego

innym urządzeniom na pracę zgodną z ich przeznaczeniem,

- miały poziom odporności na zakłócenia elektromagnetyczne

wystarczający do umożliwienia pracy zgodnie z

przeznaczeniem.

10

Główne postanowienia dyrektywy

Główne postanowienia dyrektywy

Artykuł 7

Państwa członkowskie powinny zakładać istnienie zgodności z

wymaganiami ochronnymi niniejszej dyrektywy w przypadku urządzeń:

- które są zgodne z normami krajowymi, odpowiadającymi normom

zharmonizowanym,

- które są zgodne z normami krajowymi, odpowiadającymi

wymaganiom

ochronnym wymienionym w art. 4, dopóki w dziedzinach

objętych przez te normy brak jest norm zharmonizowanych,

- których zgodność z wymaganiami ochronnymi została

potwierdzona przez

certyfikację.

Artykuł 8 – określa procedury oceny zgodności z niniejszą dyrektywą.
Zgodność urządzenia z dyrektywą EMC powinna być poświadczona

przez

deklarację zgodności EC, wystawioną przez wytwórcę lub

pełnomocnika, a na

urządzenie powinno być naniesione oznaczenie CE (pod warunkiem, że

jest ono zgodne z innymi dyrektywami, które go dotyczą).

11

Główne postanowienia dyrektywy

Główne postanowienia dyrektywy

Artykuł 12
Jednostki notyfikowane – Państwa Członkowski

notyfikują Komisji jednostki, które wyznaczyły do

wykonywania zadań, o których mowa w załączniku

III

Jednostki, które spełniają kryteria oceny ustalone przez

odpowiednie normy zharmonizowane są uważane za

spełniające kryteria zawarte w załączniku VI, objęte

takimi normami zharmonizowanymi. Komisja

publikuje odesłania do tych norm w Dzienniku

Urzędowym Unii Europejskiej

notyfikowanie – podanie do publicznej wiadomości

ważnego faktu postanowienia

12

Główne postanowienia dyrektywy

Główne postanowienia dyrektywy

Załącznik I
Deklaracja zgodności EC - pisemne oświadczenie producenta/importera
dotyczące wyrobu elektrycznego spełniającego w sposób udowodniony
wymagane normy europejskie

Zawartość deklaracji zgodności EC:
- opis urządzenia,
- powołanie się na dokumentację na podstawie której deklarowana jest
zgodność,
- dane osoby, która jest prawnie upoważniona do składania podpisów w
imieniu wytwórcy lub pełnomocnika,
- miejsce przechowywania certyfikatu badań typu.

Oznaczenie CE – informuje, że wyrób spełnia wymagania
bezpieczeństwa użytkowania i jego otoczenia, określone
w dyrektywach nowego podejścia.

13

Normy zharmonizowane

Normy zharmonizowane

Normy zharmonizowane są to europejskie normy techniczne (EN),

opracowane

i ustanowione przez jedną z europejskich organizacji

normalizacyjnych (CEN,

CENELEC lub ETSI), na podstawie mandatu (zlecenia) wydanego

przez Komisję

Europejską

Wykaz norm zharmonizowanych z dyrektywą EMC

Obwieszczenie prezesa PKN z 29.07.2003r w sprawie wykazu norm

zharmonizowanych - Załącznik nr 5

(MP nr 46, poz. 693, z 9.10.2003)

Podział norm EMC



normy rodzajowe - Generic Standards

(np. PN-EN 50081-1, PN-EN 50081-2, PN-EN 50082-1, PN-EN

50082-2)



normy podstawowe - Basic Standards

(np. PN-EN 61000-3-2, PN-EN 61000-4-2, PN-EN 61000-4-4)



normy przedmiotowe - Product Standards

- normy grup wyrobów (np. PN-EN 55022, PN-EN 55024)

- normy dotyczące wyrobów (np. PN-EN 60947-5-2, PN-IEC

1131-2)

14

Polskie akty prawne dotyczące wdrażania dyrektywy EMC

Polskie akty prawne dotyczące wdrażania dyrektywy EMC

1.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia

02.04.2003r w

sprawie dokonywania oceny zgodności aparatury

z zasadniczymi

wymaganiami dotyczącymi kompatybilności

elektromagnetycznej

oraz sposobu jej oznakowania (Dz.U. nr 90, poz.

848).

2.

Ustawa z 21.07.2000r – Prawo telekomunikacyjne

(Dz.U. nr 73, poz. 852) wraz z późniejszymi

zmianami.

W przygotowaniu:
Projekt ustawy o kompatybilności

elektromagnetycznej.

15

Przegląd metod badań kompatybilności

Przegląd metod badań kompatybilności

elektromagnetycznej

elektromagnetycznej

Podział metod

1. Metody pomiarów poziomów emisji

elektromagnetycznej

wyrobów
2. Metody badań odporności wyrobów na zaburzenia

elektromagnetyczne

***

Emisja elektromagnetyczna

– zjawisko wysyłania

energii elektromagnetycznej

***

Odporność na zaburzenia elektromagnetyczne

–

właściwość

przyrządu,urządzenia lub systemu, charakteryzująca

zdolność do działania bez obniżenia jakości w

obecności

zaburzenia elektromagnetycznego

(PN-T-01030)

16

Metody pomiarów emisji elektromagnetycznej

Metody pomiarów emisji elektromagnetycznej

Rodzaje mierzonych zaburzeń

Ze względu na ich częstotliwość:



zaburzenia

niskoczęstotliwościowe



zaburzenia

wysokoczęstotliwościowe

Ze względu na ich charakter:



zaburzenia ciągłe



zaburzenia impulsowe

Ze względu na sposób emisji:



rozchodzące się przez

przewodzenie



rozchodzące się przez

promieniowanie

Rodzaje wielkości mierzonych:



napięcia zaburzeń



prądy zaburzeń



natężenie pola zaburzeń



moc zaburzeń

17

Schemat procedur oceny zgodności

Schemat procedur oceny zgodności

18

Dobór norm pod kątem wykazania zgodności z dyrektywą

Dobór norm pod kątem wykazania zgodności z dyrektywą

EMC

EMC

Czy istnieją normy krajowe odpowiadające normom zharmonizowanym,

których

numery zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym EC?

jeśli nie to

Czy istnieją normy krajowe odpowiadające wymaganiom ochronnym

dyrektywy,

opublikowane w Dzienniku Urzędowym EC?

19

DEFINICJE

DEFINICJE

URZĄDZENIE- oznacza jakąkolwiek aparaturę lub

stacjonarną instalację;

APARATURA – oznacza każde gotowe urządzenie lub

ich kombinacje ogólnodostępne na rynku jako

pojedyncze jednostki funkcjonalne przeznaczone dla

użytkownika końcowego i które mogą wytwarzać

zaburzenia elektromagnetyczne, lub na których

działanie takie zaburzenie mogą mieć wpływ;

a) Komponenty lub podzespoły, które mają być

zamontowane w aparaturze przez użytkownika

końcowego i które mogą wytwarzać zaburzenia

elektromagnetyczne, lub na których działanie, takie

zaburzenia mogą mieć wpływ;

20

DEFINICJE

DEFINICJE

b) INSTALACJE RUCHOME określone jako połączenie

kilku aparatur, a i w stosownych przypadkach,

innych urządzeń przeznaczonych do przenoszenia i

użytkowania w wielu miejscach;

INSTALACJA STACJONARNA – oznacza szczególna

kombinację kilku rodzajów aparatury oraz, w

stosownych przypadkach, innych urządzeń, które są

montowane, instalowane i których przeznaczeniem

jest stałe użytkowanie w z góry określonym miejscu;

ZABURZENIE ELEKTROMAGNETYCZNE – oznacza

jakiekolwiek zjawisko elektromagnetyczne, które

może pogorszyć działanie urządzenia. Zaburzeniem

elektromagnetycznym może być szum

elektromagnetyczny, niepożądany sygnał lub nawet

zmiana w samym ośrodku propagacji;

21

DEFINICJE

DEFINICJE

ODPORNOŚĆ – oznacza zdolność urządzenia do działania

zgodnie z przeznaczeniem bez pogorszenia jakości w

przypadku wystąpienia zaburzenia

elektromagnetycznego;

CELE BEZPIECZEŃSTWA – oznaczają cele ochronne

życia ludzi lub ochrony własności;

ŚRODOWISKO ELEKTROMAGNETYCZNE – oznacza

wszelkie zjawiska elektromagnetyczne możliwe do

zaobserwowania w danym miejscu;

POZIOM KOMPATYBILNOŚCI

ELEKTROMAGNETYCZNEJ – Określony,

przewidywany maksymalny poziom zaburzenia

elektromagnetycznego, które może oddziaływać na

urządzenie lub system pracujący w określonych

warunkach;

22

DEFINICJE

DEFINICJE

WYPADKOWY POZIOM ZABURZENIA – Poziom

określonego zaburzenia elektromagnetycznego

powstały w wyniku superpozycji emisji wszystkich

urządzeń w danym systemie;

PUNKT PRZYŁĄCZENIE PC – Punkt, w którym ma być

rozpatrywana kompatybilność elektromagnetyczna;

WSPÓLNY PUNKT POŁACZENIA Z PUBLICZNĄ SIECIĄ

ZASILAJĄCA PCC – Punkt w publicznej sieci

zasilającej, do którego rozpatrywany system jest lub

ma być przyłączony. Inne systemy (odbiorcy) mogą

być również przyłączani do tego punktu lub w jego

pobliżu;

WEWNĘTRZNY PUNKT PRZYŁACZENIA IPC – Punkt

przyłączenia w rozpatrywanym systemie lub instalacji.

23

DEFINICJE

DEFINICJE

ZABURZENIA PRZEWODZONE – zaburzenia

elektromagnetyczne rozchodzące się wzdłuż

przewodów elektrycznych;

ZABURZENIA PROMIENIOWANE – zaburzenia

elektromagnetyczne wysyłane w formie fal

elektromagnetycznych;

ZAKŁÓCENIE ELEKTROMAGNETYCZNE – obniżenie

jakości działania urządzenia, kanału transmisyjnego

lub systemu, spowodowane przez zaburzenie

elektromagnetyczne;

ODPORNOŚC NA ZABURZENIA

ELEKTROMAGNETYCZNE – zdolność pracującego

urządzenia do zachowania swoich właściwości

poprawnego działania, przy oddziaływaniu

określonych zaburzeń elektromagnetycznych lub

umownych sygnałów testowych

24

DEFINICJE

DEFINICJE

PODATNOŚĆ NA ZABURZENIA

ELEKTROMAGNETYCZNE – reakcja pracującego

urządzenia na określone zaburzenia

elektromagnetyczne lub umowne sygnały

testowe;

WRAŻLIWOŚĆ ELEKTROMAGNETYCZNA –

właściwość przyrządu, urządzenia lub systemu,

charakteryzująca niezdolność do działania bez

obniżenia jakości w obecności zaburzenia

elektromagnetycznego. Wrażliwość oznacza

niedostateczna odporność;

OBNIŻENIE JAKOŚCI – pogorszenie użytkowych

parametrów przyrządu, urządzenia lub sytemu w

stosunku do parametrów zamierzonych.

25

KLASY ŚRODOWISKA ELEKTROMAGNETYCZNEGO

KLASY ŚRODOWISKA ELEKTROMAGNETYCZNEGO

KLASA 1- Klasa ta dotyczy zasilań chronionych i ma

poziomy kompatybilności niższe niż poziomy dla sieci

publicznej. Uzasadnione jest to stosowaniem

urządzeń bardzo wrażliwych na zaburzenia

występujące w sieci zasilającej, np.: oprzyrządowanie

laboratoriów technologicznych, niektóre urządzenia

automatyki i zabezpieczeń, niektóre komputery itp..

KLASA 2 – Klasa ta dotyczy wspólnych punktów

połączenia z siecią publiczna PCC oraz

wewnętrznych punktów przyłączenia IPC w

środowisku przemysłowym

KLASA 3 – Klasa dotyczy wyłącznie wewnętrznych

punktów przyłączenia IPC w środowiskach

przemysłowych zwłaszcza gdy:

-

Główna część odbiorników jest zasilana z

przekształtników

-

Występują urządzenia spawalnicze

-

Często uruchamiane są silniki dużej mocy

-

Moc odbiorników podlega szybkim zmianom.

26

Procedura pomiarowa

Procedura pomiarowa

1.

Przygotowanie i uruchomienie stanowiska

pomiarowego

2.

Pomiar tła elektromagnetycznego (dotyczy

zaburzeń w. cz.)

3.

Uruchomienie badanego obiektu na stanowisku

4.

Wykonanie pomiarów wstępnych w celu

identyfikacji tych warunków

i trybów pracy urządzenia, w których poziom

emisji jest największy

5.

Końcowe pomiary urządzenia

6.

Ocena wyników pomiarów:

- porównanie zmierzonych wartości z

wartościami dopuszczalnymi podanymi w

określonych normach

- uwzględnienie tła elektromagnetycznego
- uwzględnienie niepewności pomiarów