Badanie psychiatryczne i 

podstawowe zespoły 

psychopatologiczne

Dr Karina Steinbarth-

Chmielewska

Część II

Badanie psychiatryczne

• Cel: ustalenie rozpoznania i planu leczenia
Badanie psychiatryczne składa się z:
• Wywiadu
• Badania stanu somatycznego
• Oceny stanu psychicznego
   Badanie psychiatryczne może 

przeprowadzać tylko lekarz. Badany 
powinien zawsze wiedzieć, że jest badany 
przez psychiatrę.

Wywiad kliniczny

• Wywiady kliniczne są przeprowadzane 

nie tylko przez lekarzy ale i przez 
psychologów

• Wywiad kliniczny może mieć charakter: 

nieustruktualizowany, swobodny co 
wiąże się z ich mniejszą trafnością i 
rzetelnością

• lub ustruktualizowany z pytaniami 

standaryzowanymi (obecnie 
preferowany) co znacznie ogranicza 
subiektywizm badającego 

Wywiad

 kliniczny

• Nawiązanie kontaktu z badanym. 

Za 

prawidłowy przebieg wywiadu odpowiada 

prowadzący (lekarz, psycholog). Postawa 

lekarza, psychologa: akceptacja, 

zrozumienie, pomoc. Praktycznie nie 

powinno prowadzić się notatek przy 

badanym. Prawidłowe zebranie wywiadu to 

najtrudniejsza w wykonaniu część zadania.

• Obserwacja badanego (reakcji 

uczuciowych, zachowania, wyglądu)

Wywiad cd 

• Nie zwracamy się do badanych per ty
• Pytania, wypowiedzi badającego nie 

mogą mieć oceny moralnej objawów 
psychopatologicznych

• Wywiad powinien być 

przeprowadzony w warunkach 
gwarantujących intymność 
wypowiedzi pacjenta

Podstawowe dane zawarte w 

wywiadzie klinicznym (podmiotowy) 

• Autoanamneza: obciążenie 

dziedziczne, rozwój w dzieciństwie, 

proces wychowawczy, nauka, praca, 

zainteresowania, własna rodzina, 

przebyte choroby somatyczne.

•  dotychczasowy przebieg choroby, 

leczenie psychiatryczne

• Stan psychiczny 

Stan psychiczny

• Zachowanie i napęd
• Wygląd, wyraz twarzy
• Nastrój
• Świadomość
• Struktura osobowości – osobowość 

przedchorobowa, cechy 
rozszczepienia, zubożenia

St. psychiczny cd. 

• Pamięć
• Uwaga
• Orientacja w czasie, miejscu, 

otoczeniu, co do własnej osoby, sytuacji

• Czynności myślowe:  zaburzenia 

jakościowe i ilościowe -kojarzenie, 
rozkojarzenie, rozerwanie, tok, gonitwa

St. psychiczny cd.

• Mowa
• Inteligencja
• Zaburzenia spostrzegania: omamy, iluzje, 

pseudohalucynacjie, zaburzenia 
schematu ciała, napady hakowe, migreny

• Zaburzenia formalne myślenia: urojenia, 

natręctwa, stopień systematyczności 
urojeń

St. psychiczny cd.

• Poczucie choroby psychicznej: krytycyzm, 

agrawacja, symulacja, dyssymulacja

• Uczuciowość wyższa: stopień uszkodzenia, 

uspołecznienia badanego, zanik dążeń i 

hamulców uczuciowo-rozumowych

• Popędy: zaburzenia odżywiania się, popędy 

niszczycielskie, samobójcze, działania 

impulsywne

Badanie stanu psychicznego powinno być 

zakończone rozpoznaniem danego 

zespołu psychopatologicznego

Wywiad przedmiotowy

• Z zasady powinien odbywać się za 

zgodą pacjenta

• W miarę możliwości powinien 

dotyczyć zakresu informacji jak w 
wywiadzie podmiotowym: 
autoanamneza,  dane o przebiegu 
choroby, leczeniu oraz o aktualnym 
stanie psychicznym

Badania dodatkowe

•  neuroobrazowanie
• testy 

psychologiczne/neuropsychologicz
ne

neuroobrazowanie

• Tomografia komputerowa: 

struktury 

nieprawidłowe tkanek miękkich, kości 
inaczej pochłaniają promieniowanie 
rentgenowskie niż struktury prawidłowe. W 
TC wykonywane są serie zdjęć 
rentgenowskich pod różnymi kątami  z 
których w analizie komputerowej tworzony 
jest obraz trójwymiarowy. Wady: szkodliwe 
działanie promieni rtg. Zastosowanie : 
uszkodzenia, zniekształcenia, nowotwory.

Rezonans magnetyczny MRI

• Oparty jest o wykrywanie przez fale o 

częstotliwości radiowej zmian 
rozmieszczenia protonów w atomach 
wodoru, które są umieszczone w polu 
magnetycznym – informacja dotyczy 
zmiany w komórce, o jej otoczeniu

• Metoda dokładniejsza niż CT ale 

bardziej inwazyjna ( badanie do 45 
min., hałas, unieruchomienie)

Pozytronowa tomografia emisyjna

• Bada aktywność metaboliczną i 

krążenie mózgowe na podstawie 
rozmieszczenia podanej i.v. 
substancji radioaktywnej

• Ograniczeniem tej metody są 

objawy niepożądane sub. 
radioaktywnej

Testy psychologiczne

• Jest kilkaset testów 

psychologicznych

• Trzy główne grupy: testy 

projekcyjne, inteligencji i 
inwentarze (kwestionariusze)

• Testy neuropsychologiczne

Podstawowe zespoły 

psychopatologiczne

• Zespóły depresyjne (prosta, z 

pobudzeniem, zmaskowana-depressio 
sine depressione)

• Zespół maniakalny
• Zespół hebefreniczny
• Zespół katatoniczny: hipokinetyczny 

(aż do osłupienia) lub hiperkinetyczny

• Halucynoza/omamica

Podstawowe zespoły 

psychopatologiczne c.d.

• Zespół paranoidalny
• Zespół paranoiczny
• Zespół parafreniczny
• Zespoły psychoorganiczne 

(otępienny, charakteropatia, 
amnestyczny Korsakowa)

Podstawowe zespoły psychopatologiczne 

c.d.

zaburzenia świadomości sensorium

• Ilościowe: senność patologiczna, 

półśpiączka, śpiączka, zwężenie 
pola świadomości

• Jakościwe: przymglenie, 

majaczenie, zespół pomroczny, 
splątanie