background image

DEFEKT LIMFOCYTÓW B 
PIERWOTNE NIEDOBORY 
ODPORNOŚCI

Monika Borowicz

background image

Niedobory odporności

Mogą być spowodowane przez czynniki 
wewnętrzne i zewnętrzne.

background image

Pierwotne niedobory 
odporności

Częstość występowania: średnio 1/10 

000 żywo urodzonych

Chłopcy stanowią 70% pacjentów

PODZIAŁ

1.

Defekt lub brak limfocytów B

2.

Defekt lub brak limfocytów T

3.

Defekt lub brak komórek NK

4.

Defekt lub brak komórek żernych i 

składników dopełniacza

background image

Częstość występowania

background image

Objawy ostrzegawcze

6-8 lub więcej zakażeń 

w ciągu roku

2 lub więcej zakażeń 

zatok o ciężkim 

przebiegu w ciągu 

roku

2 miesiące lub dłużej 

trwająca 

antybiotykoterapia 

bez wyraźnej poprawy

2 lub więcej zapaleń 

płuc lub sześć zapaleń 

oskrzeli w ciągu roku

background image

Objawy ostrzegawcze

Zahamowanie 

prawidłowego 

rozwoju dziecka lub 

przyrostu masy ciała

Powtarzające się 

głębokie ropnie 

skóry lub narządowe

Przewlekająca się 

grzybica jamy ustnej 

lub skóry powyżej 1 

roku życia

background image

Objawy ostrzegawcze

Konieczność 

stosowania dożylnych 

antybiotyków dla 

opanowania zakażenia

2 lub więcej ciężkie 

zakażenia np. 

zapalenie kości, 

mózgu, skóry

Wywiad rodzinny 

wskazujący na 

występowanie w 

rodzinie pierwotnych 

niedoborów 

odporności

background image

Występowanie objawów

background image

Defekt limfocytów B

Agammaglobulinemia 
sprzężona z chromosomem X 
(Brutona)

background image

Dojrzewanie limfocytów

background image

Agammaglobulinemia 
Brutona

Całkowity brak przeciwciał i śladowa 

obecność limfocytów B w krążeniu- defekt 

kinazy tyrozynowej

W szpiku zwiększona liczba limfocytów pre- B 

bez receptorów

Odsetek limfocytów T prawidłowy

Heterogenny przebieg kliniczny choroby

Pierwsze objawy 4-6 miesiąc życia

W około 10% przypadków agammaglobulinemii 

o identycznym obrazie klinicznym jak Brutona 

nie wykrywa się mutacji Btk-> przynajmniej 

część tych przypadków jest dziedziczona 

autosomalnie recesywnie. 

background image

Agammaglobulinemia 
Brutona

LECZENIE: 

terapia zastępcza 

opierająca się na podaniu przeciwciał

 

background image

Defekt limfocytów B

Pospolity zmienny niedobór odporności

Częstość występowania: 1:10 000- 1:50 000

CVID- common variable immunodeficiency

Chorują dzieci obu płci, najczęściej w 2 i 3 

dekadzie życia

Zmniejszone stężenie IgG i IgA, a u 

połowy też IgM

Liczba limfocytów B prawidłowa lub obniżona

U 1/3 chorych zaburzenia odporności 

komórkowej

background image

Pospolity zmienny niedobór 
odporności

background image

Defekt limfocytów B

Izolowany niedobór IgA

Najczęstszy wrodzony niedobór 
odporności

Częstość zmienna zależna od rasy

Zespół rozpoznaje się, gdy stężenie 
IgA w surowicy jest mniejsze niż 
0,05g/l, a stężenie przeciwciał 
innych klas prawidłowe

Brak zarówno IgA1 i IgA2

background image

Izolowany niedobór IgA

CVID oraz izolowany 
niedobór IgA uważa się za 
dwie postacie tej samej 
choroby

background image

Defekt limfocytów B

Przemijająca hipogammaglobulinemia

 niemowląt

background image

Przemijająca 
hipogammaglobulinemia 
niemowląt

Proces „fizjologiczny”

Bardziej nasilona u wcześniaków

Zwiększone ryzyko zakażeń bakteryjnych

Pojawia się również w sytuacji, gdy 
synteza przeciwciał u niemowlęcia 
zachodzi powoli

background image

Defekt limfocytów B

Niedobór odporności związany ze 

zwiększonym stężeniem IgM (zaspół 

hiper- IgM)

Obejmuje grupę heterogennych zespołów 
o rożnym podłożu genetycznym, które 
łączy defekt w dojrzewaniu limfocytów B

bardzo małe lub niewykrywalne stężenia IgA 
oraz IgG, przy zwiększonym lub prawidłowym 
stężeniu IgM (wbrew nazwie!)

Liczba limfocytów B prawidłowa

background image

Zespół hiper- IgM

background image

Zespół hiper- IgM

Postacie:

GEN KODUJĄCEY 

LIGAND DLA CD 

40

AICDA

 KODUJĄCY 

INDUKOWALNĄ 

DEAMINAZĘ 

CYTYDYNOWĄ

UNG 

KODUJĄCY 

GLIKOZYLAZ

Ę URACYLU

TNFRSF5 

KODUJĄCY CD 

40

SPRZĘŻONY Z 

CHROMOSOMEM X

AUTOSOMALNE 

RECESYWNE

AUTOSOMALN

RECESYWNE

AUTOSOMALNE 

RECESYWNE

•ZATRZYMANIE 

LIMFOCYTÓW B 

NA ETAPIE 

SYNTEZY IgM

•ZAKAŻENIA 

OPORTUNISTYCZN

E

•BRAK ZAKAŻEŃ 

OPORTUNISTYCZNY

CH

•PODOBNIE 

JAK W AICDA

•ZAKAŻENIA 

OPORTUNISTYC

ZNE

background image

Zespół hiper- IgM sprzężony z 
chr. X

LECZENIE: podanie 
przeciwciał

background image

Defekt limfocytów B

Niedobory podklas IgG

Towarzyszy niedoborowi IgA

Najczęściej asymptomatyczne

U dzieci najczęściej niedobór IgG2, u 
dorosłych IgG3

background image

Niedobór odporności ze 
zwiększonym stężeniem IgE 
(Zespoł Joba)

Pojawia się we wczesnym dzieciństwie

Duże stężenie IgE, przekraczające 
2000 IU/l

Dziedziczona autosomalnie recesywnie i 
dominująco

Zaburzona równowaga funkcji 
limfocytów Th1 i Th2

background image

Diagnostyka

 

Diagnostyka wstępna 

badania przesiewowe umożliwiające ocenę 

każdego elementu układu immunologicznego 

pełna morfologia krwi obwodowej z oceną 

obrazu odsetkowego leukocytów – 

agranulocytoza, ziarnistości, niedokrwistość 

hemolityczna, małopłytkowość, limfopenia 

stężenie immunoglobulin w surowicy

testy nadwrażliwości typu późnego 

 

background image

Diagnostyka

Diagnostyka specjalistyczna 

 Podklasy IgG – IgG2, IgG4 

 Zdolność do syntezy swoistych przeciwciał 

 Liczba limfocytów, subpopulacje: B - CD19, CD20, T - 

CD3, CD4, CD8, wskaźnik CD4/CD8 

 Funkcje limfocytów - proliferacja limfocytów pod 

wpływem mitogenów: B – EBV, T – PHA 

 Ocena aktywności enzymów ADA, PNP, ekspresja MHC 

kl. II 

 Funkcje granulocytów - test NBT, chemiluminescencja, 

wytwarzanie rodników tlenowych, chemotaksja, 

cząsteczki adhezyjne CD11, CD18 

 Ocena składowych dopełniacza

background image

Diagnostyka

Skład układu 
immunologicz

nego

Badania 
wstępne 

Badania 
specjalistycz

ne

Niektóre 
objawy 

kliniczne

odporność 

humoralna 

(limfocyty B)

•stężenie 

immunoglobuli

n w surowicy 

(IgG, IgM, IgA) 

•izohemagluty

niny (anty-A, 

anty-B) 

•miano 

swoistych 

przeciwciał po 

wykonanych 

wcześniej 

szczepieniach 

(tężec, błonica)

•podklasy IgG 

•liczba 

limfocytów B 

•miano 

swoistych 

przeciwciał po 

szczepieniu 

przeciwko 

pneumokokom* 

(u dzieci >2. rż.) 

•testy z 

mitogenami, 

takimi jak EBV, 

cowan I, anty-

IgM, gronkowiec

•nawracające 

zakażenia dróg 

oddechowych 

•przewlekła 

biegunka, zespół 

upośledzonego 

wchłaniania 

•zakażenia 

enterowi rusami

background image

Diagnostyka

Skład układu 
immunologicz

nego

Badania 
wstępne 

Badania 
specjalistycz

ne

Niektóre 
objawy 

kliniczne

odporność 

komórkowa 

(limfocyty T)

•bezwzględna 

liczba 

limfocytów 

•testy 

nadwrażliwości 

typu późnego

•subpopulacje 

limfocytów T 

•poliferacja 

limfocytów (po 

stymulacji) 

fitohemaglutynin

ą, mitogenem 

szkarłatki, 

konkawaliną A) 

•ocena 

aktywności 

enzymów (ADA, 

PNP)

•nawracająca 

kandydoza błony 

śluzowej jamy 

ustnej 

("pleśniawki"), 

zahamowanie 

prawidłowego 

przyrostu masy 

ciała i wzrostu, 

oporna na 

leczenie 

biegunka 

•zakażenia 

powodowane 

przez grzyby, 

pierwotniaki, 

prątki lub wirusy

background image

Diagnostyka

Skład układu 
immunologicz

nego

Badania 
wstępne 

Badania 
specjalistycz

ne

Niektóre 
objawy 

kliniczne

Fagocytoza

morfologia krwi 

obwodowej (z 

oceną liczby i 

morfologii 

leukocytów)

•test redukcji 

błękitu 

nitrotetrazolowe

go (NBT) 

•chemiluminesc

encja 

•wytwarzanie 

rodników 

nadtlenkowych 

•chemotaksja 

•oznaczanie 

cząstek 

adhezyjnych

•opóźnione 

odpadnięcie 

kikuta

•ropienie skóry 

•zakażenia 

powodowane 

drobnoustrojami 

o małej 

zjadliwości: 

gronkowce, 

grzyby, 

oportunistyczne 

drobnoustroje 

Gram-ujemne

background image

Diagnostyka

Skład układu 
immunologicz

nego

Badania 
wstępne 

Badania 
specjalistycz

ne

Niektóre 
objawy 

kliniczne

Układ dopełniacza •CH50

•C3, C4

•ocena 

składowych 

układu 

dopełniacza 

•oznaczenie 

czynników B, P, 

AH50

nawracające 

zakażenia 

Neisseria spp

background image

Zapobieganie

Najpierw: ustalić przyczynę!!! 

Szczepienia profilaktyczne

Szczepionki lecznicze 

Preparaty roślinne – Esberitox, Echinacea, 

Ginsana, Padma, Biostymina... 

Stymulatory syntetyczne – izoprinozyna 

Immunoglobuliny IVIG 

Przeszczep – szpiku, komórek macierzystych 

krwi pępowinowej 

Terapia genowa 

Prawidłowe odżywianie 

background image

Dziękuję za uwagę!


Document Outline