Deformacje skorupy
ziemskiej, typy deformacji
tektonicznych.
Deformacje skorupy
ziemskiej, typy deformacji
tektonicznych.
Geologia Wielkiego
Kanionu
Wielki kanion Colorado
Stress and Strain
Ułożeniem warstw, skał, intruzji, kompleksów
skalnych w skorupie ziemskiej zajmuje się
geologia strukturalna, a samo ułożenie
nazywamy tektoniką.
Położenie warstw jest najistotniejszym
elementem charakterystyki tektonicznej.
Określa się je za pomocą biegu i upadu
warstwy.
Linią biegu (rozciągłości) nazywamy krawędź
przecięcia się pow. warstwy (spągowej lub
stropowej) z dowolną pł. poziomą.
Biegiem (rozciągłością) nazywamy azymut linii
biegu
Linia upadu to linia największego spadku pow.
warstwy (prostopadła do linii biegu).
•Upad to kąt zawarty pomiędzy linią upadu a
płaszczyzną poziomą.
•Kierunek nachylenia (upadu) to azymut kierunku
nachylenia.
Do jednoznacznego określenia położenia
warstwy w przestrzeni wystarczy podać:
• bieg, kąt upadu, kierunek nachylenia
45/30/SE
• kierunek nachylenia, kąt upadu 135/30
Mapa geologiczna
łupki
piaskowce
wapienie
kilometry
Deformacje tektoniczne dzielimy na ciągłe i
nieciągłe.
DEFORMACJE CIĄGŁE
Podstawowym elementem def. ciągłych jest fałd.
Fałd to wygięcie warstw bez przerwania ich
ciągłości składające się z antykliny i synkliny.
Antyklina (siodło) zawiera utwory starsze w
jądrze.
Synklina (łęk) zawiera utwory młodsze w jądrze.
KLASYFIKACJA GEOMETRYCZNA
•f. stojący
•f. pochylony
•f. obalony
•f. leżący
•f.
przewalony
http://www.geo.uw.edu.pl/ZASOBY/EDYTA_JURE
WICZ
/
Inne klasyfikacje fałdów:
• morfologiczne
• strukturalne
fałdy zygzakowate
fałdy
grzebieniowat
e
fałdy hiperboloczne
fałdy paraboliczne
fałdy półkoliste
fałdy skrzynkowe
fałdy wachlarzowate
ze względu na kąt między skrzydłami wyróżniamy
:
fałdy normalne
(
>0)
fałdy izoklinalne
(
=0)
fałdy wachlarzowate
(
<0)
) ze względu na stosunek wysokości fałdu do jego promienia wyróżniamy
:
fałdy szerokopromienne (gdy promień
-p- jest przynajmniej 4 razy większy od
wysokości-w)
fałdy średniopromienne (pośrednie
między szeroko- i wąskopromiennymi)
fałdy wąskopromienne (gdy wysokość
jest większa od promienia)
fałdy koncentryczne - o
krzywiźnie mającej wspólne
centrum i stałej miąższości
ławic
fałdy symilarne - czyli
podobne, w których krzywizny
poszczególnych ławic są takie
same, przez co w
konsekwencji albo w
przegubach mają zwiększoną
miąższość (a), albo ścienioną
na skrzydłach (b)
fałdy dysharmonijne - w
których krzywizny
poszczególnych ławic są od
siebie niezależne
Przyczyny fałdowania
• poziome ruchy płyt litosfery w strefach
subdukcji
• pionowe ruchy na platformach
Rodzaj sił fałdujących
• proste ściskanie
• para sił w pł. poziomej
• ruchy pionowe
Do wychodzącego z sali operacyjnej
chirurga podbiega zdenerwowana
żona.
- I jak panie doktorze, udała się
operacja?
- Operacja? Myslałem, że to była
sekcja zwłok...
Deformacje tektoniczne
nieciągłe
Podstawową formą jest uskok – czyli przerwanie
ciągłości skał połączone z przesunięciem
Klasyfikacja
Kierunek ruchu uskokowego względem pow.
uskokowej
• uskoki zrzutowe
– normalny
– odwrócony
– progowy
• uskoki przesuwcze
Rodzaje
uskoków
normalny
progowy
zrzutowy
odwrócony
przesuwczy
zrzutowo - przesuwczy
zawiasowy
nożycowy
Def. tekt. nieciągłe powstają w wyniku ścinania
połączonego z poślizgiem.
SPĘKANIA – pow. nieciągłości bez
przemieszczenia w obrębie warstw.
Cios – regularny system spękań.
ZŁOŻONE STRUKTURY
TEKTONICZNE
Antyklinorium – zespół
fałdów, których
obwiednia jest wypukła
ku górze (obwiednia –
pow. ograniczająca
wygięcie grupy fałdów)
Synklinorium – zespól
fałdów, w których
obwiednie są wklęsłe
Płaszczowiny
Płaszczowiny
– masy skalne przesunięte poziomo na duże
– masy skalne przesunięte poziomo na duże
odległości (w km), często oderwane od strefy macierzystej.
odległości (w km), często oderwane od strefy macierzystej.
