PIELĘGNOWANIE CHORYCH W CHOROBIE AFEKTYWNEJ JEDNO I DWUBIEGUNOWEJ

Mania – podwyższenie nastroju o charakterze chorobowym,

wraz z pobudzeniem psychoruchowym.

Do objawów podstawowych należą:

1.Zaburzenia nastroju (nastrój maniakalny) -stałe wzmożenie

samopoczucia przejawiające się zadowoleniem, radością,

szczęściem, beztroską, skłonnością do żartów.

2.Zaburzenia napędu psychoruchowego (podniecenie

maniakalne) wzmożona aktywność ruchowa, poczucie

niespożytej energii, brak męczliwości, chorzy są bardzo

ruchliwi, wszędzie obecni.

3.Zaburzenia wielu procesów psychicznych:

– myślenie ulega przyśpieszeniu, może przejść aż do gonitwy

myśli, niekiedy dochodzi do porozrywania wątków

myślowych, procesy kojarzeniowe biegną szybko.

- uwaga łatwo odwracalna

- pamięć zazwyczaj sprawna, może nawet poprawić się,

również łatwe uczenie (jeżeli nie ma zaburzeń myślenia)

4.Zaburzenia procesów metabolicznych - zaburzenia

czynności podwzgórza i zmiany hormonalne.

5.Zaburzenia rytmów biologicznych rytmu snu i czuwania w

postaci zmniejszenia ilości snu nocnego i wczesnego budzenia

się

6.Zaburzenia emocji w postaci dysforii o różnym nasileniu,

wpływa to na liczne konflikty z otoczeniem i zachowania

agresywne

PROBLEMY PACJENTA W ZESPOLE MANIAKALNYM.

1.Trudności w utrzymaniu i pogłębianiu kontaktu.

(wynikające ze wzmożonego napędu, rozkojarzenia myślenia)

-utrzymywanie kontaktu poprzez szukanie interesujących dla

pacjenta tematów rozmowy oraz stanowczość

-dawać proste wyjaśnienia, które nie podlegają dyskusji

-okazywanie akceptacji choremu

-okazywanie spokoju wewnętrznego

-próby wyciszania chorego (cichy, spokojny, stanowczy ton)

-starać się odizolować bodźce dodatkowo pobudzające (inni

pacjenci, głośna muzyka, rozmowa)

-w interwencjach pielęgniarskich być zawsze konsekwentnym.

2.Pobudzenie psychoruchowe.

3.Nadmierna aktywność ruchowa.

4.Upośledzenie koncentracji (łatwa odwracalność uwagi).

-próba zmniejszenia aktywności poprzez wprowadzanie

ograniczeń (kontrola zewnętrzna da mu większe poczucie

bezpieczeństwa, odczuje, że jest kimś na kim innym zależy)

-nie stosować siły, łagodnie lecz stanowczo perswadować

-dawać proste wyjaśnienia, które nie podlegają dyskusji

-ukierunkować aktywność na pracę celową (np. pomoc w

drobnych pracach porządkowych, spacer, inna forma

aktywności akceptowana przez konkretnego pacjenta)

-udział w farmakoterapii.

4.Kłótliwość.

5.Gniewliwość.

6.Ataki agresji.

-w kontakcie z chorym okazywać spokój, opanowanie

-zapewnić bezpieczeństwo innym na oddziale poprzez:

bezpieczne urządzenie i wyposażenie sali

izolowanie pacjentów pobudzonych,

agresywnych

stosowanie farmakoterapii

-zapobiegać atakom agresji poprzez naukę kontrolowania

swej wzmożonej aktywności (pacjent udaje się wtedy

dobrowolnie do pokoju ciszy)

-zabezpieczać pacjenta przed samym sobą (nieprzemyślane

decyzje)

-nie używać przemocy, bo to zwiększa agresję

-wprowadzać choremu pewne ograniczenia i wymogi,

pilnować ich przestrzegania

-słowne ataki pacjenta nie odbierać jako hasło do obrony, nie

dać się sprowokować, nie obrażać

7.Częste i nadmierne żądania pacjenta

-spróbować z chorym przedyskutować jego żądania

-opóźniać spełnianie żądań (zainteresowania chorego

zmieniają się szybko, może więc zapomnieć o swym żądaniu)

-spełnić część żądań (pacjent nie może być ograniczany we

wszystkim)

-nie pozwolić pacjentowi manipulować sobą.

8.Zaburzenia w odżywianiu (wynikające z nadmiernej

aktywności)

-chory powinien spożywać posiłki sam, bez towarzystwa, aby

nikt nie odwracał jego uwagi od tej czynności

-podawać posiłki wysokokaloryczne

-„przypominać” o konieczności jedzenia i picia

-kontrolować masę ciała

9.Zmniejszona odporność skóry

(jako wynik niedożywienia, wzmożonej potliwości,

niedostatecznej higieny)

-kontrolować przyjmowanie posiłków

-przypominać o higienie ciała

10.Zaburzenia rytmu snu

(wynikające z nadmiernej aktywności)

-odizolować negatywne bodźce (głośna rozmowa, inni

pacjenci, zapalone światło)

-zaproponować ciepłą kąpiel, łagodną muzykę

-nauka technik relaksacji przed snem

-udział w farmakoterapii.

11.Wyczerpanie fizyczne

-maksymalne ograniczanie aktywności

-zabezpieczenie prawidłowych i jak najlepszych warunków

snu

-zorganizowanie wypoczynku w dzień

-jeżeli chory zaśnie nie budzić, odłożyć zabiegi na potem.

RÓŻNICE MIĘDZY OBJAWAMI DEPRESJI I MANII:

Objawy:

Zespół depresyjny:

Zespół maniakalny:

Nastrój:

Obniżony, drażliwy lub lękowy

(chory może jednak uśmiechać się

lub zaprzeczać subiektywnej

zmianie nastroju, skarżyć się na ból

lub inne dolegliwości somatyczne).

Wybuchy płaczu (chory może jednak

skarżyć się na niezdolność do

płaczu).

Podwyższony, drażliwy

lub gniewliwy.

Chwilowe wybuchy

płaczu (będące częścią

stanu mieszanego).

Towarzyszące

zjawiska

psychopatolo

giczne:

Niepewność siebie, niska

samoocena, samooskarżenia.

Trudności w koncentracji uwagi,

niemożność podjęcia decyzji.

Osłabienie odczuwania zadowolenia,

utrata zainteresowań, osłabienie

więzi z bliskimi, wycofywanie się z

kontaktów.

Pesymizm, poczucie

beznadziejności.

Myśli o śmierci i samobójstwie.

Wysoka samoocena,

przechwałki. Gonitwa

myśli. Zwiększone

zainteresowanie

ludźmi, kontaktami

zajęciami, „szał”

kupowania, lekkomyślne

zachowania seksualne,

nierozważne inwestycje

finansowe.

RÓŻNICE MIĘDZY OBJAWAMI DEPRESJI I MANII:

Oznaki somatyczne:

Zahamowanie

psychoruchowe,

zmęczenie, niepokój.

Utrata łaknienia,

spadek masy ciała.

Bezsenność lub

nadmierna senność.

Zaburzenia

miesiączkowania,

obniżone libido.

Podniecenie

psychoruchowe.

Możliwa utrata masy

ciała.

Zmniejszona potrzeba

snu.

Zwiększone libido.

Objawy psychotyczne:

Urojenia grzeszności,

prześladowcze,

hipochondryczne,

zubożenia.

Czasami depresyjne

omamy słuchowe,

wzrokowe, węchowe.

Urojenia wielkościowe,

niezwykłych możliwości

psychicznych i

fizycznych, bogactwa.

Czasami omamy

słuchowe i wzrokowe.

DEPRESJA –chorobowe zaburzenia życia uczuciowego i

emocjonalnego.

CECHY I OBJAWY PIERWOTNE DEPRESJI:

Obniżenie podstawowego nastroju-smutek, przygnębienie,

niemożność odczuwania radości, szczęścia, satysfakcji,

niekiedy zobojętnienie

Osłabienie tempa procesów psychicznych i ruchowych-

spowolnienie tempa myślenia i wypowiedzi, osłabienie

pamięci i sprawności intelektualnej, -spowolnienie ruchów,

czasami aż do zahamowania

Zaburzenia rytmów:

- biologicznych-snu: *hiposomnia (sen płytki,

przerywany)*hypersomnia (senność w ciągu dnia, zwiększona

ilość snu nocnego)

-rytmu dobowego: wieczorem lepsze samopoczucie niż rano

Objawy somatyczne-bóle głowy, wysychanie śluzówek jamy

ustnej, brak łaknienia, spadek masy ciała, zaparcia

Lęk-poczucie zagrożenia, stany paniki, niepokój ruchowy

CECHY I OBJAWY WTÓRNE DEPRESJI:

Zaburzenia myślenia-sądy depresyjne, ujemna ocena siebie,

swojego postępowania, poczucie winy (urojenia grzeszności,

winy, kary)

depresyjna ocena własnej osoby, zdrowia, wyleczenia

(urojenia hipochondryczne)

-depresyjna ocena własnej sytuacji, przeszłości, przyszłości

(urojenia katastroficzne, nihilistyczne)

-niechęć do życia, myśli, czynności natrętne

Zaburzenia aktywności

-utrata zainteresowań światem zewnętrznym, poczucie

ciągłego zmęczenia, osłabienie kontaktów z otoczeniem, brak

zdolności do wykonywania prac domowych i zawodowych,

samozaniedbywanie

PROBLEMY PACJENTA W DEPRESJI:

1.Obniżony nastrój 2.Niepokój 3.Lęk

-spróbować dotrzeć do przyczyny lęku (samotność, choroba i

jej następstwa, osobowość)

-nie należy podzielać z chorym jego poczucia beznadziejności,

ani na siłę pocieszać, gdyż jedno i drugie może spowodować

zaniechanie kontynuowania terapii

-bardzo poważnie traktować wypowiedzi chorego, szczególnie

te świadczące o tendencjach samobójczych i ocenić ich ryzyko

-zadbać o dobór pacjentów na sali

-zapewnić spokój, ciszę, atmosferę bezpieczeństwa

-okazywanie serdeczności, opanowania, cierpliwości,

zrozumienia problemów pacjenta

-częsta obecność przy chorym

-umiejętne zadawanie pytań, słuchanie a także milczenie

-zachęcenie do udziału w zajęciach - pomoc pacjentowi w

zorganizowaniu czasu wolnego, w formie odpowiedniej do

jego możliwości ruchowych i intelektualnych

-rozmowy z chorym na neutralne tematy, nie poruszające

spraw przykrych, drażliwych

-ukazywanie pozytywnych aspektów jego życia, osiągnięć

-nauka spojrzenia z dystansem na niektóre problemy,

niepowodzenia wraz z propozycjami sposobów pokonywania

trudności

4.Zmniejszenie aktywności fizycznej

-zachęcenie do udziału w gimnastyce wewnątrzoddziałowej

oraz do spacerów

-zachęcenie współpacjentów do nawiązywania kontaktów z

chorym

-zachęcenie do aktywności związanej z uzdolnieniami

(np. robótki na drutach)

-angażowanie - łagodne naleganie do zajęć lub drobnych prac

w oddziale

5.Myśli i tendencje samobójcze

-obserwacja i rozmowa z pacjentem mająca na celu

zorientowanie się w "natężeniu" chęci pozbawienia życia

(ukierunkowana na motorykę, nastrój, intelekt)

-dokładnie obejrzeć ciało pod kątem zranień spowodowanych

próbami samobójczymi

-stały, dyskretny nadzór nad chorym uniemożliwiający

ucieczki lub dokonania aktu samodestrukcji

-usunąć z pomieszczeń w których chory przebywa przedmioty

potencjalnie użyteczne w działaniach samobójczych

-odwracanie negatywnych myśli poprzez ukazywanie

pozytywnych aspektów życia chorego

-nauka spojrzenia z dystansem na niektóre problemy,

niepowodzenia wraz z propozycjami sposobów ich

rozwiązania

-zadbać o właściwy dobór pacjentów na sali

6.Brak wiary w siebie

7.Brak poczucia bezpieczeństwa

8.Lęk przed przyszłością

-serdeczny, pełen zaangażowania stosunek do chorego

-w kontakcie z chorym zachować spokój, opanowanie,

cierpliwość i wyrozumiałość

-prowadzenie rozmów opartych na realiach z jego życia i

aktualnych możliwościach

-w rozmowie cierpliwie czekać na odpowiedzi, nie nalegać,

dotrzymywać słowa

-umiejętne słuchanie skarg

-okazywanie chęci niesienia pomocy

-w rozmowie dążyć do rozładowania negatywnych uczuć

pacjenta

-uczyć spojrzenia z dystansem na trudne sytuacje

emocjonalne

-dostrzegać i chwalić za wszelkie osiągnięcia

-okazywać życzliwość choremu, zrozumienie jego sytuacji i

problemów

-pomoc w przezwyciężeniu lub zaakceptowaniu choroby

-ułatwienie choremu powrotu do środowiska rodzinnego,

zawodowego (rozmowa z rodziną, współpracownikami)

9.Brak dbałości o wygląd zewnętrzny

-zachęcanie do wykonywania codziennej toalety ciała

-zadbać o wymianę bielizny osobistej i pościelowej w

zależności od potrzeby.

10.Obniżone łaknienie

11.Niechęć do spożywania posiłków

-zachęcać perswazją, obecnością przy pacjencie podczas

posiłku

-podawać posiłki ciepłe, w małych porcjach, wybierać posiłki

ulubione, o zdecydowanym smaku, estetycznie podane

-okazywać spokój, nie popędzać

-kontakt z rodziną w celu w dostarczeniu prywatnych

sztućców oraz talerzy

-kontrola wagi ciała, nawodnienia organizmu

-udział w farmakoterapii.

12.Zaparcia

-wytłumaczyć typowość tej dolegliwości w danej jednostce

chorobowej i stosowanym leczeniu

-zalecenie diety lekkostrawnej, wysokoresztkowej

-zachęcenie pacjenta do zwiększonej aktywności ruchowej

-zapytać o dotychczasowe sposoby radzenia sobie z tym

problemem

-udział w farmakoterapii - doraźne podanie środka

ułatwiającego defekację

-kontrola częstotliwości wypróżnień.

13.Kłopoty z zasypianiem

14.Sen krótkotrwały nie dający wypoczynku

-obserwacja ukierunkowana na stwierdzenie przyczyn

bezsenności

-nauka pozytywnego myślenia, odreagowania negatywnych

emocji, relaksacji przed snem

-odsunąć bodźce utrudniające zasypianie (głośna rozmowa,

włączone radio, światło)

-zadbać o mikroklimat w sali (wywietrzyć pokój przed snem)

-zaproponować wysłuchanie cichej, spokojnej, odprężającej

muzyki przed snem

-posiedzieć przy chorym, jeżeli tego sobie życzy

-udział w farmakoterapii.

Document Outline