background image

Dr.n.med Dalia Chrzanowska

background image

Cera to potoczne określenie powierzchni skóry 
twarzy i jej cech. Rozróżniamy cztery 
podstawowe typy cer: normalna, sucha, tłusta i 
mieszana. Podział ten zależy od rozmieszczenia 
gruczołów łojowych (porów) w skórze, ich 
czynności oraz w konsekwencji ich działania. 
Gruczoły łojowe umiejscowione są w skórze w 
ścisłym związku z włosami a największe ich 
skupiska obserwuje się w następujących 
okolicach: nos, czoło, broda, okolica mostka, na 
plecach, niewielka ilość uchodzi wokół 
czerwieni warg. 

background image

Nie wszystkie gruczoły wykazują taką samą aktywność. 
Najbardziej nasilone wydzielanie występuje w okolicach 
czoła, nosa a znacznie mniej na brodzie. Oczywiście nie u 
wszystkich osób produkcja łoju jest tak samo nasilona. 
Uzależniona jest ona od wieku, unaczynienia skóry, wpływu 
hormonów i temperatury zewnętrznej. W okresie 
dojrzewania i podczas przekwitania wydzielanie łoju 
gwałtownie wzrasta w porównaniu z innymi okresami życia. 
Mineralokortykoidy i glikokortykoidy oraz androgeny 
zwiększają wydzielanie łoju. Zimno oraz niedostateczne 
ukrwienie nasilają wydalanie gruczołów łojowych. Każda 
cera, zarówno normalna, sucha, tłusta jak i mieszana może 
być cerą naczyniową, może być również cerą wrażliwą (lub 
nawet nadwrażliwą), cera tłusta lub mieszana w pewnych 
okresach życia może być równocześnie cerą trądzikową, i 
jeszcze jeden typ cery - atroficzna czyli cera przedwcześnie 
się starzejąca (najczęściej zdarza się ten przypadek u 
posiadaczy cery suchej, czasami normalnej).Dodatkowo 
występuje jeszcze cera zniszczona

background image

Cera normalna

Cera normalna jest różowa, gładka, jędrna, 

napięta, dobrze odżywiona, właściwie reaguje na 
warunki atmosferyczne (takie jak wiatr, słońce, 
mróz) oraz na wodę i mydło. Niewidoczne są na 
niej naczynia krwionośne, plamy barwnikowe, nie 
występuje problem łuszczenia, nie widoczne są 
zaskórniki. Ślad tłuszczu na lusterku jest ledwie 
widoczny, "zmarszczka" ginie natychmiast, 
nakreślony znak jest ledwo widoczny, szybko 
ginie. Taka cera występuje tylko u dzieci do 
okresu pokwitania

background image

Cera sucha

Cera sucha ma jasny kolor, jest cienka, mało elastyczna, 

gładka, mogą na niej występować przebarwienia, 

pojawia się sieć rozszerzonych naczyń krwionośnych, 

może się łuszczyć, reaguje zaczerwienieniem na mydło, 

wodę i warunki atmosferyczne. 

Cera taka szybko się starzeje, a pielęgnowana 

niewłaściwie staje się cerą starczą. Około dwudziestego 

roku życia zaczynają pojawiać się pierwsze zmarszczki 

wokół oczu, ust i szyi, co wymaga podjęcia działań od 

początku ich występowania, gdyż już w młodym wieku 

skóra taka staje się coraz cieńsza, wręcz pergaminowa. 

Odcisk na lusterku nie wykazuje śladów tłuszczu, a tylko 

lekką wilgoć, "zmarszczka" utrzymuje się najwyżej pół 

minuty, ślad na czole jest także krótko widoczny

background image

Cera tłusta

Cera tłusta ma kolor szarożółty, zazwyczaj jest dość gruba, a jej 

powierzchnia błyszcząca. Widoczne są na niej rozszerzone pory 

z zaskórnikami. Jest słabo ukrwiona, rano często blada, rzadko 

zdarzają się rozszerzone naczyńka. Dobrze reaguje na czynniki 

atmosferyczne: na zimno,wiatr i słońce, oraz na wodę i mydło.

Dużo silniejsze znaczenie mają czynniki wewnętrzne, takie jak 

stres, zaburzenia hormonalne, napięcia nerwowe i zaburzenia 

układu trawiennego. Stosunkowo późno rozpoczyna się okres jej 

starzenia. Zaletą cery tłustej jest także to, że w wieku starszym, 

czy podeszłym, nie ulega wysuszeniu.

Wadą natomiast są dosyć częste powikłania trądzikowe i 

skłonność do tworzenia zmian zastoinowych oraz nieestetyczny 

wygląd. Cera tłusta nie występuje w dzieciństwie. Jej objawy 

pojawiają się dopiero po okresie pokwitania, ok. 12 roku życia, 

co jest związane ze wzmożoną stymulacją hormonalną 

gruczołów płciowych i gruczołów łojowych. Odcisk na lusterku 

jest tłustawo-wilgotny, "zmarszczka" szybko się wygładza, znak 

na czole szybko znika.

background image

Cera mieszana

Cera mieszana ma cechy dwóch rodzajów skóry:jedne 

partie są suche, inne zaś tłuste, na czole, nosie, brodzie 

cera może być nierówna. 

Najczęściej partią tłustą jest środkowy pas: czoło, nos, 

broda. Partie boczne natomiast są suche, choć czasami 

można spotykać sytuację odwrotną.

Pielęgnacja tego rodzaju cery jest trudna i pracochłonna, 

ponieważ należy postępować tak, jak z dwoma rodzajami 

cery.

Przy cerze mieszanej występuje jednocześnie skłonność 

do łojotoku oraz nieprawidłowa reakcja na wodę i mydło, 

co objawia się podrażnieniem, zaczerwienieniem, 

uczuciem pieczenia i napięcia skóry. Odcisk z czoła na 

lusterku wykazuje wyraźny tłusty ślad , ten z policzków 

jest ledwo widoczny, "zmarszczka" utrzymuje się ok. pół 

minuty, znak też jest widoczny ok. pół minuty.

background image

Cera trądzikowa

Trądzik pojawia się zarówno u dziewcząt jak i u chłopców w okresie 

dojrzewania. Jest jedną z największych bolączek młodzieży (ostatnio 

obserwuję także tzw. późny trądzik - zwykle u kobiet po 20 roku życia). 

Trądziku młodzieńczego nie należy bagatelizować. Błędny jest pogląd, 

że dolegliwość ta przechodzi z wiekiem. Trądzik może mieć różnorodną 

postać: od formy zaskórnikowej, przez drobne krostki, po blizny. Każdy 

rodzaj trądziku wymaga konsultacji z lekarzem dermatologiem, w 

lekkich postaciach pomocne mogą być zabiegi przeciwtrądzikowe w 

gabinecie kosmetycznym. Przeważnie leczenie jest skojarzeniowe, a 

więc zalecane są zarówno środki kosmetyczne, miejscowe jak i ogólne - 

farmakologiczne: antybiotyki, preparaty cynkowe, witaminowe. Trądzik 

może być skutkiem zaburzeń hormonalnych , zaburzeń w 

funkcjonowaniu tarczycy( pomocna może okazać się konsultacja z 

lekarzem endokrynologiem), nieprawidłowych czynności przewodu 

pokarmowego.

W przypadku wystąpienia trądziku młodzieńczego ważna jest 

podstawowa pielęgnacja, higieniczny, racjonalny tryb życia 

(pedantyczna czystość, dotlenianie organizmu, odpowiednia dieta, sen).

background image

Cera zniszczona

Cera zniszczona jest trudna do pielęgnacji. Na 

zniszczenie cery wpływa zanieczyszczenie 

środowiska, smog, stres, tryb życia i wiele innych 

czynników, które powodują, że skóra staje się 

bezbronna, a wolne rodniki atakują komórki naskórka, 

co prowadzi do uszkodzeń skóry, czyli przyspieszenia 

procesu starzenia.

W dzisiejszych czasach coraz częściej spotyka się 

osoby, których skóra jest szara, zmęczona, jej wygląd 

świadczy m.in. o zakłóceniach w procesie oddychania 

komórkowego. Zanieczyszczenia atmosferyczne, 

stres i niehigieniczny tryb życia (nikotyna, alkohol, 

brak snu itp.) ograniczają możliwości pobierania tak 

ważnego dla naszej skóry tlenu. Każdy rodzaj cery 

może być równocześnie cerą zniszczoną.

background image

Cera starcza

Proces starzenia obejmuje nie tylko naskórek. 

Symptomy starzenia się skóry powstają zarówno na 

powierzchni, jak i w warstwach leżących głębiej. 

Główne zmiany powstają w skórze właściwej. Polegają 

one na degradacji włókien kolagenowych i sprężystych. 

Powstają zmarszczki, dochodzi do suchości i silnego 

złuszczania naskórka. 

W wyniku działania promieniowania świetlnego 

zewnętrzna martwa warstwa naskórka staje się 

niespójna i gruba. Proces starzenia polega więc na tym, 

że skóra staje się sucha, mało elastyczna, chropowata, 

pokryta zmarszczkami, a z wiekiem zaczynają pojawiać 

się przebarwienia i odbarwienia, naczyniaki, plamy 

soczewicowate, brodawki, łojotokowe zmiany 

zastoinowe, jak również nadmierne rogowacenie.

background image

Cera atroficzna

Atrofia (zanik) skóry fizjologicznie jest związana z procesem starzenia się, którego tempo 

zależy od czynników genetycznych. Zewnętrzne starzenie się skóry występuje wtedy, gdy 

skóra jest narażona na kontakt z czynnikami zaburzającymi jej normalne funkcjonowanie - 

głównie słońca.

Symptomy starzenia powstają zarówno na powierzchni skóry, jak i w warstwach położonych 

głębiej. Około 30 roku życia zmarszczki mimiczne zaczynają powoli przechodzić w trwałe, 

widoczne nawet przy całkowitym spokoju mięśni twarzy. Po czterdziestce pojawiają się 

zmarszczki promieniste nad wargą górną. Początkowo są one nikłe, w miarę upływu czasu 

zaś coraz głębsze. Do ich powstawania przyczyniają się: częste palenie papierosów, 

ściąganie mimiczne ust, ubytki uzębienia i nadmierne opalanie.

Na proces starzenia się skóry ogromny wpływ mają zmiany hormonalne, szczególnie w 

okresie menopauzy, w czasie którego, oprócz zaniku hormonów, występuje często 

osłabienie stanu psychicznego, co bardzo uwidocznia się na twarzy. Owal twarzy staje się 

nieregularny, fałdy "linii smutku" pogłębiają się, opadają policzki, widoczne zmarszczki 

pojawiają się na czole, nasadzie nosa, szyi i dekolcie.

Bardzo niekorzystny wpływ na skórę mają papierosy, nikotyna bowiem przyczynia się do 

skurczu naczyń krwionośnych, a więc do gorszego odżywienia. Wygląd skóry osób palących 

różni się od skóry osób niepalących, tzn. występuje na niej dużo więcej zmarszczek, skóra 

ma kolor ziemisty i często pojawiają się rozszerzone naczynka krwionośne. U osób palących 

proces starzenia się skóry ulega przyspieszeniu.

Skóra atroficzna ulega ścienieniu, traci rozciągliwość i elastyczność, następuje regres tkanki 

tłuszczowej, zanik przydatków skóry, powstają głębokie zmarszczki.

Atrofia może powstać spontanicznie lub jako konsekwencja innych chorób skóry, zmiany 

zaś mogą mieć charakter wrodzony lub nabyty.

background image

Skóra ze zmianami 
naczyniowymi

W dzisiejszych czasach do rzadkości należy cera gładka o jednolitej cielistoróżowej karnacji. 
Coraz więcej kobiet w różnym wieku skarży się na kłopoty związane z rozszerzonymi naczyńkami 
krwionośnymi. Kruchość naczyńek jest związana z ich podwyższoną przepuszczalnością, która 
powoduje przenikanie do skóry wielu czynników zapalnych. W konsekwencji dochodzi do 
pojawienia się na skórze rozlanego rumienia, uczucia pieczenia i rozgrzania.

Kruchość i nadwrażliwość naczyń krwionośnych jest jednym z czynników przyczyniających się do 
powstawania trądziku różowatego.
Z czasem skłonność do pojawiania się rumieni utrwala się. Kruche naczynia włosowate nie 
wytrzymują ciśnienia krwi, zaczynają pękać, pozostawiając na skórze trwałe ślady, potocznie 
nazywane pajączkami. Skłonność do występowania rozszerzonych naczyń krwionośnych 
(teleangiektazji) występuje już w dzieciństwie, a po dwudziestym roku życia naczynka zaczynają 
być widoczne.

Skórę tę przy pielęgnacji należy traktować jako nadzwyczaj wrażliwą. Bardzo często reaguje ona 
długotrwałym rumieniem , czasem opuchlizną, pieczeniem i swędzeniem. Zaczerwienienie może 
pojawiać się w okolicy policzków, nosa i brody, najczęściej na skutek picia kawy, mocnej herbaty, 
alkoholu, spożywania ostrych przypraw, a nawet w przypadku zjedzenia gorącego posiłku.

Do pierwszych sygnałów tej dolegliwości można również zaliczyć pojawianie się rumienia 
wywołanego zmianą temperatury, wzruszeniem lub zdenerwowaniem.

Rozszerzone naczynka mogą powstać przy każdym typie cery, ale najbardziej narażona na tę 
dolegliwość jest skóra delikatna, cienka i wrażliwa, nie bez znaczenia jest też głębokość 
unaczynienia skóry.

background image

Skóra wrażliwa

Spotyka się skórę wrażliwą nabytą lub uwarunkowaną genetycznie. 

Występuje ona często u kobiet, których reakcje skórne zależą od cyklu 

miesiączkowego i stanu emocjonalnego. Jest bardzo trudna w 

pielęgnacji, występuje często w powiązaniu z cerą suchą, alergiczną i 

płytko unaczynioną.

Skóra wrażliwa objawia się uczuciem pieczenia, mrowienia, ściągania, 

świądu, który występuje po myciu wodą lub po stosowaniu niektórych 

kosmetyków. 

Coraz częściej spotyka się ten rodzaj cery, a wiąże się to przede 

wszystkim z obciążeniem środowiska naturalnego toksynami i z 

nieodpowiednią pielęgnacją, stosowaniem kosmetyków o wysokim 

stopniu aktywności, często niewłaściwych do danego typu cery i wieku. 

Ogromny wpływ na uwrażliwienie ma nadmierna ilość promieniowania 

słonecznego, nie tylko naturalnego, ale także sztucznego (solaria), 

przegrzanie i suchość pomieszczeń oraz stresy.

Spośród czynników środowiska naturalnego, nie tylko toksyny mają 

negatywny wpływ na cerę. Są to również zanieczyszczenie kurzem i 

pyłem, oddziaływanie włókien sztucznych na skórę, nieprawidłowe 

odżywianie się oraz brak ruchu. Wszystkie te czynniki przyczyniają się do 

ubytku wilgoci i warstwy ochronnej tłuszczu ze skóry. 

background image

Pielęgnacja skóry twarzy-
uwagi ogólne

Twarz, zdaniem wielu osób stanowi zwierciadło- 

promienieje, gdy osoba jest wypoczęta, szarzeje i 

starzeje się pod wpływem zmęczenia i stresu. Silne 

uczucia, gniew i śmiech malują na niej drobne linie 

mimiczne, które czas pogłębia i zamienia w sieć 

zmarszczek. Zanim przedstawimy informacje nt. 

właściwej pielęgnacji skóry, krótkie przypomnienie 

jakie czynniki mają ogromne znaczenie dla urody i 

samopoczucia, są to przede wszystkim: 

lekka, zdrowa dieta, 

ruch na świeżym powietrzu, 

wystarczająca ilość snu, 

unikanie papierosów i alkoholu.

background image

Stopień I – oczyszczanie

Zabieg oczyszczania skóry ma na celu usunięcie 

warstwy kurzu, obumarłych komórek naskórka i 
resztek kosmetyków zmieszanych z łojem i 
potem. W zależności od rodzaju cery zalecany jest 
nieco inny rodzaj preparatu. Należy unikać mydła 
i chlorowanej wody, które naruszają równowagę 
zasadową skóry, całkowicie pozbawiając ją 

Zabieg oczyszczania zaczynaj od oczu, 

usuwając makijaż delikatnymi ruchami, bez 
rozcierania. 

background image

Skóra pozbawiona naturalnej, ochronnej 

warstewki tłuszczu, pozostawia cerę boleśnie 
napiętą i podrażnioną.
Do oczyszczania i demakijażu zalecane są 
mleczka kosmetyczne i toniki odpowiednio 
dobrane do rodzaju cery.
Do naszej dyspozycji producenci oddają 
różnego rodzaju mydła, emulsje, oleje, pianki, 
żele, kremy zmywające, mleczka 
oczyszczające

background image

Mleczko kosmetyczne czy śmietanka jest mieszaniną 

tłuszczu, wody i emulgatorów, która z łatwością usuwa 

każdy rodzaj tłuszczu, pot, kurz, barwniki. Obecne na 

rynku mleczka różnią się pod względem zawartości 

tłuszczu. Do pielęgnacji suchej cery odpowiednie są te o 

zawartości do 30% tłuszczu. Cerę tłustą lub mieszaną 

należy oczyszczać mleczkiem o zawartości tłuszczu do 

20%.

Olej oczyszczający zawiera emulgatory hydrofilne, tzn. 

substancje o dużym powinowactwie do wody, które wraz 

z nią zmywają skórę podobnie do emulsji. Olej skutecznie 

oczyszczając nie wysusza nawet wrażliwej skóry.

Żel do oczyszczania skóry występuje w dwu 

rodzajach- na podstawie wodnej- bez zawartosci tłuszczu 

(przeznaczony do mycia cery tłustej i normalnej) oraz 

żele do zmywania kwasów tłuszczowych.

background image

Stosowanie preparatów oczyszczających ma na 

celu usuwanie zanieczyszczeń bez pozbawiania 
skóry jej naturalnej warstwy ochronnej. Tę funkcję 
spełniają takie preparaty, które w swoim składzie 
mają zrównoważoną zawartość tenzydów 
(substancji myjących rozpuszczających tłuszcze) i 
emulgatorów.

Kosmetyki stosowane do oczyszczania skóry mają 

ją przygotować do nałożenia preparatów 
nawilżających. Zabieg oczyszczania powinien być 
wykonywany 2 razy dziennie: - przed snem, w celu 
usunięcia makijażu i zanieczyszczeń, 
nagromadzonych w ciągu dnia oraz rano, po 
przebudzeniu, aby zetrzeć wydzieliny potu i sebum, 
powstałe w nocy.

background image

Stopień II - pielęgnacja 
podstawowa

Zabiegi pielęgnacyjne mają na celu odpowiednie nawilżenie skóry. 

Substancje stosowane do tego celu określane są jako emolienty, lotiony 

Kremy odżywcze, środki nawilżające, wszystkie te preparaty pokrywając 

skórę warstwą tłuszczu, zapobiegają utracie wody. Działanie ich obejmuje 

ponadto wygładzanie warstwy łusek skórnych, dzięki czemu skóra wydaje 

się gładsza.

Poszczególne preparaty nawilżające zawierają tłuszcze i wodę zmieszane 

w różnych proporcjach, które wpływają na ich właściwości. Preparaty o 

większej zawartości tłuszczu zalecane są na noc lub jako kremy odżywcze; 

półtłuste zaś przeznaczone są przede wszystkim na dzień.

Wbrew powszechnej opinii, substancje nawilżające nie zapobiegają 

powstawaniu zmarszczek ani starzeniu się skóry, stanowią jedynie 

ochronę przed utratą przez skórę wody pochodzącej z krwiobiegu lub 

gruczołów potowych. Nie istnieje możliwość uzupełniania wody zawartej w 

komórkach skóry poprzez podawanie jej poprzez naskórek, np. metodą 

spryskiwania twarzy wodą mineralną. Środki odżywcze skóra czerpie z 

krwiobiegu, tworzącego sieć naczyć kapilarnych. Olejki zawarte w 

preparatach nawilżających nie przenikają do tych warstw naskórka, w 

których tworzą się zmarszczki. Ponadto nie jest możliwe wbudowanie 

takich związków w struktury biologiczne skóry. 

background image

Stopień III-pielęgnacja 
specyficzna

Obejmuje specyficzną, intensywną pielęgnację cery dojrzałej.
Wraz z wiekiem zachodzą zmiany w fizjologii komórek skórnych, które przejawiają się zmianą 
wyglądu zewnętrznego. Czynnikiem o dużym stopniu oddziaływania na wygląd skóry jest 
promieniowanie ultrafioletowe. Przyczynia się do 80- 90% wszystkich zmian zachodzących w 
skórze wraz z wiekiem. Naskórek stopniowo staje się coraz cieńszy, natomiast warstwa rogowa 
naskórka ulega pogrubieniu. Konsekwencją jest nasilone wysuszanie i łuszczenie skóry.
Włókna elastyny i kolagenu, nadające skórze elastyczność i jędrność wraz z wiekiem ulegają 
zwyrodnieniu słonecznemu. Uzewnętrznia się to w postaci zmarszczek i zaostrzonych rysów 
twarzy. 
Nie można, wprawdzie, powstrzymać procesu starzenia się skóry, ale chroniąc ją przed 
słońcem można ten proces opóźnić.
Ponadto do pielęgnacji dojrzałej cery zaleca się dwa rodzaje preperatów: tretynoinę (kwas 
retinowy) oraz kwas glikolowy.
Pierwszy z nich pomaga usuwać drobne zmarszczki, ciemne plamy i ogniska złuszczania 
będące skutkiem fotostarzenia skóry. Nie poprawia stanu popękanych naczynek krwionośnych.
Preparat należy nakładać po 30 minutach od zabiegu oczyszczenia skóry twarzy, omijając 
okolice ust i oczu. 
Skutkiem niepożądanym może być zaczerwienienie, wysuszenia, świąd, pieczenie.
Kwas glikolowy po nałożeniu na skórę rozpulchnia zewnętrzną warstwę komórek naskórka i 
pobudza go do złuszczania. Rozpuszcza biologiczne spoiwo łączące komórki zewnętrznej 
warstwy naskórka i ułatwia jego złuszczanie. Pozwala to usunąć powierzchowne brodawki 
łojotokowe, rogowacenia słoneczne, plamy. Przyspieszenie procesu złuszczania nadaje skórze 
zdrowy wygląd. 

background image

Document Outline