Symptomatologia chorób układu oddechowego

Symptomatologia

chorób układu

oddechowego

Dr n. med. Maria Wiśniewska-Jarosińska

Klinika Gastroenterologii i Chorób

Wewnętrznych

Objawy chorób układu

oddechowego

Objawy ogólne:

Gorączka (stała – płatowe

zapalenie płuc, zwalniająca lub

hektyczna – gruźlica płuc, stany

septyczne, choroby wirusowe,

odoskrzelowe zapalenie płuc),

- Utrata łaknienia, niekiedy

ubytek masy ciała,

- Nocne poty,

- Wzrost OB,

- Leukocytoza,

- Dysproteinemia.

Objawy chorób układu

oddechowego

Objawy swoiste:

Krwawienie z nosa,

- Chrypka,

- Kaszel,

- Kwioplucie,

- Duszność,

- Bóle w klatce piersiowej

Krwawienie z nosa

Źródła krwawienia:



nos,



zatoki przynosowe,



jama ustno-gardłowa.

Krwawienie z nosa -

przyczyny

Miejscowe:

1. zapalenie

- ostre,

- alergiczne,

- ziarnicze (np. ziarniniak Wegenera)

- zapalenie naczyń i stany z autoagresji.

2. uraz,

3. zanik błony śluzowej,

4. guz,

5. ciało obce,

6. teleangiektazje i inne wady rozwojowe naczyń.

Krwawienie z nosa -

przyczyny

Układowe:

1. nadciśnienie,

2. miażdżyca,

3. skazy krwotoczne,

- białaczki,

- wady układu krzepnięcia,

- choroby wątroby,

- polekowe zaburzenia krzepnięcia.

4. mocznica,

5. choroba Rendu-Oslera, rodzinna krwotoczna

teleangiektazja.

Chrypka

Jest to zmiana w jakościowej emisji głosu. Chorzy często

określają tym mianem utratę emisji dźwięków o wyższej

częstotliwość połączoną z gromadzeniem w krtani wydzieliny

i jej odkrztuszaniem.

Patofizjologia

Chrypka powstaje w wyniku:



Uszkodzenia nerwów krtaniowych górnych i krtaniowych wstecznych

(odgałęzień nerwu błędnego).



Innych zaburzeń, które hamują właściwy przepływ powietrza przez

krtań albo ograniczają ruchy samej krtani i struktur przylegających.

Chrypka

Przyczyny:

zapalenie gardła i krtani,

nowotwory (rak dolnej części gardła, krtani,

gruczołu tarczowego, oskrzela)

powiększony gruczoł tarczowy (wole guzowate lub

obojętne),

gruźlica krtani,

twardzina,

ucisk na nerwy zwrotne przez narządy sąsiednie:

powiększony lewy przedsionek serca, tętniak

odcinka piersiowego aorty, powiększone węzły

chłonne.

Duszność

Jest to subiektywne wrażenie

braku

tchu lub powietrza.

Pod tym pojęciem kryje się

uczucie

„

uświadomionej” potrzeby

wzmożonej czynności

oddechowej.

Duszność

•

Chory odczuwa konieczność

nasilenia i przyspieszenia

oddychania, które jest

nieproporcjonalnie duże w stosunku

do aktywności fizycznej chorego.

Duszność

•

Duszność jest podmiotowym objawem nie

zawsze dającym się udokumentować

badaniem przedmiotowym i wynikami

badań laboratoryjnych.

Duszność

Podział chronologiczny:

Duszność stała, ciągła

(np. w wielu chorobach

ograniczających powierzchnię oddechową, a więc

dyfuzję gazów – POChP, rozlane zwłóknienie płuc,

zatorowość płucna, zespoły z nadciśnieniem

płucnym. Duszność stała może być wynikiem

trwałego upośledzenia wentylacji płuc.

Duszność napadowa

. Spowodowana ostro

powstającymi, ale odwracalnymi, zaburzeniami w

czynności płuc, układu krążenia lub innymi

przyczynami – asthma bronchiale, asthma cardiale.

Duszność

Podział duszności pod kątem faz oddychania:



Duszność wdechowa

– choroby prowadzące do

zmniejszenia podatności płuc: dychawica sercowa,

zrosty opłucnowe, wysięk lub przesięk opłucnowy.



Duszność wydechowa

- stany chorobowe

przebiegające ze wzrostem oporu w drogach

oddechowych – astma oskrzelowa, POChP.



Duszność mieszana

– w praktyce najczęściej

spotyka się duszność mieszaną wdechowo-

wydechową.

Duszność

Podział etiologiczny:



Duszność w przebiegu chorób klatki piersiowej,

oskrzeli, płuc lub opłucnej.



Duszność w przebiegu chorób układu krążenia

powodujących bierne przekrwienie płuc lub ich

niedokrwienie.



Duszność z innych przyczyn.

Duszność - przyczyny

Choroby oskrzeli, płuc, opłucnej i klatki

piersiowej:



Zwężenie oskrzeli,



Zaburzenia restrykcyjne: guzy, odma

opłucnowa, zrosty, skrzywienie kręgosłupa,



Zburzenia zaporowe: dychawica oskrzelowa,

zapalenie oskrzeli, rozedma,



Zaburzenia dyfuzyjne: zwłóknienie płuc,

resekcja płuca,



Zaburzenia perfuzyjne: niedodma, naciek,

upośledzenie ukrwienia, zatory, przetoki.

Duszność - przyczyny

Choroby serca:



Niewydolność lewej komory serca: nadciśnienie

tętnicze, choroba niedokrwienna serca, zawał serca,

zapalenie mięśnia sercowego, wady zastawki

aortalnej i mitralnej, nadczynność tarczycy.



Niewydolność prawej komory: serce płucne, stenoza

mitralna, wady zastawki pnia płucnego.



Wrodzone wady serca: zwężenie pnia płucnego,

zwężenie cieśni aorty, przetrwały przewód tętniczy

(Botalla), przełożenie dużych naczyń.

Duszność - przyczyny

Inne przyczyny:



Niedokrwistość



Otyłość



Zaburzenia mózgowe



Kwasica: ketoza, mocznica



Miastenia



Poliomyelitis



Wpływ emocji



Zespół hiperwentylacji powysiłkowej

Podział patofizjologiczny

duszności

Duszność uwarunkowana głodem

tlenowym tkanek:



Choroby układu oddechowego



Choroby serca



Niedokrwistość i nadkrwistość, blokada

Hb przez tlenek węgla i cyjanki



Nadmierne zużycie tlenu przez tkanki



Niedostateczna zawartość tlenu w

powietrzu oddechowym

Podział patofizjologiczny

duszności

Duszność bez głodu tlenowego

tkanek:



Toksyny endo- i egzogenne pobudzające

ośrodek oddechowy



Leki pobudzające ośrodek oddechowy



Nerwica



Zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej



Choroby OUN (nowotwory, stany zapalne,

choroby naczyń mózgowych)

Duszność

Podział według stopnia nasilenia objawów:



Duszność spoczynkowa

– występująca

przy pełnym unieruchomieniu (w pozycji

leżącej, siedzącej)



Duszność wysiłkowa

– pojawiająca się

podczas wykonywania niewielkich

wysiłków (podczas toalety porannej, przy

wejściu na 1 piętro, podczas chodzenia

po płaskim).

Duszność

Podział uwzględniający pozycję ciała:



Duszność występująca zarówno w pozycji

leżącej na wznak, jak i w pozycji stojącej,



Duszność występująca tylko w pozycji

leżącej i ustępująca w pozycji pionowej,

np. w niewydolności lewej

komory serca.

Sinica

Sinicą nazywamy sinawe zabarwienie skóry, błon

śluzowych zwłaszcza warg, które jest wywołane

ciemnym zabarwieniem krwi przepływającej przez

naczynia włosowate.

Sinica powstaje, gdy ilość odtlenionej Hb wynosi

5 g na 100 ml krwi, podczas gdy w warunkach

prawidłowych nie przekracza 3 g na 100 ml krwi.

Sinica

Przyczyny sinicy:



Zwiększona zawartość odtlenionej

hemoglobiny we krwi,



Obecność nieprawidłowych połączeń

hemoglobiny (methemoglobinemia,

sulfhemoglobinemia).

Sinica - podział



Sinica pochodzenia ośrodkowego:

- istnieje utrudnienie dopływu krwi do płuc,

- przeszkoda w płucach utrudnia utlenianie,

- utleniona krew w płucach miesza się w

lewym sercu z Hb odtlenioną serca prawego z

powodu istnienia przecieku między jamami

serca.



Sinica obwodowa:

powstaje wskutek

zwiększonego miejscowego wykorzystania

tlenu w tkance skórno-podskórnej i w błonach

śluzowych.

Kaszel

powstaje w wyniku drażnienia receptorów

kaszlowych umiejscowionych głównie w tchawicy

i większych oskrzelach. Odruch ten powstaje

również jako odpowiedź na drażnienie opłucnej

ściennej (zapalenie opłucnej, płatowe zapalenie

płuc, inne choroby opłucnej).

Kaszel

jest aktem nagłego usuwania powietrza z

płuc. Jeśli trwa dłużej i/lub towarzyszy mu wykrztuszanie

większej ilości wydzieliny jest objawem choroby.

Kaszel - podział



Kaszel suchy (nieskuteczny)

– choroby

górnych dróg oddechowych i podrażnienie

opłucnej.



Kaszel wilgotny (produktywny)

–

przewlekłe zapalenie oskrzeli, rozstrzenia

oskrzeli, ropień płuc. Kaszel produktywny z

wydzieliną: śluzową, śluzowo-ropną, ropną.

Kaszel suchy



Przyczyny:

IKA (do 15% chorych przyjmujących te leki skarży

się na suchy kaszel, który pojawia się zwykle w

ciągu pierwszego tygodnia od zastosowania leku i

ustępuje po jego odstawieniu)

Zakażenia wirusowe

Astma oskrzelowa

Choroby śródmiąższowe płuc

Niewydolność serca

Kaszel produktywny

(mokry, wilgotny)



Ropna wydzielina (kolor zielonkawy lub

żółty):

Zapalenie zatok przynosowych

Zapalenie oskrzeli

Zapalenie płuc

Rozstrzenia oskrzeli

Pęknięcie ropnia płuca do oskrzeli



Ropna wydzielina o nieprzyjemnym zapachu:

Zakażenie beztlenowcami

Kaszel produktywny



Śluzowa, gęsta, lepka wydzielina, najczęściej rano:

Przewlekłe zapalenie oskrzeli, POChP



Przezroczysta, lepka wydzielina:

Astma, rzadko gruczolakoraki



Grudki i czopy w wydzielinie:

Grzybice, mukowiscydoza



Wydzielina z cząstkami pokarmu:

Przetoki przełykowo-tchawicze, zaburzenia połykania



Wydzielina krwista:

Przyczyny krwioplucia.

Podział kaszlu ze względu na czas trwania



Kaszel ostry – trwający krócej niż 3 tygodnie:

- zakażenia, zwykle wirusowe górnych dróg oddechowych

- alergia

- zatorowość płucna



Kaszel podostry – trwający 3-8 tygodni

- przebyte zakażenie wirusowe



Kaszel przewlekły – trwający dłużej niż 8

tygodni

Przyczyny przewlekłego kaszlu



Spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła



Astma lub eozynofilowe zapalenie oskrzeli



Przebyte zakażenie górnych dróg oddechowych

(zwykle wirusowe)



Przebyte zapalenie oskrzeli lub POChP



Rozstrzenie oskrzeli



Przyjmowanie IKA



Inne choroby układu oddechowego: zapalenie

płuc, gruźlica, sarkoidoza, nowotwory



Przyczyny sercowe: niewydolność lewokomorowa,

stenoza mitralna



Kaszel idiopatyczny oraz psychogenny

Przyczyny nieskuteczności

kaszlu



Osłabienie mięśni oddechowych



Osłabienie mięśni brzucha



Zaburzenia ruchomości ściany klatki

piersiowej



Zwiększenie lepkości śluzu



Zaburzenia czynności aparatu rzęskowego

Powikłania kaszlu



Omdlenie

(spadek powrotu żylnego

wskutek dodatniego ciśnienia w klatce

piersiowej, z następczym

zmniejszeniem rzutu serca)



Odma opłucnowa



Złamania żeber

(zwykle ze zmianami

patologicznymi, np. przerzuty)



Urazy mięśni i nerwów

międzyżebrowych

Krwioplucie

Krwioplucie jest to wykrztuszanie krwi lub

wydzieliny z domieszką krwi pochodzącej

płuc, z oskrzeli lub tchawicy.

Przyczyny krwioplucia:



Choroby infekcyjne:

Przewlekłe zapalenie oskrzeli

Rozstrzenia oskrzeli

Zapalenie płuc

Gruźlica płuc

Ropień płuca

Infekcja grzybicza (szczególnie

kropidlakowa)



Nowotwory:

Rak oskrzelopochodny

Gruczolak oskrzela

Przyczyny krwioplucia c.d.:

Inne choroby płuc:

Przetoki tętniczo-żylne i inne zaburzenia rozwojowe naczyń

płucnych

Uraz klatki piersiowej

Aspiracja ciała obcego do oskrzeli

Nadciśnienie płucne

Hemosyderoza idiopatyczna

Choroby serca:

Zwężenie lewego ujścia żylnego

Obrzęk płuc

Inne choroby

Zawał płuca (zator tętnicy płucnej)

Skazy kwotoczne

Sarkoidoza

Zespół Goodpasture’a

Zespół Osler-Weber-Rendu

Ziarniniak Wegenera

Ból w klatce piersiowej pochodzenia

opłucnowego

Przyczyny:



Suche zapalenie opłucnej

– bóle ostry, często nagle pojawiający

się, z reguły zlokalizowany po jednej stronie klp, nasilający się

pod wpływem ruchów klp (głęboki oddech, kaszel).



Zawał płuca

– ból ma podobny charakter jak w suchym

zapaleniu opłucnej, kojarzy się z dusznością, krwiopluciem,

niekiedy omdleniem, wstrząsem. Typowa triada: ból opłucnowy,

duszność i krwioplucie występuje u 30% chorych.



Odma opłucnowa

– ból opłucnowy. Badaniem przedmiotowym

stwierdza się odgłos opukowy bębenkowy i osłabiony szmer

pęcherzykowy.



Nadciśnienie płucne

– ból tępy zlokalizowany za mostkiem,

zależy od wysiłku fizycznego i emocji, często skojarzony z

dusznością.

Pozapłucne objawy chorób układu

oddechowego



Sinica



Palce pałeczkowate



Osteoartropatia przerostowa – powstawanie

nawarstwień okostnowych dystalnych części kości

przedramion, podudzi i kości śródręcza z odczynem

zapalnym kości – w raku płuca.



Objaw przekrwionych, „załzawionych oczu” – u

chorych z zaawansowaną niewydolnością

oddechową .

Palce pałeczkowate



Pałeczkowatość palców (

ang

clubbing

) to objaw chorobowy

polegający na zwiotczeniu łożysk paznokci i pogrubieniu

dystalnych paliczków. Bezpośrednią przyczyną jest zazwyczaj

niedotlenienie peryferyjnych części ciała (w tym paliczków).

Pośrednie przyczyny pałeczkowatości palców obejmują:



rak oskrzeli



międzybłoniak



przewlekłe stany ropne opłucnej



sinicze wady serca



bakteryjne zapalenie wsierdzia



marskość wątroby



chłoniaki



nadczynność tarczycy



zapalenie jelit

Document Outline