Cardinal manifestations of infectious diseases

Zakaźne choroby

wysypkowe

Dorota Bande

Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych PAM

2007/2008

Wywiady w zakaźnych chorobach

wysypkowych



Objawy poprzedzające wysypkę.



Kontakt z chorymi na choroby wysypkowe

i/lub gorączkowe ( kilka dni do kilku tyg.!).



Przebyte choroby zakaźne i szczepienia.



Podróże.



Stosowane leki.



Ekspozycja na ukąszenia owadów

(komary/kleszcze).



Praca ( np. z dziećmi czy w szpitalu)

Zakaźne choroby

wysypkowe

wg Juszczyka/Gładysza



Z wysypką plamistą:

gorączką zawsze

( rumień nagły, odra, płonica)

gorączką czasami

( rumień zakaźny, różyczka)



Z wysypką plamisto-grudkową

z gorączką zawsze

( dur brzuszny)

z gorączką zawsze i wysypką czasami

(papuzica, zakażenia

wirusowe: CMV, mononukleoza zakaźna, adenowirusy, Coxackie

A i B, toksoplazmoza, świnka – tu wysypka wyjątkowo)



Z wysypką plamisto-krwotoczną:

występującą stale

(dur plamisy, posocznica

meningokokkowa)

występującą sporadycznie lub wtórnie

(zakażenia

wirusowe: Lassa, Marburg; Coxackie A i B; krztusiec,

mononukleoza zakaźna, odra, różyczka, płonica)

Zakaźne choroby

wysypkowe cd

wg Juszczyka/Gładysza



Z wysypką pęcherzykową

z wysypką zawsze

( ospa riketsjowa, ospa wietrzna, półpasiec,

ospa prawdziwa, opryszczka zwykła)

wysypką sporadycznie

( zakażenia enterowirusowe, Coxackie )



Z wysypką różnorodną, występującą zawsze:

krętkowice

( leptospiroza – wybroczyny v pokrzywka v odro- v

płoniczopodobna; borelioza – rumień przewlekły wędrujący – ECM)

choroba kociego pazura

– płoniczopodobna v plamisto-

pęcherzykowa

inwazje pasożytnicze

( włośnica, wszawica, świerzb)

choroba Kawasaki

gorączka, limfadenopatia, zapalenie

spojówek, rumień warg, zapalenie gardła, wysypka

płoniczopodobna



Inne:

gronkowcowe złuszczające zapalenie skóry.

Wysypka w chorobach

zakaźnych

wg Armstrong



Najczęściej w chorobach wirusowych



Zwykle z gorączką



Klasyfikowana wg lokalizacji i rodzaju

wykwitów:

rozsiana plamisto-grudkowa

wysypka obwodowa

rumieniowa zlewna złuszczająca

pęcherzykowa

pokrzywkowa

guzkowa

plamista

Rozsiana wysypka plamisto-

grudkowa



Odra ( rubeola) – paramyxovirus



Różyczka ( rubella) - togavirus



Rumień zakaźny (erythema infectiosum) - HParvB19



Rumień nagły (exanthema subitum,roseola, gorączka

trzydniowa) – HHV-6

lub inne



Mononukleoza zakaźna (wysypka u 10-15%) – EBV



Ostra infekcja retrowirusowa



Inne choroby wirusowe: ECHO 2,4; Coxackie A9, B1



Dur epidemiczny : Rickettsia prowazeki



Riketsjowe gorączki plamiste: R. conorii (g.

śródziemnom.), R.australis (dur kleszczowy

Queensland).



Erlichioza, leptospiroza, borelioza, dur brzuszny

(S.typhi), forączki po ugryzieniu przez szczura (sodoku ;

Spirillum

minus) i inne.

Wysypka obwodowa



Gorączka Gór Skalistych - Rickettsia

rickettsii



Kiła drugorzędowa – krętek blady



Hand-foot-and-mouth disease

-Coxackievirus A16



Gorączka po ugruzieniu przez szczura –

Streptobacillus moniliformis



Rumień wielopostaciowy ( leki,

zakażenia?)

Rumienie zlewne złuszczające



Płonica ( szkarlatyna) - Streptococcus

group A (pirogenne exotoksyny A,B,C)



Choroba Kawasaki – przyczyna nieznana



Streptococcal toxic shock syndrome ( Str.

g.A ; exotoksyny typu A lub M)



Staphylococcal toxic shock syndrome

(Staphylococcus aureus; enterotoksyny B

lub C)



Staphylococcal scaled skin syndrome

(S.aureus, grupy fagowej II)-

gronkowcowe złuszczjące zapalenie skóry

Wysypki pęcherzykowe



Ospa wietrzna

(varicella, chickenpox) – Varicella

zoster virus



Opryszczka zwykła

(Herpes simplex labialis,

genitalis) – HSV-1, HSV-2



Ospa riketsjowa

– Rickettsia akari ( od ugryzienia

przez roztocza)



Rozsiane zakażenie Vibrio vulnificus

– uchorych

z marskością wątroby ; od zanieczyszczonych

owoców morza



Zgorzelinowe zapalenie skóry

– Pseudomonas

aeruginosa, grzyby (pacjenci z neutropenią i

bakteriemią pałeczką odmieńca)



Pokrzywka:

pokrzywkowe zapalenie naczyń

– choroba

posurowicza,choroby tkanki łącznej, zakażenia,

idiopatyczne



Wysypka guzkowa:

zakażenia rozsiane

- grzyby, mykobakterie

rumień guzowaty

( septal panniculitis) –

zakażenia

(paciorkowce, grzyby, mykobakterie,

riketsje),

leki , sarkoidoza, idiopatyczne

Sweet’s syndrome

( ostra gorączkowa

neutrofilowa choroba skóry - yersiniozy, choroby

limfoproliferacyjne, idiopatyczne).

Wysypka rumieniowa



Posocznica meningokokkowa – Neisseria

meningitidis (zatory bakteryjne)



DIC – zespół wykrzepiania

wewnątrznaczyniowego



Rozsiane zakażenie gonokokkowe –

Neisseria gonorrhoeae



Rumień enterowirusowy wybroczynowy –

ECHO 9 lub Coxsackie A9



Wirusowe gorączki krwotoczne –

arbowirusy i arenawirusy



Zatorowa plamica małopłytkowa - HIV,

idiopatyczna

HSV-1 i HSV-2

(herpes simplex virus,

herpes labialis, herpes genitalis))



Rezerwuar:

jama ustna człowieka, drogi rodne

zakażonego objawowo lub bezobjawowo



Rozpowszechniony , częstszy w społecznościach

o niższym statusie materialnym.



Diagnostyka: izolacja wirusa lub serologia (IgM i

IgG, w neuroinfekcjach: miana przeciwciał

surowica/PMR)



Zakażenia odmatczyne: groźne, mogą być

letalne(rozsiane zakażenie z żółtaczką,

zapaleniem mózgu, zapleniem płuc); występują

rzadko.

Klinika zakażeń HSV-1/HSV-2



Skóra, błony śluzowe: opryszczka wargowa,

opryszczkowe zapalenie skóry, opryszczka

narządów płciowych, zanokcica

opryszczkowa, opryszczka gladiatorów,

zapalenie odbytu i odbytnicy



Oko: zapalenie spojówek i rogówki.



Ukł. pokarmowy: opryszczka wargowa

zapalenie jamy ustnej, zapalenie gardła,

owrzodzenia przełyku, owrzodzenia odbytu.



Ukł. nerwowy: zapalenie opon m-rdz.,

zapalenie mózgu, porażenie n.VII

HSV-1, HSV-2 – leczenie i

profilaktyka



Acyclovir

(Zovirax, Heviran),

oporne szczepy HSV1 TK



Foscarnet



Walacyclovir



Famcyclovir



Gancyclovir



Valgancyclovir



Szczepionka w badaniach, brak

swoistej immunoglobuliny

VZV

-varicella-zoster virus



80% dzieci >10 lat i 95% dorosłych –

serologiczne cechy przebycia zakażenia

VZV



25% dorosłych bez wywiadu o

zachorowaniu na ospę wietrzną

zachoruje na nią po kontakcie



Zakaźność VZV: 90-98%



Częstość półpaśca: 20-25% dorosłych i

rośnie z wiekiem



Półpasiec <30r.ż. – niedobór odporności

VZV

- zapobieganie



Immunoglobulina ludzka swoista:

VZIG brak

rejestracji w RP)- im. do 28 dni po kontakcie lub

zdrowe noworodki matek z ospą wietrzną przed

porodem



Szczepionka atenuowana-

Varilrix

Wskazania do szczepień:

dzieci > 12 miesięcy - 13 lat , które nie

chorowały – 1 dawka

> 13 lat: 2 dawki w odstępie 4-8 tygodni : nie

chorowali ( szczeg. służba zdrowia) lub po

ekspozycji na VZV



Def. „kontaktu” z VZV:

domowy

: 1 godzina w

tym samym pokoju lub 5 minut „ twarzą w

twarz” ; szpitalny: ten sam oddział, pokój,

dyżurka.

Ospa wietrzna



Zakażenie kropelkowe



Wylęganie: 7-21 dni



Lokalizacja wysypki:

skóra gładka i owłosiona,

błony śluzowe, spojówki.



Grudka-pęcherzyk-

krosta-strup-

przebarwienie (7-14 dni)



Powikłania:

nadkażenie bakter. (paciorkowce gr.A,

gronkowce),

zapalenie płuc (bakteryjne lub wirusowe –

ciężkie !) zapalenie opon m-rdz, zapalenie

mózgu,(śm. 0,4%), móżdżku



Częstość powikłań wzrasta z wiekiem ( gł.

dorośli)

Ospa wietrzna a ciąża



Ospa wietrzna wrodzona

(< 20 tyg. ciąży):

atrofia i bliznowace skóry,

mikrocefalia, zapalenie płuc,

wątroby, opóźnienie

rozwoju.



Ospa wietrzna

noworodków

( > 20 tyg. ciąży):

typowe zmiany skórne ale

ciężkie śródmiąższowe

zapalenia płuc.



Obowiązuje profil. poeks. u

ciężarnych: VZIG i Varilrix w

ciągu 72 godzin oraz

leczenie ospy wietrznej i/lub

półpaśca w ciąży (Acyklowir)

Półpasiec-zoster.



Reaktywacja zakażenia VZV w zwojach

czuciowych: dermatomalne umiejscowienie,

jednostronne ( rzadki zoster duplex)



Poprzedzony neuralgią zajętej okolicy – 24-

48 godzin wcześniej.



Zmiany skórne jak w ospie w. ale

charakterystyczna lokalizacja.



Najczęściej okolice: piersiowa, gałązki n.V,

lędźwiowa, szyjna, krzyżowa; rzadko

półpasiec uszny, rozsiany, trzewny.



Powikłania: skórne ( nadkażenia), rozsiew,

zajęcie OUN (zapalenie opon-m-rdzeniowych,

vasculitis), zapalenie rogówki etc.

VZV- leczenie



Ospa wietrzna

dzieci: postacie łagodne: leczenie objawowe

(zakaz stosowania aspiryny bo zagrożenie

zespołem Reya)

postacie ciężkie: acyklowir p.o. lub i.v.

dorośli: wszyscy: acyclowir +leki objawowe i

miejscowe



Półpasiec:

wszyscy: acyklowir lub inne

pochodne

(famcyclowir, walacyclowir

)

Document Outline