Slajd 1

WTRYSKARKA to:

Definicja wtryskarki – norma DIN 24450:

►

maszyna umożliwiająca wytwarzanie w sposób

cykliczny wyrobów kształtowych z tworzyw

wielkocząsteczkowych

gdzie

► kształtowanie zachodzi pod wysokim ciśnieniem

► dawka uplastycznionego tworzywa wtryskiwana jest

przez układ wlewowy do gniazda formy

► podstawowymi zespołami wtryskarki są: zespół

wtryskiwania (agregat wtryskowy) i zespół zamykania

(układ narzędzia).

HISTORIA WTRYSKAREK

1872 –

powstaje pierwowzór wtryskarki J.W.Hyatt

(USA)

nazwana „pakowarką” (

rozwiązanie problemu uplastyczniania

nitrocelulozy i kamfory – Celliloid i uformowanie z niej wyrobu),

1905 –

opatentowanie ślimaka (Vorraber -

bez

praktycznego

zastosowania

1921

– powstanie maszyny oficjalnie nazwanej

wtryskarką

H. Bucholz (

wtryskarka tłokowa o działaniu podobnym do znanej

wówczas

prasy śrubowej, napędzana ręcznie

1926 –

wtryskarki (liniowe poziome, tłokowe)

produkowane seryjnie Eckert&Ziegler (

formy zamykane

ręcznie za pomocą dźwigni

kolanowej, agregat wtryskowy napędzany pneumatycznie

1956 –

powstanie wtryskarki ślimakowej H.

Beck (Ankerwerk).

Wtryskiwanie.

Wtryskiwanie jest podstawowym procesem wytwarzania z

tworzyw sztucznych gotowych wyrobów o masie od 0,01 g do
70 kg; od części dla mikroniki do pojemników transportowych i
kabin telefonicznych.

Został zastosowany po raz pierwszy na początku XX wieku, lecz

rzeczywisty rozwój tej technologii rozpoczął się z chwilą
wprowadzenia do produkcji przemysłowej wtryskarek
ślimakowych (ok. 1960 r.)

Wtryskiwanie jest procesem cyklicznym przeznaczonym głównie

do przetwórstwa tworzyw termoplastycznych, lecz stosowanym
również do przetwarzania tworzyw termo- i
chemoutwardzalnych.

Jest to złożony proces technologiczny, ze względu na specyficzne

właściwości tworzyw sztucznych, w odróżnieniu od pozornie
pokrewnego procesu odlewania ciśnieniowego metali nie jest
procesem mechanicznym, lecz mechaniczno-fizycznym.

W procesie wtryskiwania uzyskuje się wypraskę charakteryzującą

się nie tylko określonym kształtem, lecz także specyficzną
strukturą, wynikającą ze sposobu płynięcia w formie oraz
przebiegu jego krzepnięcia.

Rys. Zespoły funkcjonalne wtryskarki

Do podstawowych zalet procesu wtryskiwania należą:

• Wytwarzanie nawet najbardziej skomplikowanych wyrobów w jednym

procesie technologicznym,

• Mały bądź żadem udział obróbek wykańczających,
• Wysoka jakość i powtarzalność własności,
• Możliwość pełnego zautomatyzowania, komputerowego sterowania i

kontroli procesu,

• W porównaniu z obróbką metali, znaczne zmniejszenie liczby operacji

technologicznych, mniejsze zużycie energii bezpośredniej i wody,
niewielka pracochłonność, niska emisja związków szkodliwych do
otoczenia.

Wadami tej technologii są:

• Wysoki koszt maszyn i niejednokrotnie dorównujący mu koszt

oprzyrządowania (form), powodujący wydłużenie czasu amortyzacji i
wysokie koszty uruchomienia,

• Konieczność wysokich kwalifikacji pracowników nadzoru technicznego,
• Konieczność zachowania wąskich tolerancji parametrów przetwórstwa,
• Długi czas przygotowania produkcji ze względu na pracochłonność

wykonawstwa form wtryskowych.

Wtryskiwanie – specjalne typy wtryskarek.

Wtryskiwanie wspomagane gazem obojętnym: do porcji tworzywa
doprowadzonego do formy zostaje wprowadzony sprężony azot (ok. 30
MPa), który ją rozdmuchuje. Produkcja wyrobów grubościennych lub o
zróżnicowanej grubości ścianek: wieszaków, armatury łazienkowej,
pojemników transportowych, i wyrobów technicznych: uchwytów, pedału
gazu samochodu, elementów armatury, obudów telewizorów z
pogrubionym obrzeżem.

Wtryskiwanie z doprasowaniem: gniazda formy zamykają się teleskopowo;
tworzywo jest ściskane przez cały czas ochładzania (produkcja soczewek
optycznych z PMMA, bardzo cienkich membran o grubym obrzeżu, ciśnienie
docisku do 3000 bar).

Wtryskiwanie tworzyw termoutwardzalnych i gumy: tworzywo jest
transportowane i dozowane przez ślimak. Usieciowanie tworzywa lub gumy
następuje dopiero w gorącej formie wtryskowej o temp. ok. 180°C. Przednia
część cylindra, w której może nastąpić niepożądane utwardzenie tworzywa,
musi być szybko odłączana. Stopień sprężania ślimaka wynosi od 1,3:1 do
1:1. Stosowane tylko dysze otwarte.

Wtryskiwanie żywic i kauczuków utwardzalnych: dwa komponenty żywicy
lub np. kauczuku silikonowego doprowadzane są przez małe pompy i
urządzenie mieszające do cylindra wtryskowego. Przyspieszone sieciowanie
zachodzi w formie wtryskowej. Produkcja: tłoczków strzykawek, uszczelek
specjalnych, smoczków.

Wtryskiwanie – specjalne typy wtryskarek.

Wtryskiwanie z rozdmuchiwaniem: zaraz po wtryśnięciu część stemplowa
formy z nie zastygniętym tworzywem zostaje przesunięta do innej formy o
kształcie np. butelki, fiolki lub słoika. W wyniku rozdmuchu i ochłodzenia
kształt zostaje utrwalony. Butelki z PET produkuję się metodą wtryskiwania,
rozciągania nie zastygniętej jeszcze wypraski wstępnej tzw. preformy i
następnie rozdmuchu.

Układ trzpienia rozdmuchowego z rdzeniami zostaje umieszczony na
wtryskarce między dwoma stołami nieruchomymi. Do stołu położonego
od strony układu uplastyczniającego jest zamocowana forma
.wtryskowa, a do stołu przeciwległego forma rozdmuchowa. Oba stoły
są połączone prowadnicami, po których układ trzpienia obrotowego
wykonuje ruch postępowo-zwrotny. Liczba gniazd wtryskowych i
rozdmuchowych wynosi 6÷12, całkowity czas procesu 14÷17 s, a
wydajność 1500 ÷2800 butelek (z PET o pojemności ½ litra) na
godzinę.

Wtryskiwanie – cykl wtryskiwania.

0-1 Początek cyklu wtrysku. Szybkie zamknięcie połówek formy

przymocowanych do stołów wtryskarki, przy czym ruchomy stół
jest przesuwany po kolumnach prowadzących, przez mechanizm
zamykający. Siłownik hydrauliczny dociska części formy siła
zamykającą

.Cylinder wtryskowy z dyszą jest odsunięty. Ślimak

znajduje się w tylnim położeniu wyjściowym. Przed ślimakiem znajduje
się ściśle określona ilość uplastycznionego tworzywa.

1-2 Połówki formy są ściśnięte siłą zamykającą

. Zespół wtryskowy

zostaje dosunięty tak, że dysza wtryskarki naciska na tuleję
wtryskową formy.

2-3 Suw roboczy ślimaka

powodujący wtryśnięcie uplastycznionego

tworzywa do gniazda formy w czasie

pod ciśnieniem wtrysku

czole ślimaka.

3-4 W punkcie

przełączenie ciśnienia wtrysku

na ciśnienie docisku

i dalej niewielkie przesunięcie ślimaka

. Tworzywo znajduje się

dalej pod ciśnieniem

. W czasie trwania docisku zostaje uzupełniony

skurczowy ubytek tworzywa. Docisk trwa przez czas

, aż do

momentu zastygnięcia przewężek w formie. Jednocześnie rozpoczyna
się chłodzenie wypraski – czas

. Po zakończeniu wtrysku przed

ślimakiem znajduje się jeszcze niewielka ilość tworzywa zwana często
poduszką resztkową.

Wtryskiwanie – cykl wtryskiwania.

4-5 Ślimak zostaje wprawiony w ruch obrotowy, dzięki czemu następuje

ciągłe pobieranie tworzywa i przetłaczanie go do przedniej części
cylindra. Ciśnienie przetłoczonego i uplastycznionego tworzywa
powoduje przesunięcie ślimaka w tylne położenie o skok

. Od

nastawienia wartości drogi

zależy objętość dozowania tworzywa.

5-6 Odsunięcie cylindra wtryskowego (dyszy od formy).

6-7 Zakończenie czasu chłodzenia

wypraski trwającego od punktu 3.

7-8 Forma zostaje otwarta. W trakcie otwierania wyrzutnik wtryskarki

uruchamia wypychacze formy i wypraska zostaje usunięta z gniazda
formy.

8-9 Do czasu rozpoczęcia nowego cyklu upływa czas przerwy

Rys. Składowe drogi dozowania.

Wtryskiwanie – inne cykle technologiczne wtryskiwania.

• Z odsuwaniem cylindra po uplastycznieniu tworzywa, w celu

uniknięcia przechłodzenia dyszy i przenikania ciepła do formy,

• Bez odsuwania cylindra, dla form z gorącym układem wlewowym; z

opóźnionym uplastycznieniem, dla tworzyw o niskiej odporn.
termiczn.,

• Z obracającymi się ślimakami w czasie wtryskiwania lub docisku, w

celu zmniejszenia przepływu wstecznego tworzywa, jeśli nie jest
stosowana końcówka ślimaka z zaworem zwrotnym,

• Z dekompresją dozowania, w celu zapobieżenia wyciekom tworzywa

z dyszy otwartej,

• Z przerwą w ruchu otwierania i zamykania formy, w celu

wyciągnięcia lub wykręcenia niezależnie napędzanych elementów
formy, np.: rdzeni bocznych,

• Wielokrotnego ruchu wypychania, w przypadku trudności usuwania

wypraski,

• Z doprasowaniem, w przypadku produkcji np.: soczewek,
• Intruzji, tj. powolnego napełniania formy uplastycznionym w sposób

ciągły tworzywem, w przypadku bardzo grubych ścianek wypraski.

Wtryskiwanie: zespoły funkcjonalne wtryskarki.

Na ogólną budowę wtryskarki pod względem funkcjonalności

składają się następujące zespoły:

• zespół uplastyczniania i wtryskiwania (agregat wtryskowy),
• zespół zamykania i otwierania formy,
• zespół napędu wtryskarki,
• zespół regulacji i sterowania,
• korpus.

W zależności od rodzaju przetwarzanego tworzywa, sposobu pracy,

rodzaju formy wtryskarki są dostosowywane do wymogów
poszczególnych wariantów technologii w sposób konstrukcyjny
bądź przez zastosowanie specjalnego wyposażenia
technologicznego.

Rys. Zespoły funkcjonalne
wtryskarki

Wtryskiwanie: zespoły funkcjonalne wtryskarki.

Zespół uplastyczniania i wtryskiwania – agregat wtryskowy.

W zespole uplastycznienia i wtryskiwania wykonywane są następujące

operacje technologiczne: pobranie granulatu z leja zasypowego,
podgrzanie i uplastycznienie surowca, wtryśnięcie stopu do gniazda
formy, utrzymanie wtryśniętego stopu pod ciśnieniem docisku.

Zespoły wtryskowe dzielimy na:

1. Jednostopniowe zespoły tłokowe,
2. Dwustopniowe zespoły ślimakowo-tłokowe z wstępnym

uplastycznieniem ślimakowym i wtryskiwaniem za pomocą tłoka,

3. Liniowo-zwrotne zespoły ślimakowe ze ślimakiem spełniającym

równocześnie rolę tłoka wtryskowego.

Rys. Klasyfikacja agregatów (zespołów)
wtryskowych.

Wtryskiwanie: zespoły funkcjonalne wtryskarki.

Zespół uplastycznienia i wtryskiwania - agregat wtryskowy.

Do podstawowych funkcji zespołu wtryskiwania (agregatu wtryskowego) należą:
1. Przesuwanie się po łożu maszyny w celu dosunięcia dyszy do tulei

wtryskowej w formie oraz jej ponownego odsunięcia,

2. Wywieranie ciśnienia dociskającego dyszę do tulei wtryskowej w formie,
3. Obrót ślimaka podczas fazy dozowania (zasilania),
4. Ruch liniowy (osiowy) ślimaka podczas fazy wtryskiwania,
5. Wytworzenie ciśnienia docisku.

W nowoczesnych wtryskarkach oprócz w/w niezbędnych funkcji wprowadzono:

6. Cofanie nie obracającego się ślimaka za pomocą urządzenia

hydraulicznego,

7. Jednoczesny osiowy i obrotowy ruch ślimaka dla umożliwienia wtryskiwania

z obracającym się ślimakiem,

8. Nastawę różnych dróg, skoków, prędkości, liczby obrotów i wartości ciśnień,

9. Automatyczną wymianą całego zespołu uplastyczniania przy zmianie

rodzaju tworzywa (na ogół wykonania specjalne),

10. Koaksjalne przesunięcie agregatu, umożliwiające wtryskiwanie nie w osi

maszyny,

11. Ułatwienie montażu lub demontażu ślimaka przez wychylne zamocowanie

agregatu, co pozwala na oszczędność czasu przy wymianie ślimaka.

Wtryskiwanie: zespoły funkcjonalne wtryskarki.

Zespół uplastycznienia i wtryskiwania.

Od rodzaju budowy tego zespołu pochodzą nazwy wtryskarek:
Wtryskarki tłokowe.
Są to wtryskarki starego typu, stosuje się je w małych wtryskarkach

laboratoryjnych. Składają się z ogrzewanego grubościennego cylindra,
w którym tworzywo jest dozowane i przemieszczane przez prosty tłok
napędzany za pomocą siłownika hydraulicznego. Tworzywo przeciskane
między grubym cylindrem, a wewnętrznym rozdzielaczem, zwanym
torpedą, było ogrzewane i uplastyczniane.

Wadą tego typu wtryskarek były duże straty ciśnienia, brak wymieszania i

homogenizacji tworzywa, bardzo niedokładne dozowanie, brak
możliwości przetwarzania tworzyw czułych termicznie, trudności z
ogrzaniem masy tworzywa większej niż 500 g/cykl – wycofanie maszyn
z produkcji przemysłowej.

Wtryskarki ze wstępnym uplastycznianiem.
Podstawowe wady wtryskarek tłokowych zostały usunięte przez

zastosowanie -

Wstępne uplastycznianie następuje poprzez ślimak umieszczony w

dodatkowym cylindrze połączonym z cylindrem wtryskowym.
Wtryskarki tego typu stosuje się, gdy wymagane są bardzo wysokie
ciśnienia oraz szybkość wtryskiwania. Wadą tych wtryskarek jest
znacznie wyższa cena niż standardowych.

Wtryskiwanie: zespoły funkcjonalne wtryskarki.

Zespół uplastycznienia i wtryskiwania.

Wtryskarki ślimakowe.

• We współczesnym przemyśle dominują układy z przesuwanym

ślimakiem.

• W czasie obracania się ślimaka odbywa się uplastycznienie tworzywa.

• Ślimak obracając się gromadzi tworzywo przed swoim czołem, a

równocześnie pod wpływem ciśnienia tego tworzywa przesuwa się do
tyłu.

• Osiągniecie określonego miejsca drogi wycofania oznacza, że została

uplastyczniona odpowiednia porcja tworzywa (4D, D – średnica
ślimaka).

• Następuje wyłączenie obrotów ślimaka.

• W czasie wtrysku przesuwający się ślimak pełni rolę tłoka.

• Dla tw. termoplastycznych: ślimaki trójstrefowe o długości L = 20-25D

i stopniu sprężania H = 2:1 do 3:1 – dla cz. krystalicznych – krótka
strefa sprężania i dolny zakres wartości H.

• PVC i PA z włóknem szklanym – pokrycia za specjalnych stopów ( w

normalnym wykonaniu są utwardzone powierzchniowo przez
azotowanie plazmowe.

Wtryskiwanie: zespoły funkcjonalne wtryskarki.

• Lej zasypowy ze stali nierdzewnej z zamknięciem wejścia do cylindra,

wziernikiem, pokrywą, odpowietrzaniem, urządzeniem opróżniającym,

• Napęd ruchu obrotowego ślimaka,
• Tłok wtryskowy uruchamiany hydraulicznie (pneumatycznie mniejsze

maszyny),

• Sterowane urządzenie przesuwu zespołu wtryskiwania,
• Kompletny zespół uplastyczniania (cylinder, głowica, grzejniki, dysza

otwarta, ślimak, zawór zwrotny),

• Instalacja chłodnicza ślimaka, z umieszczonym z boku lub na końcu

wlotem i wylotem chłodziwa,

• Zabezpieczenie ślimaka przed pęknięciem (ukręceniem),
• Blokada obrotów ślimaka w przeciwnym kierunku,
• Urządzenie cofające ślimak przed dozowaniem i/lub po dozowaniu,
• Urządzenie do regulacji temp. cylindra w strefie zasilania z miernikiem

kontroli przepływu,

• Wskaźnik położenia ślimaka umożliwiający kontrolę optyczną,
• Możliwość pracy w systemie intruzji.
• Osłony zabezpieczające zgodne z przepisami bezpieczeństwa pracy.

Wyposażenie zespołu uplastyczniania i wtryskiwania:

Wtryskiwanie: zespoły funkcjonalne wtryskarki.

Zależnie od lepkości i odporności tworzyw na ścieranie stosowane są

różnego typu dysze wkręcane w końcówkę cylindra:

• Dysze otwarte zapewniające najlepszy przepływ, lecz równocześnie

nie zabezpieczające przed niekontrolowanym wyciekiem tworzywa,

• Dysze zamykane tłoczkowe zabezpieczające przed wyciekami

tworzywa z cylindra, lecz powodujące zaleganie tworzywa i duże
straty ciśnienia,

• Dysze zamykane igłą działającą na zasadzie zaworu bezpieczeństwa;

szczególnie zalecane do wtryskiwania tworzyw, takich jak PA, POM,
w przypadku których gazy powstające przy rozkładzie źle
przetwarzanego tworzywa mogą spowodować wypadek,

• Dysze zamykane igłą sterowaną siłownikiem hydraulicznym,

niezbędne przy wtryskiwaniu np.: tworzyw spienianych.

Wyposażenie zespołu uplastyczniania i wtryskiwania:

Wtryskiwanie: zespoły funkcjonalne wtryskarki.

Rys. Przykłady rozwiązań

konstrukcyjnych mechanizmu
przesuwu dużych agregatów
wtryskowych:

a) Prowadnice sprzężone z siłownikami

dwustronnego działania,

b) Prowadnice z oddzielnymi

siłownikami dwustronnego działania,

c) Prowadnice na korpusie wtryskarki z

oddzielnymi siłownikami
dwustronnego działania.

Wtryskiwanie: zespoły funkcjonalne wtryskarki.

Zespół zamykania i otwierania formy.

Formę mocuje się w zespole zamykania.

Działanie tego zespołu polega na zamykaniu, zwieraniu (utrzymywaniu w

stanie zamkniętym) i otwieraniu formy oraz wytwarzaniu siły
niezbędnej do zwierania i otwierania. Jego głównymi elementami są
kolumny prowadzące, stała i ruchoma płyta mocująca oraz
mechanizmy zamykania, otwierania i zwierania formy.

Rozróżnia się trzy typy konstrukcji zespołu zamykania zależne od

sposobu utrzymywania formy w stanie zamkniętym (zwierania):

1. Zwieranie mechaniczne (blokada kształtowa za pomocą mechanizmu

kolanowo-dźwigniowego napędzanego przez przekładnie śrubową lub
siłownik hydrauliczny),

2. Zwieranie hydrauliczne (blokada siłowa wytwarzana przez siłownik

hydrauliczny),

3. Zwieranie mechaniczno-hydrauliczne (blokada siłowa wytwarzana przez

siłownik hydrauliczny, ruchy napędzane mechanicznie).

Tabela. Najczęściej stosowane układy zamykania wtryskarek.

Wtryskiwanie: zespoły funkcjonalne wtryskarki.

Zespół zamykania i otwierania formy.

Rozróżnia się trzy typy konstrukcji zespołu zamykania zależne od niżej

podanych systemów napędowych:

1. Napęd kolanowo-dźwigniowy

stół ruchomy jest przesuwany przez

układ, zwykle 5-punktowy (przegubowy), uruchamiany pojedynczym
siłownikiem hydraulicznym.

System ten charakteryzuje się dużą szybkością ruchu oraz niewielkim
wydatkiem oleju (energii).

Do wywarcia pełnej siły  zamykania konieczne jest pełne rozprostowanie
dźwigni z jednoczesnym pełnym zamknięciem formy - suma wymiarów
długości dźwigni  i wysokości formy musi być wielkością stałą.

Konieczna jest zawsze regulacja położenia punktu podparcia systemu
dźwigniowego przez odpowiednie przesunięcie nakrętek kolumn prowadzących
– różne wysokości form.

Wtryskiwanie: zespoły funkcjonalne wtryskarki.

Zespół zamykania i otwierania formy:

2. Napęd bezpośrednio hydrauliczny – płyta ruchoma jest przesuwana

przez wielostopniowy zespół siłowników hydraulicznych. Do realizacji
szybkiego przesuwu służą:



siłowniki o małej średnicy tłoczyska i długim skoku

 duże siły zamykania uzyskuje się za pomocą siłowników o dużej średnicy.

Zmiana wysokości formy odbija się tylko na skróceniu lub
wydłużeniu ruchu tłoka siłownika – nie występuje – niebezpieczeństwo
przeciążenia i zniszczenia kolumn, ponieważ wzrost siły zamykania
spowoduje zadziałanie zaworu bezp.

Nie występuje niebezpieczeństwo przeciążenia i zniszczenia kolumn.

Niezbędny wydatek oleju jest zawsze większy, co rzutuje na szybkość
ruchów.

3. Napęd hybrydowy wykorzystuje elementy obu systemów:

• do realizacji szybkiego przesuwu płyty ruchomej stosuje się zespół

kolanowo-dźwigniowy lub śrubę napędową.

• bezpieczną siłę zamykania uzyskuje się przez zastosowanie

jednego centralnego lub czterech – po jednym na każdą kolumnę -
siłowników o krótkim skoku, zwanych poduszkami hydraulicznymi.

Zespół zamykania i otwierania formy.

Wyposażenie standardowe zapewnia:
• Ustawianie z powolnym przebiegiem ruchów,
• Zmienną prędkość niezależnych od siebie procesów zamykania i

otwierania,

• Nastawianie prędkości (sterowanie prędkością) z uwzgl. zabezp. formy,
• Możliwość oddzielnego ustalania położenia ruchomej płyty mocującej

na całej długości drogi przy sile zamykania od 5000 kN (nastawianie

wysokości formy)

• Nastawianie siły zamykania od wartości zerowej do maksymalnej, z

odczytem wartości w rzeczywistych jednostkach fizycznych,

• Zabezpieczenie formy przez niskie ciśnienie,
• Impulsowy ruch wypychacza (wielokrotny),
• Zabezpieczenie za pomocą zamkniętej z trzech stron osłony ochronnej,

zgodnie z przepisami bezpieczeństwa pracy,

• Zabezpieczenie elektryczne i hydrauliczne przy osłonie,
• Odciążenie ruchu obsługiwanych przez personel drzwi ochronnych w

maszynach o sile zamykania od 5000 kN,

• Łatwość demontowania co najmniej jednej kolumny w 4-kolumnowych

zespołach zamykania w celu umożliwienia montażu formy o wymiarach

większych niż prześwit między kolumnami.

Ponadto zawiera:

•Urządzenie zabezpieczające (hydrauliczne i elektryczne)
przed niekontrolowanym zamknięciem,

•Wypychacz centralny, mechaniczny lub hydrauliczny,
•Smarowanie centralne z możliwością konrtoli,
•Osłonę ochronną (drzwi ochronne również po stronie tylnej)
z szybą.

Wtryskiwanie: zespoły funkcjonalne wtryskarki.

Zespół napędu wtryskarki:
1.

Napęd hydrauliczny – stosowany niemal wyłącznie.

Konwencjonalny zespół napędu składa się z tylu podzespołów, ile

jest siłowników i silników hydraulicznych. Każdy podzespół

składa się z

rozdzielacza

regulatora ciśnienia

regulatora

przepływu

zaworów zwrotnych

zaworów

bezpieczeństwa

. Podzespoły zasilane są przez układ dwóch

pomp: jednej o dużym wydatku i niskim ciśnieniu oraz drugiej o

małym wydatku i wysokim ciśnieniu oleju (ok. 160 bar). Znaczne

zmniejszenie ilości oleju w obiegu oraz skrócenie drogi

przepływu.

Napęd pneumatyczny – sprężonym powietrzem (0,6-1,2MPa) jest

stosowany tylko w bardzo małych wtryskarkach.

Napęd bezpośrednio elektryczny – oszczędności energii (do 25%)

z powodu wyeliminowania pośredniego nośnika energii – oleju.

Zaletą

jest wykluczenie mgły olejowej w tzw. „czystych

pomieszczeniach” przy produkcji specjalnej, np. soczewek,

wyprasek wysoce precyzyjnych, medycznych.

Wada

– cena

silników serwo podwyższa cenę wtryskarki o ok. 35%.

Wtryskiwanie: zespoły funkcjonalne wtryskarki.

Zespół napędu wtryskarki:

1. Napęd elektrohydrauliczny (hydrauliczny): do przetwarzania

energii elektrycznej w mechaniczną stosuje się pompy hydrauliczne:

• Łopatkowe, tłokowe (promieniowe i osiowe), różne wyporowe i z

uzębieniem wewnętrznym.

• Silniki hydrauliczne przetwarzają energię ciśnienia na ruch

obrotowy.

• Silniki hydrauliczne liniowe – zwane siłownikami hydraulicznymi –

przetwarzają energię ciśnienia w pracę na drodze liniowej (suwy)
lub np. za pośrednictwem dźwigni kolanowej przetwarzają energię
kinetycznie w ruch liniowy,

• Silniki hydrauliczne obrotowe – służą do napędu ruchu obrotowego

ślimaków.

Wtryskiwanie: zespoły funkcjonalne wtryskarki.

Zespół napędu wtryskarki:

2. Napęd elektromechaniczny (bezpośrednio elektryczny):

• Ruch obrotowy serwosilnika elektrycznego przekształcany jest w

ruch liniowy – osiowy przez śrubę z nakrętką kulkową (np. za
pomocą pasów typu V).

• Układy zamykania np. dwudźwigniowe z czterema przegubami

napędzane przez przekładnię z mechanizmem zębatkowym.

Wtryskiwanie: podział wtryskarek.

Zależnie od potrzeb, wzajemne położenie i liczba dwóch pierwszych

zespołów determinują wielkość i kształt korpusu. Wyróżniamy
wtryskarki: - pojedyncze i – wielozespołowe. O liniowym poziomym i
pionowym ułożeniu zespołów zamykania i agregatu wtryskowego.
Wtryskiwanie wówczas realizowane jest poprzez stół nieruchomy
wtryskarki. Natomiast przy ułożeniu kątowym, również poziomym i
pionowym wtryskiwanie jest dokonywane bezpośrednio w płaszczyznę
podziału formy.

Do wtryskiwania wielokomponentowego lub wielokolorowego stosowane

są wtryskarki z wieloma agregatami wtryskowymi. Do już wykonanego
fragmentu wypraski dotryskiwany jest następny jej fragment, jednak
potrzebne jest przemieszczenie wypraski do kolejnego agregatu przez
obrót stołu ruchomego.

Tą metodą wykonuje się np.: twarde uszczelki pierścieniowe z miękką

wargą uszczelniającą.

Wtryskiwanie – budowa formy wtryskowej.

Każda forma składa się z następujących podzespołów - układów:

1. Układy technologiczne formy:

a. Elementy formujące, tzw. gniazda formy.

Stopień ich

skomplikowania i budowa są określone konstrukcją wyrobu. Liczba gniazd
w formie zależy od budowy wyrobów, potrzeb i możliwości technicznych
maszyny.

b. Układ wlewowy.

Determinuje on miejsce i sposób doprowadzenia

tworzywa tak aby – w przypadku form wielogniazdowych – w każdym
gnieździe panowały takie same warunki wypełniania, tzn. takie samo
ciśnienie i szybkość płynięcia.

c. Układ regulacji temperatury.

Zwany jest czasem układem

chłodzenia. Jego budowa musi zapewnić równomierny odbiór ciepła z obu
stron powierzchni wyprasek.

2. Układy mechaniczne formy:

a. Układ uwalniania i wypychania wypraski –

forma powinna być

dostosowana do pracy całkowicie automatycznej,

b. Układ prowadzenia i ustalania –

powinien zapewnić precyzyjne

naprowadzenie i złożenie części formy przy zamykaniu,

c. Obudowa –

wiąże wszystkie układy w jedną, funkcjonalną całość.

Document Outline