Projekt socjalny
Projekt socjalny
socjalny - jest jednym z wielu narzędzi,
w swojej
pracy zawodowej.
Projekt:
• jest zespołem celów skoordynowanych ze względu
na cel nadrzędny.
• jest systemem wielu interwencji, które przebiegają
etapowo i są ze sobą powiązane.
zawierającym
opis celów i środków działania pracownika
socjalnego.
Taki projekt na ogół odnosi się do jednostek, grup,
społeczności lokalnej, które znajdują się czasowo lub
trwale w trudnej sytuacji życiowej.
Istota projektów
Projekt socjalny jest traktowany jako
szczególny rodzaj projektu działania.
„Projekt działania możemy określić
jako obraz antycypowany, który
staramy się osiągnąć w następstwie
przyjętych operacji, prowadzących do
nowego stanu rzeczywistości”
/Marynowicz – Hetka, Piekarski (red.),
s.176/
Projekt socjalny jest projektem działania
w obszarze praktyki socjalnej – jest
formą projektu działania, który zmierza
do wyjaśnienia i rozwiązania problemu
danej populacji.
Najczęściej odnosi się do populacji
(jednostek, grup, społeczności lokalnej
lub funkcjonalnej – instytucji) która
czasowo lub trwale znajduje się w
sytuacji trudnej.
Rodzaje projektów
socjalnych
Wyróżnia się dwa podstawowe projekty
socjalne:
• Projekty indywidualne –
odnoszące się do
poszczególnych osób lub rodzin i
stosowane
w toku
prowadzenia
indywidualnego
przypadku;
• Projekty instytucjonalne -
odnoszące się
do instytucji i organizacji - ich celem jest
tworzenie
nowych instytucji lub poprawa
funkcjonowania już istniejących.
• Indywidualne - odnoszą się do jednostek i
stosowane są w indywidualnym toku
prowadzenia przypadku, czasem jako
uzupełnienie metody umowy (kontraktu
socjalnego) z podopiecznym;
• Grupowe - skierowane są do grupy lub
większej zbiorowości odbiorców;
• Instytucjonalne - odnoszą się do placówek,
kreują ich powstanie oraz zmierzają do
modyfikacji ich funkcjonowania.
Struktura projektu socjalnego
Z punktu widzenia metodycznego – projekt powinien
obejmować całość procesu metodycznego działania.
• Punktem wyjścia winna być diagnoza problemów
lub potrzeb przy czym;
problem - definiowany jest bardzo ogólnie
(obiektywny niedostatek w porównaniu z istniejącymi
normami społecznymi),
potrzeby – wyrażają subiektywne dążenia,
pragnienia, wymagania jednostek i grup,
• Analiza sytuacji działania obejmująca kontekst
formalno – prawny, organizacyjno – instytucjonalny
oraz zasoby warunkujące możliwość realizacji działań;
• Ocena sytuacji – punkt wyjścia określenia celów
zmian i opracowania programu działań
Wg. Piekarskiego i Marynowicz – Hetki – struktura
projektu nie powinna być nadmiernie
uszczegółowiona. Podawanie gotowych schematów
może być niebezpieczne, ponieważ
„uprzedmiotowia problem”, który był sygnałem
podjęcia procedury konstruowania projektu. A
przecież nie ma możliwości unifikacji rozwiązań w
pracy socjalnej (każda sytuacja społeczna jest
indywidualna i niepowtarzalna).
Wyodrębniają trzy ogniwa projektu:
- konceptualizację,
- operacjonalizację,
- ewaluację
Projekt socjalny, który obejmuje te 3 ogniwa ma
charakter procesu. Jest nastawiony na zmianę i
może zmianę generować. Projekt w toku działania
spełnia funkcję społeczną - dynamizuje społeczność,
sprzyja integracji i koordynacji podmiotów
działających oraz może oddziaływać terapeutycznie.
Elementy projektu socjalnego:
1. Tytuł projektu
2. Cel główny
3. Adresat
4. Wnioskodawca
5. Założenia merytoryczne projektu
6. Etapy realizacji projektu
7. Planowane efekty
8. Źródła finansowania
I. Podstawowe informacje
• Instytucja (osoba/y) realizująca
projekt;
• Beneficjenci projektu – grupa
docelowa objęta działaniami
przewidzianymi w projekcie.
II. Identyfikacja
problemu
/ocena przyczyn, skali, skutków w
wymiarze – indywidualnym, rodzinnym i
środowiskowym/
Opis sytuacji w jakiej znajdują się osoby
(środowisko) których dotyczy projekt.
Identyfikacja problemu stanowi punkt
wyjścia projektu i musi być oparta na
rzeczywistych danych.
III. Uzasadnienie
projektu
/sformułowanie celów interwencji,
ocena potrzeb i zasobów klienta
oraz określenie kierunków
działania i oczekiwane zmiany
/
• Uzasadnienie projektu musi wynikać z identyfikacji
problemu, oceny przyczyn, skali i skutków.
• Cel projektu musi wynikać z udokumentowanych
potrzeb środowiska społecznego do którego jest
adresowany.
• Określenie kierunków działania wynika z oceny
potrzeb i zasobów (osobistych, środowiskowych ,
instytucjonalnych) klienta.
• Oczekiwane zmiany
O
kreślamy spodziewany wpływ działań,
podjętych w trakcie realizacji projektu, na
zmianę sytuacji klienta, rodziny, grupy czy
środowiska społecznego, do którego projekt
jest adresowany.
Dla dokonania zmiany stosujemy określone
metody pracy socjalnej.
IV. Szczegółowy plan
realizacji projektu
• Cel główny i cele szczegółowe;
• Rezultaty;
• Działania z podaniem wskaźników
osiągania celów;
• Mierniki – źródła informacji pozwalające
na weryfikację wskaźników (ewaluacja);
• Uwarunkowania zewnętrzne realizacji
działań;
• Czas trwania projektu (terminy
osiągania celów);
• Harmonogram realizacji wszystkich
działań (kto, co, kiedy, gdzie).
V. Informacje
dodatkowe
/istotne z punktu widzenia
projektu/
VI. Budżet projektu
VII. Ewaluacja
Procedura ewaluacji
• Określenie celu ewaluacji;
• Określenie przedmiotu ewaluacji;
• Ustalenie co konkretnie chcemy wiedzieć o
przedmiocie ewaluacji;
• Kto przeprowadzi ewaluację (zbierze dane i
opracuje rezultaty);
• Wybór metod i technik zdobywania i gromadzenia
informacji (danych);
• Wybór technik opracowania danych oraz
formułowanych na ich podstawie raportów;
• Określenie sposobu wykorzystania rezultatów
ewaluacji.
Istota ewaluacji
Ewaluacja dotyczy wszystkich elementów
procesu opracowania i wdrażania projektów.
Procedurze ewaluacji poddawane sa cele, plan
działania, proces działania i jego wyniki.
W konkretnym projekcie i konkretnym działaniu
– ewaluacji podlega;
• merytoryczna wartość celu,
• jakość planu działania,
• stopień jego realizacji,
• wartość uzyskiwanych rezultatów.
Ewaluacja może być dokonywana na każdym
etapie pracy nad projektem socjalnym
Rodzaje ewaluacji
• Ewaluacja korygująca
/ma dostarczyć informacji dotyczących
efektywności realizacji działań na
poszczególnych etapach realizacji
projektu socjalnego/;
• Ewaluacja podsumowująca
/stosowana po zakończeniu realizacji
projektu socjalnego i służy ocenie
ostatecznej (całościowej)
efektywności projektu.
Wg.E. Kantowicz na projekt socjalny składa
się złożona procedura profesjonalnych
działań, która wyraża się w jego kolejnych
etapach:
1. Zdefiniowanie problemu socjalnego.
2. Wstępna analiza (diagnoza) problemu.
3. Usytuowanie problemu w kontekście teorii
społecznych.
4. Określenie celu projektu oraz zadań.
5. Opracowanie założeń metodologicznych.
6. Analiza założeń metodologicznych
7. Ustalenie planu pracy
8. Wdrażanie projektu
9. Analiza recepcji projektu przez jego uczestników
10.Opracowanie wniosków
Podejmując działania metodyczne związane z
opracowaniem projektu socjalnego koncentrujemy
się na analizie napotkanych problemów
społecznych i one stanowią wytyczną dla projektu.
Obiektem projektu mogą być różne problemy i
sytuacje wymagające pomocy i zmian: ubóstwo,
patologia jednostki, rodziny lub grupy, przemoc
społeczne wykluczenie (niepełnosprawność,
osamotnienie, choroba), trudności adaptacyjne lub
wychowawcze.
Głównym celem podjętego działania winno stać się
dążenie do zmian, uwzględniające pomocniczy,
wychowawczy, resocjalizacyjny, rewalidacyjny lub
terapeutyczny charakter aktywności socjalnej.
Literatura
• Kotlarska – Michalska A. (red.), Diagnozowanie i
projektowanie w pracy socjalnej, Poznań 1999
• Marynowicz – Hetka E., Piekarski J. (red.), Wokół problemów
działania społecznego, Warszawa 1996
• Ornacka K., Ewaluacja. Między naukami społecznymi i pracą
socjalną, Kraków 2003
• Robertis de C., Metodyka działania w pracy socjalnej,
Warszawa 1996
• Wódz K., Praca socjalna w środowisku zamieszkania,
Katowice 1998
• Roobson C., Projektowanie ewaluacji, (w:) L. Korporowicz
(red.), Ewaluacja w edukacji, Warszawa 1997
• Kantowicz E., Teoretyczny kontekst projektu socjalnego i
próby jego zastosowań, „Praca socjalna” 2000, nr 4.