Systemy wspomagania
planowania produkcji i
sterowania produkcją
(przedsiębiorstwem, łańcuchiem
dostaw)
Prowadzący: Dr hab. inż. Radim Lenort, Prof. AGH
Systemy wspomagania
planowania produkcji i
sterowania produkcją
(przedsiębiorstwem, łańcuchiem
dostaw)
Prowadzący: Dr hab. inż. Radim Lenort, Prof. AGH
Treść wykładu
• Zdefiniowanie logistyki produkcji
– Czym zajmuje się zarządzanie logistyczne produkcji?
• Powody szukania rozwiązań w zakresie logistyki
produkcji
– Dlaczego pojawiają się nowe systemy i koncepcje?
• Systemy wspomagania planowania produkcji i
sterowania produkcją
– Które systemy stosowane są w logistyce produkcji?
• Zastosowanie systemów w czeskiej i polskiej
produkcji przemysłowej
– Jaka jest sytuacja w naszych przedsiębiorstwach?
• Treść następnych wykładów
– Z którymi systemami zapoznamy się bardziej
szczegółowo?
Zdefiniowanie logistyki produkcji
Czym zajmuje się zarządzanie logistyczne produkcji?
• Logistyka (zarządzanie logistyczne) jest procesem
planowania, realizacji i kontrolowania sprawności i
ekonomicznej efektywności przepływu surowców, produkcji
nie zakończonej i wyrobów gotowych oraz związanych z tym
informacji od miejsca pochodzenia do miejsc konsumpcji
w celu zaspokojenia wymagań klientów.
• Logistyka procesu produkcyjnego zajmuje się planowaniem,
realizacją i kontrolowaniem ekonomicznie efektywnego
przepływu i składowania surowców, produkcji nie zakończonej,
wyrobów gotowych oraz związanych z tym informacji w
procesach produkcyjnych przedsiębiorstw w celu
zaspokojenia wymagań klientów.
Powody szukania rozwiązań w
zakresie logistyki produkcji
Dlaczego pojawiają się nowe systemy i koncepcje?
• Odpowiedź na to pytanie można znaleść na podstawie
przykładu przemysłu samochodowego:
– Rewolucyjny sposób produkcji Henriego Forda (początek
20. wieku, USA) – Produkcja masowa:
• „Właściwy sposób produkcji samochodu jest robić ciągle taki
sam, wtedy samochód dotrze do ludzi jako przedmiot
codziennego użytku i nie tylko jako ozdoba arystokracji albo
zabawka ekshibicjonistów.“
Powody szukania rozwiązań w
zakresie logistyki produkcji
Dlaczego pojawiają się nowe systemy i koncepcje?
• Odpowiedź na to pytanie można znaleść na podstawie
przykładu przemysłu samochodowego:
– Rewolucyjny sposób produkcji Henriego Forda (początek
20. wieku, USA) – Produkcja masowa:
• jedyny produkt
• głęboki podział pracy: „U mnie każdy robotnik nauczy się
swojej pracy za godzinę.“
• wymuszany ruch produktu dzięki taśmie produkcyjnej
• wynikiem było powstanie „Modelu T“ („Blaszanej Elżbietki“):
sprzedane zostało 15 milionów (1910 – 1927)
Powody szukania rozwiązań w
zakresie logistyki produkcji
Dlaczego pojawiają się nowe systemy i koncepcje?
• Odpowiedź na to pytanie można znaleść na podstawie
przykładu przemysłu samochodowego:
– Rewolucyjny sposób produkcji Henriego Forda (początek
20. wieku, USA) – Produkcja masowa:
• idealny sposób zwłaszcza dla ekonomiki produkcji: osiąganie
dużych oszczędności w wyniku korzyści skali, niska cena
samochodów (1908: 825 $, 1913: 440 $, 1927: 250 $),
wysokie zyski (1914: 30 mil. $, 1916: 60 mil. $)
• również jednak dla logistyki – planowanie i sterowanie
przepływów materiałowych i informacyjnych było relatywnie
proste: w 20. latach produkowało 42 000 pracowników Forda
wg jednego centralnego planu
• warunkiem jego stosowania był jednak tzw. „Rynek
producenta“: przewaga popytu nad sprzedażą
Powody szukania rozwiązań w
zakresie logistyki produkcji
Dlaczego pojawiają się nowe systemy i koncepcje?
• Odpowiedź na to pytanie można znaleść na podstawie
przykładu przemysłu samochodowego:
– Wzrost konkurencji i wymagań konsumentów – przejście do
zindywidualizowanej produkcji na zamówienie:
• około lat 60. ostatecznie już powstaje „Rynek konsumenta“
(General Motors, Chrysler, Toyota)
• dla sukcesu na rynku niezbędne jest oferowanie szerokiego
asortymentu samochodów wysokiej jakości i w krótkich
terminach dostaw, i to wszystko po akceptowalnej cenie
• dochodzi do radykalnych zmian w sposobu produkcji,
gwałtownie rośnie ilość potrzebnych komponentów i części a
więc także złożoności logistyki produkcji
• bez nowych rozwiązań w tym obszarze nie można spełnić
nieustannie rosnące wymagania konsumentów przy
zachowaniu akceptowalnej wysokości kosztów
Systemy wspomagania planowania
produkcji i sterowania produkcją
Które systemy stosowane są w logistyce produkcji?
• W latach 70. powstają się i są w praktyce w różnym stopniu
stosowane następujące systemy PPS / PPC
(Produktionsplanung und –steuerung / Production Planning and
Control):
– systemy MRP
(Material Requirement Planning / planowanie
potrzeb materiałowych, Manufacturing Resource Planning /
planowanie zasobów produkcyjnych)
– system OPT
(Optimized Production Technology / technologia
optymalnej produkcji)
– koncepcja JIT
(Just-in-Time / dokładnie na czas)
– system Kanban
– system BOA
(Belastungsorientierte Auftragsfreigabe /
sterowanie obtiążeniowe)
– FZ system
(Fortschrittzahlen / sterowanie na postawie
numerów postępowych)
Systemy wspomagania planowania
produkcji i sterowania produkcją
Które systemy stosowane są w logistyce produkcji?
• Za przełomowe można uważać dwa podejścia:
– „Droga amerykańska”:
• Systemy MRP, których pierwotnym zadaniem było stworzenie
planu zamawiania materiału i przekazywania półproduktów do
produkcji tak, żeby został spełniony harmonogram główny
produkcji i zminimalizowano powstanie zapasów.
• Rozwój wymienionych systemów poszedł drogą poszerzania ich
funkcjonalności aż do postaci systemów ERP (planowanie
zasobów przedsiębiorstwa – np. SAP), SCM (zarządzanie
łańcuchiem dostaw) i APS (systemy zaawansowanego
planowania i harmonogramowania).
– „Droga japońska”:
• Powstanie systemu TPS (systemu produkcyjnego Toyoty),
którego celem było maksymalne skrócenie czasu produkcji i
eliminacja wszystkich strat w procesie produkcyjnym.
• Rozwój TPS prowadził do powstania systemów i koncepcji znanych
jako Kanban, Just-in-Time albo Szczupła produkcja.
Zastosowanie systemów w czeskiej i
polskiej produkcji przemysłowej
Jaka jest sytuacja w naszych przedsiębiorstwach?
• Po przejściu Czech i Polski do gospodarki rynkowej
radykalnie zmieniły się warunki dla producentów:
– konieczność wielokrotnego poszerzenia asortymentu
produkcyjnego
– nacisk na obniżenie czasów dostaw
– obniżające się wielkości zamówień
– akcent na zwiększanie jakośi i produkty z wyższą wartością
dodaną
• Przedsiębiorstwa przemysłowe powoli rozpoczęły z
rozwiązywaniem problemów logistycznych, najpierw
częściowo, jednak póżniej już coraz bardziej kompleksowo –
stosując nowoczesne systemy wspomagania planowania
produkcji i sterowania produkcją, przedsiębiorstwem oraz
całym łańcuchiem dostaw.
Zastosowanie systemów w czeskiej i
polskiej produkcji przemysłowej
Jaka jest sytuacja w naszych przedsiębiorstwach?
• Najczęściej stosowane rozwiązania należą do kategorii
systemów MRP/ERP. Do skutecznego planowania i sterowania
jednak wymagają ogrąmną ilość danych produkcyjnych. W
dużej ilości przedsiębiorstw więc funkcjonują bez możliwości
planowania zaawansowanego (np. optymalizacji planu,
szybkiego przeplanowania, harmonogramowania produkcji).
• Podejścia japońskie (JIT, Kanban) znajdują najlepsze
zastosowanie w produkcjach zsynchronizowanych (stopnie
produkcyjne o jednakowej zdolności produkcyjnej, proces
produkcyjny bez zaburzeń).
• Nowoczesnym rozwiązaniem, które potrafi zwalczyć problemy
poprzednich systemów jest zastosowanie Teorii ograniczeń
(Theory of Constraints, TOC) – zwłaszcza systemu DBR (Drum-
Buffer-Rope / bęben-bufor-lina).
• Stosowanie systemów klasy SCM jest wciąż raczej wyjątkiem.
Treść następnych wykładów
Z którymi systemami zapoznamy się bardziej
szczegółowo?
• Systemy MRP
• Systemy DRP (zastosowanie zasad MRP w
dystrybucji)
• Systemy SCM, SCOR
• TOC / system DBR
• Koncepcja JIT / system Kanban