V.  METODY BADANIA 

CZASU PRACY

 

 

Metody badania czasu pracy

2. Oparte na wyrywkowym badaniu czasu pracy 

(migawkowe)

3. Oparte na technice filmowo-telewizyjnej
4. Oparte na pomiarach licznikowych
5. Analityczno-obliczeniowe, oparte na normatywach 

opracowanych w ramach tzw. Mikroanalizy.

1. Oparte na ciągłych pomiarach czasu pracy.

• Chronometraż
• Fotografia dnia roboczego

 

 

Celem fotografii dnia pracy jest obserwowanie i rejestrowanie w 
sposób ciągły wszystkich czynności i przerw na stanowisku 
pracy dla ustalenia stopnia wykorzystania czasu pracowników 
oraz wielkości rzeczywistego zużycia czasu, umożliwiającego 
opracowanie norm obsad lub wybranych normatywów czasu.

 

 

Wyniki fotografii dnia pracy mogą być 

wykorzystane w szczególności do:

• uzyskania pełnego obrazu (fotografii) i struktury 

wszystkich czynności i przerw w ciągu całej obserwacji,

• dokładnego ustalenia przyczyn wszystkich przestojów i 

przerw w pracy (rezerw czasu),

• opracowania wykazu przedsięwzięć organizacyjno-

technicznych zmierzających do racjonalizacji organizacji 
pracy w celu ograniczenia przerw,

• opracowania normatywów czasu przygotowawczo-

zakończeniowego, czasu obsługi i czasu na potrzeby 
fizjologiczne, potrzebnych w normowaniu czasu pracy,

• opracowania normatywów obsad i norm zatrudnienia 

określających ilość pracowników niezbędnych do 
wspólnego wykonywania zadań w danej jednostce 
produkcyjnej lub komórce organizacyjnej.

 

 

Imię i nazwisko pracownika
..............................................
Obserwator ..........................
Data obserwacji ...................

ARKUSZ REJ ESTRACYJ NY INDYWIDUALNEJ

FOTOGRAFII CZASU ROBOCZEGO

Nr karty ............
Strona...............

Czas bieżący

godz.

min.

Elementy zużycia czasu

Czas

trwania

Symbol

czasu

Uwagi

6

00 Początek obserwacji

6

04 Wykonawca na stanowisku

4

t

xi

spóźnień.

6

06 Wyjęcie z szafki suwmiarki

2

t

oo

6

07 Włączenie obrabiarki

1

t

p

6

20 Toczenie

13

t

g

1 szt.

6

30 Pali papierosa

10

t

fn

6

45 Toczenie

15

t

g

1 szt.

6

55 Do toalety

10

t

fn

7

15 Toczenie

20

t

g

2 szt.

7

40 Po materiał do magazynu

25

t

pz

8

00 Do narzędziowni po wiertło

20

t

pz

8

15 Przerwa śniadaniowy

15

t

fn

8

25 Przedłuża przerwa śniadaniową

10

t

xi

8

40 Czyta gazetę

15

t

xi

8

59 Toczy

19

t

g

1 szt.

 

 

Zakres zastosowania metody 

obserwacji migawkowych

1. Badania czasu pracy robotników bezpośrednio 

produkcyjnych i pomocniczych,

2. Badania czasu pracy maszyn i urządzeń,
3. Badania czasu pracy personelu inżynieryjno-

technicznego i administracyjno-biurowego,

4. Badania czasu przebiegu materiału w procesie 

produkcji,

5. Badania i opracowania normatywów oraz norm 

technicznych.

 

 

Zorganizowanie badania zużycia czasu metodą 
obserwacji migawkowych regularnych przebiega 
w następujących etapach:

1. ustalenie celu badania jak przy ciągłej obserwacji pracy,
2. rozpoznanie i opisanie w odpowiedniej sekwencji 

elementów pracy przewidzianej metody wykonania 
operacji czy rodzajów prac (czynności), jeśli jest to szersza 
działalność wybranej grupy pracowników; w tym 
rozpoznaniu dokonuje się identyfikacji policzalnych 
produktów pracy,

3. zapoznanie się z członkami zespołu realizującego daną 

operację, z przyjętym przez nich podziałem pracy i 
zasadami współdziałania; a nadto poinformowanie ich o 
celu badania czasu,

       

(1/2)

 

 

4. ostateczne zdefiniowanie wydzielonych elementów pracy 

i przerw, jakie mogą występować w badanej pracy grupy 
pracowników w okresie obserwacji; jeśli dotyczy to 
obserwacji zespołowej, to trzeba przewidzieć także frakcje 
czasu nie zaliczane do czasu wykonywania operacji,

5. ustalenie stałego odstępu czasu τ dla notowań 

migawkowych,

6. przygotowanie formularza  obserwacyjnego, którego 

przykład przedstawiono w tabeli 2; formularz trzeba 
projektować na maksymalną liczebność grupy, by móc 
notować brak kogoś lub przerwy w pracy,

7. przeprowadzenie obserwacji; istotny jest taki wybór 

miejsca obserwacji, aby można było widzieć wszystkich 
członków grupy, identyfikować prace nich wykonywane,

8. opracowanie wyników.

       

(2/2)

 

 

Stosowane dostępy czasu τ w metodzie obserwacji 
migawkowej regularnej

L

i

czba pracowników

Odstęp czasu 

T 

w min

2

3

-

4

5-7

8-10

11-15

powyżej 15

0,25-0,5
0,50-1,0

1,0-2,0
2,0-2,5
2,5-5 2

2 obserwatorów

1,0-2,5

 

 

W wyborze odstępu obserwacji τ kierować się trzeba 
możliwościami “przerobu" obserwatora:

Liczebność grupy

Odstęp czasu 

T 

w

min.

Liczba notowań

na godzinę

do 3
do 5

do10

do 15

0,5
1,0
2,5
5,0

do 360
do 300
do 240
do 180

 

 

Cele obserwacji migawkowych nieregularnych i obejmują:

• określenie struktury czasu pracy i przerw maszyn i 

ludzi: rzeczywistej i możliwej do osiągnięcia;

• oszacowanie udziału elementów czasu 

uzupełniającego jako dodatku do norm czasu 
wykonania;

• ocenę poziomu wydajności pracy grupy pracowników;
• ocenę stopnia napięcia poszczególnych norm pracy;
• określenie ostrości problemu cyklicznej fluktuacji na 

stanowisku pracy;

• dostarczenie ilościowej informacji o rezultatach pracy 

na stanowiskach pracy dla wypracowania 
odpowiednich norm pracy (szczególnie w sferze pracy 
nieprodukcyjnej);

 

 

Procedury organizowania obserwacji migawkowych, 

składają się z następujących etapów:

1. Ustalenia celu obserwacji.
2. Wybór frakcji czasu i ich elementów towarzyszących 

obiektów obserwacji.

3. Określenie pomiaru i stopnia reprezentatywności 

obiektów obserwacji.

4. Ustalenie marszruty i czasu obchodów stanowiska 

pracy wykonania obserwacji.

5. Opracowanie formularzy dla potrzeb obserwacji.
6. Poinformowanie zainteresowanych o zamiarze 

przeprowadzenia obserwacji i ich celu.

7. Przeprowadzenie obserwacji.
8. Opracowanie wyników.