MODEL KONKURENCJI

MODEL KONKURENCJI

DOSKONAŁEJ

DOSKONAŁEJ

POSTAWOWE CECHY

POSTAWOWE CECHY



DUŻA LICZBA UCZESTNIKÓW RYNKU (PO STRONIE

DUŻA LICZBA UCZESTNIKÓW RYNKU (PO STRONIE

POPYTU I PODAŻY),

POPYTU I PODAŻY),



OGROMNA LICZBA MAŁYCH PRODUCENTÓW,

OGROMNA LICZBA MAŁYCH PRODUCENTÓW,



KAŻDA FIRMA JEST CENOBIORCĄ,

KAŻDA FIRMA JEST CENOBIORCĄ,



TOWARY STANDARDOWE LUB HOMOGENICZNE

TOWARY STANDARDOWE LUB HOMOGENICZNE

(POSIADAJĄCE BLISKIE SUBSTYTUTY),

(POSIADAJĄCE BLISKIE SUBSTYTUTY),



SWOBODA WEJSCIA NA RYNEK,

SWOBODA WEJSCIA NA RYNEK,



NP. PRODUKCJA ROLNA.

NP. PRODUKCJA ROLNA.

KRÓTKOOKRESOWE DECYZJE FIRMY

KRÓTKOOKRESOWE DECYZJE FIRMY

WOLNOKONKURENCYJNEJ

WOLNOKONKURENCYJNEJ

Na rynku doskonale konkurencyjnym

Na rynku doskonale konkurencyjnym

cena jest "dana przez rynek" -

cena jest "dana przez rynek" -

kształtuje się w wyniku działania

kształtuje się w wyniku działania

mechanizmu rynkowego

mechanizmu rynkowego

, jako

, jako

wypadkowa ofert kupujących i

wypadkowa ofert kupujących i

sprzedających. Oznacza to, że żaden

sprzedających. Oznacza to, że żaden

z podmiotów nie jest w stanie

z podmiotów nie jest w stanie

indywidualną decyzją zmienić ceny.

indywidualną decyzją zmienić ceny.

KRÓTKOOKRESOWE DECYZJE FIRMY

KRÓTKOOKRESOWE DECYZJE FIRMY

WOLNOKONKURENCYJNEJ

WOLNOKONKURENCYJNEJ

Podmioty nie mają także bodźców do tego, by

Podmioty nie mają także bodźców do tego, by

zmieniać swoją ofertę cenową, ponieważ

zmieniać swoją ofertę cenową, ponieważ

każda jej zmiana będzie powodowała straty

każda jej zmiana będzie powodowała straty

dla danego podmiotu.

dla danego podmiotu.

Jeżeli producent

Jeżeli producent

podniesie cenę

podniesie cenę

produktu,

produktu,

wówczas nie uda mu się go sprzedać,

wówczas nie uda mu się go sprzedać,

ponieważ nabywcy będą mieli dostępną

ponieważ nabywcy będą mieli dostępną

wystarczającą ilość produktów konkurentów po

wystarczającą ilość produktów konkurentów po

niższej cenie.

niższej cenie.

Obniżając

Obniżając

natomiast

natomiast

cenę

cenę

producent również traci, gdyż otrzymuje niższą

producent również traci, gdyż otrzymuje niższą

zapłatę za produkty, które byłby w stanie

zapłatę za produkty, które byłby w stanie

sprzedać po wyższej cenie danej z rynku.

sprzedać po wyższej cenie danej z rynku.

KRÓTKOOKRESOWE DECYZJE FIRMY

KRÓTKOOKRESOWE DECYZJE FIRMY

WOLNOKONKURENCYJNEJ

WOLNOKONKURENCYJNEJ

P

P

Q

Q

S

D

Popyt indywidualny
firmy
wolnokonkurencyjnej
(d)

Wyznaczamy optimum ekonomiczne

Wyznaczamy optimum ekonomiczne

(MC=MR).

(MC=MR).

i badamy, czy produkcja jest opłacalna z

i badamy, czy produkcja jest opłacalna z

ekonomicznego punktu widzenia

ekonomicznego punktu widzenia

(czy cena jest wyższa od AVC1 i ATC1).

(czy cena jest wyższa od AVC1 i ATC1).

P

MC

Q

ATC

D=MR

P

ATC

Zysk

jednos
t.

ZYSK NADZWYCZAJNY

ZYSK NADZWYCZAJNY

P > ATC 1

P > ATC 1

Jeśli cena P jest wyższa od ATC1,

Jeśli cena P jest wyższa od ATC1,

wówczas przedsiębiorstwo

wówczas przedsiębiorstwo

osiąga zysk nadzwyczajny.

osiąga zysk nadzwyczajny.

PRÓG RENTOWNOŚCI

PRÓG RENTOWNOŚCI

P = ATC 1

P = ATC 1

Jeśli cena P (w warunkach doskonałej

Jeśli cena P (w warunkach doskonałej

konkurencji równa utargowi

konkurencji równa utargowi

krańcowemu) jest równa ATC1

krańcowemu) jest równa ATC1

(przeciętnemu kosztowi całkowitemu),

(przeciętnemu kosztowi całkowitemu),

wówczas przedsiębiorstwo osiąga próg

wówczas przedsiębiorstwo osiąga próg

rentowności (zysk normalny).

rentowności (zysk normalny).

STRATA P < ATC 1

STRATA P < ATC 1

1. Jeśli cena P < ATC 1, wówczas

1. Jeśli cena P < ATC 1, wówczas

przedsiębiorstwo ponosi stratę.

przedsiębiorstwo ponosi stratę.

1a. Jeżeli

1a. Jeżeli

P = AVC 1, wówczas pokryte są

P = AVC 1, wówczas pokryte są

wyłącznie koszty zmienne. Oznacza

wyłącznie koszty zmienne. Oznacza

to, że przedsiębiorstwo osiągnęło

to, że przedsiębiorstwo osiągnęło

punkt graniczny, do którego może

punkt graniczny, do którego może

akceptować straty - jest to PUNKT

akceptować straty - jest to PUNKT

WYJŚCIA z rynku (punkt, w którym

WYJŚCIA z rynku (punkt, w którym

przedsiębiorstwo pokrywa już tylko

przedsiębiorstwo pokrywa już tylko

swoje koszty zmienne).

swoje koszty zmienne).

1b. Jeżeli

1b. Jeżeli

P < AVC 1 wówczas,

P < AVC 1 wówczas,

przedsiębiorstwo powinno zaprzestać

przedsiębiorstwo powinno zaprzestać

produkcji (nie pokrywa nawet

produkcji (nie pokrywa nawet

kosztów zmiennych).

kosztów zmiennych).

KRÓTKOOKRESOWE DECYZJE FIRMY

KRÓTKOOKRESOWE DECYZJE FIRMY

WOLNOKONKURENCYJNEJ

WOLNOKONKURENCYJNEJ

Zysk całkowity:

Zysk całkowity:

Π

Π

= TR-TC =

= TR-TC =

= (PxQ

= (PxQ

opt.

opt.

) – (ATC x Q

) – (ATC x Q

opt.

opt.

)

)

DŁUGOOKRESOWE DECYZJE

DŁUGOOKRESOWE DECYZJE

FIRMY WOLNOKONKURENCYJNEJ

FIRMY WOLNOKONKURENCYJNEJ

1.

1.

Długookresowy efekt

Długookresowy efekt

krótkookresowych zysków.

krótkookresowych zysków.

2.

2.

Długookresowy efekt

Długookresowy efekt

krótkookresowych strat.

krótkookresowych strat.

DŁUGOOKRESOWY EFEKT

DŁUGOOKRESOWY EFEKT

KRÓTKOOKRESOWYCH ZYSKÓW

KRÓTKOOKRESOWYCH ZYSKÓW

WYSOKA STOPA

RENTOWNOŚCI

NAPŁYW KAPITAŁU

DO GAŁĘZI

WZROST PODAŻY

PRODUKTU W SEKTORZE

ZWIĘKSZONA PRESJA

KONKURENCJI,

POWODUJĄCA SPADEK CEN

RYNKOWYCH

OBNIŻENIE

RENTOWNOŚCI

BIZNESU

Pompowan
ie kapitału

DŁUGOOKRESOWY EFEKT

DŁUGOOKRESOWY EFEKT

KRÓTKOOKRESOWYCH STRAT

KRÓTKOOKRESOWYCH STRAT

UJEMNA STOPA

RENTOWNOŚCI

ODPŁYW KAPITAŁU

Z GAŁĘZI

SPADEK PODAŻY

PRODUKTU W SEKTORZE

OBNIŻONA PRESJA

KONKURENCJI,

POWODUJĄCA WZROST CEN

RYNKOWYCH

POPRAWA

RENTOWNOŚCI

BIZNESU

Odsysanie
kapitału

STAN RÓWNOWAGI

STAN RÓWNOWAGI

DŁUGOOKRESOWEJ

DŁUGOOKRESOWEJ

OZNACZA REDUKCJĘ ZYSKU

OZNACZA REDUKCJĘ ZYSKU

EKONOMICZNEGO DO ZERA, FIRMA

EKONOMICZNEGO DO ZERA, FIRMA

OSIĄGA JEDNAK ZYSK NOMALNY

OSIĄGA JEDNAK ZYSK NOMALNY

(MA WARTOŚĆ RÓWNĄ KOSZTOM

(MA WARTOŚĆ RÓWNĄ KOSZTOM

ALTERNATYWNYM KAPITAŁU).

ALTERNATYWNYM KAPITAŁU).

CZYSTY MONOPOL

CZYSTY MONOPOL

Popyt i podaż

Popyt i podaż



Popyt rynkowy w całości kierowany

Popyt rynkowy w całości kierowany

jest do monopolisty i ze względu na

jest do monopolisty i ze względu na

brak substytutów jest nieelastyczny

brak substytutów jest nieelastyczny

(w skrajnych przypadkach sztywny).

(w skrajnych przypadkach sztywny).



Podaż rynkowa reprezentowana jest

Podaż rynkowa reprezentowana jest

tylko przez jedną firmę monopol.

tylko przez jedną firmę monopol.

Popyt i podaż - wniosek

Popyt i podaż - wniosek

Popyt i podaż podlegają wpływom

Popyt i podaż podlegają wpływom

monopolu

monopolu

KONSEKWENCJE

OGRANICZENIE PODAŻY PRZEZ MONOPOLISTĘ MUSI (PRZY

ZAŁOŻENIU NIEELASTYCZNOŚCI POPYTU) WYWOŁAĆ WZROST

CENY RYNKOWEJ

WŁADZA RYNKOWA CZYSTEGO MONOPOLU PROWADZI DO
SPADKU POZIOMU PRODUKCJI I WZROSTU POZIOMU CEN (I
ZYSKÓW MONOPOLISTY) W PORÓWNANIU Z POLIPOLEM.

SKUTEK

CECHY:

CECHY:



JEDYNY PRODUCENT,

JEDYNY PRODUCENT,



PRODUKT NIE POSIADA

PRODUKT NIE POSIADA

SUBSTYTUTÓW

SUBSTYTUTÓW

(HETEROGENICZNOŚĆ),

(HETEROGENICZNOŚĆ),



CENODAWSTWO (CENOTWÓRSTWO

CENODAWSTWO (CENOTWÓRSTWO

MONOPOLISTY),

MONOPOLISTY),



BARIERY WEJŚCIA.

BARIERY WEJŚCIA.

ATRYBUTY MONOPOLISTY

ATRYBUTY MONOPOLISTY

BUDUJĄCE JEGO WŁĄDZĘ RYNKOWĄ

BUDUJĄCE JEGO WŁĄDZĘ RYNKOWĄ



WYŁĄCZNOŚĆ POSIADANIA SUROWCÓ LUB

WYŁĄCZNOŚĆ POSIADANIA SUROWCÓ LUB

ZASOBÓW O STRATEGICZNYM ZNACZENIU DLA

ZASOBÓW O STRATEGICZNYM ZNACZENIU DLA

GAŁĘZI,

GAŁĘZI,



POSIADANIE PATENTU LUB PRAW AUTORSKICH

POSIADANIE PATENTU LUB PRAW AUTORSKICH

WOBEC TECHNOLOGII,

WOBEC TECHNOLOGII,



POSIADANIE WYŁĄCZNOŚCI ADMINISTRACYJNEJ

POSIADANIE WYŁĄCZNOŚCI ADMINISTRACYJNEJ

(KONCESJE, LICENCJE) NA PRODUKCJĘ LUB

(KONCESJE, LICENCJE) NA PRODUKCJĘ LUB

SPRZEDAŻ OKREŚLONEGO WYROBU,

SPRZEDAŻ OKREŚLONEGO WYROBU,



POSIADANIE ZASTRZEŻONEGO ZNAKU

POSIADANIE ZASTRZEŻONEGO ZNAKU

TOWAROWEGO,

TOWAROWEGO,



POSIADANIE SKOMPLIKOWANEJ I KOSZTOWNEJ

POSIADANIE SKOMPLIKOWANEJ I KOSZTOWNEJ

TECHNOLOGII,

TECHNOLOGII,



POSIADANIE OGROMNYCH ZASOBÓW

POSIADANIE OGROMNYCH ZASOBÓW

KAPITAŁOWYCH.

KAPITAŁOWYCH.

WŁADZA CZYSTEGO

WŁADZA CZYSTEGO

MONOPOLISTY

MONOPOLISTY

ZDOLNOŚĆ FIRMY DO

ZDOLNOŚĆ FIRMY DO

KONTROLOWANIA PODSTAWOWYCH

KONTROLOWANIA PODSTAWOWYCH

ELEMENTÓW RYNKU, POLEGAJĄCA

ELEMENTÓW RYNKU, POLEGAJĄCA

NA PODNOSZENIU CENY POPRZEZ

NA PODNOSZENIU CENY POPRZEZ

OGRANICZENIA PODAŻY.

OGRANICZENIA PODAŻY.

CZYNNIK DECYDUJĄCY

CZYNNIK DECYDUJĄCY

MONOPOLIZACJI RYNKU

MONOPOLIZACJI RYNKU

WIELKOŚĆ MINIMALNEJ EFEKTYWNEJ

WIELKOŚĆ MINIMALNEJ EFEKTYWNEJ

SKALI PRODUKCJ (MES)

SKALI PRODUKCJ (MES)

TAKI POZIOM KTÓRY MINIMALIZUJE

TAKI POZIOM KTÓRY MINIMALIZUJE

KOSZTY PRZECIĘNE

KOSZTY PRZECIĘNE

W PORÓWNANIU DO ROZMIARÓW

W PORÓWNANIU DO ROZMIARÓW

POPYTU

POPYTU

RYNEK CZYSTEGO

RYNEK CZYSTEGO

MONOPOLU A KONTROLA

MONOPOLU A KONTROLA

Z ZEWNĄTRZ:

Z ZEWNĄTRZ:

1. Zjawiska rynkowe

( globalny spadek
popytu, zła koniunktura,
recesja).

2. Polityka rządu

skierowana na
ograniczenie „samowoli”
monopolu.

Decyzje optymalizacyjne

Decyzje optymalizacyjne

czystego monopolu

czystego monopolu

oparte są na warunkach

oparte są na warunkach

marginalnych:

marginalnych:

MC = MR

MC = MR

Krótkookresowy zysk

Krótkookresowy zysk

czystego monopolu

czystego monopolu

P

MC

Q

ATC

D

P

ATC

Zysk

jednos
t.

MR

Punkt

Cournota

Krótkookresowy zysk

Krótkookresowy zysk

czystego monopolu

czystego monopolu



Optymalny poziom produkcji:

Optymalny poziom produkcji:

MC=MR,

MC=MR,



Cena ustalona przy takim poziomie

Cena ustalona przy takim poziomie

produkcji odczytywana jest z

produkcji odczytywana jest z

krzywej popytu,

krzywej popytu,



Jest to cena max jaką są w stanie

Jest to cena max jaką są w stanie

zaakceptować nabywcy (

zaakceptować nabywcy (

cena

cena

monopolowa

monopolowa

).

).

Krótkookresowy zysk

Krótkookresowy zysk

czystego monopolu

czystego monopolu

Obszar zysku wyznaczono z formuły:

Obszar zysku wyznaczono z formuły:

Π

Π

= TR – TC = (P x Q

= TR – TC = (P x Q

opt.

opt.

) – (ATC x

) – (ATC x

Q

Q

opt.)

opt.)

Dyskryminacja

Dyskryminacja

(różnicowanie) cenowe

(różnicowanie) cenowe

Stosowanie przez monopol

Stosowanie przez monopol

różnych cen tego samego

różnych cen tego samego

produkty do różnych grup

produkty do różnych grup

odbiorców.

odbiorców.

Warunki stosowania

Warunki stosowania

dyskryminacji cenowej:

dyskryminacji cenowej:



Monopolista musi mieć możliwość

Monopolista musi mieć możliwość

podziału rynków na segmenty o różnych

podziału rynków na segmenty o różnych

elastycznościach cenowych popytu,

elastycznościach cenowych popytu,



Monopol musi zapobiegając praktykom

Monopol musi zapobiegając praktykom

odsprzedawania produktów przez

odsprzedawania produktów przez

kupujących, którzy nabywają je po

kupujących, którzy nabywają je po

niższej cenie, tym którzy kupują po

niższej cenie, tym którzy kupują po

cenie wyższej.

cenie wyższej.